Θέμα Β2. Να αξιολογήσεις τη συνάφεια του τίτλου του Κειμένου, «Η πιο επικίνδυνη στιγμή της ανθρωπότητας» με το θέμα του και τη θέση που παίρνει ο συγγραφέας απέναντι σε αυτό.
Ο τίτλος του Κειμένου, «Η πιο επικίνδυνη στιγμή της ανθρωπότητας», ελλειπτικός και ονοματικός, είναι συνυφασμένος με το θέμα του, ότι δηλαδή η μεγάλη τεχνολογική ανάπτυξη μπορεί να αποβεί καταστροφική τόσο για τα άτομα και τις κοινωνίες όσο και για τον ίδιο τον πλανήτη, αποκρύπτει όμως τον δράστη αυτής της επικινδυνότητας. Υπηρετεί περισσότερο τον ρητορικό του ρόλο παρά τον πληροφοριακό, καθώς προσελκύει την προσοχή και το ενδιαφέρον του αναγνώστη (με το επίθετο «επικίνδυνη» να βρίσκεται μάλιστα σε υπερθετικό βαθμό), χωρίς όμως να αποκαλύπτει επαρκώς το περιεχόμενο του κειμένου.
Ταυτόχρονα, σχετίζεται, ως έναν βαθμό τουλάχιστον, και με τη θέση του συγγραφέα ότι οι κρίσιμες στιγμές που βιώνει η ανθρωπότητα πρέπει να οδηγήσουν το ανθρώπινο είδος να συνεργαστεί για τη σωτηρία του. Με την ελλειπτικότητα έχουν αφαιρεθεί στοιχεία από τον τίτλο (τεχνολογικά μέσα, διαδίκτυο), αλλά από την άλλη τονίζεται τόσο η κρισιμότητα της κατάστασης για το σύνολο των ανθρώπων όσο και ο κίνδυνος που διατρέχουν.
(Τράπεζα Θεμάτων)
Ανατροφοδότηση
Η λειτουργία των τίτλων [headlines] στον τύπο και την τηλεόραση
Εδώ και δεκαετίες έχει παρατηρηθεί ότι η πρώτη σελίδα των εφημερίδων δεν πληροφορεί απλώς τους αναγνώστες της για τα "νέα" της ημέρας, τα αναγγέλλει κιόλας "φωναχτά". Αυτό το προσκλητήριο σήμα στηρίζεται στη μορφή και τη γλώσσα των τίτλων, που διαφέρουν από το υπόλοιπο σώμα της εφημερίδας – σ’ αυτή τη διαπίστωση συγκλίνουν όλοι οι μελετητές της γλώσσας των πρωτοσέλιδων. Επειδή οι εφημερίδες επιδιώκουν να προσελκύσουν το ενδιαφέρον των δυνητικών αναγνωστών τους, να τους οδηγήσουν δηλαδή στην ανάγνωση και των εσωτερικών σελίδων, οικονομούν τις σημαντικότερες ειδήσεις με γλώσσα υφολογικά σημαδεμένη (ελλειπτικές προτάσεις, καθημερινό και "λαϊκό" λεξιλόγιο που μεταδίδει τον τόνο της οικειότητας, υποδηλώσεις που εύκολα αναγνωρίζονται από το αναγνωστικό κοινό, μεταφορές και μετωνυμίες, μη δηλωτικές γλωσσικές πράξεις, όπως ερωτήσεις, προτροπές και αναφωνήσεις, κλπ,) και σημειωτικά πριμοδοτημένη (κεφαλαία και έντονα στοιχεία, εμβληματική χρήση των λέξεων, ρητορική χρήση της στίξης, σύμπλεξη του λόγου με την εικόνα κλπ). Έτσι, οι τίτλοι μπορούν να θεωρηθούν ταυτόχρονα είδος κειμένου -ίσως το ευκολότερα αναγνωρίσιμο ανάμεσα στα δημοσιογραφικά-, αφού τα γλωσσικά χαρακτηριστικά τους αποκλίνουν και από την κυρίαρχη νόρμα αλλά και από το "ιδίωμα" των εσωτερικών σελίδων της εφημερίδας, και μετα-κείμενο, αφού συνοψίζουν και σχολιάζουν το κείμενο ή τα κείμενα που ακολουθούν[…]
Πηγή: Π. Πολίτης, Μέσα μαζικής ενημέρωσης: το επικοινωνιακό πλαίσιο και η γλώσσα τους.
