Θέλετε να αγαπήσει το παιδί σας το σχολείο; Οκ, ας μιλήσουμε για αγάπη…Η συγγραφέας και educationcareer coach Μαρίνα Ψιλούτσικου μάς δίνει λύσεις.
1. Η μάθηση δεν ξεκινάει στο δημοτικό, ξεκινάει την πρώτη φορά που το παιδί θα πιάσει ένα αντικείμενο και θα επιχειρήσει να καταλάβει τι είναι και σε τι χρησιμεύει. Όλες οι φορές που το παιδί βάζει κάτι στο στόμα του ή το πετάει κάτω ή το κουνάει ή το ζουλάει, είναι φορές που το παιδί μαθαίνει. Η μάθηση περνάει σε άλλο επίπεδο, όταν το παιδί αποκτήσει την ικανότητα της ομιλίας. Έχει πλέον στη διάθεσή του ένα πανίσχυρο εργαλείο έρευνας, μπορεί να ρωτάει τους άλλους για όσα δεν ξέρει ή για όσα το προβληματίζουν. Αν θέλετε το παιδί σας να αγαπήσει το σχολείο, αγαπήστε εσείς τις αρχικές του προσπάθειες να μάθει και ενθαρρύνετε τις. Δώστε τους σημασία και αξία. Το σχολείο θα αποτελέσει απλώς ένα επόμενο στάδιο. Ένα στάδιο, στο οποίο εκτός από τους γονείς του, το παιδί θα έχει κι άλλους να ρωτάει. Ένα τέτοιο σχολείο είναι παράδεισος, δεν υπάρχει περίπτωση να μην το αγαπάει.
2. Πολύ συχνά προσπαθούν οι γονείς να πείσουν τα παιδιά τους να είναι επιμελείς μαθητές χρησιμοποιώντας επιχειρήματα που στηρίζονται στον φόβο (δεν θα βρεις δουλειά), στις ενοχές (εμείς κάνουμε τόσες θυσίες για σένα) ή στη σύγκριση (εγώ στην ηλικία σου είχα κάνει τόσα). Δεν ξέρω αν είναι τα αποτελεσματικότερα επιχειρήματα για να κάνουν κάποιον επιμελή. Είμαι απολύτως σίγουρη, όμως, πως κανείς δεν αγαπάει κάτι που τον κάνει να νιώθει φοβισμένος, ένοχος ή μειονεκτικά. Η αγάπη έρχεται εκεί που υπάρχει χαρά, ελευθερία, μεράκι, ενδιαφέρον, ικανοποίηση…. Συνδέστε το σχολείο με τέτοια πράγματα.
3. Αντιμετωπίστε τους βαθμούς όπως αντιμετωπίζουμε τις εξετάσεις αίματος και τις λοιπές διαγνωστικές εξετάσεις. Τι κάνουμε συνήθως; Μια-δυο φορές τον χρόνο τσεκάρουμε να δούμε τους βασικούς δείκτες και αν κάτι ξεφεύγει από τις φυσιολογικές τιμές (επισημαίνω πως είναι εύρος τιμών) συζητάμε με τον γιατρό μας ΑΝ χρήζει αντιμετώπισης. Δεν μπαινοβγαίνουμε στα νοσοκομεία μέρα παρά μέρα ούτε ανησυχούμε αν η χοληστερίνη μας δεν είναι στα ίδια ακριβώς ή σε καλύτερα επίπεδα από αυτήν του γείτονα. Έτσι και με τους βαθμούς. Μια δυο φορές τον χρόνο ρίχνουμε μια ματιά να δούμε αν είναι στα φυσιολογικά επίπεδα. Κι αν κάτι ξεφεύγει, συζητάμε με τους καθηγητές και το παιδί ΑΝ χρήζει αντιμετώπισης. Χωρίς υπερβολές.
4. Μαθαίνω σημαίνει πειραματίζομαι, δοκιμάζω κάτι που δεν ξέρω, εμπλέκομαι σε νέες δραστηριότητες, επιχειρώ κάτι καινούριο. Όλα αυτά έχουν υψηλό περιθώριο λάθους. Όλα αυτά έχουν υψηλό ρίσκο ως προς το αποτέλεσμα. Η μάθηση είναι συνυφασμένη με το λάθος. Το σχολείο είναι το κατεξοχήν μέρος όπου είναι σχεδόν υποχρέωσή μας να κάνουμε λάθος. Για να αγαπήσει ένα παιδί το σχολείο πρέπει να αγαπήσει τα λάθη του, πρέπει να τα αγαπήσετε κι εσείς.
5. Πολλοί γονείς επιδιώκουν το «περισσότερο» και το «νωρίτερα», βάζοντας ορίζοντα μάθησης τα 18. Δεν είναι καλά ορισμένος στόχος αυτός επειδή δεν επιτυγχάνεται ποτέ. Το περισσότερο και το νωρίτερα έχουν πάντα περιθώρια βελτίωσης. Αν δεν μάθει το παιδί σας να σταματάει κάπου, αν δεν μάθει να αρκείται στο πολύ καλό, πώς θα μπορέσει ποτέ να είναι ικανοποιημένο, πώς θα μπορέσει να νιώσει επιτυχημένο; Το περισσότερο και το νωρίτερα δεν του στερούν μερικά Σαββατοκύριακα ή μερικά καλοκαίρια. Το καταδικάζουν να τα κυνηγά πάντα ή να αδρανήσει μετά τα 18, αν αυτός ήταν ο ορίζοντας μάθησης. Η αγάπη, προφανώς, δεν έχει θέση σε ένα τέτοιο πλαίσιο. Ακόμα και από τα πράγματα που αγαπάμε, ακόμα κι από τους ανθρώπους που αγαπάμε, χρειαζόμαστε ένα διάλειμμα.
6. Σκεφτείτε κάτι ή κάποιον που αγαπάτε. Σκεφτείτε και κάτι ή κάποιον που δεν αγαπάτε. Προσπαθήστε τώρα, να με πείσετε να αγαπήσω και τα δυο ή και τους δυο. Δεν είναι πιο εύκολο στην πρώτη περίπτωση; Δεν έρχονται τα επιχειρήματα βροχή; Δεν λάμπουν τα μάτια σας; Δεν χαμογελάτε καθώς μιλάτε γι’ αυτό ή γι’ αυτόν; Ο καλύτερος τρόπος για να βοηθήσετε το παιδί σας να αγαπήσει το σχολείο είναι να το αγαπήσετε εσείς πρώτα. Να αγαπήσετε εσείς τη μάθηση, να πείσετε τον εαυτό σας για την αξία της, να της βρείτε θέση στη δική σας ζωή. Εξάλλου, αν δεν τη χρειάζεστε εσείς, αν δεν χρειάστηκε εσείς να αγαπήσετε το σχολείο, γιατί να το χρειάζεται το παιδί σας ; Αν δεν μπορείτε να πείσετε τον εαυτό σας, πώς περιμένετε να πείσετε οποιονδήποτε άλλον;
7. Πολλοί γονείς προσπαθούν για όσο μπορούν να κάνουν οι ίδιοι ένα κομμάτι της μελέτης, των εργασιών και των ασκήσεων του σχολείου. Δεν αναφέρομαι φυσικά στην περιστασιακή βοήθεια που είναι χρήσιμη και απαραίτητη. Αναφέρομαι στην καθημερινή σχεδόν αντικατάσταση των παιδιών. Νομίζουν έτσι πως αφαιρούν τις δυσκολίες από το παιδί τους και το βοηθάνε να μάθει πιο εύκολα και πιο ξεκούραστα. Στην πραγματικότητα, αφαιρούν τη χαρά της προσπάθειας και κυρίως τη χαρά της ικανοποίησης όταν έρχεται η επιτυχία ή τη χαρά της ανακάλυψης όταν γίνεται κατανοητό ένα λάθος. Και προφανώς, δεν επιτρέπουν στο παιδί να μάθει πραγματικά.Απ’ τη δική μας προσπάθεια μαθαίνουμε, όχι απ’ την προσπάθεια των άλλων. Και τη χρειαζόμαστε αυτή τη γνώση για την εποχή που οι γονείς δεν μπορούν πλέον να μας αντικαταστήσουν στις υποχρεώσεις μας. Με τι εφόδια θα αγωνιστούμε τότε; Και μιας που μιλάμε για αγάπη, πότε ήταν η τελευταία φορά που αγαπήσατε κάτι για το οποίο δεν χρειάστηκε να προσπαθήσετε, κάτι που δεν σας παίδεψε λίγο; ;-)
8. Αποφύγετε να επιλέξετε τον τρόπο που θα μάθουν τα παιδιά σας. Δεν υπάρχει μόνον ένας και δεν είναι γενικά ο καλύτερος ή ο αποτελεσματικότερος αυτός που ταίριαζε σε εσάς. Αφήστε τα παιδιά σας να επιλέξουν πότε θα μελετήσουν, με ποια σειρά, με ποια μέθοδο. Αφήστε τα παιδιά σας να επιλέξουν και πώς θα συμπληρώσουν τη μελέτη για το σχολείο, αφήστε τα να επιλέξουν εξωσχολικές δραστηριότητες. Δώστε τους γενικώς βαθμούς ελευθερίας. Η αγάπη είναι αυστηρά εξατομικευμένη υπόθεση. Δεν αγαπάμε το τέλειο ούτε το αντικειμενικά καλύτερο. Αγαπάμε αυτό που είναι τέλειο και καλύτερο για μας. Και το αγαπάμε με τον τρόπο που μας ταιριάζει.
9. Μη χρησιμοποιείτε το σχολείο ως αιτία απαγόρευσης άλλων δραστηριοτήτων που αρέσουν στο παιδί σας. Πολύ συχνά οι γονείς λένε στα παιδιά τους να μην βλέπουν τηλεόραση ή να μην παίζουν παιχνίδια επειδή έχουν διάβασμα. Τους λένε πως πρέπει να πάνε για ύπνο νωρίς ή δεν τους αφήνουν να βγουν βόλτα με τους φίλους τους επειδή την επόμενη έχουν σχολείο. Δεν τους αφήνουν να κάνουν διακοπές όσο θα ήθελαν για να καλύψουν την ύλη της επόμενης σχολικής χρονιάς ή τα κενά της προηγούμενης. Το καταλαβαίνετε, είναι λίγο δύσκολο για τα παιδιά να αγαπήσουν αυτό που τους απαγορεύει –ή έτσι φαίνεται, τουλάχιστον- όλα τα υπόλοιπα που αγαπούν. Μην κάνετε το σχολείο τον «κακό» της υπόθεσης• το καημένο δεν είναι, μπορεί να συνυπάρχει με όλα τα άλλα. Βρείτε διαφορετικά επιχειρήματα για να κοιμηθούν νωρίς τα παιδιά σας ή για να μην βλέπουν πέντε ώρες την ημέρα τηλεόραση. Υπάρχουν και είναι πολύ καλύτερα.
10. Σε συνέχεια του προηγούμενου, μην δωροδοκείτε τα παιδιά σας για να είναι καλοί μαθητές. Μην τους τάζετε πράγματα για να έχουν υψηλές επιδόσεις. Μπορεί να τις πετύχουν (κανείς δεν εγγυάται πώς) αλλά η αγάπη είναι άλλο πράγμα. Φοβάμαι πως δεν εξαγοράζεται.
11. Για το τέλος, κάτι που αφορά την ευζωία, την ενότητα του click@life που φιλοξενεί το άρθρο. Πόσα από αυτά που ελέγχετε σχετικά με την πρόοδο του παιδιού σας πραγματικά σχετίζονται με την καλή ζωή που αναμφισβήτητα θέλετε γι’ αυτό; Πόσα από αυτά που επιμένετε να μάθει και ο τρόπος με τον οποίο το αντιμετωπίζετε το βοηθούν να αποκτήσει αυτοπεποίθηση, πληρότητα, ισορροπία, καλοσύνη, ευγένεια, σεβασμό, υγεία και ικανοποίηση; Με ποιον ή ποιους τρόπους το μαθαίνετε να αγαπάει, όχι μόνον το σχολείο, αλλά οτιδήποτε; Μήπως λείπει κάτι από το πρόγραμμα σπουδών;
Το βιβλίο της Μαρίνας Ψιλούτσικου "Πώς θα κάνω το παιδί μου να αγαπήσει το σχολείο" κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.
Περισσότερες εκπαιδευτικές συμβουλές εδώ.