Λατινικά Β' Λυκείου - Σχεδιάγραμμα στην εισαγωγή

Αποστόλης Ζυμβραγάκης
0

ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Η λατινική γλώσσα

-Λατινική=διάλεκτος Λατίου, ινδοευρωπαϊκή
-Υπερίσχυσε των άλλων διαλέκτων
-Οι ομοιότητες οφείλονται: 1)κοινή καταγωγή, 2)δάνεια του ελληνικού αποικισμού, 3)κατάκτηση Ελλάδας από Ρωμαίους. Πρώτο δάνειο: αλφάβητο…
-Λιτή & αγροτική, ελάχιστα γραπτά μνημεία ως τον 3ο αι. π.Χ. Καλλιεργήθηκε από το 240 π.Χ., μετά τη «συνάντηση» με τους Έλληνες…

Η γένεση της ρωμαϊκής λογοτεχνίας

-αυτοφυής, παράγωγη ελληνικής
-240 π.Χ.: γενέθλιος χρονολογία, Λίβιος Ανδρόνικος διασκευάζει και μεταφράζει ελληνικά έργα στα λατινικά

Εποχές της ρωμαϊκής λογοτεχνίας (-6ος αι. μ.Χ.)

Αριστοκρατική» αξιολόγηση: χρυσός αιώνας, αργυρός, χάλκινος…(-6ος αι. μ.Χ.)
-Περιγραφική διαίρεση: α)προκλασική ή αρχαϊκή (-100 π.Χ.), β)κλασική (-14 μ.Χ.), γ)μετακλασική (250 μ.Χ.), δ)Ύστερη αρχαιότητα (-6ος αι. μ.Χ.
-Ιστορικά κριτήρια: α)δημοκρατική (-31 π.Χ.), β)Αυγούστεια (-14 μ.Χ.), γ)αυτοκρατορική (-6ος αι. μ.Χ.)

Γενικά χαρακτηριστικά της ρωμαϊκής λογοτεχνίας

-Στενή συνάφεια με την ελληνική γλώσσα και γραμματεία
-(Κατοχή δύο γλωσσών)
-Ελληνικά πρότυπα γονιμοποιούν ρωμαϊκά ταλέντα
-Πρόσληψη και ανταγωνισμός: δημιουργικός διάλογος
-Ανάμειξη χρονικά διαφορετικών προτύπων
-Ιδιόρρυθμη εξέλιξη λογοτεχνικών ειδών: κωμωδία (τελευταίο Ελλήνων) ωριμάζει πρώτο, έπος (πρώτο Ελλήνων) ωριμάζει τελευταίο
-Αλλοιώνουν ή μεταμορφώνουν τα ελληνικά είδη και παράγουν νέα, π.χ. ελεγεία, σάτιρα
-Προοδευτική εξειδίκευση του ρωμαίου λογοτέχνη σε στενότερο ειδολογικό εύροςσυμφυρμός ειδών
-Συνεχής καλλιέργειααισθητική αρτιότητα
-Η ρωμαϊκή λογοτεχνία εκφράζει‑προβάλλει τον ιδιάζοντα ιδεολογικό πλούτο της ρωμαϊκής κοινωνίας: πάτρια ήθηυποδείγματαπολιτείαθρησκείαοικογένεια...
-Στιβαρότητα, λογική συντακτική οργάνωση, λιτότητα (φυσικά στοιχεία της λατινικής)+επίκτητα καλολογικά στοιχεία
-κατάλληλη η λατινική για την παγκόσμια πολιτισμική επικοινωνία, μεγάλος ο βαθμός ωριμότητάς της

Η εξέλιξη της ρωμαϊκής λογοτεχνίας

Κλασική εποχή (100 π.Χ.‑14 μ.Χ.)

-Η λατινική γλώσσα= διαμορφωμένη ήδη. Αρμονική σύζευξη μορφής και περιεχομένου
-Δημιουργική κατάκτηση ελληνικών προτύπωνΟι ρωμαίοι καλλιτέχνες ανταγωνίζονται έλληνες κολοσσούς: Κάτουλλος‑Καλλίμαχο, Κικέρων‑αττικούς ρήτορες και φιλοσόφους, Βεργίλιος‑Όμηρο...
-Μετά το 90 π.Χ.: εμφάνιση πολλών ταλέντωνέργα κλασικά
-2 τμήματα περιόδου: α)100‑40 π.Χ.: κικερώνειος λόγος, πεζογραφία, β)40 π.Χ.‑14 μ.Χ.: υψηλή ποίηση
-Λογοτεχνική αναγέννηση: με το «κίνημα των Νεωτέρων»: καλοδουλεμένα ποιήματα, σύντομα, σκοτεινό και υπαινικτικό ύφος, εκλέπτυνση, λογιότητα: Λυρική και ελεγειακή ποίηση, επύλλια, επιγράμματα
-Μετά το θάνατο του Αυγούστου: έχει συντελεσθεί η πρόσληψη του ελληνισμού, αρχίζει ο επιγονισμός

α. Οι χρόνοι του Κικέρωνα

-Δικτατορία Σύλλα + δολοφονία Καίσαραπερίοδος κατακτήσεων, ερίδων...
-Ενδιαφέρον για τη ρωμαϊκή ιστορία, συμμετοχή στα εσωτερικά τεκταινόμεναρητορικοί λόγοι, απογοήτευσηφιλοσοφική φυγή
-Αυτονόμηση από τα ελληνικά πρότυπαπροσωπικές επιλογές και κατακτήσεις σε όλα τα λογοτεχνικά είδη

Πεζογραφία

Μάρκος Τύλλιος Κικέρωνας (106‑44 π.Χ.)

-Μεγάλος ρήτορας, πάνω από 100 λόγοι πολιτικοί και δικανικοί
-Θεωρητική πραγμάτευση ζητημάτων ρητορικής
-Δημιουργός φιλοσοφικών διαλόγων
-800 επιστολές
-Υπόδειγμα λατινικού λόγου

Βάρων (1ος αι. μ.Χ.)

-Από τους πιο καλλιεργημένους
-Δεινός γνώστης της λατινικής γλώσσας
-600 βιβλία για ποικίλα θέματα
Αντίθετα με τον Βάρωνα, οι υπόλοιποι εξειδικεύονται στην ιστοριογραφία

Ιούλιος Καίσαρ

-Απομνημονεύματα
-Καθαρά και λιτά λατινικά
-Ύφος Ξενοφώντα

Κορνήλιος Νέπως

-Ιστορική βιογραφία (25 Ελλήνων και Ρωμαίων)

Σαλλούστιος Κρίσπος

-Θουκυδίδεια ιστοριογραφία‑ιστορική μονογραφία: «Η συνομωσία του Κατιλίνα»

Ποίηση

-Ποιητική συγκομιδή ποσοτικά λίγη, ποιοτικά τεράστια (sic)

Βαλέριος Κάτουλλος (84‑54 π.Χ.)

-Λυρική και επιγραμματική ποίηση (116 ποιήματα)
-Πρώτη κορυφαία ρωμαϊκή εκπροσώπηση
-Πηγή έμπνευσης η Λεσβία= σύμβολο ερωτικής ποιητικής έμπνευσης
-Απαισιόδοξη ερωτική ποίηση

Λουκρήτιος (96‑53 π.Χ.)

-Φιλοσοφικό έπος: «Για τη φύση των πραγμάτων»
-Νεωτερικές αρετές (-συντομίας), κοσμολογικό περιεχόμενο, κήρυγμα εναντίον της δεισιδαιμονίας..., ύμνος στον έρωτα

Βάρων (1ος αι. μ.Χ.)

-Ψυχαγωγικές και διδακτικές «Μενίππειες σάτιρες», συνδυασμός ποιητικού‑πεζού λόγου

β. Αυγούστειοι χρόνοι

-Παραγωγή «κλασικών» προϊόντων
-Αύγουστος και Μαικήνας (υπουργός «προπαγάνδας») υποστηρίζουν οικονομικά κορυφαία ταλένταστράτευση στο ιδεολογικό πρόγραμμα του Αυγούστου: επιστροφή στο mos maiorum (πάτριο ήθος), ανασυγκρότηση του κράτους
-ελευθερία λόγουρητορείας
-Κέντρο βάρους στην ποίηση
-Οι ποιητές συνδέονται μεταξύ τους
-Βεργίλιος: ηρωικό και διδακτικό έπος, ποιμενικό ειδύλλιο
-Οράτιος: λυρική δημιουργία
-ΤίβουλλοςΠροπέρτιοςΟβίδιος: ελεγεία

Πόπλιος Βεργίλιος Μάρων (70‑19 π.Χ.)

-Εθνικός ποιητής Ρωμαίων
-«Αινειάδα»: κλασικό έργο, καλλιμαχικός συνδυασμός Ιλιάδας‑Οδύσσειας, εθνικό έπος Ρωμαίων
-Θέμα: αναχώρηση Αινεία, περιπλανήσεις, εγκατάσταση στο Λάτιο
-«Εκλογές»: πρότυπο ο ελληνιστικός Θεόκριτος
-«Γεωργικά»: πρότυπο ο αρχαϊκός Ησίοδοςυπηρετούν την πρόθεση του Αυγούστου για ενίσχυση της υπαίθρου
-Επηρεάζει αναρίθμητους μεταγενέστερους, γίνεται πρότυπο

Κόιντος Οράτιος Φλάκκος (65 π.Χ.‑8 μ.Χ.)

-Τολμητίας των λέξεων
-Μετέφερε «Αιολικό άσμα» στη Ρώμη
-«Επωδοί»: πρότυπο ο ιαμβογράφος Αρχίλοχος
-«Ωδές»: πρότυπα οι λυρικοί
-«Σάτιρα» (Sermones): ωρίμανση
-«Ποιητικές επιστολές»: καθιερώνεται ως κλασικό ποιητικό είδος
-Του ανατίθεται η σύνθεση του Ύμνου της Εκατονταετίας για την επίσημη έναρξη της «Pax Augusta» (Αυγούστειας Ειρήνης)
-Ευάριθμα και σύντομα ποιήματα, κομψοτεχνήματα ποιητικής μικροτεχνίας

Τίβουλος (50‑19 π.Χ.), Προπέρτιος (50 π.Χ.‑γέννηση του Χριστού), Οβίδιος (43 π.Χ.‑17 μ.Χ.)

-Μεταμόρφωσαν πλήρως την ελληνική ελεγεία, την οδήγησαν σε τέτοιο ύψος«προκαλούν» τους Έλληνες
-Εμπνέονται απ’ τη «λεπταλέη Μούσα» και από τις αγαπημένες τους (με ψευδώνυμο)
-Λογοτεχνική σύμβαση με γνήσιο βίωμα
-Τίβουλος: καθαρός και κομψός
-Προπέρτιος: Πρωτότυπος, σκοτεινός και σύγχρονος
-Οβίδιος: Πνευματώδης και ελευθερόστομος. Επινόησε και καλλιέργησε νέα ποιητικά είδη: ποιητική μυθολογική επιστολή, καλλωπιστικό έπος, «αιτιολογικό» εορτολόγιο, ποίηση της εξορίας, μυθολογική αντι‑Αινειάδα, Μεταμορφώσεις

Τίτος Λίβιος (59 π.Χ.‑17 μ.Χ.)

-Πεζογραφική παρουσίαση της ιστορικής διαδρομής της Ρώμης απ’ την ίδρυσή της
-Κεντρικά νοήματα: mos maiorum (πάτριο ήθος), pietas (ευσέβεια), virtus (αρετή)

Βιτρούβιος

-Επιστήμονας λογοτέχνης
-«Για την αρχιτεκτονική»: προχωρημένες αρχιτεκτονικές γνώσεις και ευαισθησίες.

Δημοσίευση σχολίου

0Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου (0)