ΕΝΟΤΗΤΑ 57
Η Ελλάδα κατά τη δεκαετία του ’80 (1981 – 1989)
Κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ, 1981 – 1985
Σημασία της εκλογικής νίκης του ΠΑΣΟΚ το 1981:
§
Αποτέλεσε τομή στην ελληνική μεταπολεμική
ιστορία, καθώς για πρώτη φορά ανέλαβε τη διακυβέρνηση ένα κόμμα με τόσο
ριζοσπαστικό πρόγραμμα.
§
Κέρδισε τις εκλογές προβάλλοντας το σύνθημα
«Αλλαγή», που εκφραζόταν με το τρίπτυχο «λαϊκή κυριαρχία, εθνική ανεξαρτησία,
κοινωνική δικαιοσύνη».
Σημαντικές πολιτικές αλλαγές:
§
Η επίσημη αναγνώριση όλων των αντιστασιακών
οργανώσεων διαμόρφωσε ένα εντελώς νέο πολιτικό κλίμα, στο πλαίσιο του οποίου
διευκολύνθηκε και η μαζική επιστροφή χιλιάδων πολιτικών προσφύγων από τη
Σοβιετική Ένωση και τις άλλες λαϊκές δημοκρατίες της Α. Ευρώπης.
§
Τα μέτρα κοινωνικού χαρακτήρα, όπως ο
διπλασιασμός των κατώτατων συντάξεων και οι σημαντικές αυξήσεις κατώτατων
μισθών και ημερομισθίων, ανακούφισαν τα ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα.
§
Η δημιουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ)
έδωσε δικαίωμα στην περίθαλψη σε όλους τους πολίτες.
§
Η καθιέρωση του πολιτικού γάμου και του
συναινετικού διαζυγίου αποτέλεσαν τομές στο ελληνικό οικογενειακό δίκαιο.
§
Η θεσμική αναγνώριση της ισότητας των δύο φύλων
και η κατάργηση της προίκας συνέβαλαν στη βελτίωση της θέσης της γυναίκας.
§
Σε ό,τι αφορά στην εξωτερική πολιτική:
Ø
Υπήρξαν σημαντικές πρωτοβουλίες στην ΕΟΚ, που
είχαν σαν αποτέλεσμα να αυξηθούν τα κονδύλια της Κοινότητας στις λιγότερο
αναπτυγμένες χώρες του ευρωπαϊκού νότου, στις οποίες ανήκε και η Ελλάδα.
Ø
Έγιναν ανοίγματα προς τις χώρες της Α. Ευρώπης
και προς τον Τρίτο Κόσμο, ιδίως προς τις αραβικές χώρες.
Ø
Απέναντι στην Τουρκία χρησιμοποιήθηκε
επανειλημμένα σκληρή γλώσσα, ιδίως μετά την προκλητική ίδρυση του τουρκικού
ψευδοκράτους στην κατεχόμενη Κύπρο (Νοέμ. 1983).
§
Κατασκευάστηκαν διάφορα δημόσια έργα.
§
Επιχειρήθηκε εξυγίανση των προβληματικών
επιχειρήσεων.
§
Ακολουθήθηκε πολιτική ενίσχυσης των αγροτών και
των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ, 1985 – 1989
Σημαντικές πολιτικές
επιλογές:
§
Εφαρμόστηκε οικονομικό πρόγραμμα με σκοπό τη
μείωση των ελλειμμάτων και του πληθωρισμού.
§
Στα 1985 – 1986 έγινε αναθεώρηση του
συντάγματος, με την οποία περιορίστηκαν οι εξουσίες του προέδρου της
Δημοκρατίας.
§
Στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η ελληνική πλευρά
αντέδρασε αποφασιστικά υποχρεώνοντας την Τουρκία, υπό την απειλή πολέμου, να
υποχωρήσει στην απόπειρά της να δημιουργήσει «τετελεσμένη» κατάσταση
συνεκμετάλλευσης του πετρελαίου του Αιγαίου.
Προβλήματα:
§
Οι καταγγελίες σε βάρος στελεχών της κυβέρνησης
για σκάνδαλα όξυναν την πολιτική αντιπαράθεση, στα τέλη της τετραετίας.
§
Η κατάσταση επιβαρύνθηκε από τα σοβαρά
προβλήματα υγείας που αντιμετώπιζε ο Α. Παπανδρέου.