ΚΕΙΜΕΝΟ: Τρία Νόμπελ ζητούν, τώρα, δίκαιες λύσεις
«Οι τρομοκρατικές επιθέσεις της περασμένης εβδομάδας στις Η.Π.Α. συγκλόνισαν ολόκληρη την ανθρωπότητα και μας θύμισαν με δραματικό τρόπο σε τι αβύσσους μπορεί να μας βυθίσει η απάνθρωπη συμπεριφορά που δείχνουμε οι μεν στους δε.
Ήταν ενθαρρυντικό ότι σχεδόν όλος ο κόσμος εναντιώθηκε έντονα σ' αυτές τις τόσο ειδεχθείς πράξεις που διαλύουν με τρόπο βίαιο και τρομακτικό τη ζωή τόσων αθώων ανθρώπων, των οποίων μόνη έννοια ήταν να εξασφαλίσουν την καθημερινή τους ύπαρξη. Σε τούτη την απερίγραπτη τραγωδία, η αξιοπρέπεια, που κάνει τη συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπινων όντων του πλανήτη να ξεχωρίζει, βρήκε την έκφραση της στην απερίφραστη καταδίκη των τρομερών αυτών πράξεων αγριότητας.
Μ’ αυτή την πλειοψηφία θέλουμε να ενώσουμε την κοινή φωνή μας για να καταδικάσουμε τέτοιες ενέργειες και να εκφράσουμε στην αμερικανική κυβέρνηση, το λαό, και κυρίως σ' αυτούς που έχασαν συγγενείς και φίλους, την πρόθεση συμμετοχής μας. θα συμμετάσχουμε στον αγώνα τους και ελπίζουμε ότι θα απαλύνει τον πόνο τους το γεγονός ότι τόσοι άνθρωποι ανά τον κόσμο τον συμμερίζονται.
Τα γεγονότα της προηγούμενης εβδομάδας αποτελούν νέα πρόκληση για την απελευθέρωση του κόσμου από τη μάστιγα της τρομοκρατίας. Αυτά τα γεγονότα υπογραμμίζουν πόσο ευάλωτοι είμαστε όλοι απέναντι στην τρομοκρατία. Είθε οι ένοχοι να βρεθούν, να συλληφθούν και να τιμωρηθούν αυστηρά.
Σε μια τέτοια ώρα, ο κόσμος θα πρέπει να διαμορφώσει κοινό μέτωπο προς αυτή την κατεύθυνση. Η τρομοκρατία επιζητεί την επικράτησή τnς πάνω και έξω από νόμους. Τα βήματά μας κατά τnς τρομοκρατίας θα πρέπει να γίνουν με μεγάλη ακρίβεια εντός του διεθνούς και εθνικών δικαίων.
Σε αυτή την περίοδο της επικείμενης κρίσης είναι ανάγκη να επιδειχθεί σύνεση στην άσκηση της εξουσίας του κράτους και της κυβέρνησης. Οι δράσει που θα αναληφθούν δεν θα πρέπει να διογκώσουν τις εντάσεις και να διχάσουν τον κόσμο, γιατί είναι ακριβώς στη μάχη με το διχασμό, όπου η τρομοκρατία βρίσκει πρόσφορο έδαφος.
Η πρόσφατη ιστορία της πατρίδας μας μάς δίδαξε ότι οι διαπραγματεύσεις είναι το πλέον ασφαλές μέτρο για την εξεύρεση μόνιμων λύσεων ακόμα και στα πολιτικά προβλήματα που αντιμετωπίζονται με περισσότερη δυσκολία.
Στον αγώνα και την προσπάθεια για την εξουδετέρωση της τρομοκρατίας οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε τα γενεσιουργά αίτια αυτών των προβλημάτων σε ολόκληρο τον κόσμο και να βρούμε δίκαιες λύσεις. Στη Μέση Ανατολή, κυρίως, θα πρέπει να διπλασιάσουμε τις προσπάθειες ώστε να βρούμε δίκαιη και ειρηνική λύση. Αν από τα τραγικά γεγονότα τnς περασμένης εβδομάδας, μπορεί να αναδυθεί σε όλους μας μια νέα βούληση για συνεργασία, ώστε να βρούμε δίκαιες λύσεις για τα προβλήματα που απειλούν την επιβίωση, την ασφάλεια και την ευημερία όλων μας, θα έχουμε αποτίσει το σημαντικότερο φόρο τιμής στους ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους».
μετά την τρομοκρατική επίθεση τnς 11ης Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη,
Φρεντερίκ Ντε Κλερκ, Νέλσον Μαντέλα, Ντέσμοντ
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Α. Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο του κειμένου.
(25 Μονάδες)
Β1. Ποιο θέμα πραγματεύονται οι συγγραφείς του κειμένου και ποια η θέση τους πάνω σε αυτό;
(5 Μονάδες)
Β2. Ποιοι τρόποι πειθούς κυριαρχούν στο κείμενο και ποιες προθέσεις των συγγραφέων εξυπηρετούν;
(10 Μονάδες)
Β3. Να εντοπίσετε τα στοιχεία εκείνα που δίνουν διδακτικό /παραινετικό χαρακτήρα στο κείμενο.
(5 Μονάδες)
Β4. Στο κείμενο χρησιμοποιείται ο υποταγμένος μικροπερίοδος λόγος και το α' πληθυντικό πρόσωπο. Να το ερμηνεύσετε λαμβάνοντας υπόψη σας και τον τίτλο του κειμένου.
(5 Μονάδες)
Β.5. α) Να γραφούν τα συνώνυμα των λέξεων: ειδεχθείς, απερίφραστη, μάστιγα, διχασμός, αναδυθεί
(5 Μονάδες)
β) απάνθρωπη, τρομοκρατία, διαπραγματεύσεις, εξεύρεση, εξουδετέρωση. Να βρείτε από ποια συνθετικά αποτελούνται οι παραπάνω λέξεις και να σχηματίσετε από ένα σύνθετο, χρησιμοποιώντας το δεύτερο συνθετικό τους.
(5 Μονάδες)
Γ. Παραγωγή κειμένου
«Από το 2001 και εξής, η έναρξη του σχολικού έτους στην Ελλάδα συμπίπτει με την αποφράδα ημέρα τnς 11nς Σεπτεμβρίου, ημέρα πόνου αλλά και έντονα ανησυχίας για το μέλλον τnς ανθρωπότητας. Μια νέα μορφή «σκοτεινού» πολέμου απειλεί όλους μας, καθώς από εκείνη την ημέρα και εξής, πολλά τρομοκρατικά χτυπήματα με χιλιάδες αθώα θύματα έλαβαν χώρα σε όλες τις γωνιές του πλανήτη.
Με την έναρξη λοιπόν του φετινού σχολικού έτους, καλείστε να γράψετε ένα άρθρο για το πρώτο φύλλο τnς σχολική σας εφημερίδα, όπου θα αναπτύξετε τις απόψεις σας για το φαινόμενο τnς τρομοκρατίας. Αφού αναφερθείτε συνοπτικά στα συνηθέστερα κίνητρα των τρομοκρατών, επιμείνετε κυρίως στα αίτια αλλά και στις συνέπειες του δυσάρεστου αυτού φαινομένου.»
(40 Μονάδες)
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α. Περίληψη Κειμένου
Σύμφωνα με το συγκεκριμένο κείμενο, οι τρεις νομπελίστες τnς Ειρήνης καταδικάζουν την τρομοκρατία. Η μαζική καταδίκη των τρομοκρατικών ενεργειών τονίζει την αξιοπρέπεια που διακρίνει το σύνολο σχεδόν των κατοίκων του πλανήτη, με τους oποίους οι συγγραφείς του κειμένου ενώνουν την φωνή τους, συμπαραστέκονται στους συγγενείς των θυμάτων και συμμετέχουν στον αγώνα τους. Θέση τους είναι ότι ο κόσμος πρέπει να απαλλαγεί από τη μάστιγα τnς τρομοκρατίας, και πρότασή τους η δημιουργία κοινού μετώπου από όλους με στόχο την εξουδετέρωσή του φαινομένου, καθώς η τρομοκρατία είναι εκείνη που καταπατά όλα τα δίκαια, διεθνή και εθνικά. Όμως τα μέτρα που θα ληφθούν πρέπει να είναι τέτοια που να μην οδηγούν σε διχασμό, γιατί πάνω σ αυτόν καλλιεργείται η τρομοκρατία. Έτσι το ασφαλέστερο μέσο για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι ο διάλογος. Προϋπόθεση όμως είναι το πρόβλημα τnς τρομοκρατίας να αντιμετωπιστεί στις ρίζες του, ξεκινώντας από τα αίτια που το προκαλούν. Οι λύσεις που θα προκύψουν θα είναι δίκαιες και ειρηνικές, και αυτό είναι το χρέος τnς ανθρωπότητας απέναντι στα θύματα τnς τρομοκρατίας.
Β1. Με το κείμενο αυτό οι τρεις νομπελίστες τnς ειρήνης καταδικάζουν το φαινόμενο τnς τρομοκρατίας στο σύγχρονο κόσμο. Με αφορμή το τρομοκρατικό κτύπημα στις Η.Π.Α. στις 11 Σεπτεμβρίου 2001 εκφράζουν τις απόψεις και τις προτάσεις τους για τις πράξεις τnς τρομοκρατίας. Η θέση τους, που διατυπώνεται στην τρίτη παράγραφο του κειμένου, είναι ότι ο κόσμος πρέπει να απελευθερωθεί από τη μάστιγα αυτή, καθώς η συγκεκριμένη τρομοκρατική επίθεση αποτελεί μεγάλη πρόκληση προς αυτήν την κατεύθυνση, αποδεικνύοντας πόσο ευάλωτοι είμαστε όλοι απέναντι στα τρομοκρατικά κτυπήματα. Η τρομοκρατία δεν κάνει διακρίσεις και δεν υπακούει σε νόμους. Η μόνη λύση είναι η δημιουργία παγκόσμια κοινού μετώπου απέναντι τnς, μέσα από συγκεκριμένες ενέργειες, που στόχο θα έχουν την πάταξη του φαινομένου και όχι την όξυνσή του. Γιατί η τρομοκρατία αναπτύσσεται εκεί όπου υπάρχει ένταση και διχασμός (παράγραφος 6). Η λύση μπορεί να έρθει μόνο μέσα από διαπραγματεύσεις στα πλαίσια των εθνικών και διεθνών δικαίων (παράγραφος 7). Μόνο τότε θα προκύψει λύση μόνιμη, δίκαιη, ασφαλής και ειρηνική (παράγραφος 8).
Β2. Οι συγγραφείς αξιοποιούν ορισμένοι χαρακτηριστικούς τρόπους πειθούς για να καταδικάσουν το φαινόμενο τnς τρομοκρατίας και να παρουσιάσουν τις απόψεις τους πάνω σε αυτό. Πιο συγκεκριμένα διακρίνονται οι εξής τρόποι πειθούς:
Επίκληση στο συναίσθημα:
Αξιοσημείωτη είναι σε όλο το κείμενο η παρουσία λέξεων και φράσεων συγκινησιακά φορτισμένων που προκαλούν το συναίσθημα του αναγνώστη. Ειδικότερα:
§ 1: «… συγκλόνισαν ολόκληρη την ανθρωπότητα,... σε τι αβύσσους μπορεί να μας βυθίσει η απάνθρωπη συμπεριφορά που δείχνουμε οι μεν στους δε»
§ 2: «Όλος ο κόσμος … πράξεων αγριότητας»
§ 3: «Με αυτή την πλειοψηφία ... συμμερίζονται»
§ 4: «Είθε οι ένοχοι .... αυστηρά»
§ 8: «Αν από τα τραγικά γεγονότα ... που έχασαν τη ζωή τους»
Η συγκίνηση του αναγνώστη επιτυγχάνεται - εκτός από τις συγκινησιακά φορτισμένες λέξεις και φράσεις - και με τη χρήση του α' πληθυντικού προσώπου. Έτσι οι συγγραφείς με το συγκεκριμένο τρόπο πειθούς κατορθώνουν να ευαισθητοποιήσουν και να αφυπνίσουν το κοινό αίσθημα απέναντι στο επίμαχο πρόβλημα τnς τρομοκρατίας.
Επίκληση στη λογική:
§ 5:«… Η τρομοκρατία επιζητεί … εθνικών δικαίων»
§ 7:«Η πρόσφατη ιστορία … δυσκολία»
§ 8: «Στη Μέση Ανατολή ... ειρηνική λύση»
Με τον τρόπο αυτό παρουσιάζονται οι προτάσεις των συγγραφέων για εξεύρεση λύσεων στο θέμα τnς τρομοκρατίας.
Επίθεση στο ήθος του αντιπάλου:
Οι συγγραφείς ασκούν επίθεση στο ήθος των αντιπάλων (δηλαδή των τρομοκρατών που προβαίνουν σε τόσο «ειδεχθείς πράξεις» στα εξής σημεία:
§ 2: «... τόσο ειδεχθεις πράξεις που διαλύουν με τρόπο βίαιο και τρομακτικό τη ζωή τόσων αθώων ανθρώπων»
§ 5:«... Η τρομοκρατία επιζητεί την επικράτησή τnς πάνω και έξω από τους νόμους …»
§6: «… Γιατί είναι ακριβώς στη μάχη για το διχασμό όπου η τρομοκρατία βρίσκει πρόσφορο έδαφος»
Με τον τρόπο αυτό στηλιτεύονται και καταδικάζονται οι ενέργειες της τρομοκρατίας και των τρομοκρατών.
Β3. Οι συγγραφείς του κειμένου υιοθετούν ύφος παραινετικό, άμεσα ή έμμεσα διδακτικό, στα σημεία κυρίως που απευθύνονται στις κυβερνήσεις για τα μέτρα κατά τnς τρομοκρατίας. Σε όλο το κείμενο κυριαρχεί το α' πληθυντικό πρόσωπο που δίνει στον αναγνώστη την αίσθηση τnς κοινής αντιμετώπισης του φαινομένου και που σε συνδυασμό με τα ρήματα μελλοντικού χρόνου προσδίδουν διαχρονικότητα.
Τα παραινετικά στοιχεία του κειμένου εντοπίζονται στις παραγράφου 5 - 8. Συγκεκριμένα στην παράγραφο 5 αρχίζει η προτροπή για τη δημιουργία κοινού μετώπου κατά τnς τρομοκρατίας. Στην παράγραφο 6 κυριαρχεί ο διδακτικός τόνος προς τις κυβερνήσεις των κρατών : «… είναι ανάγκη να επιδειχθεί σύνεση … Οι δράσεις που θα αναληφθούν δεν θα πρέπει να διογκώσουν τις εντάσεις και να διχάσουν τον κόσμο ...» Στην παράγραφο 7 χρησιμοποιείται το ρήμα «δίδαξε» που ενισχύει τον διδακτικό χαρακτήρα του κειμένου, ενώ στην παράγραφο 8 χρησιμοποιείται δύο φορές το ρήμα «πρέπει» ενισχύοντας τον παραινετικό χαρακτήρα.
Β4. Το παραπάνω κείμενο αποτελεί δείγμα ενός σύγχρονου «δίκαιου λόγου» (βλέπε σχετικό κεφάλαιο βιβλίου) για την τρομοκρατία. Ο υποταγμένος μικροπερίοδος λόγος που κυριαρχεί σε ολόκληρο το κείμενο, προσδίδει σαφήνεια στο περιεχόμενο το οποίο κινείται στον άξονα «λόγων - έργων». Η συχνή χρήση ρημάτων σε χρόνο μέλλοντα ενισχύει τη διαχρονικότητα των απόψεων, ενώ με το α' πληθυντικό πρόσωπο υπογραμμίζεται ο καθολικός χαρακτήρας τnς ευθύνης για την επίλυση του προβλήματος. Επιπλέον, με τη χρήση του προσώπου αυτού προσδίδεται αμεσότητα και ζωντάνια στο λόγο και υποβάλλεται εντονότερα το αίσθημα τnς καταδίκης του φαινομένου και τnς ανάγκης για άμεση εξεύρεση λύσης. Το τρίτο πληθυντικό πρόσωπο ("ζητούν") που χρησιμοποιείται στον τίτλο εξηγείται εύκολα αν διαβαστεί με τα ονόματα που αναφέρονται στο τέλος του κειμένου και συνδυαστεί με την ιδιότητα των ατόμων αυτών, τιμημένων με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης.
Β.5.α. Συνώνυμα των λέξεων
ειδεχθείς = απεχθείς, βδελυρές
απερίφραστη = σαφής, κατηγορηματική
μάστιγα = λαίλαπα, συμφορά
διχασμός = διχόνοια, διχογνωμία
αναδυθεί = αναφανεί, ξεπροβάλλει
Β.5.β.
ΣΥΝΘΕΤΗ ΛΕΞΗ
|
ΣΥΝΘΕΤΙΚΑ
|
ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΣΥΝΘΕΤΑ
|
απάνθρωπη
|
από + άνθρωπος
|
ανθρωποκτονία
|
τρομοκρατία
|
τρόμος + κρατώ
|
κρατικοδίαιτοι
|
διαπραγματεύσεις
|
δια + πραγματεύομαι
|
πραγματογνωμοσύνη
|
εξεύρεση
|
εξ + ευρίσκω
|
ευρεσιτεχνία
|
εξουδετέρωση
|
εξ + ουδέτερος
|
ουδετεροφιλία
|
Γ. Παραγωγή κειμένου Σχεδιαγραμματική ανάπτυξη του θέματος
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Επιβεβαίωση και σχολιασμός των δεδομένων του θέματος: Τρομοκρατική επίθεση τnς 11ης Σεπτεμβρίου ... Έκρηξη πολέμου στο Ιράκ και φόβοι για τρομοκρατικά χτυπήματα ως αντίποινα ... Επαναλαμβανόμενα χτυπήματα σε Ρωσία, Ισπανία και αλλού
ή
Περιγραφή της έννοιας της τρομοκρατίας (χρησιμοποίηση βίας ή και απειλών βίας ιδιαίτερα για πολιτικούς και στρατιωτικούς σκοπούς) και
Παρουσίαση των συνηθέστερων μέσων που χρησιμοποιεί (απαγωγή, ομηρία ή και δολοφονία πολιτικών, δικαστικών, οικονομικών παραγόντων και άλλων επιφανών προσώπων - Βασανιστήρια, απειλές, εκφοβισμός, εκβιασμοί για την ικανοποίηση των αιτημάτων των τρομοκρατών - κλοπές στρατιωτικού εξοπλισμού, δολιοφθορές σε συγκοινωνιακούς κόμβους ή σε βιομηχανικές / ενεργειακές μονάδες - τοποθέτηση εκρηκτικών μηχανισμών σε δημόσιους χώρους - κατάληψη κτιρίων και μεταφορικών μέσων (π.χ. αεροπειρατείες) κ.α.)
Α' Κύριο Ζητούμενο : Αίτια του φαινομένου (Κίνητρα τρομοκρατικών ενεργειών)
Πολιτικά αίτια - κίνητρα και σκοπιμότητες:
• Πολιτική αποσταθεροποίηση, ανατροπή του υπάρχοντος καθεστώτος - πολιτικού κοινωνικού - βίαιη επιβολή του αναρχισμού, αμφισβήτηση του κύρους του κράτους, εξευτελισμός των οργάνων του και κλονισμός τnς εμπιστοσύνης των πολιτών στην κρατική εξουσία
• Άσκηση ελέγχου σε ορισμένες περιοχές - ο επεκτατισμός των ισχυρών απαλλαγή από ξένη κατοχή - εξάλειψη τnς τυραννίας, του δεσποτισμού, της αδικίας
• Απόσπαση ωφελημάτων (π.χ. απελευθέρωση κρατουμένων, τρομοκρατία ενέργειες από εγκληματίες, σπείρες προκειμένου οι δυνάμεις καταστολής να μην παρεμποδίζουν τις παράνομες δραστηριότητές τους ...)
• Αποπροσανατολισμός τnς κοινής γνώμης ή αντίθετα πρόκληση του κοινού ενδιαφέροντος, ευαισθητοποίηση τnς παγκόσμιας κοινής γνώμης
• Ο πολιτικός φανατισμός - η μύηση και γαλούχηση των ατόμων σε παρακρατικές οργανώσεις - η "πλύση εγκεφάλου". Ο εθνικισμός, οι φυλετικές διακρίσεις, η ξενοφοβία
• Τα τυραννικά καθεστώτα, η έλλειψη πολιτικού διαλόγου
Κοινωνιογενή αίτια:
• Τα χρονίζοντα προβλήματα του κόσμου (π.χ. το κουρδικό, το παλαιστινιακό, το αρμενικό), η αίσθηση ότι η δικαιοσύνη σε διεθνές επίπεδο είναι ανεπαρκής.
• Τα έντονα κοινωνικά προβλήματα, οι οικονομικές ανισότητες, οι αδικίες, η άνιση κατανομή του πλούτου, τα σκάνδαλα
• Η κρίση των θεσμών και των ηθικών αξιών
• Η κρίση στην οικογένεια ( ένταξη του νεαρού ατόμου σε αντικοινωνικές - περιθωριακές ομάδες)
• Η έλλειψη ανθρωπιστικής παιδείας - εκπαίδευσης και η προβολή αρνητικών προτύπων
• Η ηρωοποίηση τnς βίας από τα Μ.Μ.Ε.
Β' Κύριο Ζητούμενο: Συνέπειες του φαινομένου της τρομοκρατίας (για το άτομο και την κοινωνία)
• Απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό (το τραγικό είναι ότι οι τρομοκράτες πλήττουν όχι μόνο συγκεκριμένους στόχους, αλλά και ανύποπτα αθώα θύματα του άμαχου πληθυσμού)
• Καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων - κατάργηση θεμελιωδών ελευθεριών
• Σοβαροί κίνδυνοι για την ομαλή λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος, την πολιτική και κοινωνική ομαλότητα. Αποσταθεροποίηση του κράτους - αναρχία - κοινωνική αταξία. Προκαλείται φόβος, ανασφάλεια στον πολίτη, αποπροσανατολισμός του από άλλα σοβαρά πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα.
• Η τρομοκρατική δράση υποχρεώνει δημοκρατικά καθεστώτα να λαμβάνουν δρακόντεια αστυνομικά και νομοθετικά μέτρα για την προστασία των πολιτών, με αποτέλεσμα την ολοένα και μεγαλύτερη αστυνόμευση της ζωής, τον περαιτέρω περιορισμό των δικαιωμάτων τους.
• Κρίση στις διακρατικές σχέσεις, διεθνής αστάθεια
• Τροφοδοτείται η παραοικονομία του εμπορίου όπλων και άλλων παράνομων δραστηριοτήτων
• Αρνητικά φαινόμενα για την οικονομία (περιορισμός του τουρισμού, έλλειψη επενδύσεων)
• Σοβαρές υλικές φθορές
ΕΠΙΛΟΓΟΣ : Τρόποι αντιμετώπισης του φαινομένου
• Καταστολή του φαινομένου. Αυστηρότεροι νόμοι κατά της τρομοκρατίας
• Αρτιότερη εκπαίδευση των ανθρώπων που ασχολούνται με την αντιτρομοκρατία
• Κοινωνική δικαιοσύνη, ισονομία, ελευθερία, ευνομία
• Επίλυση των σοβαρών κοινωνικών προβλημάτων
• Καλλιέργεια ηθικοπνευματικών αξιών.
• Εξυγίανση των κοινωνικών φορέων.
• Να συνειδητοποιηθεί ότι σε καμία περίπτωση "ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα", ότι κανένας δεν επιτρέπεται να παίρνει το νόμο στα χέρια του και να επιβάλλει τους όρους του εκβιάζοντας, ή πολύ περισσότερο σκοτώνοντας αθώους πολίτες.
• Διεθνής συνεργασία για την αντιμετώπιση του προβλήματος (διεθνείς οργανισμοί, διεθνή δικαστήρια, ενεργοποίηση διεθνούς δικαίου...)
• Μετά τη λύση του προβλήματος ... αισιόδοξη προοπτική ενός ειρηνικού κόσμου, με καλύτερες προοπτικές ανάπτυξης ...
Περισσότερο πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό για το Λύκειο εδώ.
Περισσότερο πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό για το Λύκειο εδώ.