Τα περισσότερα παιδιά, μη έχοντας την ωριμότητα να καταλάβουν τι είναι σωστό και τι λάθος, καταφεύγουν σε ακραίες, για τους γονείς, συμπεριφορές για να «περάσει το δικό τους». Μπορεί, ακόμα, να πεισμώνουν με το παραμικρό και να λένε συνέχεια «όχι», χωρίς καν να ξέρουν το λόγο που αντιδρούν έτσι. Μάλιστα, οι γονείς πολλές φορές «αναγκάζονται» να ενδώσουν στις απαιτήσεις του παιδιού είτε για να μην το στενοχωρήσουν είτε γιατί φοβούνται ότι διαφορετικά η κατάσταση θα γίνει ανεξέλεγκτη. Το ερώτημα, όμως, παραμένει: είναι αυτή η σωστή τακτική; Μήπως έτσι το πρόβλημα επιδεινώνεται με τον καιρό; Δείτε κάποιους απλούς τρόπους που θα σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε την αντιδραστική συμπεριφορά του παιδιού σας.
1) Διατηρήστε την ψυχραιμία σας
Όσο δύσκολο και αν είναι, καλό θα είναι να παραμείνετε ψύχραιμοι. Αν το παιδί δει ότι με τη συμπεριφορά του, σας προκαλεί ή ότι αντιδράτε με φωνές και νεύρα, η κατάσταση σίγουρα θα χειροτερέψει. Η δράση φέρνει αντίδραση! Γι' αυτό, προσπαθήστε να συγκρατηθείτε.
Όταν, λοιπόν, αισθανθείτε ότι έχετε φτάσει στα όριά σας, κλείστε τα μάτια και πάρτε τρεις βαθιές αναπνοές. Όσο απλό είναι, τόσο αποτελεσματικό αποδεικνύεται. Επιπλέον, θα αποφύγετε να πείτε πράγματα, για τα οποία αργότερα θα μετανιώσετε.
2) Φερθείτε του σαν να είναι ενήλικας
Τα παιδιά τείνουν να μεγαλοποιούν τα προβλήματα και να γίνονται υπερβολικά απαιτητικά. Θέλουν να μονοπωλούν το ενδιαφέρον των γονιών τους και θεωρούν δεδομένο ότι οι γονείς θα ικανοποιήσουν όλες τους τις επιθυμίες. Γι' αυτό και όταν κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, δυσαρεστούνται. Για παράδειγμα, μπορεί να είχατε υποσχεθεί στο παιδί ότι θα πάτε την Κυριακή στο λούνα παρκ αλλά επειδή αρρωστήσατε, τελικά δεν τα καταφέρατε. Ενδεχομένως το παιδί να νευρίασε και να φώναξε, γιατί πολύ απλά να θεώρησε ότι δεν τηρήσατε την υπόσχεσή σας και ότι ήσαστε ασυνεπείς απέναντί του. Στην περίπτωση αυτή, προτιμότερο θα είναι να επιδιώξετε να του εξηγήσετε με ηρεμία τι συνέβη, για να καταλάβει ότι το λάθος δεν ήταν δικό σας.
Ακόμη, όμως, και να «φταίτε» σε κάποια άλλη περίπτωση, φροντίστε να του ζητήσετε συγγνώμη και να του πείτε ότι δεν κάνατε κάτι εσκεμμένα για να το στενοχωρήσετε ή να το νευριάσετε.
Το κλειδί είναι να το αντιμετωπίσετε σαν να ήταν ενήλικας, με σεβασμό και κατανόηση.
Διαφορετικά, στην περίπτωση που το παιδί δεν μπορεί να καταλάβει αυτό που του λέτε, είναι προτιμότερο να το αφήσετε να ηρεμήσει. Ακόμα καλύτερα, μάλιστα, να το απομακρύνετε από το δωμάτιο που έγινε ο καβγάς, για ν' αλλάξει παραστάσεις.
Έπειτα, πάρτε το μία αγκαλιά, παρόλο που μπορεί να θεωρείτε εκείνη την ώρα ότι δεν το αξίζει -δεν πρόκειται για επιβράβευση. Έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι η φυσική επαφή, και κυρίως η αγκαλιά, βοηθά στην ηρεμία του οργανισμού λόγω κάποιων ουσιών που εκκρίνει ο εγκέφαλος.
Αργότερα, μόλις το παιδί ηρεμήσει, συζητήστε ήρεμα μαζί του.
3) Ακούστε το
Πολλές φορές τα παιδιά γίνονται αντιδραστικά, μόνο και μόνο γιατί έχουν ανάγκη από την προσοχή των γονιών τους. Αντιδρούν σε πράγματα ασήμαντα με υπερβολικό τρόπο, γιατί στο βάθος τους απασχολεί κάτι άλλο, πολύ πιο σημαντικό, που δεν ξέρουν πώς να το εκφράσουν.
Αν δείτε, λοιπόν, ότι αυτή η κακή συμπεριφορά του παιδιού συνεχίζεται, προτιμήστε να περάσετε λίγο χρόνο μαζί του και να το ρωτήσετε αν το προβληματίζει κάτι άλλο ή εάν αισθάνεται ότι το αμελείτε. Σε περίπτωση που καταλάβετε ότι αισθάνεται παραμελημένο, θα πρέπει να του αφιερώνετε χρόνο καθημερινά. Ρωτήστε το τι θα ήθελε να κάνετε μαζί και δώστε του την πρωτοβουλία να αποφασίσει εκείνο!
4) Δώστε του επιλογές
Αν το παιδί αρνείται πεισματικά να σας ακούσει, προτιμότερο είναι να του προσφέρετε κάποιες επιλογές. Για παράδειγμα, αν αρνείται να πέσει για ύπνο, αντί να του επιβάλλετε να ξαπλώσει, μπορείτε να του προτείνετε να του διαβάσετε το αγαπημένο του παραμύθι πριν κοιμηθεί.
Έτσι, το παιδί θα αισθανθεί ότι η γνώμη του μετράει και ότι έχει μία μικρή «ελευθερία» και μία αίσθηση ανεξαρτησίας, έστω και αν προέρχεται από τις επιλογές που του δώσατε εσείς.
5) Ακολουθήστε ένα πρόγραμμα
Προσπαθήστε, στο μέτρο του εφικτού, να ακολουθείτε ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα καθημερινά, έτσι ώστε το παιδί να συνηθίσει και να μην χρειάζεται, μετά από κάποιο διάστημα, να του εξηγείτε τα αυτονόητα. Μπορείτε, για παράδειγμα, να καθιερώσετε μία συγκεκριμένη ώρα καθημερινά που θα κάνει μπάνιο και μετά θα κοιμάται.
Έτσι, σιγά-σιγά θα προσαρμοστεί, θα δει ότι δεν θα έχει πολλά περιθώρια επιλογής και, όσο περνάει ο καιρός, η καθημερινότητά σας θα γίνεται πιο εύκολη!
6) Επικεντρωθείτε στην επιβράβευση
Είναι πολύ σημαντικό οι προτάσεις σας να μην περιέχουν άρνηση, γιατί αυτόματα δείχνετε μία επιθετική στάση απέναντι στο παιδί. Αποφύγετε τα «δεν» και τα «μη». Για παράδειγμα, αντί να πείτε: «Δεν θα φας γλυκό αν δεν πλύνεις τα χέρια σου», μπορείτε να του πείτε: «Μόλις πλύνεις τα χέρια σου, θα φας γλυκό» ή «Πρώτα χεράκια και μετά γλυκό».
Ίσως σας φαίνεται ασήμαντο, αλλά για το παιδί η διαφορά είναι μεγάλη. Τα «δεν» και τα «μη» στο μυαλό του ακούγονται σαν μία μορφή τιμωρίας, η οποία το πιο πιθανό είναι να μην έχει τα επιθυμητά για τους γονείς αποτελέσματα. Σύμφωνα με σχετική έρευνα, μάλιστα, αποδείχθηκε ότι η επιβράβευση είναι πολύ πιο αποτελεσματική «μέθοδος» από την τιμωρία και ότι τα παιδιά τείνουν μαθαίνουν πολύ πιο εύκολα και γρήγορα από αυτήν.
7) Δημιουργήστε ένα ευχάριστο κλίμα στο σπίτι
Σε πολλές περιπτώσεις, τα παιδιά αντιδρούν με πείσμα και φωνές γιατί πολύ απλά, έτσι έχουν μάθει από τους γονείς. Αν εκείνοι αντιμετωπίζουν τα προβλήματα και τις δύσκολες καταστάσεις με νεύρα και καβγάδες, το παιδί απλά θα ακολουθήσει το παράδειγμά τους. Γι' αυτό, προσπαθήστε να δημιουργήσετε μία ευχάριστη και ήρεμη ατμόσφαιρα στο σπίτι, έτσι ώστε το παιδί να αισθάνεται ασφαλές και αγαπητό.
Σύμφωνα με μελέτη αμερικανικού Πανεπιστημίου, οι φωνές και η λεκτική βία των γονέων μπορεί να πλήξουν ανεπανόρθωτα την αυτοεκτίμηση των παιδιών, ενώ οι πιθανότητες να εμφανίσουν κατάθλιψη αυξάνονται κατά πολύ, σε σχέση με παιδιά που μεγαλώνουν σε ένα ήρεμο και υγιές περιβάλλον.
Είναι πολύ σημαντικό να δώσετε στο παιδί να καταλάβει τα όριά του, χωρίς να αισθανθεί ότι περιορίζεται αφόρητα. Η τακτική της αυστηρής τιμωρίας ή, αντίθετα, η άποψη ότι οι γονείς πρέπει να ικανοποιούν όλα τα χατίρια των παιδιών, φαίνεται ότι δεν βοηθούν στη σωστή διαπαιδαγώγησή τους. Ωστόσο, όλες οι περιπτώσεις είναι διαφορετικές και ο κάθε γονιός ακολουθεί τη δική του στρατηγική με βάση το τι θεωρεί εκείνος σωστό για το παιδί και πώς πιστεύει ότι θα το βοηθήσει περισσότερο.
Καλό θα είναι, πάντως, να έχετε στο μυαλό σας ότι, πολλές φορές, ό,τι και αν κάνετε, το παιδί θα παραμείνει δυσαρεστημένο, γιατί κάποια πράγματα δεν θα είναι σε θέση να τα κατανοήσει ακόμα. Αυτό δε σημαίνει, βέβαια, ότι δεν είστε καλοί γονείς- απλώς είναι κάτι αναπόφευκτο.