.jpg)
Η Ιταλική Κατοχή της Ελλάδας (1941-1943) αντιμετωπίζεται συχνά στη δημόσια συζήτηση ως μια «χαλαρή» ή «ήπια» περίοδος, σε αντίθεση με τη βαρβαρότητα της γερμανικής και της βουλγαρικής κατοχής. Αυτή η αντίληψη, ωστόσο, δεν ανταποκρίνεται στην ιστορική αλήθεια. Η εικόνα των «Καλών Ιταλών» είναι μια μεταπολεμική κατασκευή, που ενισχύθηκε από την προσχώρηση της Ιταλίας στους Συμμάχους το 1943 και τη συμμετοχή Ιταλών λιποτακτών στο Ελληνικό Αντάρτικο.
Η πραγματικότητα που βίωσε ο ελληνικός πληθυσμός από το 1941 έως το 1943 ήταν γεμάτη βία, τρομοκρατία και σαφή πολιτική βούληση για εδαφικό διαμελισμό της χώρας.
1. Στόχος ο πανικός: Οι βομβαρδισμοί και η έναρξη της τυραννίας
Πριν ακόμη την κατάκτηση, από τον Οκτώβριο του 1940, οι εντολές του Μουσολίνι ήταν σαφείς: αποδιοργάνωση της ζωής των Ελλήνων και πρόκληση πανικού.
Συνεχείς αεροπορικοί βομβαρδισμοί έπληξαν την ελληνική επικράτεια, συμπεριλαμβανομένων των πόλεων Άρτα, Κέρκυρα, Λάρισα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Πειραιά. Μετά την κατάκτηση, η ιταλική ζώνη κατοχής περιλάμβανε το μεγαλύτερο μέρος της ηπειρωτικής Ελλάδας (εκτός της Ανατολικής Μακεδονίας, της Θράκης και μέρους της Αθήνας), καθώς και τα νησιά του Ιονίου, τα νησιά του Αιγαίου και την Ανατολική Κρήτη.
2. Εγκλήματα και στρατόπεδα συγκέντρωσης
Κατά τη διάρκεια της Ιταλικής Κατοχής 1941-1943, οι ιταλικές δυνάμεις διέπραξαν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, πολιτικά και οικονομικά εγκλήματα σε πολλές περιοχές, ιδίως στη Θεσσαλία, την Ήπειρο, την Αιτωλοακαρνανία και τη Δυτική Μακεδονία.
- Στρατόπεδα συγκέντρωσης: Ιδρύθηκαν στρατόπεδα στους Παξούς, τους Οθωνούς και το Λαζαρέτο. Το μεγαλύτερο βρισκόταν στη Λάρισα, όπου κρατούνταν Έλληνες στρατιώτες, μέλη αντιστασιακών οργανώσεων, διανοούμενοι και δημόσιοι υπάλληλοι. Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1943, περίπου 1.000 όμηροι είχαν εκτελεστεί στο στρατόπεδο της Λάρισας.
- Βία και λεηλασίες: Ιδίως από τα μέσα του 1942, η βία κλιμακώθηκε στη Θεσσαλία και τη Δυτική Μακεδονία με πρόσχημα την Αντίσταση. Οι Ιταλοί προχώρησαν σε βομβαρδισμούς, πυρπολήσεις χωριών και λεηλασίες, με στόχο την καταστροφή των οικονομικών υποδομών της υπαίθρου.
Η σφαγή του Δοξάτου στη Θεσσαλία
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της ιταλικής βαρβαρότητας είναι η σφαγή στο χωριό Δοξάτο της Θεσσαλίας στις 16 Φεβρουαρίου 1943. Μετά από ενέδρα ανταρτών, όπου σκοτώθηκαν 11 Ιταλοί, ο στρατηγός Μπενέλι διέταξε την καταστροφή του χωριού και τη θανάτωση όλων των κατοίκων. Κάθε άνδρας ηλικίας 15 έως 80 ετών εκτελέστηκε, ενώ οι γυναίκες και τα παιδιά μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα.
3. Η πολιτική βούληση για εθνολογικό αφανισμό
Πέραν της βίας, η Ιταλική Κατοχική Διοίκηση είχε σαφή πολιτική ατζέντα για τη μεταβολή των ελληνικών εθνικών ορίων και τον πολιτισμικό αφανισμό:
Α. Η προσάρτηση των Επτανήσων
Τα Επτάνησα τέθηκαν αμέσως υπό ιταλική πολιτική διοίκηση, με απώτερο στόχο την προσάρτησή τους στο ιταλικό κράτος. Οι Ιταλοί εφάρμοσαν μια σειρά μέτρων αφελληνισμού:
- Διορίστηκαν Ιταλοί διοικητές.
- Επιβλήθηκε η υποχρεωτική εκμάθηση της ιταλικής γλώσσας και περιορίστηκε η διδασκαλία της ελληνικής ιστορίας.
- Εισήχθη νέο νόμισμα (η Ιόνιος δραχμή).
- Τα γεωργικά προϊόντα κατάσχονταν και μεταφέρονταν στην Ιταλία.
- Εφαρμόστηκε ιταλικό φορολογικό και νομικό σύστημα.
Β. Το σχέδιο εδαφικού διαμελισμού
Οι Ιταλοί υποκινούσαν αλβανικά συμφέροντα στο ζήτημα της Τσαμουριάς και προωθούσαν διεκδικήσεις σλαβόφωνων ομάδων. Η πολιτική αυτή για γλωσσική και πολιτιστική αφομοίωση στα Επτάνησα, την Ήπειρο και τη Θεσσαλία ήταν αντίστοιχη με εκείνη των Βουλγάρων στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη.
Συμπέρασμα: Η Ιταλική Κατοχή ήταν σκληρή και ολοκληρωτική
Συμπερασματικά, η Ιταλική Κατοχή δεν υπήρξε «χαλαρή». Ήταν εφάμιλη της γερμανικής και της βουλγαρικής σε βία, βαναυσότητα και τρομοκρατία. Οι ενέργειες των ιταλικών δυνάμεων δεν περιορίστηκαν στην απλή στρατιωτική κατοχή, αλλά είχαν ως σαφή στόχο τον εθνικό, οικονομικό και πολιτιστικό αφανισμό του ελληνικού στοιχείου και τη μεταβολή των εθνικών συνόρων υπέρ της ιταλικής επεκτατικής πολιτικής στην Ανατολική Μεσόγειο. Η ιστορική μνήμη οφείλει να αναγνωρίσει τη σκληρή πραγματικότητα της περιόδου 1941-1943.