.jpg)
Ο Μεσαίωνας—μια εποχή ιπποτών, κάστρων και... αποκρουστικών υγειονομικών συνθηκών. Πριν την εφεύρεση της υδραυλικής και της πορσελάνης, η πιο βασική ανθρώπινη ανάγκη ήταν μια δημόσια, ρυπαρή και συχνά ταπεινωτική υπόθεση.
Το πού πήγαινε κανείς τουαλέτα δεν ήταν απλώς ζήτημα υγιεινής. Ήταν ένα μέτρο κοινωνικής θέσης, ένα «μυστικό» που οι πολίτες προσπαθούσαν να κρύψουν, αλλά που η ίδια η βρομιά των πόλεων φώναζε.
1. Το νυχτοδοχείο: Η ιδιωτική ντροπή και η δημόσια βρομιά
Μέσα στο μεσαιωνικό σπίτι, το νυχτοδοχείο ήταν ένα απαραίτητο, αλλά ντροπιαστικό, αντικείμενο. Κατασκευασμένο από πηλό, κασσίτερο ή ακόμα και ασήμι για τους πλουσιότερους, βρισκόταν κρυμμένο πίσω από ταπετσαρίες ή κάτω από το κρεβάτι.
Το πρόβλημα ξεκινούσε όταν έπρεπε να αδειάσει. Παρά τους επαναλαμβανόμενους νόμους και τα βαριά πρόστιμα, ήταν κοινή πρακτική οι κάτοικοι να πετούν τα περιεχόμενα από τα παράθυρα στους δρόμους—μερικές φορές με μια πρόχειρη φωνή προειδοποίησης, συχνά όμως χωρίς καμία. Οι μεσαιωνικοί δρόμοι μύριζαν όχι μόνο από τα ζώα, αλλά κυρίως από τις ανθρώπινες εκκρίσεις, καθιστώντας κάθε γεμάτο νυχτοδοχείο ένα ηθικό δίλημμα και κάθε άδειασμα μια δημόσια ντροπή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
2. Κάστρα, τείχη και βόθροι: Οι παγίδες θανάτου της πόλης
Στις πιο εύπορες κατοικίες και στα κάστρα, υπήρχαν πιο μόνιμες λύσεις, οι οποίες όμως έκρυβαν τους δικούς τους κινδύνους.
- Οι βόθροι: Πρόκειται για λάκκους κάτω από τις ενσωματωμένες τουαλέτες, φτιαγμένους για να συγκρατούν τα απόβλητα. Ήταν απίστευτα επικίνδυνοι. Έχουν καταγραφεί περιπτώσεις, όπως εκείνη του Richard Larakiierre το 1326 στο Λονδίνο, όπου άνθρωποι έπεσαν και πνίγηκαν στα ίδια τους τα κόπρανα, όταν έσπασε η ξύλινη επιφάνεια. Επιπλέον, οι διαρροές των βόθρων μόλυναν τα πηγάδια και τις βάσεις των σπιτιών, προκαλώντας ασθένειες.
- Οι κρεμαστές τουαλέτες: Πρόκειται για μικρά δωμάτια-τουαλέτες που εξείχαν από τον τοίχο του δεύτερου ή τρίτου ορόφου. Τα απόβλητα έπεφταν μέσα από ένα κατακόρυφο άνοιγμα κατευθείαν στην αυλή ή στο πίσω σοκάκι. Ο περαστικός που περπατούσε από κάτω τη λάθος στιγμή κινδύνευε να καλυφθεί από βρομιά.
3. Το δημόσιο αφοδευτήριο: Όταν το Χέσιμο Ήταν Συλλογική Πράξη
Καθώς οι πόλεις μεγάλωναν, δημιουργήθηκαν οι τα δημόσια αφοδευτήρια ως απαραίτητη υποδομή, ειδικά για τους φτωχούς που δεν είχαν δική τους τουαλέτα.
- Κοινόχρηστα καθίσματα: Αυτές οι τουαλέτες ήταν μακριές σειρές ξύλινων καθισμάτων χωρίς διαχωριστικά, όπου οι άνθρωποι κάθονταν ώμο με ώμο πάνω από το νερό. Στο Shrewsbury, υπήρχε μια λατρίνα με 128 καθίσματα, χωρισμένα κατά φύλο, χτισμένη πάνω από την άκρη του ποταμού.
- Ποτάμια ως αποχέτευση: Η πιο εύκολη λύση για τις πόλεις ήταν να χτίζουν τις λατρίνες απευθείας πάνω από ποτάμια (όπως ο Τάμεσης). Οι μεσαιωνικοί άνθρωποι πίστευαν ότι το ρέον νερό ήταν ο φυσικός καθαριστής. Στην πραγματικότητα, τα απόβλητα μόλυναν τις όχθες, τα ψάρια και το πόσιμο νερό, μετατρέποντας τους ποταμούς σε σιωπηλούς φονιάδες.
4. Τα φαντάσματα της βρομιάς: Οι εργάτες βόθρων
Όλα αυτά τα απόβλητα έπρεπε να αντιμετωπιστούν από κάποιον. Οι εργάτες βόθρων ήταν οι άνθρωποι που αναλάμβαναν αυτή τη δουλειά.
Εργάζονταν στη σκληρή νύχτα, σκαρφαλώνοντας στους βόθρους με κουβάδες και κουρέλια, συχνά αντιμετωπίζοντας εκρηκτικά αέρια και τον κίνδυνο πνιγμού. Πληρώνονταν καλά, αλλά το τίμημα ήταν βαρύ: πέθαιναν νέοι, γελοιοποιούνταν και θεωρούνταν πολύ βρώμικοι για να παντρευτούν. Ήταν οι απαραίτητοι αφανείς ήρωες της πόλης, που δούλευαν για να εξαφανίσουν ό,τι οι άλλοι προσποιούνταν ότι δεν υπήρχε.
Εν μέσω της βρομιάς, ωστόσο, υπήρχαν και πράξεις συμπόνιας. Πλούσιοι πολίτες και χήρες, όπως ο διάσημος Δήμαρχος του Λονδίνου Richard Whittington, άφηναν χρηματικά ποσά ή ιδρύματα για να χρηματοδοτούν μεγάλες δημόσιες τουαλέτες για τους φτωχούς. Σε έναν κόσμο όπου η βρωμιά κολλούσε στο δέρμα και στην ψυχή, το να δώσεις σε κάποιον την ευκαιρία να ανακουφιστεί με αξιοπρέπεια, ήταν μια πράξη τόσο ιερή όσο το ψωμί.