Γράφει ο Αποστόλης Ζυμβραγάκης *
Η εκπαιδευτική διαδικασία αποτελεί τη θεμελιώδη βάση για την ανάπτυξη μιας κοινωνίας που επιδιώκει την πρόοδο και την ευημερία. Παρ' όλα αυτά, η ανεπαρκής προσοχή στην ευημερία των εκπαιδευτικών μπορεί να οδηγήσει σε μια σοβαρή παραμέληση της ποιότητας της εκπαίδευσης και της καθοδήγησης των νέων γενιών. Το φαινόμενο του "burnout" ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς αποτελεί έναν σοβαρό παράγοντα που απειλεί τη σταθερότητα και την ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος.
Το "burn out" αναφέρεται σε μια κατάσταση κόπωσης, ανασφάλειας και έλλειψης ικανοποίησης από την εργασία. Στην περίπτωση των εκπαιδευτικών, αυτό το φαινόμενο μπορεί να οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Χαρακτηριστικά, οι υπερβολικές απαιτήσεις του επαγγέλματος, η έλλειψη υποστήριξης από τη διοίκηση και το σύστημα, καθώς και η συνεχής πίεση για επίτευξη αποτελεσμάτων σε εξετάσεις και αξιολογήσεις είναι σημαντικοί λόγοι που καταπιέζουν συντριπτικά πολλούς εκπαιδευτικούς.
Εξάλλου, μία από τις βασικές αιτίες του "burn out" των εκπαιδευτικών είναι η αναλογία φόρτου εργασίας προς τις απολαβές. Πολλοί εκπαιδευτικοί εργάζονται υπερωρίες, είτε μένοντας στον εκπαιδευτικό χώρο είτε παίρνοντας δουλειά για το σπίτι, χωρίς καμία οικονομική ανταπόδοση. Η συνεχής πίεση για την προετοιμασία μαθημάτων, την παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού, την αντιμετώπιση διαφόρων προβλημάτων μαθητών, την προετοιμασία για εξετάσεις, τη διόρθωση και την ανατροφοδότηση παιδιών και γονιών είναι μόνο μερικά από τα πολλά καθήκοντα που επιβάλλονται στους εκπαιδευτικούς, χωρίς να λαμβάνεται καμία μέριμνα να ανταμειφθεί η προσπάθειά τους.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το "burn out" των εκπαιδευτικών δεν αφορά μόνο την ατομική τους ευημερία, αλλά επίσης την ποιότητα της εκπαίδευσης και την ανάπτυξη των μαθητών. Ένας εκπαιδευτικός που πάσχει από "burn out" δεν είναι σε θέση να παρέχει την απαραίτητη προσοχή και υποστήριξη στους μαθητές του, κάτι που επηρεάζει άμεσα την εκπαιδευτική διαδικασία. Όταν ο εκαπιδευτικός είναι εξουθενωμένος είναι λογικό να μην είναι καθόλου παραγωγικός στην εργασία του, όπως ακριβώς θα συνέβαινε με τον οποιοδήποτε επαγγελματία που έχει ξεπεράσει τα όρια των αντοχών του.
Για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο αυτό, απαιτείται μια επαναπροσέγγιση του εργασιακού περιβάλλοντος των εκπαιδευτικών. Πρωτίστως, η αναγνώριση της σπουδαιότητας του έργου τους και η παροχή επαρκούς ανταμοιβής είναι ζωτικής σημασίας. Εξίσου σημαντική είναι η παροχή συστηματικής υποστήριξης και εκπαίδευσης για την αντιμετώπιση του στρες και της κόπωσης. Η δημιουργία ενός ευέλικτου και υγιούς εργασιακού περιβάλλοντος μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση του "burn out" και στην προαγωγή της ευημερίας των εκπαιδευτικών. Στο πλαίσιο αυτό είναι ανάγκη να υιοθετηθούν περισσότερες αργίες που θα "δίνουν ανάσα" στους εκπαιδευτικούς σε έναν διαρκή μαραθώνιο, στον οποίο για να φτάσουν στο τέλος, αν μη τι άλλο, θα πρέπει να έχουν το απαραίτητο απόθεμα ενέργειας και την απαιτούμενη ψυχική αντοχή.
Συμπερασματικά, η καταπολέμηση του "burn out" στους εκπαιδευτικούς απαιτνεί μια συντονισμένη προσπάθεια από την κοινωνία, το εκπαιδευτικό σύστημα και την πολιτική διοίκηση. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να διασφαλίσουμε ένα υγιές και παραγωγικό εκπαιδευτικό σύστημα που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες και τις φιλοδοξίες των νέων γενεών και της κοινωνίας συνολικά.
* Αποστόλης Ζυμβραγάκης, Φιλόλογος - Μ.Εd. Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση - Συγγραφέας - Δημιουργός του e-didaskalia.blogspot.gr