Η ορθογραφία των ρημάτων βάλλω, στέλλω, αγγέλω, των σύνθετών τους και των ρημάτων ανατέλλω, θάλλω, μέλλω, ποικίλλω, σφάλλω. Πότε γράφονται με 2-λλ και πότε με 1 -λ;

Τα λάμδα των ρημάτων βάλλω, στέλλω, αγγέλλω, των συνθέτων τους και των ρημάτων ανατέλλω, θάλλω, μέλλω, ποικίλλω, σφάλλω


Αυτά τα ρήματα στους εξακολουθητικούς χρόνους (παρατατικός, ενεστώτας, εξακολουθητικός μέλλοντας γράφονται με 2 -λλ, ενώ στους στιγμιαίους χρόνους (αόριστος, στιγμιαίος μέλλοντας), αλλά και στους συντελεσμένους (παρακείμενος, υπερσυντέλικος, συντελεσμένος μέλλοντας) γράφονται με ένα -λ.

ΠΑΡΕΛΘΟΝ	ΠΑΡΟΝ	ΜΕΛΛΟΝ
ΠΟΙΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΤΡΟΠΟΣ	ΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ
Εξακολουθητικός	Παρατατικός Πάντα αμφέβαλλα για το ήθος του.	Ενεστώτας Δεν αμφιβάλλω	Εξακολ. Μέλλων Μέχρι πότε θα επιβάλλεις τη θέλησή σου;
Συνοπτικός ή Στιγμιαίος	Αόριστος Πότε υπέβαλες την αίτηση;		Στιγμ. Μέλλων Σκοπεύεις να προσβάλεις τη διαθήκη;
Συντελεσμένος	Υπερσυντέλικος  Είχα καταβάλει το απαιτούμενο ποσό.	Παρακείμενος Έχω καταβάλει το απαιτούμενο ποσό.	Συντελ. Μέλλων Θα έχω προβάλει δυο φορές το φιλμ μέχρι να έρθεις.

Τα ρήματα της ελληνικής γλώσσας σχηματίζονται από δύο διαφορετικά θέματα:

* Το ενεστωτικό, με το οποίο δηλώνεται ότι η ενέργεια που περιγράφει το ρήμα έχει διάρκεια ή επαναλαμβάνεται (π.χ. γράφ→ έγραφ-α, θα γράφ-ω…)

* Το αοριστικό, με το οποίο δηλώνεται ότι η ενέργεια που περιγράφει το ρήμα δεν έχει διάρκεια και δεν επαναλαμβάνεται (π.χ. γραψ-→ έγραψ-α, θα γράψ-ω)

Έτσι, λοιπόν, έχοντας ως παράδειγμα το ρήμα μεταβάλλω:

Α) από το ενεστωτικό θέμα –βαλλ- έχουμε:

- μεταβάλλω (ενεστώτας)

- μετέβαλλα (παρατατικός: συνεχώς στο παρελθόν)

- θα μεταβάλλω (μέλλοντας εξακολουθητικός: συνεχώς στο μέλλον)

- να μεταβάλλω (υποτακτική ενεστώτα: συνεχώς)

β) από το αοριστικό θέμα –βαλ- έχουμε:

- μετέβαλα (αόριστος: μια φορά στο παρελθόν)

- θα μεταβάλω (μέλλοντας στιγμιαίος: μια φορά στο μέλλον)

- να μεταβάλω (υποτακτική αορίστου: μια φορά)

- έχω μεταβάλει

- είχα μεταβάλει                                  συντελικοί

- θα/να έχω μεταβάλει                          χρόνοι

- θα/ να είχα μεταβάλει

 

Πρακτικοί τρόποι

Α. Για να βρούμε αν θα γράψουμε με 2λλ ή 1λ κάποιο ρηματικό τύπο ενός ρήματος σύνθετο του –βάλλω, μπορούμε να αντικαθιστούμε το ρήμα αυτό με ένα άλλο συνώνυμο, στο οποίο το θέμα του αορίστου να διακρίνεται πιο εύκολα, για να βρίσκουμε, έτσι, σε ποιο χρόνο ανήκει ο συγκεκριμένος ρηματικός τύπος.

Πχ.

1. Χρειάζεται πού και πού ο δάσκαλος να μεταβάλλει (ή να αλλάζει= ενεστώτας, άρα με 2λλ) τα στοιχεία του προβλήματος.
2. Στην αρχή του χρόνου οι μαθητές θα υποβάλουν (ή θα δώσουν= στιγμιαίος μέλλοντας, άρα 1λ) τις προτάσεις τους στο διευθυντή.

Β. - Όταν αυτό που λέει το ρήμα γίνεται πάντα, συνέχεια, συνήθως, τότε το ρήμα γράφεται με 2λλ

     - Όταν αυτό γίνεται μια φορά, χωρίς συνέχεια, τότε το ρήμα γράφεται με 1λ.

Πχ.

1. Ο καθηγητής μάς επιβάλλει να κρατούμε συνεχώς σημειώσεις.
2. Έπρεπε να είχαν επιβάλει αυστηρότερες ποινές στους παραβάτες οδηγούς.
3. Όσοι πάρετε μέρος στο μάθημα χορού θα καταβάλετε τα χρήματα για την εγγραφή τώρα, ενώ τα δίδακτρα θα τα καταβάλλετε κάθε τέλος του μήνα.
4. Αύριο θα επιβάλουν απαγόρευση της κυκλοφορίας των Ι.Χ. αυτοκινήτων στο κέντρο της πόλης, γιατί κάνουν κάποια έργα οδοποιίας.

+βάλλω	+στέλλω	+αγγέλλω
αμφιβάλλω αναβάλλω αντικαταβάλλω αντιπαραβάλλω αποβάλλω βάλλω διαβάλλω εισβάλλω εκβάλλω εμβάλλω καταβάλλω μεταβάλλω πανικοβάλλω παραβάλλω περιβάλλω προβάλλω προσβάλλω συμβάλλω συνυποβάλλω υπερβάλλω υποβάλλω	αναστέλλω αντιδιαστέλλω αποστέλλω διαστέλλω εξαποστέλλω καταστέλλω ξαποστέλνω περιστέλλω στέλλω στέλνω συστέλλω υποστέλλω	αναγγέλλω εξαγγέλλω καταγγέλλω παραγγέλλω παραγγέλνω προαγγέλλω προαναγγέλλω και τα ρήματα ανατέλλω θάλλω μέλλω ποικίλλω  σφάλλω

Περισσότερα θέματα για την ορθογραφία εδώ.

Για το e-didaskalia.blogspot.gr

Αποστόλης Ζυμβραγάκης

Φιλόλογος