Ήρθε η ώρα να φύγουν απ’ τον παιδότοπο, πρέπει να μαζέψουν τα παιχνίδια τους, απαγορεύεται να σηκωθούν απ’ το τραπέζι μέχρι να τελειώσει το φαγητό, ο μεγάλος αδερφός πήγε βόλτα με τον μπαμπά, ήρθε η ώρα να βουρτσίσουν τα δόντια τους –η ζωή είναι σκληρή και άδικη με τα απανταχού πιτσιρίκια. Αν είσαι παιδί, ο κανόνας έχει ως εξής: όταν η ζωή δεν σου δίνει αυτό που θες, κλάψε σαν να μην υπάρχει αύριο.
Τι πρέπει λοιπόν να κάνετε για να μειώσετε την γκρίνια του παιδιού;
Πρώτη σκέψη: Μήπως χρειάζεται κάτι;
Πριν σπεύσετε να αποφανθείτε ότι «όλο γκρινιάζει» και ότι «είναι δύσκολο παιδί» κάντε ένα πρόχειρο τσεκ. Έχει φάει επαρκώς; Έχει κοιμηθεί αρκετά; Μήπως δεν του έχετε δώσει τη δέουσα προσοχή κι απλά τη διεκδικεί με τον αποτελεσματικότερο κατά τη γνώμη του τρόπο; Μήπως το πρόγραμμά του είναι πιο φορτωμένο απ' όσο αντέχει; Η γκρίνια τις περισσότερες φορές είναι φυσικό αποτέλεσμα κάποιας έλλειψης. Επομένως, πριν εφαρμόσετε πρακτικές αντιμετώπισης αναρωτηθείτε μήπως η πραγματική αντιμετώπιση της εν λόγω γκρίνιας λύνεται με χάδια/ φαγητό ή ύπνο.
Αντιδράστε
Είναι πολύ σημαντικό να αναλάβετε δράση άμεσα. Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι πρέπει να δώσετε στο παιδί ό,τι ζητάει. Σύμφωνα με τη Rene Hackney, εξελικτική ψυχολόγο «Τα παιδιά είναι ικανά να μη σταματήσουν ποτέ να γκρινιάζουν. Όσο περισσότερο αφήνετε το παιδί να παραπονιέται, τόσο πιο αποφασισμένο θα γίνεται να μη σταματήσει.». Σκεφτείτε το προσωπικά: όταν τα νεύρα σας είναι εντελώς σπασμένα και το κεφάλι σας κοντεύει να σπάσει απ' τον εκνευρισμό, δεν είναι αφόρητο να μην αντιδρά κανείς;
Η τακτική «Ασ' το να γκρινιάζει» δεν είναι αποτελεσματική -και οπωσδήποτε ευχάριστη- για τα περισσότερα παιδιά. Όταν η γκρίνια δείξει το κακομούτσουνο πρόσωπό της, λοιπόν, μην την αγνοήσετε.
«Καταλαβαίνω πώς νιώθεις, αλλά...»
Ένας κοινός τρόπος αντιμετώπισης των έντονων παραπόνων είναι η κατανόηση. Ακόμη κι αν βράζετε από θυμό και η υπομονή σας εξαντλείτε (ξέρουμε -όλα είναι εύκολα στα λόγια, αλλά ποιος είπε ότι η μητρότητα είναι εύκολη;) χαμηλώστε τη φωνή σας, γονατίστε ή κατεβείτε στο ύψος του, κοιτάξτε στα μάτια το παιδί με ζεστασιά και ηρεμία και πείτε του ότι καταλαβαίνετε απόλυτα γιατί είναι εκνευρισμένο.
Για παράδειγμα: «Ξέρω ότι θέλεις κι άλλο παιχνίδι, αλλά κάθε παιδάκι παίρνει μόνο ένα. Κοίτα, έχουν 20 παιχνίδια. Πόσα παιδάκια λες να είναι εδώ;»
«Δεν καταλαβαίνω τι μου λες όταν μιλάς έτσι»
Αντιμετωπίστε τη γκρίνια κάνοντας επίθεση στα εκφραστικά της μέσα: η παραπονιάρικη φωνή -αυτή η φωνή που κάθε παιδί που σέβεται τον εαυτό του διαθέτει- είναι το πρώτο οχυρό που πρέπει να γκρεμίσετε. Αν καταφέρετε να αλλάξετε τον τρόπο που μιλάει το παιδί, έχετε σοβαρές πιθανότητες να αλλάξετε το κλίμα.
Για παράδειγμα: Αν σας ζητάει έντονα κάτι με απαρηγόρητο ύφος τύπου «Έχω να φάω και να κοιμηθώ 6 μέρες, σε παρακαλώ λυπήσου με!», πείτε του «Δεν μπορώ να καταλάβω τι θέλεις όταν μιλάς έτσι. Πες το μου την κανονική σου φωνή και θα σου απαντήσω.» Μπορεί να χρειαστεί να επαναλάβετε αυτή τη φράση αρκετές φορές μέχρι να «περάσει», αλλά αν την πείτε αργά και καθαρά σε ήρεμο τόνο, τη στιγμή που το νιαούρισμά του έχει σωπάσει, θα τα καταφέρετε να το κάνετε να σας μιλήσει κανονικά.
Ο πατροπαράδοτος αντιπερισπασμός
Μέχρι την ηλικία του Δημοτικού περίπου τα παιδιά -ευτυχώς!- αποσπώνται εύκολα, αν ξέρεις τι να αντιπροτείνεις. Χρησιμοποιήστε λοιπόν την πανάρχαια στρατηγική του αντιπερισπασμού για να αποσπάσετε την προσοχή του παιδιού απ' αυτό που ζητάει. Το παν εδώ είναι να δείξετε ειλικρινά ενθουσιασμένοι ή πραγματικά ανήμποροι.
Για παράδειγμα: «Θα το συζητήσουμε σε λίγο. Τώρα φέρε γρήγορα τα αυτοκινητάκια γιατί θέλω οπωσδήποτε να σε κερδίσω στους αγώνες.» ή «Περίμενε, πριν το κουβεντιάσουμε αυτό, θέλω να μου φέρεις όσο πιο γρήγορα μπορείς το ποτιστήρι απ' το μπαλκόνι!».
«Σε βλέπω, σε ακούω αλλά δώσε μου λίγο χρόνο»
Όταν το παιδί παραπονιέται διεκδικώντας την προσοχή σας σε μια ιδιαίτερα ακατάλληλη στιγμή, όπως ένα σοβαρό τηλεφώνημα ή μια συνομιλία πραγματικά μεγάλης σημασίας, δείξτε του ότι το ακούτε με κάτι περισσότερο από ένα «Περίμενε λίγο» ή ένα «Όχι τώρα». Ακουμπήστε, κοιτάξτε στα μάτια και γνέψτε του για να αντιληφθεί ότι έχει την προσοχή σας.
Για παράδειγμα: Όταν μιλάτε και το παιδί κουβαριάζεται στα πόδια σας μιλώντας ακατάπαυστα και ζητώντας... οτιδήποτε, αγγίξτε το σφιχτά στο χέρι ή το μπράτσο, κοιτάξτε το ευθεία στα μάτια και κάντε του με το χέρι σας νόημα ότι σε ένα λεπτό θα είστε δική του. Συνεχίστε να το κρατάτε όσο μιλάτε για να καταλάβει ότι καταλαβαίνετε την ανάγκη του.