Όταν ακούμε το όνομα Μότσαρτ, το μυαλό μας πηγαίνει αυτόματα στον Βόλφγκανγκ Αμαντέους. Ωστόσο, στην οικογένεια υπήρχε ένα άλλο παιδί-θαύμα, μια μουσική ιδιοφυΐα που επισκιάστηκε από τον αδελφό της: η Μαρία Άννα Μότσαρτ, γνωστή ως Νανέρλ. Η ιστορία της, γεμάτη ταλέντο και χαμένες ευκαιρίες, αποκαλύπτει μια πτυχή της κλασικής μουσικής που έμεινε για πάντα στη σκιά.
Το παιδί-θαύμα που κατέκτησε την Ευρώπη
Γεννημένη το 1751, η Νανέρλ έδειξε από νωρίς την απίστευτη κλίση της στη μουσική. Ο πατέρας της, Λεοπόλδος, καμάρωνε για την "τελειότητα" του παιχνιδιού της στο τσέμπαλο και το πιανοφόρτε. Ως έφηβη, θεωρούνταν μία από τις κορυφαίες πιανίστριες της Ευρώπης, μαγεύοντας κοινό σε Βιέννη, Παρίσι και Λονδίνο.
Ο ίδιος ο Βόλφγκανγκ, μόλις πέντε χρόνια μικρότερος, τη θαύμαζε απεριόριστα. Καθόταν δίπλα της στο πιάνο και προσπαθούσε να τη μιμηθεί, ενώ εκείνη του έδειχνε ότι η μουσική ήταν ένας τρόπος για να επικοινωνεί κανείς χωρίς λέξεις. Η Νανέρλ και ο Βόλφγκανγκ όργωσαν μαζί την Ευρώπη, παίζοντας μπροστά σε βασιλείς και αριστοκράτες.
Μια καριέρα που σταμάτησε λόγω… γάμου
Η μουσική πορεία της Νανέρλ, όμως, είχε μια πρόωρη και άδοξη κατάληξη. Το 1769, σε ηλικία 18 ετών, ο πατέρας της αποφάσισε ότι οι μουσικές της περιοδείες έπρεπε να σταματήσουν. Στη συντηρητική κοινωνία του 18ου αιώνα, ένας καλός γάμος ήταν πολύ πιο σημαντικός από τη μουσική καριέρα μιας γυναίκας. Η Νανέρλ, σε αντίθεση με τον επαναστάτη αδελφό της, δεν αντιστάθηκε ποτέ στην αυταρχική θέληση του πατέρα της.
Παντρεύτηκε έναν δικαστή και αφιερώθηκε στην οικογένειά της, αφήνοντας πίσω της το πιάνο και τις παρτιτούρες.
Το μυστήριο των χειρογράφων: Συνέθετε για τον Αμαντέους;
Αν και οι συνθέσεις της Νανέρλ δεν διασώθηκαν, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι το ταλέντο της δεν περιοριζόταν στην εκτέλεση. Σε ένα γράμμα του 1770, ο Βόλφγκανγκ της γράφει με θαυμασμό: "Το τραγούδι που έγραψες είναι εξαίσιο!"
Μάλιστα, πρόσφατες διεπιστημονικές έρευνες έχουν εντοπίσει το μουσικό της αποτύπωμα και τον γραφικό της χαρακτήρα σε αρκετές από τις πρώτες παρτιτούρες του Μότσαρτ. Κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος αν τις καθαρόγραψε, αν συνεργάστηκε στενά ή αν ήταν δικές της συνθέσεις που έγραφε με την υπογραφή του αδελφού της.
Μια ζωή στη σκιά και η κληρονομιά της
Η Νανέρλ πέθανε το 1829, τυφλή και ξεχασμένη από τον κόσμο της μουσικής. Ωστόσο, η συμβολή της είναι ανεκτίμητη. Εκείνη ήταν που ενέπνευσε τον Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ στα πρώτα του βήματα, του έδειξε τον δρόμο της μουσικής και ίσως συνέβαλε, με το δικό της τρόπο, στη δημιουργία κάποιων από τα αριστουργήματα που σήμερα θαυμάζουμε.
Η ιστορία της μας υπενθυμίζει ότι πίσω από κάθε μεγάλο άνδρα, μπορεί να κρύβεται μια εξίσου μεγάλη γυναίκα, το ταλέντο της οποίας όμως δεν κατάφερε να λάμψει.