Κανόνες ορθογραφίας των επιθέτων στα νέα ελληνικά
Ορθογραφία του επιθέτου | |||
---|---|---|---|
Τα επίθετα σε
|
κατηγορία
|
παραδείγματα
|
Εξαιρούνται τα:
|
-αίος
|
παράγονται συνήθως από ουσιαστικά θηλυκά με κατάληξη -η και -α
|
ακμή > ακμαίος
αρχή > αρχαίος ώρα > ωραίος |
νέος, ανίδεος, στέρεος
όσα λήγουν σε λέος, π.χ. φρικαλέος όσα λήγουν σε -τέος, π.χ. προσθετέος |
-ειος προπαροξύτονα
|
• Όσα παράγονται από κύρια ονόματα
• Όσα παράγονται από ονόματα ζώων • Όσα παράγονται από λέξεις που έχουν θέμα ε • Όσα τελειώνουν σε -γειος (παράγωγο της λέξης γη) |
• Αβερώφειος, Τοσίτσειος
• πρόβειος, βόειος • τέλειος, βασίλειος • υδρόγειος, Μεσόγειος |
πλάγιος, ίσιος, όρθιος
|
-είος παροξύτονα
|
αστείος, θείος
|
γελοίος, κρύος
| |
-ειρος
|
Όσα έχουν ως δεύτερο συνθετικό τη λέξη πείρα
|
έμπειρος, άπειρος
| |
-ηλός
|
σιωπηλός, χαμηλός
|
δειλός, ψιλός (= λεπτός, γυμνός)
| |
-ηρός
|
πονηρός, αιχμηρός, ζωηρός, τολμηρός
|
αλμυρός, αργυρός, βδελυρός, βλοσυρός, γλαφυρός, ισχυρός, οχυρός, πορφυρός
| |
-ητός
|
ψητός, τρυπητός, τηγανητός
|
λυτός, χυτός, διττός
| |
-ικός
|
μαγικός, μυθικός, μαθητικός
|
δανεικός, γλυκός, θηλυκός
και τα σύνθετα με τη λέξη οίκος : κάτοικος, ένοικος | |
-ιμος
|
άτιμος, βάσιμος, μόνιμος
|
δίδυμος, έρημος, έτοιμος
όσα έχουν σαν δεύτερο συνθετικό τις λέξεις: θυμός (εύθυμος) όνομα (επώνυμος) σήμα (επίσημος) σχήμα άσχημος) δήμος (απόδημος) φήμη (περίφημος) | |
-ινος -ινός
|
ξύλινος, πέτρινος, πράσινος, χάρτινος
|
ελεεινός, επικίνδυνος, κλεινός, ορεινός, σκοτεινός, ταπεινός, υγιεινός, φωτεινός
υπεύθυνος - ανεύθυνος
φτηνός | |
-ίσιμος
|
νηστίσιμος, υπολογίσιμος
|
Εξαιρούνται όσα προέρχονται από συνηρημένα ρήματα β΄ συζυγίας π.χ. κατοικώ - κατοικήσιμος
και το αρτύσιμος | |
-ίσιος
|
βουνίσιος, αρνίσιος
|
ετήσιος, ημερήσιος, γνήσιος, Ιθακήσιος, Μιλήσιος
| |
-οιος -οίος
-οιός |
όμοιος
Όσα τελειώνουν σε -ποιός (από το ρήμα ποιώ) π.χ. επιπλοποιός, φαρμακοποιός, ειρηνοποιός | ||
-οιρος
|
Όσα έχουν σαν δεύτερο συνθετικό τη λέξη μοίρα, π.χ. άμοιρος, καλόμοιρο
| ||
-ότερος(συγκριτικός βαθμός)
|
ψηλότερος, στερεότερος, νεότερος
|
όσα προέρχονται από τις λέξεις:
άνω (ανώτερος) κάτω (κατώτερος) άπω (απώτερος) | |
-ύτερος(συγκριτικός βαθμός)
|
πλατύτερος, μεγαλύτερος
| ||
-ώδης
|
υποτυπώδης, στοιχειώδης
| ||
-ώος
|
αθώος, σώος, κεντρώος
| ||
-ωπός
|
αγριωπός, χαρωπός
| ||
-ωτός
|
θολωτός, μεταξωτός, φτερωτός, καμαρωτός
|
Τζίλντας Τορναζάκη
Γιάννης Παπαθανασίου
Η ορθογραφία των αριθμητικών επιθέτων
Γιάννης Παπαθανασίου
Η ορθογραφία των αριθμητικών επιθέτων