Στο πλαίσιο της Πανελλήνιας Ημέρας Σχολικού Αθλητισμού με θεματικό άξονα "Ρατσισμός και διαφορετικότητα, όλοι διαφορετικοί, όλοι ίσοι", προσπαθούμε να κάνουμε μια πρώτη γνωριμία με το αθλητικό ιδεώδες.
Πριν γνωρίσουμε το γνήσιο αθλητικό πνεύμα και ιδεώδες θα πρέπει να διακρίνουμε το μήνυμα του αθλητισμού ως τρόπου και στάσης ζωής μερίδας ανθρώπων, που ταυτίζεται με την «προσήλωση προς τον σκοπό», «την αντοχή σώματος και πνεύματος» , «την συνεχή προσπάθεια», «την πειθαρχία», «την υγιή ιδιοτέλεια και τον υγιή ανταγωνισμό» και τελικά την αγάπη για την ζωή. Είναι σε όλους μας λίγο πολύ γνωστή η εμπορευματοποίηση του αθλητισμού τα περασμένα «χρυσά» έτη της πολυσυζητημένης «διαπλοκής» και δεν θα σταθούμε σε αυτά, αλλά στα επίκαιρα μηνύματα που ο αθλητισμός πρεσβεύει και θα έπρεπε να πρεσβεύει διαχρονικά και δει σε μέρες κρίσης.
Η ταύτιση του παραπάνω μηνύματος ταυτίζεται σε μεγάλο βαθμό με την γέννηση και εδραίωση του αθλητικού ιδεώδους στην Αρχαία Ελλάδα κατά την Αρχαϊκή και Κλασσική Εποχή. Είναι γνωστό ότι οι νέοι της Αρχαίας Ελλάδας λάμβαναν ανώτερη παιδεία, η οποία περιελάμβανε την ποίηση, την φιλοσοφία,την μουσική, την ιστορία, τα μαθηματικά, τις πολεμικές τέχνες κλπ. Στο πλαίσιο «νους υγιής εν σώματι υγιεί», η αρχαία ελληνική σκέψη καλλιεργούσε την υγιή ισορροπία πνεύματος και σώματος με γνώμονα την διάκριση των «άριστων». Εννοώντας «άριστοι» σε αυτό το σημείο, μέσω της Αρχαιοελληνικής οπτικής, εννοούμε τους «καλύτερους μεταξύ των καλών».
Ο νεότερος φιλόσοφος Κορνήλιος Καστοριάδης αναλύοντας το αρχαιοελληνικό ιδεώδες σε σειρά σεμιναρίων του,αναφέρεται στην δίψα των αρχαίων Ελλήνων για το κλέος δηλαδή την δόξα και το κύδος δηλαδή την φήμη. Η δόξα και η φήμη έχοντας διαφορετικό περιεχόμενο από αυτό που δίνουμε σήμερα εκπροσωπούσε τον σεβασμό των πολιτών προς τους άριστους και παράλληλα εξυπηρετούσε την «ηθική ανταμοιβή» των άριστων καλύπτοντας την φυσική ανάγκη του ανθρώπου για διάκριση και ηθική καταξίωση. Φυσικά το έργο του Καστοριάδη δεν περιλαμβάνει μόνο τα παραπάνω ως προς το θέμα, αντιθέτως θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ολόκληρο άρθρο ή και βιβλίο για να επιτευχθεί η ανάλυση του.
Η μεγαλύτερη γιορτή του αθλητισμού, αποτελώντας και το ύψιστο σύγχρονο μήνυμα, ήτο οι Ολυμπιακοί αγώνες που χρονολογούνται το 776 π.Χ. και γίνονταν ανά τέσσερα έτη. Οι Ολυμπιακοί αγώνες σήμαιναν την διακοπή των εχθροπραξιών μέσω της εκεχειρίας που ασπάζονταν όλες οι αρχαίες πόλεις-κράτη και συμμετείχαν σταδιακά αθλητές από το σύνολο του Ελλαδικού χώρου. Χωρίς να αναλύσουμε τους μετασχηματισμούς του θεσμού κατά την αρχαιότητα αξίζει να σταθούμε στην ταύτιση μεταξύ των «αρίστων» και στον πόλεμο που είχε παρόμοιο περιεχόμενο με αυτό των αθλητικών αγώνων : δηλαδή της «υστεροφημίας» του πολεμιστή και τις «τιμές» που αποδίδονταν στους γενναιότερους που «έφεραν τα όπλα» είχαν δηλαδή πολεμικό εξοπλισμό και μπορούσαν να τον χρησιμοποιήσουν με «ηρωισμό» και «ανδρεία».
Κλείνοντας αυτή την μικρή ιστορική ανάδρομη στο αρχαίο αθλητικό ιδεώδες θα ήταν άδικο να μην αναφέρουμε ότι έχουμε αντίστοιχα παραδείγματα ανθρώπων με αυτές τις ηθικές αναζητήσεις και στις μέρες μας. Με χαρά διαπιστώνουμε φωτεινά παραδείγματα ανθρώπων που εντάσσονται στον αθλητισμό αλλά και σε άλλους τομείς, να προσπαθούν για αξίες όπως «η τιμή» αλλά και για την αγάπη τους για τον πολιτισμό και την επιστήμη μέσα από την υγιή άμιλλα...
Έρευνα-Συγγραφή : Αικατερίνη Κιουλμπαξιώτη