Ιστορία Γ' Γυμνασίου
Η εποχή του Διαφωτισμού
Ερωτήσεις-Απαντήσεις
Ποιες ήταν οι κύριες εξελίξεις στην Ευρώπη κατά τον 17ο και 18ο αιώνα;
- Κατά τον 17ο και 18ο αιώνα σημειώθηκαν σημαντικές εξελίξεις στην Ευρώπη, όπως η αύξηση του πληθυσμού, οι μεταβολές στην αγροτική οικονομία (αγροτική επανάσταση), η ανάπτυξη του τριγωνικού εμπορίου και η βιομηχανική επανάσταση, η οποία ξεκίνησε στη Μ. Βρετανία.
Τι ήταν η αγροτική επανάσταση;
- Η αγροτική επανάσταση αναφέρεται στις αλλαγές που έγιναν στην αγροτική οικονομία, όπως η δημιουργία μεγάλων αγροκτημάτων, η εφαρμογή νέων μεθόδων καλλιέργειας και η επέκταση της χρήσης μηχανημάτων, για να καλυφθούν οι ανάγκες του συνεχώς αυξανόμενου πληθυσμού.
Πώς η αγροτική επανάσταση συνδέεται με τη βιομηχανική επανάσταση;
- Η αγροτική επανάσταση οδήγησε χιλιάδες αγρότες, που έμειναν χωρίς εργασία, στις πόλεις, όπου αναζητούσαν εισόδημα. Η παρουσία αυτών των πρώην αγροτών και η συσσώρευση κεφαλαίων από τους επιχειρηματίες, σε συνδυασμό με τις νέες μηχανές, οδήγησε στη δημιουργία εργοστασίων και στην εκβιομηχάνιση.
Ποια ήταν η πολιτική κατάσταση στην Ευρώπη κατά τον 17ο και 18ο αιώνα;
- Σε όλη την Ευρώπη, εκτός από τη Μ. Βρετανία, κυριαρχούσε η απόλυτη μοναρχία, όπου η εξουσία ήταν συγκεντρωμένη στα χέρια του βασιλιά. Στη Μ. Βρετανία, η ένδοξη επανάσταση του 1688 οδήγησε στην αναγνώριση πολιτικών δικαιωμάτων στα μέλη των ισχυρών οικονομικά τάξεων.
Ποιες ήταν οι εξελίξεις στις φυσικές επιστήμες κατά τον 17ο αιώνα;
- Η πρόοδος των φυσικών επιστημών, με πρωτοπόρους όπως ο Φράνσις Μπέικον, ο Ρενέ Ντεκάρτ, ο Τζον Λοκ και ο Ισαάκ Νεύτων, οδήγησε στην απελευθέρωση από τις προλήψεις του Μεσαίωνα και άνοιξε τον δρόμο για τη χρήση της λογικής και του πειράματος στην επιστημονική γνώση.
Τι ήταν το κίνημα του Διαφωτισμού;
- Το κίνημα του Διαφωτισμού ήταν μια πνευματική κίνηση που αναπτύχθηκε στην Ευρώπη, ξεκινώντας από την Αγγλία και κορυφώθηκε στη Γαλλία τον 18ο αιώνα. Ενθάρρυνε τη χρήση της λογικής και την αμφισβήτηση των αυθεντιών, ενώ στόχος του ήταν η πρόοδος και η βελτίωση της κοινωνίας.
Ποιες ήταν οι βασικές ιδέες του Διαφωτισμού;
- Οι διαφωτιστές υποστήριζαν τα φυσικά δικαιώματα, την κριτική σκέψη, τη λογική ως τρόπο ερμηνείας του κόσμου, την έννοια του κοινωνικού συμβολαίου και τη διάκριση των εξουσιών ως θεμέλια των σύγχρονων δημοκρατιών.
Ποιοι ήταν οι κύριοι εκπρόσωποι του Διαφωτισμού;
- Σημαντικοί διαφωτιστές ήταν οι Ρουσό, Βολτέρος, Ντιντερό, Μοντεσκιέ και Ντ’ Αλαμπέρ, οι οποίοι διαμόρφωσαν τα πολιτικά και κοινωνικά επιχειρήματα του κινήματος.
Τι είναι τα φυσικά δικαιώματα και πώς συνδέονται με τον Διαφωτισμό;
- Τα φυσικά δικαιώματα είναι δικαιώματα που έχουν όλοι οι άνθρωποι, όπως το δικαίωμα στη ζωή, την ιδιοκτησία, την ισότητα απέναντι στον νόμο και την ελευθερία σκέψης και έκφρασης. Για τους διαφωτιστές, αυτά τα δικαιώματα δεν μπορούσαν να καταργηθούν από καμιά εξουσία.
Ποια ήταν η θεωρία του κοινωνικού συμβολαίου και ποιοι διαφωτιστές την υποστήριξαν;
- Ο Τζον Λοκ διατύπωσε τη θεωρία του κοινωνικού συμβολαίου, σύμφωνα με την οποία οι άνθρωποι συμφωνούν να παραχωρήσουν κάποιες από τις ελευθερίες τους για να συμβιώσουν, και το κράτος εγγυάται αυτή τη συμφωνία. Ο Ρουσό, πιο ριζοσπαστικός, υποστήριξε ότι η εξουσία πρέπει να ανήκει στον λαό.
Τι είναι η γενική βούληση και ποιος την υποστήριξε;
- Η γενική βούληση, όπως την πρότεινε ο Ρουσό, είναι η σύνθεση των ατομικών βουλήσεων που εκφράζει το δημόσιο συμφέρον. Εκφράζεται μέσω της συμμετοχής του λαού στη λήψη αποφάσεων.
Τι είναι η διάκριση των εξουσιών και ποιος τη διατύπωσε;
- Η διάκριση των εξουσιών είναι η θεωρία που πρότεινε ο Μοντεσκιέ, σύμφωνα με την οποία οι εξουσίες (εκτελεστική, νομοθετική, δικαστική) πρέπει να ασκούνται από διαφορετικά σώματα για να αποφεύγεται η κατάχρηση εξουσίας.
Πώς επηρέασαν οι ιδέες του Διαφωτισμού την πολιτική πραγματικότητα του 18ου αιώνα;
- Οι διαφωτιστικές ιδέες επηρέασαν τις πολιτικές επαναστάσεις του 18ου αιώνα, όπως την αμερικανική και τη γαλλική επανάσταση, και αποτέλεσαν τη βάση για τις σύγχρονες δημοκρατίες.
Τι ήταν η φωτισμένη δεσποτεία;
- Η φωτισμένη δεσποτεία ήταν μια παραλλαγή απόλυτης μοναρχίας, όπου ορισμένοι μονάρχες εφάρμοσαν ιδέες του Διαφωτισμού για να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα του κράτους και να ενισχύσουν την εξουσία τους.
Ποια ήταν η στάση του Διαφωτισμού απέναντι στη θρησκεία;
- Οι διαφωτιστές, υιοθετώντας τον ντεϊσμό ή όντας άθεοι, ασκούσαν κριτική στην καθολική εκκλησία για φανατισμό και υποστήριζαν την ανεξιθρησκία ως μέσο για την εξάλειψη της μισαλλοδοξίας.
Ποια ήταν η σημασία της εκπαίδευσης για τους διαφωτιστές;
- Για τους διαφωτιστές, η εκπαίδευση ήταν το μέσο για τη διασφάλιση της προόδου. Ο Ρουσό υποστήριξε ότι η εκπαίδευση πρέπει να βασίζεται στην προσωπική αναζήτηση του μαθητή, με τον δάσκαλο να κατευθύνει χωρίς να επιβάλλει τις απαντήσεις.
Ποιες ήταν οι απόψεις του Διαφωτισμού για την οικονομία;
- Οι Γάλλοι φυσιοκράτες υποστήριξαν ότι η οικονομία πρέπει να λειτουργεί χωρίς κρατικές παρεμβάσεις. Στην Αγγλία, ο Άνταμ Σμιθ ανέπτυξε τον οικονομικό φιλελευθερισμό, που υποστήριζε τον ελάχιστο ρόλο του κράτους στην οικονομία.
Τι ήταν η Εγκυκλοπαίδεια και ποιος ήταν ο ρόλος της;
- Η Εγκυκλοπαίδεια ήταν ένα συλλογικό έργο 33 τόμων που συνοψίζει τις γνώσεις και τις ιδέες του Διαφωτισμού. Κύριοι δημιουργοί της ήταν οι Ντιντερό και Ντ’ Αλαμπέρ.
Πώς διαδόθηκαν οι ιδέες του Διαφωτισμού;
- Οι ιδέες του Διαφωτισμού διαδόθηκαν μέσα από τα έργα των διαφωτιστών, τη λειτουργία των ακαδημιών και των λεσχών και τις επαναστάσεις του 18ου αιώνα.
Ποιες ήταν οι συνέπειες του Διαφωτισμού;
- Οι ιδέες του Διαφωτισμού αμφισβήτησαν τις αυθεντίες και προώθησαν τις ατομικές ελευθερίες και τη δημοκρατία, ενώ επηρέασαν την αμερικανική και τη γαλλική επανάσταση, βάζοντας τα θεμέλια για τις σύγχρονες δημοκρατίες.