Τοπικοί προσδιορισμοί στα νέα ελληνικά - Θεωρία, παραδείγματα, ασκήσεις

Τοπικοί προσδιορισμοί - Θεωρία με παραδείγματα

Η περιγραφή σχετίζεται γενικά με το χώρο, γι΄αυτό, όταν περιγράφουμε κάτι, συνηθίζουμε να χρησιμοποιούμε λέξεις ή φράσεις που φανερώνουν τόπο – το πού βρίσκεται αυτό στο οποίο αναφερόμαστε. Χρησιμοποιούμε δηλαδή τοπικούς προσδιορισμούς όπως:

 α)Τοπικά επιρρήματα (άκλιτες λέξεις που δηλώνουν τόπο), όπως τα: πάνω, κάτω, εδώ, εκεί, αλλού, κάπου, παντού, μέσα, δεξιά, αριστερά, μπροστά, από, πίσω, πλάι, δίπλα, ψηλά, χαμηλά, κοντά, απέναντι, γύρω, τριγύρω, ολόγυρα, ανάμεσα, βόρεια, νότια, ανατολικά, δυτικά, κ.ά.

β) Φράσεις με προθέσεις που δηλώνουν τόπο και οι οποίες συνήθως σχηματίζονται με τις προθέσεις:

-       από (π.χ. Ξεκίνησε πρωί από το χωριό.)

-       ίσαμε (π.χ. προχώρησαν ίσαμε το σπίτι εκείνο.)

-       κατά (π.χ. Πάω κατά την πλατεία.)

-       μέχρι (π.χ. Πάω μέχρι την πλατεία.)

-       προς (π.χ. Προς τα δεξιά βλέπετε το σαλόνι.)

-       σε (π.χ. Προχώρησαν σε άλλο δωμάτιο.)

-       ως (π.χ. Προχώρησε ως το τέρμα του δρόμου.) 

γ) Ουσιαστικά σε αιτιατική που δηλώνουν τόπο και απαντάνε στην ερώτηση πού;

π.χ. Πάω σχολείο.

δ)  Αναφορικές προτάσεις που φανερώνουν τόπο και απαντάνε στην ερώτηση πού;
π.χ. Πηγαίνει όπου θέλει.

Ασκήσεις

Να συμπληρώσετε τα κενά των παρακάτω προτάσεων με τις κατάλληλες λέξεις και φράσεις που φανερώνουν τόπο:

Πάνω, κάτω, κοντά, παντού, πίσω, δεξιά, εδώ, μπροστά, στο τζάκι, στο δρόμο, από το φράχτη, απέναντι, μέσα, αριστερά, από το τραπέζι, πλάι, στη βαλίτσα, εκεί

1. Προτίμησε να καθίσει ___________________________________ για να ζεσταθεί
2. Έψαχνε ________________ να βρει το φάκελο ________________ στον οποίο βρίσκονταν τα αποτελέσματα των εξετάσεων, αλλά αυτός είχε πέσει ________________ του σαλονιού
3. Περπατούσαν __________________ βιαστικά , ο ένας __________ στον άλλον.
4. Προσπαθούσε να μαζέψει τα ρούχα του που ήταν πεταμένα _________________ κι __________________και να τα χώσει ______________
5. Μην περνάς __________ αν δεν κοιτάξεις πρώτα _______________ κι ______________ να δεις αν έρχεται κάποιο αυτοκίνητο.
6. Έτσι όπως κοίταζε _______________ του δεν είδε την κολόνα που βρισκόταν ____________________ ____________ και έπεσε με δύναμη _____________-της. 

Να βρεις στις παρακάτω προτάσεις λέξεις και φράσεις που δηλώνουν τόπο:

- Το ιατρείο βρίσκεται στην πλατεία του χωριού.

- Περίμενε με εδώ, πηγαίνω μέχρι το φούρνο και επιστρέφω αμέσως.

- Δεν έχει σταθερή εργασία, δουλεύει εδώ κι εκεί.

- Το απόγευμα θα πάω στα μαγαζιά με τη μητέρα μου και το βράδυ θα πάμε όλοι μαζί στο θέατρο.

- Μένει σε ένα προάστιο της Θεσσαλονίκης.

- Καθόταν και διάβαζε μπροστά από το τζάκι.

- Θέλετε να πάμε γήπεδο;

- Τα παιδιά έπαιζαν στην αυλή τρέχοντας πέρα δώθε.

- Η μητέρα μαγειρεύει στην κουζίνα.

- Αύριο θα τον βρεις στο σχολείο.

- Θέλησε να μείνει σπίτι.

- Το αεροπλάνο προσγειώθηκε στην Αλεξανδρούπολη.

- Τον είδα να παίζει στην αυλή του σπιτιού του.

- Το γήπεδο είναι μία ώρα μακριά από το σπίτι μας. 

- Το καράβι κατευθύνθηκε προς την δύση. 

Περισσότερο πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό για το Δημοτικό εδώ.

Περισσότερο πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό για το Γυμνάσιο εδώ.

Περισσότερο πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό για το Λύκειο εδώ.