Οι υποψήφιοι με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες εξετάζονται προφορικά ή γραπτά, κατά περίπτωση, ανάλογα με τις δυνατότητές τους. Όσοι εμπίπτουν στις διατάξεις για προφορική εξέταση επειδή, λόγω της υφιστάμενης φυσικής αδυναμίας τους (δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, φάσμα αυτισμού με προφορική εξέταση, κινητική αναπηρία μόνιμη ή προσωρινή τουλάχιστον 67% που συνδέεται με τα άνω άκρα ή σπαστικότητα των άνω άκρων ή προβλήματα στην όραση), αδυνατούν να εκφράσουν γραπτά τις γνώσεις τους, τους παρέχεται η ευκαιρία να τις διατυπώσουν προφορικά. Κατά τα λοιπά η εξέτασή τους δεν διαφέρει από την εξέταση των υπόλοιπων υποψηφίων που εξετάζονται γραπτά. Έτσι, λοιπόν, αυτοί εξετάζονται στα ίδια θέματα με το ίδιο πρόγραμμα και την ίδια διάρκεια εξέτασης με αυτούς που εξετάζονται γραπτά.
Ειδικά ως προς τη συνολική διάρκεια εξέτασης των εξεταζομένων προφορικά, πρέπει να διασαφηνιστεί ότι στη συνολική διάρκεια της προφορικής εξέτασης συμπεριλαμβάνεται ο χρόνος προετοιμασίας, ο οποίος δεν μπορεί να υπερβαίνει τις τρεις ώρες, όπως για όλους τους υποψηφίους των πανελλαδικών εξετάσεων, μετά την παρέλευση του οποίου οι υποψήφιοι κλείνουν τα τετράδια, μέσα στα οποία έχουν βάλει τα θέματα, και περιμένουν να κληθούν από την επιτροπή καθώς και ο χρόνος αξιολόγησης – βαθμολόγησης που ξεκινά μετά την παρέλευση του τρίωρου χρόνου προετοιμασίας ή όταν κάποιος υποψήφιος (πριν την παρέλευση του
τρίωρου) δηλώσει έτοιμος για αξιολόγηση. Η επιτροπή εξέτασης, εφόσον από την πορεία αξιολόγησης / βαθμολόγησης του εξεταζόμενου διαπιστώσει ότι υπάρχει εμφανής δυσκολία στη ροή του λόγου του υποψηφίου, κατά την απόδοση των θεμάτων που έχει ήδη επεξεργαστεί κατά το χρόνο προετοιμασίας τους (3 ώρες) μεριμνά ώστε να εξασφαλιστεί επαρκής χρόνος αξιολόγησης.
Όσον αφορά στη διαδικασία της εξέτασης, επισημαίνεται ότι οι εξεταζόμενοι υποψήφιοι εισέρχονται στις αίθουσες εξέτασης την ίδια ώρα που εισέρχονται και οι λοιποί εξεταζόμενοι στα εξεταστικά κέντρα, τους χορηγείται το τετράδιο και αναγράφουν τα ατομικά τους στοιχεία στους οικείους χώρους (αν αδυνατούν από μόνοι τους βοηθιούνται από τους επιτηρητές). Μετά τον έλεγχο της ταυτοπροσωπίας και της ορθής αναγραφής των ατομικών στοιχείων, αυτά καλύπτονται από τους επιτηρητές με αδιαφανές αυτοκόλλητο ώστε να καθίσταται ανώνυμο κάθε τετράδιο.
Αμέσως μετά τη λήψη των θεμάτων ο πρόεδρος της επιτροπής μεριμνά για τη διανομή αντιγράφου των θεμάτων σε κάθε εξεταζόμενο, οπότε αρχίζει και ο χρόνος έναρξης της εξέτασης. Ο επιτηρητής μπορεί να αναγνώσει τα θέματα αν ζητηθεί από τον εξεταζόμενο. Είναι αυτονόητο ότι οι διατάξεις για τις υποχρεώσεις των εξεταζομένων ισχύουν και για τους υποψηφίους αυτούς από τη στιγμή που θα εισέλθουν στο εξεταστικό κέντρο και μέχρι την ολοκλήρωση της εξέτασής τους. Την ευθύνη για την τήρηση της τάξης και της ομαλότητας διεξαγωγής της εξέτασης για όσο χρόνο οι εξεταζόμενοι μελετούν τα θέματα και προετοιμάζονται για να παρουσιαστούν στην επιτροπή έχουν οι επιτηρητές. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης η ευθύνη αυτή βαρύνει την επιτροπή. Η αρμοδιότητα τυχόν επιβολής στους εξεταζομένους των προβλεπομένων πειθαρχικών ποινών ανήκει στην επιτροπή εξέτασης, στην οποία αναφέρουν οι επιτηρητές οποιοδήποτε πρόβλημα προκύπτει.
Επιπρόσθετα, ο πρόεδρος της επιτροπής μεριμνά για τη συγκέντρωση των βαθμολογητών και αναβαθμολογητών – μελών της επιτροπής του κάθε μαθήματος πριν την έναρξη της εξέτασης και αμέσως μετά τη λήψη των θεμάτων, προκειμένου να συζητήσουν και να ομογενοποιήσουν την κρίση τους ώστε να επιτύχουν σύγκλιση των απόψεων τους για τις ζητούμενες απαντήσεις. Η επιτροπή δηλαδή λειτουργεί κατά ανάλογο τρόπο που λειτουργεί και η ομάδα βαθμολογητών στο βαθμολογικό κέντρο. Με αυτό τον τρόπο όλοι οι εξεταστές θα είναι προετοιμασμένοι όταν θα προσέλθουν οι εξεταζόμενοι ενώπιόν τους για την προφορική εξέταση και η κρίση τους θα είναι πιο αντικειμενική και άμεση.
Στους εξεταζόμενους παρέχεται ο χρόνος προετοιμασίας, ο οποίος είναι
τουλάχιστον ίσος με το χρόνο δυνατής αποχώρησης και δεν μπορεί να υπερβεί τις τρεις ώρες, προκειμένου να μελετήσουν, να κατανοήσουν τα θέματα και να κρατήσουν, εφόσον το επιθυμούν, σημειώσεις στο τετράδιο τους για να τις χρησιμοποιήσουν όταν θα προσέλθουν στην επιτροπή προκειμένου να εξεταστούν. Όταν είναι έτοιμοι ή όταν παρέλθει ο τρίωρος χρόνος προετοιμασίας, προσέρχεται ο κάθε ένας ξεχωριστά στην αίθουσα όπου παρευρίσκονται τα μέλη της επιτροπής εξέτασης. Στην αίθουσα παρευρίσκονται υποχρεωτικά τα τρία μέλη (οι δύο βαθμολογητές και ο τρίτος
βαθμολογητής) και δυνητικά, εφόσον ο αριθμός των επιτροπών το επιτρέπει, ο πρόεδρος ή ο γραμματέας της επιτροπής ή και οι δύο.
Επίσης στην επιτροπή μπορεί να παρίσταται και ένας σύμβουλος Εκπαίδευσης Ειδικής Αγωγής και Ενταξιακής Εκπαίδευσης ή ο προϊστάμενος του οικείου ΚΕΔΑΣΥ ή εκπαιδευτικός δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ο οποίος υπηρετεί στο ΚΕΔΑΣΥ, για την παροχή διευκρινίσεων ή επεξηγήσεων σε θέματα ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών, την ενημέρωση των μελών των επιτροπών πριν την παράδοση των θεμάτων για τη φύση των δυσκολιών των μαθητών και όποτε άλλοτε ζητηθεί από την επιτροπή.
Οι εκπαιδευτικοί, ο σύμβουλος Εκπαίδευσης Ειδικής Αγωγής και ο προϊστάμενος ΚΕΔΑΣΥ δεν μπαίνουν στις αίθουσες αφού δοθούν τα θέματα και σε καμία περίπτωση δεν αναπτύσσουν συζήτηση με τους εξεταζόμενους σχετικά με αυτά και τις απαντήσεις τους. Αν παραστεί ανάγκη οποιασδήποτε εξατομικευμένης βοήθειας (π.χ. να διαβάσει κάποιος ξανά τα θέματα στον εξεταζόμενο), οι επιτηρητές την παρέχουν σύμφωνα με τις οδηγίες που έχουν δοθεί στην αρχική ενημέρωση από τους ειδικούς. Αν ο μαθητής συνοδεύεται από εκπαιδευτικό παράλληλης στήριξης, αυτός μπορεί να παρίσταται κατά την εξέταση, χωρίς να συμμετέχει στη διαδικασία.
Ο εξεταζόμενος αναπτύσσει προφορικά στα τρία μέλη – εξεταστές τις απαντήσεις του στα θέματα, με όποια σειρά επιθυμεί. Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης των απαντήσεών του μπορεί να συμβουλεύεται τις σημειώσεις του στο τετράδιο και τα θέματα. Όταν ολοκληρώσει την εξέτασή του παραδίδει το τετράδιο στον πρόεδρο ή στο γραμματέα της επιτροπής και αποχωρεί από την αίθουσα και το εξεταστικό κέντρο.
Κλείνοντας, διευκρινίζεται για την αποφυγή οποιασδήποτε σύγχυσης πως η αναφερόμενη διαδικασία εξέτασης των υποψηφίων με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες αφορά μόνο στον τρόπο πανελλαδικής εξέτασης των υποψηφίων των ΓΕΛ για εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση καθώς και στην εξέταση των συγκεκριμένων υποψηφίων στα ειδικά μαθήματα και δεν συνδέεται με κανένα τρόπο με τις διατάξεις που αφορούν στην εισαγωγή των υποψηφίων με σοβαρές παθήσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.