Στην ελληνική γλώσσα , σε πολλές περιπτώσεις, συναντάμε το ίδιο ρήμα και στην ενεργητική και στην παθητική φωνή. Η ενεργητική φωνή δηλώνει ότι το υποκείμενο του ρήματος (πρόσωπο ή πράγμα) δρα, ενώ η παθητική φωνή δηλώνει ότι το υποκείμενο δέχεται την ενέργεια του ρήματος ή επηρεάζεται από αυτή. Το άμεσο αντικείμενο της ενεργητικής αντιστοιχεί στο υποκείμενο της παθητικής, ενώ το υποκείμενο της ενεργητικής αντιστοιχεί στο ποιητικό αίτιο της παθητικής. Με την ενεργητική σύνταξη εξαίρεται η δράση του υποκειμένου, ενώ με την παθητική σύνταξη εξαίρεται το αποτέλεσμα της ενέργειας του υποκειμένου.
α) Ο Νίκος βρήκε το βιβλίο. Το βιβλίο βρέθηκε από το Νίκο.
Όταν η ενεργητική σύνταξη μετατρέπεται σε παθητική, το αντικείμενο του μονόπτωτου ρήματος της ενεργητικής φωνής γίνεται υποκείμενο του παθητικού (το βιβλίο) και το υποκείμενό του γίνεται ποιητικό αίτιο (από το Νίκο).
β) Ο καθηγητής τού έδωσε συστατική επιστολή.
Η συστατική επιστολή τού δόθηκε από τον καθηγητή.
Η συστατική επιστολή δόθηκε σ' αυτόν από τον καθηγητή.
Ο δάσκαλος εξετάζει τα παιδιά φυσική.
Τα παιδιά εξετάζονται φυσική από το δάσκαλο.
Τα παιδιά εξετάζονται στη φυσική από το δάσκαλο.
Αν το ρήμα της ενεργητικής είναι δίπτωτο, κατά τη μετατροπή της ενεργητικής σε παθητική σύνταξη το έμμεσο αντικείμενο συνήθως διατηρείται, μπορεί όμως να γίνει και εμπρόθετο (σ' αυτόν, στη φυσική).
γ) Οι συνάδελφοι χαρακτήρισαν το Γιώργο εργατικό.
Ο Γιώργος χαρακτηρίστηκε εργατικός από τους συναδέλφους.
Όταν το ρήμα της ενεργητικής έχει και τα δύο αντικείμενα στην αιτιατική, τότε κατά τη μετατροπή της ενεργητικής σε παθητική σύνταξη το αντικείμενο γίνεται υποκείμενο και η δεύτερη αιτιατική που ήταν κατηγορούμενο του αντικειμένου γίνεται κατηγορούμενο του υποκειμένου του παθητικού ρήματος.
δ) Όταν ένα ρήμα δηλώνει ψυχική διάθεση, τότε η αιτία αυτής της ψυχικής διάθεσης μπορεί να εκφραστεί ως ποιητικό αίτιο (με χρήση της πρόθεσης από) ή ως όργανο (με χρήση της πρόθεσης με):
Τον καθηγητή τον ενθουσίασαν οι γνώσεις των μαθητών.
Ο καθηγητής ενθουσιάστηκε από τις γνώσεις των μαθητών του.
Ο καθηγητής ενθουσιάστηκε με τις γνώσεις των μαθητών του.
Η απόφαση του δήμου απογοήτευσε τους πολίτες.
Οι πολίτες απογοητεύτηκαν από την απόφαση του δήμου.
Οι πολίτες απογοητεύτηκαν με την απόφαση του δήμου.
Άλλα τέτοια ρήματα είναι τα εξής: ενοχλώ, εντυπωσιάζω, ικανοποιώ, λυπώ, νοιάζει, ξετρελαίνω, παραξενεύω, πειράζω, στενοχωρώ.
ε) Τα αποθετικά ρήματα έχουν παθητική μορφολογία αλλά ενεργητική σημασία. Αυτά τα ρήματα μπορεί να είναι μεταβατικά. Όμως κατά τη μετατροπή της σύνταξης σε παθητική δεν μπορεί να χρησιμοποιηθούν τα ίδια και ως ρήματα παθητικής διάθεσης. Έτσι, μερικά από αυτά που μπορούν να σχηματίζουν παθητική διάθεση (παθητική σημασία) το κάνουν με περίφραση, που το ένα μέρος της προέρχεται από το θέμα τους:
Ο διευθυντής δέχτηκε τους υπαλλήλους.
Οι υπάλληλοι έγιναν δεκτοί από το διευθυντή.
Ο εργοδότης εκμεταλλεύεται τους εργαζομένους.
Ο εργαζόμενοι γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης από τον εργοδότη.
Περισσότερο πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό για το Δημοτικό εδώ.