Παθητική σύνταξη στα αρχαία ελληνικά - Θεωρία και ασκήσεις

Η ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Θεωρία

Παθητική σύνταξη

Τα παθητικά ρήματα φανερώνουν ότι το υποκείμενο δέχεται μια ενέργεια από κάποιο άλλο πρόσωπο ή πράγμα, δηλαδή παθαίνει κάτι.

•  Το πρόσωπο ή το πράγμα από το οποίο προέρχεται αυτό που παθαίνει το υποκείμενο λέγεται ποιητικό αίτιο:

Οί Ἕλληνες έδιδάχθηοαν ὑπό τῶν ἔργων.

Ὁ Θεμιστοκλῆς πέμπεται παρ’ ’Αθηναίων.

 

Το ποιητικό αίτιο εκφέρεται:

α) Με την πρόθεση ὑπό και γενική (σπανιότερα: ἀπό, ἐκ, παρά, πρός+γενική):

Οἱ Πέρσαι ἐνικήθησαν ὑπό τῶν Ἑλλήνων.

 

β) Με δοτική ονόματος ή αντωνυμίας, όταν το ρήμα είναι συντελικού χρόνου (παρακειμένου,υπερσυντελίκου):

Πολλαί θεραπεῖαι τοῖς ἰατροῖς εὕρηνται.

 

Τροπή ενεργητικής σύνταξης σε παθητική

Τα παθητικά ρήματα κανονικά σχηματίζονται από ενεργητικά μεταβατικά ρήματα, μονόπτωτα ή δίπτωτα. Κατά τη μετατροπή της ενεργητικής σύνταξης σε παθητική γίνονται οι ακόλουθες αλλαγές:

•  Το υποκείμενο του ενεργητικού ρήματος γίνεται ποιητικό αίτιο στο παθητικό ρήμα, και το αντικείμενο γίνεται υποκείμενο του παθητικού ρήματος:

 

 

Ενεργητική	Υ	Ρ (ενεργ.)	Α
σύνταξη	Οί Ἕλληνες	ἐνίκησαν	τούς Πέρσας

 

Παθητική	Οἱ Πέρσαι	ἐνικήθησαν	ὑπό τῶν Ἑλλήνων
σύνταξη	Υ	Ρ (παθητ.)	ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΙΤΙΟ

 

 

•      Όταν το ενεργητικό ρήμα συνοδεύεται και από κατηγορούμενο του αντικειμένου, αυτό παραμένει αλλά ως κατηγορούμενο του υποκειμένου του παθητικού ρήματος:

 

Οί Ἀθηναῖοι εἴλοντο (= εξέλεξαν) Ἀλκιβιάδην.

Ἀλκιβιάδης ᾑρέθη (= εκλέχθηκε) ὑπό τῶν ’Αθηναίων.

 

 

•      Όταν το ρήμα είναι δίπτωτο, το υποκείμενο του ενεργητικού ρήματος γίνεται ποιητικό αίτιο και το άμεσο αντικείμενο γίνεται υποκείμενο του παθητικού ρήματος. Το έμμεσο αντικείμενο παραμένει ως έμμεσο αντικείμενο στο παθητικό ρήμα:

Ὁ διδάσκαλος διδάσκει τούς παῖδας μουσικήν.

Οί παῖδες διδάσκονται ὑπό τοῦ διδασκάλου μουσικήν.

Ασκήσεις

 

1)   1. Να κάνετε την ενεργητική σύνταξη παθητική.

 

i.          Ἡμεῖς ὑπὸ τῶν στρατιωτῶν ἐσώθημεν.

…………………………………………………………………………………………

 

ii.          Σωκράτης ἐδίδαξεν τοῖς Ἀθηναίοις τὴν ἀρετήν.

…………………………………………………………………………………………

 

iii.          Τὴν τοιαύτην δύναμιν ἀνδρείαν ἐγὼ καλῶ.

………………………………………………………………………………………….

 

iv.          Ἐγὼ ἐπλήρωσα τὴν φιάλην ὕδατος.

…………………………………………………………………………………………..

 

 

2)   2. Να κάνετε την παθητική σύνταξη ενεργητική.

 

i.          Τὸ ἀληθὲς ἀνθρώποις οὐχ εὑρήσεται.

…………………………………………………………………………………………….

 

ii.          Ἡ πατρὶς νομιζέσθω ὑπὸ σοῦ οἶκος.

…………………………………………………………………………………………….

 

iii.          Ἀπετμήθησαν   ὑπὸ   τῶν    πολεμίων   τῶν    στρατηγῶν αἱ κεφαλαί.

……………………………………………………………………………………………

……………………………………

 

iv.          Οὐδεὶς πώποτε ἀπεστερήθη χάριτος ὑπ’ ἐμοῦ.

……………………………………………………………………………………………

v.          Ταῦτα ὑφ’ ἡμῶν ἐπράχθησαν.

................................................................................................

 

vi.          Ἐστρατηγοῦντο δὲ αὐτοὶ ὑπὸ Λακεδαιμονίου τοῦ Κίμωνος.

……………………………………………………………………………………………