Οι υποψήφιοι πρέπει να προετοιμάζονται για το… πέμπτο εξεταζόμενο μάθημα των Πανελλαδικών εξετάσεων, τη συμπλήρωση μηχανογραφικού δελτίου. Πρόκειται για διαδικασία κατά την οποία οι υποψήφιοι πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή διότι οφείλουν να κατατάξουν τα κριτήρια με τα οποία θα δηλώνουν σχολές και τμήματα, καθώς και να αποφύγουν τα λάθη τεχνικής φύσης.
Αμέσως μετά την ανακοίνωση των βαθμολογιών στα ειδικά μαθήματα, την Πέμπτη ή την Παρασκευή, θα αρχίσει να τρέχει η προθεσμία για τη συμπλήρωση του μηχανογραφικού δελτίου για τους περίπου 90.000 υποψηφίους των Γενικών και Επαγγελματικών Λυκείων. Στη χώρα λειτουργούν συνολικά 452 πανεπιστημιακά τμήματα και σε αυτά ορίστηκαν 68.574 θέσεις, χωρίς να περιλαμβάνονται οι θέσεις των παραγωγικών σχολών (στρατιωτικές, αστυνομικές κ.ά.).
Τι να προσέξουν οι υποψήφιοι
Σύμφωνα με αναλυτικό δημοσίευμα του kathimerini.gr, κρίσιμα ζητήματα που πρέπει να λάβουν υπόψη οι υποψήφιοι είναι τα εξής:
• «Στο μηχανογραφικό ο υποψήφιος μπορεί να δηλώσει μέχρι και όλες τις σχολές των οποίων ξεπερνά το όριο της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής. Ωστόσο δεν είναι σωστό να δηλώσει πάρα πολλές σχολές διότι χάνει τον έλεγχο της σειράς επιλογής. Το βασικό ερώτημα είναι με ποια κριτήρια πρέπει να επιλέξει ο υποψήφιος τις σχολές που θα δηλώσει. Το πρώτο και σημαντικότερο κριτήριο είναι τα μαθήματα που θα διδαχτεί στο πανεπιστήμιο. Αν δεν του αρέσουν τα μαθήματα δεν θα τα διαβάσει, με συνέπεια να μην πάρει το πτυχίο του ή να γίνει ένας μέτριος φοιτητής που θα ολοκληρώσει τις σπουδές του με δυσκολία» παρατηρεί, μιλώντας στην «Καθημερινή», ο μαθηματικός-αναλυτής κ. Στράτος Στρατηγάκης.
Χαρακτηριστική περίπτωση είναι οι στρατιωτικές σχολές. «Πολλοί τις δηλώνουν επειδή προσφέρουν επαγγελματική αποκατάσταση, αλλά τελικά δεν αντέχουν τις συνθήκες των σπουδών και κατόπιν του επαγγέλματος.
Εκτιμάται ότι 15%-20% των φοιτητών σε στρατιωτικές σχολών δεν ολοκληρώνουν τις σπουδές τους», προσθέτει, από την πλευρά του ο κ. Νίκος Α. Δεμερτζής, σύμβουλος επαγγελματικού προσανατολισμού και διευθυντής στο 5ο Λύκειο Νέας Σμύρνης.
• «Χρειάζεται προσεκτική μελέτη του οδηγού σπουδών κάθε τμήματος που θέλει να δηλώσει κάθε υποψήφιος. Αφού επιλέξει τις σχολές που τον ενδιαφέρουν, μετά να κοιτάξει τις επαγγελματικές προοπτικές της κάθε σχολής έχοντας υπόψη του πως αυτές αλλάζουν ταχύτατα λόγω των ταχύτατων εξελίξεων στην αγορά εργασίας. Δεν είναι σωστό, λοιπόν, να τεθεί ως πρώτο κριτήριο η λεγόμενη επαγγελματική αποκατάσταση, διότι είναι εξαιρετικά επισφαλής», τονίζει ο κ. Στρατηγάκης.
• «Ακόμη ένα λάθος στη… στρατηγική συμπλήρωση του μηχανογραφικού δελτίου είναι ότι στη συμπλήρωσή του εμπλέκονται οι γονείς. Πολλές φορές κάνουν προβολή των δικών τους επιθυμιών, με αποτέλεσμα τα παιδιά να σπουδάζουν αντικείμενα που δεν τους αρέσουν», λέει ο κ. Δεμερτζής.
• «Αρκετοί υποψήφιοι πιστεύουν ότι αν μια σχολή έχει υψηλή βάση είναι καλή. Δεν υπάρχουν καλές και κακές σχολές. Υπάρχουν σχολές που αρέσουν ή όχι στον υποψήφιο. Η βάση της σχολής εκφράζει μόνο τη ζήτηση για σπουδές στη σχολή. Μία περιζήτητη σχολή έχει υψηλή βάση διότι έχει υψηλή ζήτηση. Η ζήτηση εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: το αντικείμενο σπουδών και πόσο αυτό θεωρείται ότι έχει προοπτικές, και την πόλη των σπουδών. Οι σχολές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης έχουν υψηλότερη βάση διότι σ’ αυτές τις πόλεις ζει η μισή Ελλάδα, οπότε είναι λογικό να ξεκινούν οι υποψήφιοι από αυτές τις σχολές. Υπάρχουν ευκαιρίες σπουδών για υποψηφίους που δεν έγραψαν πολύ καλά. Πρόκειται για σχολές της περιφέρειας που δεν έχουν υψηλή βάση, απλά και μόνο διότι είναι μακριά από τα μεγάλα αστικά κέντρα», παρατηρεί ο κ. Στρατηγάκης.
Τα βασικά βήματα
Ετσι, σύμφωνα με τον κ. Δεμερτζή, ο υποψήφιος πρέπει να κάνει τα ακόλουθα παρακάτω βήματα:
• Να απευθυνθεί στο λύκειό του για να αποκτήσει τον προσωπικό κωδικό ασφαλείας (password) με τον οποίο θα μπει στην εφαρμογή https://exams.it.minedu.gov.gr/ όταν την ανοίξει το υπουργείο Παιδείας.
• Να επιλέξει και να εκτυπώσει το επιστημονικό πεδίο που τον ενδιαφέρει.
• Σε κάθε πεδίο να χαρακτηρίσει τις σχολές επιλογής του με τα γράμματα: Α: για τις σχολές που τον ενδιαφέρουν πρωταρχικά, Β: για τις σχολές που τον ενδιαφέρουν λιγότερο, Γ: για τις σχολές που δεν τον ενδιαφέρουν και τόσο.
• Να ιεραρχήσει αριθμητικά (με 1, 2, 3… κ.λπ.) τις σχολές της κατηγορίας Α, Β, Γ από άποψη ενδιαφέροντος και προτίμησης π.χ. Α1, Α2, … Α10. Προσοχή, όμως, να υπάρχει αριθμητική συνέχεια.
• Αν τώρα διαγράψει τα γράμματα Α, Β, Γ, οι αριθμοί που παραμένουν δηλώνουν τη σειρά προτίμησης των σχολών επιλογής του.
• Ακολουθώντας τις οδηγίες που παρέχει η πλατφόρμα, πρέπει να συμπληρώνει ηλεκτρονικά το μηχανογραφικό του μεταφέροντας με πολλή προσοχή τη σειρά προτίμησης των σχολών που καθόρισε. Κάθε υποψήφιος έχει τη δυνατότητα να υποβάλλει ένα πρόχειρο μηχανογραφικό, να το τροποποιήσει αν χρειαστεί και να προχωρήσει στην οριστικοποίησή του μέσα στην προθεσμία που έχει οριστεί.
Οι υποψήφιοι των Πανελλαδικών εξετάσεων μπορούν να συμπληρώσουν, παράλληλα με το γνωστό μηχανογραφικό δελτίο για τις θέσεις στα ΑΕΙ, και μηχανογραφικό για τις θέσεις των Δημόσιων Ινστιτούτων Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΔΙΕΚ). Στη συνέχεια θα ακολουθήσει και δεύτερη φάση εισαγωγής στα δημόσια ΙΕΚ. Η δεύτερη αυτή φάση θα αφορά τις θέσεις ανά ειδικότητα που δεν καλύφθηκαν από τη διαδικασία υποβολής του παράλληλου μηχανογραφικού δελτίου, καθώς και θέσεις ανά ειδικότητα που δεν προκηρύχθηκαν κατά την ανωτέρω διαδικασία. Να υπενθυμίσουμε πως οι υποψήφιοι μπορούν να κάνουν αίτηση τον Σεπτέμβριο και για άλλες ειδικότητες πέρα από αυτές που προσφέρονται μέσω του Παράλληλου Μηχανογραφικού.
Μετεγγραφές
Ενα άλλο σημείο προσοχής είναι τα επαγγελματικά δικαιώματα της σχολής που ενδιαφέρει τον υποψήφιο. Υπάρχουν σχολές στο μηχανογραφικό (κυρίως τμήματα που ιδρύθηκαν το 2019) που δεν δίνουν τα ίδια επαγγελματικά δικαιώματα στους αποφοίτους τους με παλαιότερες σχολές. Το παραπάνω πρέπει να το προσέξουν οι υποψήφιοι που ενδιαφέρονται και για μετεγγραφή. Δηλαδή, κάποιοι σκέφτονται να δηλώσουν μια σχολή σε περιφερειακό ΑΕΙ και να πάρουν μετεγγραφή σε αντίστοιχη σχολή σε κεντρικό ΑΕΙ. Για να συμβεί αυτό, πρέπει οι δύο σχολές να είναι αντίστοιχες, όπως προβλέπει η Υπουργική Απόφαση για τις αντιστοιχίσεις των σχολών για το έτος 2023-2024.
Οπως τονίζει ο κ. Στρατηγάκης, όσοι ενδιαφέρονται για τις μετεγγραφές πρέπει να γνωρίζουν πως υπάρχουν 93 τμήματα που δεν είναι αντίστοιχα με κανένα άλλο. Η εισαγωγή σε ένα από αυτά αποκλείει κάθε δυνατότητα μετεγγραφής. Η εισαγωγή σε ένα από τα υπόλοιπα τμήματα μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να επιτρέπει την υποβολή αίτησης μετεγγραφής.
Οι προϋποθέσεις αυτές είναι:
• Να υπάρχει αντίστοιχο τμήμα με αυτό στο οποίο εισήχθη ο φοιτητής. Υπάρχει πίνακας με τα αντίστοιχα τμήματα που πρέπει να συμβουλευτεί ο υποψήφιος.
• Να πιάνει τη βάση της μετεγγραφής, που είναι η βάση του τμήματος στο οποίο θέλει να πάρει μετεγγραφή, μείον τα μόρια που είχε στο τμήμα όπου εισήχθη. Η διαφορά αυτή πρέπει να είναι μικρότερη ή ίση των 2.750 μορίων.
Αν εκπληρώνει τις δύο αυτές προϋποθέσεις μπορεί να αιτηθεί μετεγγραφής. Οι βασικές κατηγορίες μετεγγραφών είναι δύο: με κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια και οι μετεγγραφές αδελφών φοιτητών. Η δεύτερη κατηγορία δίνει τη δυνατότητα στους φοιτητές που εντάσσονται στην κατηγορία να πάρουν μετεγγραφή χωρίς κανένα ποσοτικό περιορισμό. Υπάρχουν, όμως, λεπτομέρειες που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής. Η οικογένεια δεν πρέπει να διαθέτει σπίτι ή την επικαρπία σπιτιού σε καμία από τις δύο πόλεις όπου εισήχθησαν οι φοιτητές και να έχει κατά κεφαλήν εισόδημα μέχρι 12.500 ευρώ, μέσον όρο τριετίας. Σε αυτή την περίπτωση, μετεγγραφή παίρνει ο αδελφός που θα εισαχθεί φέτος προς την πόλη που φοιτά ο αδελφός του. Μόνο αν δεν υπάρχει αντίστοιχη σχολή θα έρθει στην πόλη όπου ζουν οι γονείς του. Αν δεν υπάρχει ούτε εκεί, πηγαίνουν και οι δύο σε μια τρίτη πόλη όπου υπάρχουν αντίστοιχες σχολές και για τους δύο, εκτός Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Αν το κατά κεφαλήν εισόδημα της οικογένειας είναι μικρότερο των 5.000 ευρώ έρχονται και οι δύο στην πόλη όπου μένουν οι γονείς τους. Με τα οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια ο φοιτητής παίρνει μόρια μετεγγραφής από το εισόδημα και από τα κοινωνικά κριτήρια (τριτεκνία, πολυτεκνία, ορφανός). Τα μόρια από τις δύο κατηγορίες αθροίζονται και αποτελούν τα μόρια μετεγγραφής. Τη μετεγγραφή δεν την παίρνουν όλοι οι φοιτητές, διότι υπάρχει ποσοτικός περιορισμός. Μόνο το 15% των θέσεων των εισακτέων δίνεται για τις μετεγγραφές αυτής της κατηγορίας.