Η ιστορία που εκτυλίχθηκε μετά τον θάνατο του Άλμπερτ Αϊνστάιν το 1955 είναι τόσο παράξενη που μοιάζει απίστευτη. Ο μεγάλος φυσικός είχε ζητήσει κάτι απλό και διακριτικό: να αποτεφρωθεί χωρίς φασαρία, ώστε η ιστορία του να κλείσει ήσυχα, μακριά από κάθε θέαμα. Ωστόσο, η επιθυμία του αγνοήθηκε πλήρως κατά τη διάρκεια της νεκροψίας, σε μία πράξη που θεωρείται μία από τις πιο παράδοξες και αμφιλεγόμενες στην ιστορία της επιστήμης.
Ο γιατρός που αγνόησε την επιθυμία του ιδιοφυούς επιστήμονα
Ο γιατρός Thomas Harvey, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για τη νεκροψία, αποφάσισε να κάνει το ακριβώς αντίθετο από αυτό που είχε ζητήσει ο Αϊνστάιν. Με μια πρωτοφανή κίνηση, αφαίρεσε τον εγκέφαλο του φυσικού και τον κράτησε, χωρίς την άδεια κανενός. Ο Harvey ήταν πεπεισμένος ότι ο εγκέφαλος του Αϊνστάιν θα έκρυβε κάποια ανατομική διαφορά που θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί ήταν τόσο ιδιοφυής.
Αντί να παραδώσει το όργανο σε μια επίσημη επιστημονική ομάδα, ο Harvey ανέλαβε προσωπικά το έργο. Φωτογράφισε τον εγκέφαλο και στη συνέχεια τον τεμάχισε σε περίπου διακόσια σαράντα κομμάτια, τα οποία διέθεσε σε βάζα και δοχεία. Από εκεί και πέρα, η ιστορία γίνεται ακόμη πιο περίεργη.
Η περιπλάνηση των κομματιών του εγκεφάλου
Για δεκαετίες, ο Dr. Harvey διατηρούσε τα βάζα με τα κομμάτια του εγκεφάλου στο σπίτι του. Τα μετέφερε κάθε φορά που άλλαζε πόλη ή σπίτι, φυλάσσοντάς τα σε κουτιά και συρτάρια σαν να ήταν κάτι τελείως συνηθισμένο. Αν και έστειλε κάποια δείγματα σε ερευνητές, πολλά άλλα κομμάτια παρέμειναν στα ράφια του για χρόνια. Μάλιστα, κάποια τμήματα χάθηκαν και δεν βρέθηκαν ποτέ, προσθέτοντας μια νότα μυστηρίου σε αυτή τη μακάβρια ιστορία.
Οι έρευνες που τελικά έγιναν στα διαθέσιμα δείγματα του εγκεφάλου δεν κατέληξαν σε κάποιο ξεκάθαρο συμπέρασμα. Ορισμένοι επιστήμονες ισχυρίστηκαν ότι εντόπισαν διαφορές σε συγκεκριμένα σημεία, όπως στην περιοχή που σχετίζεται με τον χωροταξικό συλλογισμό, ενώ άλλοι δεν βρήκαν τίποτα το εντυπωσιακό. Η διαφωνία ήταν έντονη, αφήνοντας στο τέλος ένα μεγάλο ερωτηματικό για την αξία όλης αυτής της διαδικασίας.
Το μυστικό που ίσως δεν υπήρχε
Το πιο ενοχλητικό στοιχείο αυτής της υπόθεσης δεν είναι οι μελέτες ή ο τεμαχισμός, αλλά το γεγονός ότι όλα συνέβησαν ενάντια στη ρητή επιθυμία του ίδιου του Αϊνστάιν. Η ιστορία του εγκεφάλου του έγινε μία από τις πιο περίεργες που διαδραματίστηκαν ποτέ στο όνομα της επιστημονικής περιέργειας και της αναζήτησης του μυστικού της ιδιοφυΐας.
Η εμμονή να βρεθεί στον εγκέφαλο η εξήγηση της μεγαλοφυΐας του Αϊνστάιν, τελικά, δείχνει περισσότερα για την ανθρώπινη ανάγκη να ορίσει το μεγαλείο παρά για τον ίδιο τον επιστήμονα. Ο Αϊνστάιν δεν έγινε αυτό που έγινε επειδή είχε ένα «μαγικό κομμάτι» μέσα στο κεφάλι του, αλλά επειδή εργάστηκε σκληρά, αμφισβήτησε τα δεδομένα και έβλεπε τον κόσμο με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο. Κι αυτά, φυσικά, δεν μπορεί να τα βρει κανείς σε βάζα ή σε δείγματα.