❏ Ρήμα λέγεται η λέξη που φανερώνει ότι ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα ενεργεί ή παθαίνει κάτι ή βρίσκεται σε μια κατάσταση.
Το ρήμα:
• είναι το βασικό στοιχείο μιας πρότασης, γύρω από το οποίο οργανώνεται το μήνυμα που μεταδίδεται με την επικοινωνία
• ανήκει στη ρηματική φράση, στην οποία παίζει κυρίαρχο ρόλο.
✔ Η ρηματική φράση, εκτός από το ρήμα, μπορεί να περιέχει ονοματικές φράσεις που λειτουργούν ως αντικείμενα ή κατηγορούμενα του ρήματος (ουσιαστικά, επίθετα), καθώς και επιρρήματα ή επιρρηματικές φράσεις που λειτουργούν ως προσδιορισμοί του ρήματος (δηλώνουν το χρόνο, τον τόπο, την αιτία, τον τρόπο κ.λπ. της ενέργειας του ρήματος).
Οι μορφές του ρήματος
❏ Το ρήμα παρουσιάζει στο λόγο διάφορες μορφές. Οι τύποι που καθορίζουν την έννοια ή τη μορφή του ονομάζονται παρεπόμενα του ρήματος και είναι το πρόσωπο, ο αριθμός, η συζυγία, η φωνή, η διάθεση, η
έγκλιση, ο χρόνος και το ποιόν ενέργειας. Από τα παρεπόμενα του ρήματος, η φωνή και η συζυγία αφορούν τη μορφή του ρήματος, ενώ η διάθεση αφορά τη σημασία.
Πρόσωπο και αριθμός
❏ Τα ρήματα έχουν δύο αριθμούς, τον ενικό και τον πληθυντικό, που φανερώνουν αν το υποκείμενο του ρήματος είναι ένα ή πολλά, π.χ. παρακολουθώ: ενικός αριθμός (το υποκείμενο είναι ένα: εγώ)
πηγαίνετε: πληθυντικός αριθμός (τα υποκείμενα είναι πολλά: εσείς)
❏ Τα ρήματα έχουν τρία πρόσωπα σε κάθε αριθμό:
• πρώτο πρόσωπο: (εγώ) γράφω
• δεύτερο πρόσωπο: (εσύ) γράφεις
• τρίτο πρόσωπο: (αυτός) γράφει