5. Χωματερή βρεφών στο Ισραήλ
Οι μαζικοί τάφοι με μωρά είναι ασυνήθιστοι, αλλά ανακαλύφθηκαν αρκετοί αρχαίοι. Στο Ασκέλον, στο Ισραήλ, ανακαλύφθηκε μια συλλογή από οστά από περισσότερα από 100 βρέφη σε μια κλοάκα της ρωμαϊκής εποχής. Τα περισσότερα παιδιά ήταν λιγότερο από μια εβδομάδα και δεν έδειξαν σημάδια ασθένειας ή παραμόρφωσης. Πιθανώς σκοτώθηκαν ως μορφή ελέγχου των γεννήσεων ή ήταν τα ανεπιθύμητα μωρά ιερόδουλων.
4. Οι αλυσοδεμένοι σκελετοί στην Αθήνα
Πρόκειται για τους οπαδούς του αποτυχημένου πραξικοπήματος του Κύλωνα τον 7ο αιώνα π.Χ. οι οποίοι παρ’ ότι κατέφυγαν ως ικέτες σφαγιάστηκαν από τους αντιπάλους τους. Εντοπίστηκε εκεί όπου όπου γίνονται τα έργα για την Εθνική Βιβλιοθήκη και τη Λυρική Σκηνή από το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Επιστημονικά λέγεται «πολυάνδριο». Είναι ένας ομαδικός τάφος με τουλάχιστον 80 νεκρούς πολύ μεγάλης αρχαιολογικής σημασίας που η σκανάπη εντόπισε στην περιοχή του Δέλτα Φαλήρου. Αν και οι ικέτες ήταν πρόσωπα ιερά και προστατεύονταν, ο τάφος μας παραπέμπει στα χρόνια που η Δημοκρατία δεν έχει ακόμα εγκαθιδρυθεί, που οι αριστοκράτες πολεμούσαν μεταξύ τους για την εξουσία με μάχες γεμάτες αίμα. Το σπουδαίο αρχαιολογικό εύρημα παραπέμπει συγκεκριμένα στο «Κυλώνειον άγος», την οργή των θεών για την εκτέλεση των ανδρών που κατέφυγαν ως ικέτες στον Παρθενώνα.
3. Οι παγωμένες μούμιες των Άνδεων
Οι Ίνκας -όπως και άλλοι λαοί της προκολομβιανής Νοτίου Αμερικής- θυσίαζαν ανθρώπους, κυρίως παιδιά, στη διάρκεια ή στον απόηχο σημαντικών γεγονότων, όπως ο θάνατος του αυτοκράτορα Σάπα Ίνκα ή το ξέσπασμα λιμού.
Τα παιδιά φαίνεται ότι επιλέγονταν για θυσία πολλούς μήνες πριν από τη μακάβρια τελετή. Ντύνονταν με καλά ρούχα, πάχαιναν με ειδική διατροφή και συμμετείχαν ακόμα και σε εκδηλώσεις με τον αυτοκράτορα, πριν προσφερθούν τελικά ως δώρο στους θεούς. Κανένα από τα θυσιασμένα παιδιά δεν φέρει τραύματα -είναι πιθανό ότι οι Ίνκας τα εγκατέλειπαν μισοκοιμισμένα στον τάφο και τα άφηναν να υποκύψουν στο ψύχος και στην αραιή ατμόσφαιρα αυτού του ακραίου υψομέτρου.
Οι τρεις διάσημες μούμιες βρέθηκαν το 1999 κοντά στην κορυφή του ηφαιστείου Λουλαϊλάκο, το οποίο βρίσκεται στα σύνορα της Αργεντινής με τη Χιλή και έχει ύψος 6.379 μέτρα.
2. Η μούμια που ουρλιάζει
Το 1886 ήρθε στο φως ένα σπάνιο εύρημα που εντυπωσίασε τους αρχαιολόγους της εποχής. Μια μούμια, της οποίας το πρόσωπο είχε αποκαλυφθεί μέσα στον τάφο, βρέθηκε με το στόμα ανοιχτό. Εκατό χρόνια αργότερα, η ομάδα αρχαιολόγων που ασχολήθηκε με το εύρημα, τη βάφτισε η «Μούμια που Ουρλιάζει». Κοντά ή πάνω στον τάφο δεν υπήρχε κανένα στοιχείο για την ταυτότητα του πτώματος. Το σπήλαιο, στο οποίο ανακαλύφθηκε βρίσκεται νότια του Καϊρου, στην περιοχή Ντειρ Αλ Μπαχρί. Σε κοντινή απόσταση βρέθηκαν άλλες 40 μούμιες που ανήκαν σε θρυλικούς κυβερνήτες της Αιγύπτου. Διαπιστώθηκε ότι αφαιρέθηκαν και μεταφέρθηκαν από την πυραμίδα, στην Κοιλάδα των Βασιλέων.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι μετά τη λήξη της περιόδου Ramesside η κλοπή των μουμιοποιημένων σωμάτων και κυρίως όσων είχαν αξιώματα ήταν συνηθισμένο φαινόμενο. Από τους τάφους και τα σώματα, είχαν κλαπεί όλα τα αντικείμενα αξίας, εκτός από ένα. Τα ονόματα τους. Για το λόγο αυτό, ομάδα αιγυπτιολόγων θεωρεί ότι η «Μούμια που Ουρλιάζει» κουβαλούσε μια κατάρα ή μια τιμωρία. Η έλλειψη στοιχειών επάνω από ταφικό μνημείο θεωρούταν μεγάλη προσβολή και δείγμα έλλειψης πίστης. Οι περισσότερες απόψεις συγκλίνουν στο ότι ήταν ένα πρόσωπο σκόπιμα καταραμένο και στην επόμενη ζωή.
1. Ο άνδρας του Τόλουντ
Ο Τόλουντ Μαν ανακαλύφθηκε στη Δανία το 1950. Επρόκειτο για ένα πολύ αρχαίο σώμα. Η μούμια προερχόταν από την εποχή του Σιδήρου. Δεν είναι η μοναδική μούμια που έχει βρεθεί τόσο καλά διατηρημένη σε βάλτο ή έλος της βόρειας (κυρίως) Ευρώπης.
Το φαινόμενο της σχεδόν απόκοσμης συντήρησης των φυσικών χαρακτηριστικών των πτωμάτων αυτών έχει εξηγηθεί εδώ και χρόνια. Αυτό που αναζητούν ακόμα οι επιστήμονες είναι ο λόγος που τόσο πολλοί άνθρωποι τάφηκαν σε βάλτους. Το χαμηλό οξυγόνο και η υψηλή οξύτητα προσδίδουν στους βάλτους μια ανυπέρβλητη φυσική ιδιότητα συντήρησης ανθρωπίνων υπολλειμάτων με εκπληκτική λεπτομέρεια. Τα όξινα νερά τους είναι αφιλόξενα σε πολλά βακτήρια, μύκητες και έντομα, που συνήθως διασπούν οργανικά σώματα. Είναι επίσης ιδιαίτερα αποτελεσματικά στη διατήρηση μαλακών ιστών, όπως το δέρμα και τα εσωτερικά όργανα, με τον ίδιο τρόπο που το ξύδι μπορεί να προστατεύει τα λαχανικά.
Οι μελέτες έδειξαν ότι η διατήρηση των σωμάτων δεν οφειλόταν μόνο στις χαμηλές θερμοκρασίες και στην έλλειψη οξυγόνου στη λάσπη, αλλά και σε ένα είδος βρύου που όταν πεθαίνει απελευθερώνει κάποια συστατικά, που σε συνδυασμό με το άζωτο, δεν αφήνει τα βακτήρια του νερού να επιτελέσουν την αποσύνθεση. Σε αυτό οφείλεται και το σκούρο χρώμα του δέρματος στις μούμιες, καθώς και το κοκκινωπό χρώμα των μαλλιών τους.
Οι επικρατέστερες θεωρίες περί του θανάτου των ατόμων αυτών είναι ότι α) πρόκειται για τελετουργικές θυσίες βασιλέων και β) για εκτελέσεις εγκληματιών ή προσώπων που γενικά δεν ήταν πια χρήσιμα στην κοινωνία λόγω σωματικών ή διανοητικών ελλείψεων.