ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
1. Δύο παραδείγματα συνυποδηλωτικής χρήσης της γλώσσας στην παράγραφο είναι τα εξής: «οι απελπισμένοι άνθρωποι … είναι νερό, δεν τους σταματάς πετώντας πέτρες στο ποτάμι» και «ουδείς έχει παντρευτεί έναν τόπο για πάντα».
Η βασική επικοινωνιακή λειτουργία του συνυποδηλωτικού λόγου στη συγκεκριμένη παράγραφο είναι να επεξηγήσει τα νοήματα και να τα «φωτίσει» επαρκώς. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί στοιχεία απτά και συγκεκριμένα όπως το «νερό και τις «πέτρες» ή έννοιες οικείες και κατανοητές σε όλους («ονειρεύονται», «έχει παντρευτεί»), προκειμένου να αισθητοποιήσει πιο σύνθετα και καθολικά φαινόμενα, όπως οι μετακινήσεις πληθυσμών και η μετανάστευση, βοηθώντας τον αναγνώστη να τα κατανοήσει. Επίσης, η συνυποδηλωτική χρήση της γλώσσας καθιστά το ύφος ζωντανό και παραστατικό, προσδίδοντας μια λογοτεχνική χροιά, με στόχο την αισθητική απόλαυση του αναγνώστη. Το κείμενο γίνεται πιο ευχάριστο στην ανάγνωση, αλλά και προκλητικό, καθώς η μεταφορική λειτουργία δημιουργεί ερέθισμα για προβληματισμό, μιας και το μήνυμα προβάλλεται με έμμεσο τρόπο και όχι πληροφοριακά.
2. Παράδειγμα δηλωτικής λειτουργίας γλώσσας: «Οι καύσεις των υγρών ορυκτών έχουν αυξήσει τις ποσότητες του διοξειδίου του άνθρακα… στην ατμόσφαιρα.»
Επικοινωνιακό αποτέλεσμα: Ο συντάκτης απευθύνεται στη λογική του δέκτη απεικονίζοντας πιστά την πραγματικότητα σχετικά με τη μόλυνση του περιβάλλοντος. Έτσι, με λόγο σαφή και αντικειμενικό πετυχαίνει να πληροφορήσει τους αναγνώστες για τη ρύπανση της ατμόσφαιρας από τις καύσεις υγρών ορυκτών
Παράδειγμα συνυποδηλωτικής λειτουργίας γλώσσας: «Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι… μια σκληρή πραγματικότητα»
Επικοινωνιακό αποτέλεσμα: Ο συντάκτης απευθύνεται κυρίως στη συναισθηματική λειτουργία του δέκτη προκειμένου να τον ευαισθητοποιήσει και να τον προβληματίσει σχετικά με τη «σκληρή» πραγματικότητα του φαινομένου του θερμοκηπίου. Το ύφος καθίσταται λογοτεχνικό, ζωντανό, παραστατικό και γλαφυρό.
3. Στο απόσπασμα κυριαρχεί η συνυποδηλωτική λειτουργία της γλώσσας. Ενδεικτικά παραδείγματα είναι (για την απάντησή σας χρειάζονται μόνο 2) :
«μοναδικά τοπία ενταφιάζονται στο μπετόν και παραδίδονται στην ευτέλεια και το κέρδος».
(οι τουρίστες) «Είναι μάζες μετακινούμενες»,
(οι τουρίστες) «ψάχνουν τον πλαστικό ήλιο και τη φτήνια»,
(οι τουρίστες) «προσθέτουν το δικό τους άχρωμο βλέμμα στις ήδη άχρωμες τουριστικές περιοχές»
4. 1) ποιητική / συνυποδηλωτική , 2) αναφορική / δηλωτική 3) ποιητική / συνυποδηλωτική , 4) ποιητική / συνυποδηλωτική 5) αναφορική / δηλωτική
5.
1) Το μεγαλύτερο ποσοστό αναλφαβητισμού παρατηρείται στο Νεπάλ.
2) Τα σχολεία πρέπει να χρησιμοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες.
3) Οι παρευρισκόμενοι διακατέχονται από συναισθήματα ενθουσιασμού.
Αλλαγή στο ύφος: Το ύφος του λόγου μετά την αντικατάσταση διαφοροποιείται, καθώς χάνει τη ζωντάνια που πρόσφερε η μεταφορική χρήση της γλώσσας και την πρόκληση συναισθηματικής φόρτισης στον αποδέκτη. Μεταβάλλεται, λοιπόν σε ένα ύφος πιο αντικειμενικό, απρόσωπο και τυπικό. Πληροφορεί το δέκτη και απευθύνεται στη λογική του, χωρίς να στοχεύει στην αισθητική του απόλαυση.