Ορισμοί
Εργασία: Καταβολή μόχθου, σωματικού ή πνευματικού, για την παραγωγή έργου σε διάφορους τομείς.
Επάγγελμα: Από το ρήμα επαγγέλλομαι = υπόσχομαι. Είναι η συστηματική ενασχόληση του ανθρώπου μ’ ένα συγκεκριμένο αντικείμενο με σκοπό την κάλυψη βιοποριστικών αναγκών, την ικανοποίηση εσωτερικών αναζητήσεων, την προσφορά στο κοινωνικό σύνολο και την καταξίωση μέσα σ’ αυτό.
Αξίες που πραγματώνονται μέσω της εργασίας.
1. Υλικός – Οικονομικός Τομέας.
- Το άτομο αυξάνει την παραγωγικότητα, βελτιώνει την ποιότητα των αγαθών.
- Δημιουργούνται οι κοινωνίες της αφθονίας με ανέσεις, καθώς και η επιστημονική και τεχνολογική ανάπτυξη.
- Με την είσοδο της μηχανής στην παραγωγή περιορίζεται ο ανθρώπινος μόχθος και αναπτύσσεται η βιομηχανία, η διαφήμιση, το εμπόριο, οι μεταφορές και οι επικοινωνίες, κάνοντας τη ζωή του ανθρώπου ευκολότερη και επιτυγχάνοντας την όλο και μεγαλύτερη οικονομική ανάπτυξη.
2. Ηθικός – Πνευματικός – Ψυχολογικός Τομέας.
- Ο άνθρωπος να εμβαθύνει σε διάφορους τομείς αποκτώντας πνευματική οργάνωση και μέθοδο.
- Αναπτύσσει την κριτική και τον προβληματισμό του, θέτοντας τον διαρκώς μπροστά σε προβλήματα και υποχρεώνοντας τον να χρησιμοποιήσει τη λογική του.
- Τον οδηγεί σε διαρκή πνευματική εγρήγορση, καθώς ο άνθρωπος πρέπει ν’ ανακαλύπτει συνέχεια νέες μεθόδους.
- Μαθαίνει να γίνεται δεκτικός σε νέες ιδέες, να χρησιμοποιεί τη φαντασία του και να διευρύνει την κριτική του ικανότητα. Ασκεί τις δεξιότητες του και αναπτύσσει τις κλίσεις του.
- Καλλιεργεί την αίσθηση του καθήκοντος, αφού η εργασία αποτελεί μορφή υποχρέωσης στο κοινωνικό σύνολο.
- Νιώθει ασφάλεια αλλά και ικανοποίηση δίνοντας διέξοδο στη δημιουργικότητα του.
- Αναπτύσσει πρωτοβουλίες, ενισχύει την επιμονή και την υπομονή του, ν’ αναπτύξει τα θετικά στοιχεία της προσωπικότητας του και τελικά να πραγματοποιήσει ένα σημαντικότατο βήμα προς την ολοκλήρωση του.
3. Κοινωνικός Τομέας.
- Μέσα στον εργασιακό χώρο, άτομα με διαφορετικές συχνά πεποιθήσεις και αντιλήψεις έρχονται σ’ επαφή και συνάπτουν σχέσεις φιλίας, συνεργασίας και αλληλεγγύης, που είναι απαραίτητες για την παραγωγή έργου.
- Εθίζονται έτσι στο πνεύμα της συλλογικότητας και μαθαίνουν να σέβονται τους κανόνες της ομάδας στοιχεία απαραίτητα για την εύρυθμη λειτουργία μιας κοινωνίας αλλά και στη δραστηριοποίηση του, σε συνεργασία πάντα με τους συμπολίτες του, για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων του.
- Ο υγιής συνδικαλισμός, βοηθά τον εργαζόμενο ν’ αγωνίζεται ειρηνικά για την εδραίωση των ελευθεριών, της δικαιοσύνης, της ισοτιμίας και της αξιοκρατίας και κατ’ επέκταση για την επίλυση προβλημάτων και την εξάλειψη νοσηρών φαινομένων, όπως η βία, ο ρατσισμός και η περιθωριοποίηση.
- Το άτομο επιδιώκει την αναγνώριση, έτσι αποκτά κοινωνικό κύρος και διάκριση.
4. Πολιτικός – Πολιτιστικός Τομέας
- Μέσω του επαγγέλματος διεκδικεί ως πολίτης πολλά απ’ τα δικαιώματα του και μαθαίνει να εκπληρώνει με σύνεση τις υποχρεώσεις του.
- Προάγεται ο συνδικαλισμός και η δημοκρατία. Ο εργαζόμενος συνειδητοποιεί ότι καλή οικονομία δε νοείται χωρίς υγιή πολιτική ζωή και το αντίστροφο.
- Από την άλλη πλευρά, οι τέχνες, τα γράμματα και οι επιστήμες προάγονται σαφώς μέσω της εργασίας. Υπηρετείται έτσι ο άνθρωπος και εξευγενίζεται ο ψυχικός του κόσμος.
Πώς πρέπει να γίνεται η επιλογή επαγγέλματος.
- Σύμφωνα με τις κλίσεις, τις ικανότητες και τα ενδιαφέροντα του νέου.
- Με βάση τις επιθυμίες, τις προτιμήσεις και τις αληθινές επιδιώξεις του ατόμου.
- Με βάση τις δυνατότητες και τις αδυναμίες του. Απαιτείται αυτογνωσία.
- Το άτομο οφείλει να γνωρίζει τα χαρακτηριστικά των διαφόρων επαγγελμάτων, καθώς και τις δυνατότητες επαγγελματικής απορρόφησης, ώστε να μην αντιμετωπίσει στο μέλλον το πρόβλημα της ανεργίας.
- Να έχει λάβει κατάλληλο επαγγελματικό προσανατολισμό κυρίως από το σχολείο, ώστε να «αυτοερευνηθεί».
- Να λαμβάνονται υπόψη και οι οικονομικές ανάγκες του ατόμου, χωρίς να μετατρέπονται βέβαια σε αυτοσκοπό.
- Με κριτήριο την έφεση στη γνώση.
- Με βάση την κοινωνική προσφορά.
- Με κριτήριο τη δημιουργικότητα.
Κριτήρια με τα οποία γίνεται συχνά η επιλογή επαγγέλματος σήμερα.
- Σύμφωνα με το κέρδος, δηλαδή τις οικονομικές απολαβές από την άσκηση κάθε επαγγέλματος.
- Ανάλογα με το κοινωνικό γόητρο, τις προκαταλήψεις και τα κοινωνικά στερεότυπα για διάφορα επαγγέλματα, π.χ. γιατρός, δικηγόρος κ.λπ.
- Σύμφωνα με τις οικογενειακές επιρροές και το επάγγελμα που υπαγορεύει η οικογενειακή παράδοση.
- Ανάλογα με το ποιο επάγγελμα απαιτεί το λιγότερο μόχθο (εποχή της ήσσονος προσπάθειας).
- Ανάλογα με τις γνωριμίες του καθενός, αφού, όπως είναι γνωστό, σήμερα υπάρχει μεγάλη ευνοιοκρατία στον εργασιακό χώρο.
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ
Σημασία του επαγγελματικού προσανατολισμού.
- Με την οργανωμένη εικόνα των πραγμάτων και των εξελίξεων που προσφέρει ένας ορθός επαγγελματικός προσανατολισμός, ο νέος ξεφεύγει από την αδράνεια και τον εφησυχασμό, κατανοεί την πραγματική λειτουργία των επαγγελμάτων, θέτει στόχους και αγωνίζεται για την πραγμάτωση τους, αποφασίζει ώριμα για το μέλλον του.
- Το άτομο συνειδητοποιεί το μεγάλο ανταγωνισμό που εμφανίζεται στην οικονομία και αντιλαμβάνεται πως όποιον κλάδο και αν επιλέξει, χρειάζεται να επιδιώξει την ειδίκευση αλλά και τη διαρκή επιμόρφωση στο αντικείμενο του.
- Ο μελλοντικός εργαζόμενος καλύπτει τις ανάγκες του αλλά συνεισφέρει και στην όλη οικονομική ανάπτυξη και άνοδο του βιοτικού επιπέδου της κοινωνίας.
- Ενημερώνει για τις συνθήκες ενός επαγγέλματος μέσω επισκέψεων που προγραμματίζονται σε συγκεκριμένους χώρους, επίσης για τις ειδικές απαιτήσεις, τα ωράρια, τις αμοιβές, το περιβάλλον εργασίας.
- Ενημερώνει για τα επαγγέλματα που γνωρίζουν κορεσμό ή πρόκειται να γνωρίσουν στο άμεσο μέλλον, σχετικά με τις απαιτήσεις που παρουσιάζονται στην αγορά εργασίας λόγω Ευρωπαϊκής Ένωσης κ.λπ., οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι ένας οργανωμένος ΣΕΠ αποτελεί παράγοντα οικονομικής εξέλιξης της χώρας.
- Ο νέος προβληματίζεται, αναλύει και αντιλαμβάνεται καλύτερα τα διάφορα επαγγέλματα, ερευνά, πληροφορείται, επιδιώκει ν’ αποκτήσει ολοκληρωμένη ενημέρωση γύρω από αυτά. Μ’ αυτό τον τρόπο διευρύνει τους πνευματικούς του ορίζοντες και βρίσκεται σε συνεχή επαγρύπνηση.
- Διαμορφώνει συγκροτημένη προσωπικότητα, αφού οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα χαρακτηρίζονται από πνευματική ρηχότητα ή μονομέρεια λόγω της υπερειδίκευσης,. Τέτοιοι άνθρωποι, δίχως πνευματικά ερείσματα, γίνονται εύκολα θύματα προπαγάνδας και παραπληροφόρησης, χειραγωγούνται, μετατρέπονται σε μάζα, σε άβουλα όντα που αποπροσανατολίζονται.
- Δίνει στο νέο ερεθίσματα για εσωτερική αναζήτηση, ενδοσκόπηση και άσκηση αυτοκριτικής. Ως αποτέλεσμα, γνωρίζει τον εαυτό του, τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες του, απαλλάσσεται από προκαταλήψεις για ορισμένα επαγγέλματα, αποκτά ηθική ωριμότητα και ελευθερία.
- Το άτομο μυείται στη συλλογικότητα και τις ομαδικές εργασίες, μαθαίνει δηλαδή να εργάζεται με αλληλεγγύη, αρετή που θα του χρειαστεί αργότερα και κατά την άσκηση του επαγγέλματος του, ενώ εθίζεται και στο πνεύμα του διαλόγου, που αναπτύσσει τόσο με τους άλλους νέους, όσο και με τους ειδικούς.
- Γίνεται άνθρωπος κοινωνικός, καλλιεργεί τις ψυχικές αρετές, (θάρρος, αυτοπεποίθηση), αποκτά σιγουριά, δεν αγωνιά, δεν αισθάνεται ανασφάλεια, προκειμένου ν’ αντεπεξέλθει στις νέες απαιτήσεις των σύγχρονων κοινωνιών.
- Η όλη αυτή ενδυνάμωση του ψυχικού του κόσμου, ισχυροποιεί το χαρακτήρα του και τον κάνει άνθρωπο υπεύθυνο.
- Ο επαγγελματικός προσανατολισμός διδάσκει ότι η εργασία είναι κοινωνική αξία, είναι μεταλαμπαδεύει υγιή πρότυπα, υψηλές αρχές και ηθικές αρετές στους μελλοντικούς επαγγελματίες. Δημιουργεί ευσυνείδητους εργαζομένους, ειλικρινείς, έντιμους και συνεπείς.
- Οι νέοι που δέχονται έναν υπεύθυνο επαγγελματικό προσανατολισμό, προτάσσουν το κοινό καλό σε σχέση με το στενά εννοούμενο προσωπικό συμφέρον, δεν είναι ατομικιστές και γενικά με τη συμπεριφορά τους στηλιτεύουν το στείρο ανταγωνισμό και τις συγκρούσεις, με λίγα λόγια, το ωφελιμιστικό πνεύμα που σήμερα είναι κυρίαρχο. Έτσι καλλιεργούνται οι κοινωνικές αρετές (συνεργασία, άμιλλα. )
- Τέτοιοι πολίτες αγωνίζονται για την εδραίωση των κοινωνικών ελευθεριών, σέβονται τους νόμους και κατά την άσκηση του επαγγέλματος τους και γενικότερα, συντελώντας στην εδραίωση της κοινωνικής ευρυθμίας.
- Κατανοούν ότι η αξιοκρατία στο επάγγελμα είναι απαραίτητη για την οικονομική ανάπτυξη συνειδητοποιούν ότι με παρασιτικά επαγγέλματα και φαινόμενα παροικονομίας η οικονομία δεν αναβαθμίζεται, ούτε ο πολίτης προκόβει.
- Δημιουργούνται επιστήμονες που έχουν συναίσθηση του λειτουργήματος τους, χρησιμοποιούν με μέτρο και ανθρωπιστική συνείδηση τα επιτεύγματα τους, κάνουν επιστήμη για τον άνθρωπο, την ειρήνη, τον πολιτισμό.
- Δημιουργούνται και συνεπείς καλλιτέχνες που υπηρετούν το ωραίο και στοχεύουν στον εξευγενισμό του ανθρώπου, χωρίς να στρατεύουν την τέχνη τους στην υπηρεσία κομματικών ή οικονομικών σκοπιμοτήτων.
- Αλλά και δημόσιοι υπάλληλοι διαμορφώνονται υπεύθυνα, σέβονται το κράτος και τον πολίτη, δεν ενισχύουν με τη στάση τους τη γραφειοκρατία, ούτε προβαίνουν σε διασπάθιση του δημόσιου χρήματος.
Τρόποι για τον επαγγελματικό προσανατολισμό.
1. Οικογένεια
- Οφείλει να δείξει απόλυτο σεβασμό στην προσωπικότητα του, παρέχοντας του σε λογικά πλαίσια την ελευθερία, ώστε χωρίς πιέσεις να προβεί σε επιλογή σύμφωνη με τις ανάγκες και τις προσωπικές του επιδιώξεις.
- Να αναπτύσσεται ο διάλογος και η γόνιμη επικοινωνία, μακριά από συγκρούσεις και ανταγωνισμούς, τότε σίγουρα οι γονείς έχουν τη δυνατότητα να διοχετεύσουν στο νέο υψηλά ιδανικά σχετικά με την εργασία και να συμβάλουν στη διαμόρφωση μιας ισχυρής προσωπικότητας.
- Μακριά από προκαταλήψεις για δήθεν επαγγέλματα κοινωνικού κύρους Με τη νουθεσία και την καθοδήγηση της οικογένειας ο νέος θα αντιληφθεί καλύτερα τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντα του.
2. Σχολείο
- Να ξεπεράσει την κρίση που διέρχεται, σταματώντας τη στείρα αποστήθιση γνώσεων, την τυποποίηση της διδασκαλίας και τον άγονο εγκυκλοπαιδισμό.
- Αναβάθμιση του μαθήματος του ΣΕΠ με ειδικούς καθηγητές, αλλά και σύμβουλους, ψυχολόγους κ.λπ., που θα βοηθούν το νέο να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του και ν’ ανακαλύψει τις πραγματικές του επιθυμίες.
- Επισκέψεις σε χώρους επαγγελματικούς, οι διαλέξεις από διακεκριμένους επαγγελματίες σε διάφορους τομείς ή οι ομαδικές εργασίες για την παρουσίαση διαφόρων επαγγελμάτων.
- Το σχολείο πρέπει να εκσυγχρονιστεί και να συμπορευτεί με τις απαιτήσεις των καιρών μας, σε καμιά όμως περίπτωση κάτι τέτοιο δεν πρέπει να σημαίνει πως το σχολείο θα υιοθετήσει μόνο ένα τεχνοκρατικό χαρακτήρα.
- Να προάγονται οι ανθρωπιστικές επιστήμες και ταυτόχρονα ο νέος να προετοιμάζεται για την είσοδο του σε μια τεχνολογικά αναπτυγμένη κοινωνία. Γι’ αυτό, το σχολείο οφείλει να εμπνέει, να οδηγεί στη μάθηση κι όχι στην άγονη εκμάθηση, να μεταδίδει στους νέους υψηλές αρχές και αξίες.
3. ΜΜΕ
- Υγιή πρότυπα ζωής -πνευματικά και όχι μόνο υλιστικά-καταναλωτικά, ανθρώπους που βλέπουν την εργασία ως μέσο προσωπικής ολοκλήρωσης και προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο-, καθώς και εκπομπές με συζητήσεις ειδικών, που θα ενημερώνουν τον κόσμο για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των διαφόρων επαγγελμάτων.
4. Κράτος
- Δημιουργία κρατικών ινστιτούτων, προγράμματα, διαλέξεις ενημέρωσης , παρουσίαση επαγγελμάτων.
- Αναδιοργάνωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος, ώστε ο νέος να μην αναγκάζεται να προβεί σε τόσο σημαντικές για το μέλλον του αποφάσεις στο δέκατο έκτο σχεδόν έτος της ζωής του, όταν ακόμη είναι αδιαμόρφωτος και δε διαθέτει και την απαραίτητη κατάρτιση.
5. Πνευματική ηγεσία
- Οι πνευματικοί ηγέτες, έχουν χρέος να βρίσκονται κοντά στις ανησυχίες των νέων, κοντά στα ζωτικά τους προβλήματα, να προβαίνουν σε διάλογο μ’ αυτούς, πραγματώνοντας συνάμα το διαφωτιστικό κοινωνικό τους ρόλο.
6. Άτομο
- Να δείξει κατάλληλη διάθεση και δεκτικότητα, αλλιώς κάθε προσπάθεια των φορέων αγωγής πέφτει στο κενό.
- Χρειάζεται να επιδείξει ωριμότητα, κριτική σκέψη και ουσιαστικό προβληματισμό, τη στιγμή που η επιλογή επαγγέλματος είναι επιλογή ζωής.
Ειδίκευση
Ορισμός.
«Ειδίκευση» καλείται η ιδιαίτερη και συστηματική ενασχόληση του ανθρώπου με ένα συγκεκριμένο αντικείμενο που προϋποθέτει εμβάθυνση σ’ αυτό το αντικείμενο.
Θετικά.
- ü Εκτός από την αύξηση της παραγωγικότητας και τη βελτίωση της ποιότητας των παραγόμενων αγαθών, με την ειδίκευση επιτυγχάνεται βελτίωση των συνθηκών εργασίας, καθώς περιορίζεται ο ανθρώπινος μόχθος, αυξάνεται ο ελεύθερος χρόνος του εργαζομένου, έρχονται στο φως καινούργιες τεχνικές και μέθοδοι.
- ü Αναπτύσσονται διάφοροι κλάδοι της οικονομίας, όπως η βιομηχανία, το εμπόριο και η γεωργία ικανοποιούνται σε μεγαλύτερο βαθμό οι ανθρώπινες ανάγκες και αναβαθμίζεται ταχύτατα το βιοτικό επίπεδο.
- ü Εξελίσσονται ιατρικές μέθοδοι, αντιμετωπίστηκαν επάρατες νόσοι και συνεχώς ανεβαίνει ο μέσος όρος ζωής.
- ü Ανάπτυξη της τεχνολογίας του διαστήματος, ξεπερνούμε τα όρια του πλανήτη και αναζητάμε ζωή και αλλού.
- ü Αξιοποιεί καταλληλότερα τους φυσικούς πόρους, μεθοδεύει περισσότερο την εργασία του, αποφεύγει τις προχειρότητες, ενώ με τη βοήθεια της μηχανοργάνωσης και των ηλεκτρονικών υπολογιστών ελέγχεται καλύτερα η οικονομία και προσφέρονται ποιοτικότερες υπηρεσίες σε όλους.
- ü Διευρύνει τη γνώση του στους συγκεκριμένους κλάδους, κρίνει και προβληματίζεται πιο ουσιαστικά.
- ü Προϊόν της ειδίκευσης είναι και η εξέλιξη των ΜΜΕ που δίνουν τη δυνατότητα για άμεση και έγκυρη πληροφόρηση, με αποτέλεσμα την πνευματική διεύρυνση των ανθρώπων.
- ü «Εθίζει» τον άνθρωπο στην πειθαρχία, νιώθει περισσότερο υπεύθυνος στον ειδικό χώρο εργασίας του. Αλλά και η ηθική ικανοποίηση από την εξέλιξη της επιστήμης οπλίζει με θάρρος και αυτοπεποίθηση για τη συνέχιση του έργου.
- ü Η εμπιστοσύνη, που απορρέει από την ύπαρξη καταρτισμένων επαγγελματιών, δίνει στα άτομα σιγουριά και ασφάλεια, ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν ευκολότερα άσχημες καταστάσεις.
- ü Η άμβλυνση των αποστάσεων, ως απόρροια της ειδίκευσης, παρέχει τη δυνατότητα επικοινωνίας και την καλλιέργεια κλίματος συνεργασίας και αλληλοβοήθειας.
- ü Η ευημερία, η οποία απορρέει από την ειδική γνώση, όταν αφορά στους περισσότερους, συμβάλλει στον περιορισμό των ανισοτήτων και της αδικίας, καθώς και στη συνεργασία των πολιτών.
- ü Με τα νέα τεχνολογικά δεδομένα, που προκύπτουν από την ειδίκευση, προβάλλεται καλύτερα ο πολιτικός λόγος, γίνονται γνωστές ιδεολογίες και πολιτικά συστήματα, ενώ με την αμεσότητα που προσφέρει η τηλεόραση, για παράδειγμα, προωθείται η γόνιμη πολιτική αντιπαράθεση που διασφαλίζει τη δημοκρατική ομαλότητα.
- ü Αναπτύσσονται τα γράμματα και οι τέχνες, ολοκληρώνεται η επιστημονική έρευνα και γενικότερα αναβαθμίζεται το πολιτιστικό επίπεδο μιας κοινωνίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εξέλιξη μιας χώρας.
Αρνητικά.
ü Πνευματικός Τομέας
- Η τυφλή προσκόλληση στην εξειδίκευση οδηγεί στην πνευματική μονομέρεια.
- Περιορίζεται η κριτική σκέψη, ο προβληματισμός του ατόμου, οι πνευματικοί ορίζοντες του συρρικνώνονται, εφόσον παραιτείται από οποιαδήποτε άλλη πνευματική αναζήτηση πέρα αντικείμενο της εργασίας του.
- Στερείται πολύπλευρης καλλιέργειας και είναι εύκολο να αποπροσανατολιστεί, ειδικά σήμερα που δέχεται πλήθος μηνυμάτων.
- Ο άνθρωπος γίνεται μονοδιάστατος, δεν αμφιβάλλει γόνιμα και μετατρέπεται σε θύμα προπαγάνδας και μαζοποίησης.
- Ο πνευματικός λήθαργος τον κάνει περισσότερο επιρρεπή στα υλικά και στείρα τεχνοκρατικά πρότυπα της εποχής, με αποτέλεσμα να υπερεργάζεται γεγονός που εκφυλίζει τον ευρύτερο δυναμισμό του και τον υποδουλώνει στην ασύδοτη μανία συσσώρευσης χρημάτων.
- Αντί η εργασία ν’ αποβλέπει σε μια άνετη ζωή, ο άνθρωπος ζει για να εργάζεται και σε αρκετές περιπτώσεις επαναλαμβάνει διαρκώς τις ίδιες κινήσεις, λειτουργεί μηχανικά και τυποποιείται.
ü Ηθικός – Ψυχολογικός Τομέας
- Ο άνθρωπος στερείται αυτοκριτικής, παραγκωνίζει τις αληθινές αξίες, χάνοντας το μέτρο και οδηγούμενος στην ηθική αλλοτρίωση.
- Μέσα απ’ τη μονοτονία των δραστηριοτήτων του, το άτομο βιώνει την πλήξη, τον κορεσμό.
- Χάνει την πρωτοτυπία και τη δημιουργικότητα του και μπορεί να διαπρέπει στον τομέα του, αλλά ευρύτερα μετατρέπεται σε μια επίπεδη προσωπικότητα, χωρίς ενδιαφέροντα, ώστε ακόμη και στον ελεύθερο χρόνο του παύει να ψυχαγωγείται και συνήθως εκτονώνεται.
ü Κοινωνικοπολιτικός τομέας.
- Αποποιείται των ευθυνών του απέναντι στους άλλους και στην κοινωνία, θεωρώντας ως μοναδικό τομέα ευθύνης του την ειδικότητα του.
- Αδιαφορεί για τις πολιτικοκοινωνικές εξελίξεις, δεν μπορεί να διαμορφώσει προσωπική άποψη για τα πράγματα, δεν είναι ώριμος πολίτης και εύκολα μετατρέπεται σε υπήκοο ή τυφλό οπαδό. Έτσι δεν έχει τη δυνατότητα, ν’ αποκτήσει μια οργανωμένη αντίληψη των πραγμάτων, δε συμμετέχει στα κοινά και αδιαφορεί για την επίλυση των κοινωνικών προβλημάτων και την πρόοδο της κοινωνίας.
- Υπάρχει κίνδυνος και για την κοινωνική ευρυθμία και για τη δημοκρατία, αφού ο μονολιθικός αυτός πολίτης λησμονεί τις κοινωνικές ελευθερίες, τους νόμους και τη λειτουργία των θεσμών, δεν προβαίνει σε έλεγχο της εξουσίας και της πολιτικής ζωής, ενώ ακολουθεί ατομικιστική πορεία.
- Αποξενώνει τα άτομα, γιατί δεν υπάρχουν κοινά σημεία επικοινωνίας, εφόσον ο καθένας, διαθέτοντας μια εντυπωσιακή ποσότητα και ποιότητα γνώσεων στο συγκεκριμένο αντικείμενο του, αδιαφορεί για τους άλλους γνωστικούς τομείς ή ενασχολήσεις, οπότε το έδαφος δεν είναι πρόσφορο για αληθινή ανθρώπινη επαφή.
ü Πολιτιστικός – Εθνικός Τομέας
- Δε συμμετέχει σε πολιτιστικές και κοινωνικές εκδηλώσεις, αδιαφορεί για σημαντικά ζητήματα, όπως οι τέχνες, η γλώσσα, οι παραδόσεις, και αυτή του η πνευματική κενότητα γίνεται επομένως επικίνδυνη για την αλλοίωση της ίδιας της πολιτιστικής του ταυτότητας και της εθνικής του φυσιογνωμίας.
- Ελλοχεύει, ο κίνδυνος της επικράτησης στυγνών τεχνοκρατών, που, χωρίς ευαισθησίες, «θυσιάζουν» τον παράγοντα άνθρωπο στο όνομα της υπερανάπτυξης, του κέρδους και των σκοπιμοτήτων.
Τρόποι-Προϋποθέσεις.
- ü Δεν είναι ούτε εφικτό, ούτε επιθυμητό να ανασταλεί ή να περιοριστεί η ειδίκευση, γιατί συμβαδίζει με την υλικοτεχνική και επιστημονική εξέλιξη.
- ü Ο άνθρωπος πρέπει να ασχοληθεί με την πολύπλευρη καλλιέργεια του, με την αξιοποίηση των κλίσεων, με την ενίσχυση των διαπροσωπικών του σχέσεων, αλλά και να έρθει σε επαφή με τη φύση – την τέχνη και να βρει τρόπους που θα περιορίσουν την αλλοτρίωση του (δημιουργική αξιοποίηση του ελευθέρου χρόνου).
- ü Απόκτηση κατάλληλης παιδείας (ανθρωπιστική αγωγή), από τους βασικούς φορείς της κοινωνικοποίησης, την οικογένεια και το σχολείο ώστε το άτομο με κριτικό πνεύμα ν’ αποφύγει τις υπερβολές και να πορευτεί προς τη διαμόρφωση ολοκληρωμένης προσωπικότητας.
ΜΗΧΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Αίτια.
- ü Η αλόγιστη τεχνολογική πρόοδος, που δεν διέπεται, βέβαια, από ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα. Ο άνθρωπος δεν θεωρήθηκε σκοπός, αλλά μέσο για την ανάπτυξη της.
- ü Στόχος η αυξανόμενη παραγωγή, που έχει εντελώς αποσυνδεθεί από τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας.
- ü Η υπερκατανάλωση, δηλαδή το ότι ο μέσος άνθρωπος καταναλώνει πολλά προϊόντα, ερήμην των πραγματικών του αναγκών.
- ü Η έντονη επιθυμία για κέρδος επιτελεί ρόλο σημαντικό.
- ü Η παθητικοποίηση του ανθρώπου από το σύγχρονο τρόπο ζωής, που τον οδηγεί στην άρνηση ανάληψης ευθυνών στον εργασιακό χώρο. Η μηχανοποίηση δεν δημιουργεί απρόοπτα προβλήματα και ευθύνες.
- ü Ο ατομικισμός κι η έλλειψη επικοινωνίας που απαγορεύουν στο άτομο να συνειδητοποιήσει την κοινωνική του ευθύνη.
- ü Ουσιαστικά, εκδιώκεται η αγωνιστικότητα και η συλλογικότητα, που είναι απαραίτητα στοιχεία για την επίλυση κάθε κοινωνικού προβλήματος. Το άτομο ως μονάδα μπορεί μόνο να συνειδητοποιήσει ένα κοινωνικό πρόβλημα, αδυνατεί να το επίλυση.
Συνέπειες.
- ü Οι νοητικές ιδιότητες δεν αναπτύσσονται.
- ü Η σκέψη απονεκρώνεται.
- ü Η κριτική ικανότητα υποβιβάζεται.
- ü Η «μηχανοποίηση» μας καταντάει α-μήχανους και αν-ίκανους για σκέψη… Ενώ η «μαζοποίηση» μας ενώνει υλικά με άπειρους άλλους αλλά μας νεκρώνει πνευματικά και βουλητικά.
- ü Ο άνθρωπος αδυνατεί να βιώσει τις θετικές ιδιότητες που πηγάζουν από τη συμβίωση με τους άλλους.
- ü Επέρχεται συναισθηματική άμβλυνση.
- ü Ακόμη και οι σωματικές ιδιότητες απενεργοποιούνται από τη συνεχή επανάληψη προκαθορισμένων κινήσεων.
- ü Οι εργαζόμενοι αποξενώνονται από την εργασία τους, επιτελώντας ένα μικρό τμήμα της παραγωγής του. Χάνουν κάθε διάθεση για δημιουργία, πράγμα που συντελεί στην κακή ψυχολογική τους κατάσταση.
- ü Τα στοιχεία της ανίας και του κορεσμού, όπου πηγάζουν από την υπέρμετρη συμβατικότητα της εργασίας, είναι διάχυτα στην κοινωνία.
- ü Επόμενο είναι οι διαπροσωπικές σχέσεις να φθείρονται. Η αποπροσωποποίηση και η μαζοποίηση στερούν απ’ τον καθένα την ιδιότητα του «προσώπου».
- ü Αδυνατώντας το άτομο να βρει ουσιαστικό έρεισμα στη ζωή του, καταφεύγει σε κάθε είδους «υποκατάστατα» ή ακόμη και σε «τεχνητούς παραδείσους».
- ü Ο ψυχικός φόρτος οδηγεί τον άνθρωπο, κατά τον ελεύθερο χρόνο του, να επιζητεί απλώς το ξέσπασμα και την εκτόνωση, χωρίς να υιοθετεί εποικοδομητικούς τρόπους ψυχαγωγίας.
- ü Πολιτική αδιαφορία. Οι πολίτες, δεν είναι ενεργοί. Συχνά, γίνονται έρμαια κομματικών ιδεών.
- ü Γεννιέται κίνδυνος πολιτισμικής οπισθοδρόμησης, αν αναλογιστούμε ότι και αρκετοί καλλιτέχνες – για εμπορικούς λόγους – «δημιουργούν» με ρυθμούς μηχανοποιημένους.
- ü Η αντικατάσταση, τέλος, ανθρώπων από μηχανές διογκώνει την ανεργία.
Τρόποι αντιμετώπισης.
- ü Ανθρωπιστική διαπαιδαγώγηση, δηλαδή παιδεία και κοινωνικοποίηση που θα έχουν επίκεντρο τον «άνθρωπο», χωρίς αυτός να θεωρείται μέσο για τη διαιώνιση της υπάρχουσας κοινωνικής κατάστασης.
- ü Προσπάθεια για ανόρθωση της συλλογικότητας, αλλά και της συνεργασίας, ιδίως στους χώρους δουλειάς.
- ü Αλλαγή των αρνητικών δομών της κοινωνίας.
ΑΝΕΡΓΙΑ
Αίτια ανεργίας στη χώρα μας.
- ü Στη χώρα μας κυριαρχεί ο επαγγελματικός ρατσισμός. Θεωρούμε ότι η κατοχή επιστημονικού τίτλου μας καταξιώνει κοινωνικά. Έτσι, αδιαφορούμε για τη χρηστική αξία των επαγγελμάτων -των τεχνικών κυρίως- και συνωθούμαστε στα πανεπιστήμια, με αποτέλεσμα να ζούμε το φαινόμενο των πτυχιούχων ανέργων.
- ü Η ελλιπής επαγγελματική κατάρτιση των εργαζομένων αλλά και η έλλειψη επαγγελματικής πληροφόρησης.
- ü Εκπαίδευση δεν εντοπίζει τις κλίσεις του νέου, αφού ο ΣΕΠ δυσλειτουργεί.
- ü Η οικογένεια γαλουχεί τη νεολαία με την αντίληψη του πτυχίου, κάτι που συμβάλλει στο διαχωρισμό των επαγγελμάτων σε κατώτερα και ανώτερα.
- ü Το φαινόμενο της πολυθεσίας και της υπερωριακής απασχόλησης επιτείνει το σοβαρό αυτό πρόβλημα.
- ü Η αστικοποίηση.
- ü Η αναξιοκρατία σχετικά με το ζήτημα των προσλήψεων είναι ένας ακόμη λόγος για την έξαρση της ανεργίας.
- ü Η έλλειψη ωριμότητας, οι προσωπικές φιλοδοξίες, ο κομματισμός αποτελούν χαρακτηριστικά του εργατικού συνδικαλιστικού μας κινήματος, καθιστά και την συνδικαλιστική ηγεσία υπεύθυνη για την ανεργία.
- ü Πολλοί διαθέτουν πτυχία που είναι ξεπερασμένα υπό τις σημερινές συνθήκες. Ακόμη δεν είναι λίγοι οι επιχειρηματίες δεν αξιοποιούν παραγωγικά τα κέρδη τους με επενδύσεις.
- ü Στη χώρα μας η αθρόα είσοδος λαθρομεταναστών αποτελεί ενισχυτικό παράγοντα της ανεργίας.
- Μέτρα αντιμετώπισης της ανεργίας.
- ü Επιδοτήσεις στους ανέργους. Διεύρυνση χρονικού ορίου επιδότησης στους 12 μήνες.
- ü Καλύτερη περίθαλψη και κοινωνική πρόνοια για τους ανέργους (στέγη, βρεφονηπιακοί σταθμοί κ.ά.).
- ü Χορήγηση κάρτας ανεργίας βασισμένης σ’ ένα νέο συμβόλαιο, που θα περιορίσει τον κίνδυνο παραμονής των ανέργων σ’ αυτό το καθεστώς.
- ü Πραγματοποίηση παραγωγικών επενδύσεων, οι οποίες θα συμβάλουν στην ενίσχυση της ανάπτυξης. Αυτό σημαίνει δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης.
- ü Αποκέντρωση διοικητική, οικονομική και πολιτιστική σε υποβαθμισμένες περιοχές, ώστε να συγκρατηθεί ο πληθυσμός και να αναπτυχθεί η περιφέρεια.
- ü Μεγαλύτερη κοινωνική δικαιοσύνη – Κράτος Δικαίου.
- ü Μόνο πολιτικοί με παιδεία ανθρωπιστική θα συναινέσουν, χωρίς προστριβές και οπισθοχωρήσεις, ώστε να επιλυθεί το πρόβλημα.
- ü Καταπολέμηση γραφειοκρατίας, κίνητρα σε ευαίσθητους παραγωγικούς τομείς (ναυτιλία, γεωργία, τουρισμός).
- ü Εξυγίανση του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος.
- ü Αντιμετώπιση της ανεργίας ανά κλάδους, διότι η οικονομία διακρίνεται σε πολλούς τομείς, οι οποίοι δεν επηρεάζονται στο ίδιο επίπεδο από το φαινόμενο.
- ü Καλύτερη αξιοποίηση των κονδυλίων από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
- ü Επιμόρφωση εργατικού δυναμικού, επαγγελματική εκπαίδευση των ανειδίκευτων εργατών και επανεκπαίδευση με επιδοτούμενα σεμινάρια αυτών που έχουν ειδικευτεί, διότι η οικονομία αναδιαρθρώνεται.
- ü Από τις πρώτες βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος πρέπει να ενισχύεται η κοινωνική αξία του επαγγέλματος, να ανιχνεύονται οι κλίσεις και οι ικανότητες τους (ΣΕΠ) καθώς και να αναβαθμιστεί η τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση.
- ü Απομάκρυνση από το μισονεϊσμό και παροχή κινήτρων στη νεολαία για δημιουργική εργασία.
- ü Μείωση των ωρών εργασίας (και να διατηρείται ο μισθός στα ίδια επίπεδα) ώστε να προσλαμβάνονται περισσότεροι άνεργοι στις θέσεις που δημιουργούνται.
- ü Ενδεχόμενη μείωση του ορίου συνταξιοδότησης.
- ü Εγκατάλειψη της ωραιοποίησης σχετικά με τα πνευματικά επαγγέλματα και ταυτόχρονα σεβασμός σε κάθε επάγγελμα.
- ü Δυνατότητα στον επιχειρηματία ή το κράτος να μην αναλαμβάνει όλο σχεδόν το κόστος της ασφάλειας.
- ü Ουσιαστική ιεράρχηση των σύγχρονων αναγκών και αντίσταση στην υποταγή στην τεχνολογία και στην ύλη.
Ανεργία και αντικοινωνική συμπεριφορά.
- ü Ανεργία σημαίνει έλλειψη ισότιμων ευκαιριών και απουσία δικαιοσύνης και κοινωνικής ευαισθησίας απ’ το κράτος, γι’ αυτό και οι άνεργοι συχνά έχουν το αίσθημα κατωτερότητας, αντιμετωπίζουν συμπλεγματικά τους συμπολίτες τους και οδηγούνται από αντίδραση στη σύγκρουση με το κατεστημένο.
- ü Αισθάνονται πικρία και παράπονο, χάνουν λοιπόν την κοινωνική τους συνείδηση, καθώς θεωρούν την κοινωνία υπεύθυνη για τη δυσάρεστη κατάσταση τους και εύκολα οδηγούνται σε παραβίαση των νόμων.
- ü Ο άνεργος δεν έχει χρόνο, διάθεση και ενδιαφέρον για πνευματική καλλιέργεια, οπότε χωρίς την κατάλληλη παιδεία και δίχως πνευματικές αντιστάσεις γίνεται ευκολότερα θύμα φανατισμού και μαζοποίησης.
- ü Έχοντας το άγχος της επιβίωσης χάνουν την εσωτερική τους ηρεμία οπότε μπορεί να καταλήξουν στην αντικοινωνικότητα, τη βία, ακόμη και το έγκλημα.
- ü Ο άνθρωπος που αδυνατεί να καλύψει τις βασικές βιοποριστικές του ανάγκες εκδηλώνει συχνά τον κατώτερο εαυτό του και δε διστάζει και να πατήσει επί πτωμάτων προκειμένου να επιβιώσει.
- ü Οι άνεργοι εύκολα απεμπολούν την πολιτική τους συνείδηση και την ψήφο τους και μετατρέπονται σε θύματα λαϊκισμού και δημαγωγίας απ’ τους πολιτικούς. Κι όταν ο πολίτης γίνεται φερέφωνο και έρμαιο των ισχυρών ηγετών μπορεί εύκολα να γίνει αντικοινωνικός.
- ü Τέλος, η δημοκρατία, στην οποία υπάρχουν αρκετοί πολίτες άνεργοι, είναι μια μη υγιής δημοκρατία, στην οποία χάνεται ουσιαστικά η ισοτιμία και η ισονομία των πολιτών και προάγονται οι πελατειακές σχέσεις πολιτών και κράτους· γεγονός που προκαλεί αντιδράσεις από την πλευρά των πολιτών που βρίσκονται σε δυσχερή θέση.
- ü Η ανεργία οδηγεί στην απογοήτευση και την αυτοπεριφρόνηση, αποκαρδιώνεται και οδηγείται σε ψυχικό αδιέξοδο και αυτό αποτελεί προθάλαμο για την εκδήλωση πολλών αντικοινωνικών εκδηλώσεων.