Σχεδιαγράμματα επιλεγμένων κειμένων στα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α' Γυμνασίου

ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ                               ΙΤΑΛΟ ΚΑΛΒΙΝΟ

ΘΕΜΑ: Η χαρούμενη ανακάλυψη των μανιταριών από τον Μαρκοβάλντο και η ομαδική δηλητηρίαση όσων τα έφαγαν, εξαιτίας του μολυσμένου περιβάλλοντος της πόλης.

ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ: Οι κίνδυνοι που απειλούν τον άνθρωπο εξαιτίας της απομάκρυνσης από τη φύση και της διαβίωσης στο μολυσμένο περιβάλλον της πόλης.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1Η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Μια μέρα ... αποζημίωση του ψωμιού".

2Η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Στη δουλειά του... κουβέντα".

3Η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Το άλλο πρωί... ερχόταν απέξω".

4Η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Τα χαράματα... ο ένας τον άλλο".

ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ:

1Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η απροσδόκητη ανακάλυψη των μανιταριών μέσα στην τσιμεντένια πόλη.

2Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η ανακοίνωση του ευρήματος στην οικογένεια και η απόφαση να κρατηθεί μυστικό.

3Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η παρακολούθηση των μανιταριών και η ανησυχία για τη διαρροή του μυστικού.

4Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Το μάζεμα των μανιταριών και η δηλητηρίαση.

ΤΕΧΝΙΚΗ:

-  γ' πρόσωπη αφήγηση.

- Ο αφηγητής δε συμμετέχει στην ιστορία, αλλά εμφανίζεται σαν να μπορεί να τα παρακολουθεί και να τα γνωρίζει όλα (μηδενική εστίαση).

- Αφήγηση, Περιγραφή, Διάλογος, Εσωτερικός Μονόλογος, Σχόλιο του αφηγητή.

ΓΛΩΣΣΑ: Απλή, δημοτική. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί πολλά θαυμαστικά, ερωτηματικά, άνω και κάτω τελείες.

ΥΦΟΣ: Απλό σε τόνο ελαφρά ειρωνικό και χιουμοριστικό.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:

- ΕΠΙΘΕΤΑ.

- ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ.

- ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΕΙΣ.

- ΑΣΥΝΔΕΤΑ.

ΙΔΕΕΣ - ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

- Το αφήγημα προβάλλει το ψυχικό αδιέξοδο του σύγχρονου ανθρώπου της μεγαλούπολης, ο οποίος υποφέρει από την έλλειψη επαφής με τη φύση και βλέπει την ποιότητα της ζωής του να υποβαθμίζεται, παρά την οικονομική πρόοδο και τις ανέσεις που του είχε εξασφαλίσει η αστική ζωή.

- Τα συναισθήματα που δημιουργεί το πικρό χιούμορ του αφηγήματος είναι θλίψη και απαισιοδοξία, ενώ ο αφελής και ονειροπόλος πρωταγωνιστής προκαλεί τη συμπάθεια και κάποτε το ειρωνικό χαμόγελο του αναγνώστη.

ΤΟ ΠΙΟ ΓΛΥΚΟ ΨΩΜΙ                                   ΛΑΪΚΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ

ΘΕΜΑΤΑ: 1) Η τεμπελιά και η έλλειψη ενδιαφερόντων κάνει τον άνθρωπο δυστυχισμένο, 2) Το ψωμί στο καθημερινό τραπέζι αποκτά μεγαλύτερη αξία όταν  ο άνθρωπος έχει κοπιάσει για να το αποκτήσει, 3) Η δουλειά και η δημιουργία προσφέρει στον άνθρωπο ικανοποίηση και χαρά.

ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ: Η αξία της εργασίας για τον άνθρωπο.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1Η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Κάποτε... λέει ο λόγος".

2Η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Όπου κάποια... το κεφάλι".

3Η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Κι ο βασιλιάς... κι εμείς έτσι!".

ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ:

1Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η ανορεξία του βασιλιά.

2Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Οι ανώφελες συμβουλές του γέροντα για να γιατρευτεί ο βασιλιάς και ο θυμός του βασιλιά.

3Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η δοκιμασία του βασιλιά και η λύση του προβλήματός του με την αλλαγή της συμπεριφοράς του.

ΤΕΧΝΙΚΗ:

-  Ο αφηγητής βρίσκεται μπροστά στο ακροατήριό του και η αφήγησή του είναι προφορική.

-Ερωτοαποκρίσεις.

- Τεχνική της αινιγματικής φράσης "να φας το πιο γλυκό ψωμί του κόσμου".

- Περιγραφή.

ΓΛΩΣΣΑ: Απλή και φυσική, με τη ζωντάνια και την αμεσότητα που διαθέτει ο προφορικός λόγος. Λέξεις κεφαλλονίτικης διαλέκτου.

Η ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΜΟΥ                  ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΡΟΪΔΗΣ

ΘΕΜΑ: Η τυπικότητα των οικογενειακών σχέσεων, που τελικά οδηγούν στο να μετατραπεί η γιορτή του πατέρα σε γελοία φάρσα.

ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ: Η υποκρισία στις ανθρώπινες σχέσεις, που οδηγεί τελικά στο γελοίο.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1Η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Την ερχόμενην Πέμπτην... Γιάννης".

2Η ΕΝΟΤΗΤΑ:  "Οκτώ ημέρες... εκπλήξεως".

3Η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Τέλος πάντων... τριακοσίας εξήντα πέντε ημέρας".

ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ:

1Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η υπενθύμιση της γιορτής του πατέρα.

2Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Οι προετοιμασίες και οι δοκιμές.

3Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η γελιοποίηση της τελετής.

ΤΕΧΝΙΚΗ:

- Ο αφηγητής στο διήγημα μιλάει σε πρώτο πρόσωπο. Συμμετέχει και ο ίδιος σε αυτήν σαν πρωταγωνιστής.

- Αφηγητής: Είναι το μοναδικό πρόσωπο που μιλάει, μεταφέροντας σε πλάγιο λόγο τα λόγια των άλλων.

- Ειρωνικά σχόλια του αφηγητή.

- Αυτοσαρκασμός.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ:

- ΜΗΤΕΡΑ: Κουραστική, επίμονη, διδάσκει την υποκρισία στο γιο της, έχει αυταρχικές παιδαγωγικές αντιλήψεις, είναι ιδιότροπη.

- ΠΑΤΕΡΑΣ: Έχει χιούμορ, αστεία εμφάνιση, υποκρίνεται άγνοια και έκπληξη, είναι οξύθυμος, αξιοσέβαστος, αυστηρός, ολιγόλογος και φαίνεται απόμακρος και επιφυλακτικός προς το παιδί του.

- ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Ψυχρός παρατηρητής, ακριβής στιις κρίσεις του, με σαρκαστικό χιούμορ.

ΓΛΩΣΣΑ: Απλή καθαρεύουσα.

ΛΟΓΟΣ: Ακριβής, πυκνός και ζωηρός.

ΥΦΟΣ: Κομψό και ειρωνικό.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:

- ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΕΙΣ.

- ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ.

- ΕΙΚΟΝΕΣ.

Ο ΠΑΠΠΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΓΓΟΝΑΚΙ                      ΛΕΩΝ ΤΟΛΣΤΟΪ

ΘΕΜΑ: Η κακή αντιμετώπιση του γέρου πατέρα από τα παιδιά του και ο ρόλος που παίζει το εγγόνι στην αλλαγή της στάσης τους.

ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ: Η αντιμετώπιση της τρίτης ηλικίας από τους νεότερους.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1Η ΕΝΟΤΗΤΑ: ¨Ο παππούς... δεν είπε τίποτα".

2Η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Μια μέρα... όπως πρέπει".

ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ:

1Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Τα δύσκολα γεράματα του παππού και η συμπεριφορά των παιδιών του.

2Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η καταλυτική επέμβαση του εγγονού.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ:

- ΠΑΠΠΟΥΣ: Ανήμπορος λόγω ηλικίας, αδέξιος, κάνει ζημιές.

- ΓΙΟΣ ΚΑΙ ΝΥΦΗ: Δεν έχουν υπομονή με τον παππού, είναι κακότροποι, σκληροί, χωρίς ανοχή.

- ΕΓΓΟΝΑΚΙ: Μιμείται τους μεγάλους και ιδιαίτερα τους γονείς του.

ΤΕΧΝΙΚΗ:

- Αφήγηση σε γ' πρόσωπο. Ο αφηγητής δε συμμετέχει στα γεγονότα που περιγράφει.

- Αφήγηση,  μόνο ένας διάλογος.

- Δε δηλώνεται ο τόπος και ο χρόνος: στοιχείο των παραμυθιών.

ΓΛΩΣΣΑ: Απλή, με σύντομες φράσεις και πυκνά νοήματα.

ΥΦΟΣ: Απλό και λιτό.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ: Ελάχιστα.

ΙΔΕΕΣ - ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

- Παρουσιάζονται οι συμπεριφορές των ανθρώπων που πολλές φορές μπορούν να γίνουν πολύ σκληροί και άδικοι ακόμα και για πρόσωπα οικεία και αγαπημένα.

- Ο συγγραφέας δίνει με την ιστορία του ένα διδακτικό μήνυμα, ότι δηλαδή δε θα πρέπει να κάνουμε στους γονείς μας ό,τι δε θα θέλαμε να κάνουν σ' εμάς τα παιδιά μας.

- Τα συναισθήματα που μας προκαλεί το διήγημα είναι λύπη και συμπάθεια για τον παππού, αντιπάθεια για τη συμπεριφορά των παιδιών του και ανακούφιση για την έκβαση, η οποία οφείλεται στην επέμβαση του παιδιού.

ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ                                ΚΑΡΟΛΟΣ  ΝΤΙΚΕΝΣ

ΘΕΜΑ: Ο τρόπος αντιμετώπισης της γιορτής και του πνεύματος των Χριστουγέννων από τον Σκρουτζ και η διαφωνία του στο ζήτημα αυτό με τον ανιψιό του.

ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ: Το πνεύμα των Χριστουγέννων, το νόημα και η σημασία τους για τον άνθρωπο.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1Η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Μια φορά κι έναν καιρό... δεν τα κατάφερε".

2Η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Καλά Χριστούγεννα ... ας είναι ευλογημένα!".

ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ:

1Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η θλιβερή ατμόσφαιρα στο γραφείο του Σκρουτζ την παραμονή των Χριστουγέννων.

2Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η διαφωνία με τον ανιψιό σχετικά με το πνεύμα της γιορτής των Χριστουγέννων.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ:

- ΣΚΡΟΥΤΖ: Άπληστος, φιλάργυρος, σκληρός εργοδότης και εκμεταλλευτής, κυνικός και άπιστος, σκληρός και άκαρδος.

- ΑΝΙΨΙΟΣ: Χαρούμενος, δεν αποβλέπει σε υλικά κέρδη, υπομονετικός, ευγενικός.

- ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ: Άτολμος, φοβισμένος.

ΤΕΧΝΙΚΗ:

- γ' πρόσωπη αφήγηση.

- Ο αφηγητής δε συμμετέχει στην ιστορία που αφηγείται.

- Αφήγηση, Περιγραφή, Διάλογος.

ΓΛΩΣΣΑ: Απλή δημοτική.

ΥΦΟΣ: Απλό και ζωηρό.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:

- Εικόνες.

- Μεταφορές.

- Παρομοιώσεις.

- Προσωποποίηση.

ΠΑΣΧΑΛΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ                           ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΚΑΛΙΟΤΣΟΣ

ΘΕΜΑ: Τα έθιμα και οι θρησκευτικές εκδηλώσεις του Πάσχα, ο συναισθηματικός κόσμος του ήρωα, που είναι διχασμένος ανάμεσα στο έθιμο της σφαγής του αρνιού και στην αγάπη του για τα ζώα, ο συμβολισμός της άνοιξης.

ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ: Η αγάπη για ταζώα, που εκφράζεται με τα φιλοζωικά αισθήματα του κυρ Διονυσάκη.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1Η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Ακριβώς ένα μήνα... άσπρος και μοβ".

2Η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Μια βδομάδα... Δίχως άλλο".

3Η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Το μεσημέρι της Μεγάλης Πέμπτης... να το κάνω αυτό".

4Η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Ο κουρέας καθότανε... και με συγχωρείς".

5Η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Τότε ο κυρ Διονυσάκης... Σιωπή!"

6Η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Απ' το παράθυρο... την πήρανε τα γέλια".

ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ:

1Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Ο τρόπος απόκτησης του αρνιού και η υπόσχεση του Μπίμπα.

2Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η προετοιμασία για τον οβελία.

3Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η τρίτη υπόσχεση του Μπίμπα και η αθέτησή της.

4Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Ο κυρ- Διονυσάκης αναζητά μάταια τον Μπίμπα και στο τέλος νιώθει αμηχανία.

5Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η απόφαση του κυρ Διονυσάκη να σφάξει το αρνί ο ίδιος.

6Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η μεταστροφή του κυρ Διονυσάκη και η τελική του απόφαση.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ:

- ΚΥΡ ΔΙΟΝΥΣΑΚΗΣ:  Είναι ένας απλός οικογενειάρχης, ευχαριστημένος με την απλή καθημερινή ζωή του, αναδεικνύονται τα φιλοζωικά του συναισθήματα, ντρέπεται, θυμώνει, είναι ευαίσθητος και καλοσυνάτος.

- ΚΥΡΑ- ΜΑΡΙΑ:  Είναι μια απλή γυναίκα που ασχολείται με τα παιδιά και τα λουλούδια της. Στην αρχή είναι ενθουσιασμένη με την ιδέα του αρνιού στη σούβλα. Στο τέλος όμως, αποδέχεται την απόφαση του άντρα της με γέλια, καθώς γνώριζε ότι δε θα μπορούσε ποτέ του να σφάξει το αρνί.

- ΠΑΙΔΙΑ: Είναι ευαίσθητα, το ένα παιδί συγκλονίζεται και κλαίει όταν καταλαβαίνει ότι θα σφάξουν το αρνί.

- ΚΟΥΡΕΑΣ: Ασυνεπής, επιπόλαιος.

- ΓΕΙΤΟΝΑΣ: Καλός και ευαίσθητος άνθρωπος.

ΤΕΧΝΙΚΗ:

- Αφήγηση σε γ' πρόσωπο.

- Συνεχείς διαλόγους, που μας θυμίζουν θεατρική παράσταση.

- Αφηγητής παντογνώστης, γνωρίζει όλα όσα συμβαίνουν, αφήνει υπόνοιες για το τι θα συμβεί.

- Αναδρομική αφήγηση.

ΓΛΩΣΣΑ: Απλή δημοτική γλώσσα του προφορικού λόγου.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:

- ΠΡΟΣΩΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ.

ΕΝΑΣ ΑΪΤΟΣ ΠΕΡΗΦΑΝΟΣ                     ΚΛΕΦΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ

ΘΕΜΑ: Ένας περήφανος αϊτός που παγώνει από τα χιόνια ξεχειμωνιάζοντας στα βουνά και μαλώνει με τον ήλιο ζητώντας του να τον ζεστάνει.

ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ: Η περηφάνια του αϊτού - κλέφτη, αφού δεν εγκαταλείπει τον αγώνα απέναντι στις αντίξοες καιρικές συνθήκες.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ - ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ:

1Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Στίχοι 1-4: Ο περήφανος αϊτός μένει να ξεχειμωνιάσει στα βουνά.

2Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Στίχοι 5-6: Ο αϊτός παγώνει από το κρύο.

3Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Στίχοι 7-13: Ο αϊτός μαλώνει με τον ήλιο, ζητώντας του να φέρει το καλοκαίρι.

ΑΛΛΗΓΟΡΙΑ: Άλλα λέμε και άλλα εννοούμε. Υμνούν στη θέση ενός ανθρώπου ένα πουλί ή ένα άλλο πλάσμα που έχει κάποιες ιδιότητες που ταιριάζουν με στοιχεία της προσωπικότητας του συγκεκριμένου προσώπου.

- Η εικόνα του περήφανου αϊτού που ξεχειμωνιάζει στα βουνά ταυτίζεται με την εικόνα του κλέφτη που επιμένει να συνεχίζει τον αγώνα ακόμα και κάτω από αντίξοες συνθήκες.

- Τα νύχια και τα φτερά του αϊτού, που είναι τα κυριότερα σωματικά του όπλα, παραπέμπουν στις σωματικές δυνάμεις του κλέφτη.

ΤΕΧΝΙΚΗ:

- Αφήγηση σε γ' πρόσωπο.

- Το πρώτο μέρος του ποιήματος είναι αφηγηματικό (στίχοι 1-8) και το δεύτερο διαλογικό (στίχοι 9-13).

ΓΛΩΣΣΑ: Απλή δημοτική, λιτή.

ΥΦΟΣ: Λιτό και φυσικό.

ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ:

- ΑΛΛΗΓΟΡΙΑ.

- ΙΣΟΜΕΤΡΙΚΟΣ ΠΑΡΑΛΛΗΛΙΣΜΟΣ: Το δεύτερο ημιστίχιο συμπληρώνει, επαυξάνει ή επαναλαμβάνει το νόημα του πρώτου ημιστιχίου.

- ΙΣΟΜΕΤΡΙΚΗ ΤΑΛΑΝΤΩΣΗ: Το δεύτερο ημιστίχιο αντιπαρατίθεται στο νόημα του πρώτου.

- ΑΣΥΝΔΕΤΟ ΣΧΗΜΑ.

- ΣΧΗΜΑ ΑΡΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΣΗΣ: Πρώτα λέγεται τι δε συμβαίνεικαι μετά τι συμβαίνει.

- ΠΡΟΣΩΠΟΠΟΙΗΣΗ του ήλιου.

- ΜΕΤΑΦΟΡΑ.

ΣΤΙΧΟΣ: 15σύλλαβος. Μέτρο: Ιαμβικό. Δεν υπάρχει ομοιοκαταληξία.

ΙΔΕΕΣ - ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:
- Οι ιδέες που προβάλλει το ποίημα είναι αυτές της περηφάνιας και της γενναιότητας των κλεφτών.

- Στον ηρωικό μύθο που περιβάλλει τον κλέφτη είναι δυνατή ακόμα και η αντιπαράθεση με τα φυσικά στοιχεία.

- Τα συναισθήματα που προκαλεί το τραγούδι είναι περηφάνια και θαυμασμός για τον κλέφτη που έχει το κουράγιο να επιλέξει μια τόσο δύσκολη ζωή.

Η ΕΞΟΔΟΣ                                            ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΛΑΧΟΓΙΑΝΝΗΣ

ΘΕΜΑ: Η μάνα Μεσολογγίτισσα επιλέγει να πεθάνει μαζί με το παιδί της πολεμώντας για την ελευθερία.

ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ: Το Μεσολόγγι ως σύμβολο αντίστασης και ελευθερίας.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ:

1Η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Το Μεσολόγγι... κι η μάνα δεν την έχει".

2Η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Τραβούν αργά... Εδώ είμαι, μάνα".

3Η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Μα κάποτε... Πάει και το Μεσολόγγι".

ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ:

1Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η προετοιμασία για την Έξοδο.

2Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η Έξοδος.

3Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η εξαφάνιση της Ανθής και η πτώση του Μεσολογγίου.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ:

- ΜΑΝΑ: Χαροκαμένη, μόνη, βασανισμένη, παλεύει να κρατηθεί στη ζωή για χάρη της μικρής άρρωστης κορούλα της. Η καρδιά της σπαράζει βλέποντας το παιδί της να αργοπεθαίνει. Νιώθει τρυφερότητα και απέραντη αγάπη για την Ανθή.

ΤΕΧΝΙΚΗ:

- Τριτοπρόσωπος αφηγητής.

- Αφηγητής: Αν και δε συμμετέχει στη δράση, παρακολουθεί συγκινημένος όσα διαδραματίζονται στο Μεσολόγγι.

- Ο αφηγητής από την αρχή του διηγήματος μας προετοιμάζει για το τέλος.

ΓΛΩΣΣΑ: Δημοτική με πολλούς ιδιωματισμούς.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:

- ΠΡΟΣΩΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ.

- ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ.

- ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΕΙΣ.

ΙΔΕΕΣ - ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

- Η ιδέα της ελευθερίας και της αγάπης για την πατρίδα κυριαρχούν σε ολόκληρο το διήγημα.

- Ιερό καθήκον της χήρας μάνας είναι να αγωνιστεί και ναπροσφέρει τη ζωή της για την ελευθερία της πατρίδας της.

Ο ΚΡΗΤΙΚΟΣ - Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ                   ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΠΡΕΒΕΛΑΚΗΣ

ΘΕΜΑ: Οι πολιτικές αρχές και το πολιτικό πρόγραμμα του Βενιζέλου, καθώς και ο ρόλος του λαού στη δημοκρατική πολιτεία που οραματίζεται, όπως αυτά παρουσιάζονται στο λόγο του προς τους Κρητικούς συντρόφους του λίγο πριν την αναχώρησή του για την Αθήνα.

ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ: Οι δυνατότητες και οι προοπτικές μιας δημοκρατικής πολιτείας κάτω από την καθοδήγηση φωτισμένου ηγέτη.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ - ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ:

1Η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Στην υγειά σου... τη δική του δύναμη [...]". : Ο λόγος του Βενιζέλου.

2Η ΕΝΟΤΗΤΑ: "Και τώρα... το κατευόδιο".: Ο αποχαιρετισμός.

- Ο λόγος του Βενιζέλου μπορεί να χωριστεί στις παρακάτω υποενότητες:

α) "Υγεία να 'χετε... σκοπός μου".: Οι νέες πολιτικές προοπτικές μετά την επανάσταση στο Γουδί.

β) "Οι αρχές... παραστρατούνε".: Τα χαρακτηριστικά του σωστού πολιτικού ηγέτη.

γ) "Οι αποφασιστικοί άντρες... ψηλότερου σκοπού".: Η ανάγκη εμπιστοσύνης και στήριξης στο λαό.

δ) "Ο σκοπός μας ... δική του δύναμη... [...}". : Η πραγματοποίηση των εθνικών πόθων.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ:

- ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ: Δίκαιος, αισιόδοξος, ειλικρινής, με ώριμη σκέψη, δημοκρατική συνείδηση και πατριωτικά αισθήματα. Είναι υπεύθυνος, ανιδιοτελής, ενώ τις σκέψεις και τις αποφάσις του κατευθύνει το σημόσιο συμφέρον και όχι η πολιτική φιλοδοξία.

ΤΕΧΝΙΚΗ:

- Ο αφηγητής επεμβαίνει ελάχιστα.

- Υποτυπώδης διάλογος. Κυριαρχείο μονόλογος του Βενιζέλου.

ΓΛΩΣΣΑ: Ζωντανή, απλή δημοτική, με λέξεις του τοπικού ιδιώματος της Κρήτης.

ΥΦΟΣ: Ζωηρό.

ΤΟΝΟΣ: Γεμάτος ενθουσιασμό, πάθος,συγκίνηση.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:

- ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ.

ΙΔΕΕΣ - ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ:

- Προβάλλονται οι ιδέες του Βενιζέλου σχετικά με τα χαρακτηριστικά που πρέπει να διακρίνουν το δημοκρατικό ηγέτη. Αυτά είναι: η ετοιμότητα για υπεράσπιση του δημόσιου συμφέροντος, το θάρρος έκφρασης της προσωπικής άποψης πέρα από κομματικά ή ατομικά συμφέροντα, η σταθερότητα στις πολιτικές και ηθικές αρχές, ο σεβασμός στο λαό, η εξάλειψη της κοινωνικής αδικίας και η κατοχύρωση της ελευθερίας.

- Τα συναισθήματα που γεννά ο αποχαιρετιστήριος λόγος του Βενιζέλου είναι θαυμασμός προς τον άξιο και ευφυή πολιτικό, συγκίνηση για την αγάπη που τον δένει με τους συντρόφους του, εμπιστοσύνη στο δημοκρατικό πολίτευμα και τους ικανούς εκπροσώπους του.

ΑΝΗΜΕΡΑ ΤΗΣ 28^ΗΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940           ΓΙΩΡΓΟΣ ΘΕΤΟΤΟΚΑΣ

ΘΕΜΑ = Η διαφορετική στάση των ανθρώπων απέναντι στην κήρυξη του πολέμου, καθώς και οι αντιδράσεις τους.

ΤΕΧΝΙΚΗ =

-          α’ πρόσωπη αφήγηση σε μορφή ημερολογιακή. Αφηγητής είναι ο συγγραφέας, ο οποίος είναι αυτόπτης μάρτυρας  του γεγονότος και συμμετέχει στη δράση.

-          Περιγραφή.

-          Εικόνες.

ΓΛΩΣΣΑ = Απλή, ζωντανή και παραστατική.

ΛΟΓΟΣ = Ελλειπτικός, άμεσος, αυθεντικός.

-          Ασύνδετες προτάσεις, λίγα επίθετα .

ΙΔΕΕΣ- ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ =

-          Αισθήματα ενθουσιασμού για την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου.

-          Ιδέα της ελευθερίας.

-          Ενθουσιασμός, πίστη στη νίκη.

-          Ομοψυχία και ενότητα του κόσμου.

ΟΙ ΠΙΤΣΙΡΙΚΟΙ                                            ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΘΑΣ

ΘΕΜΑ = Η τόλμη και η εξυπνάδα των μικρών παιδιών μπροστά στον αδίστακτο κατακτητή.

ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ = Η συμμετοχή των παιδιών στην Εθνική Αντίσταση.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ =

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Γενάρης του ’42 … το αστείο η ζωή του».

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «…Βραδάκι. … Αφίτερζεν».

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Κι ο Κύκλωπας… έγιναν άφαντοι».

ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ=

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Γενάρης του ’42, πείνα, κρύο, φόβος, αλλά ο πιτσιρίκος αντιστέκεται.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η πονηριά και η εφευρετικότητα του πιτσιρίκου νικάει την υπεροπλία κατακτητή.

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Ο «Πολύφημος» καταλαβαίνει την απάτη και εξαγριώνεται.

ΤΕΧΝΙΚΗ =

-          γ’ πρόσωπη αφήγηση.

-          Χρήση β’ προσώπου στην αρχή της πρώτης παραγράφου.

-          Χρήση Ενεστώτα που εξαφανίζει τη χρονική απόσταση ανάμεσα στο τότε του επεισοδίου και το τώρα της ανάγνωσης.

-          Τεχνική της ρεαλιστικής αφήγησης.

-          Ο αφηγητής δε συμμετέχει στην ιστορία, ωστόσο παρεμβαίνει με τα σχόλιά του.

-          Εναλλαγή του λόγου του αφηγητή και του λόγου των προσώπων.

-          Χιουμοριστικός χαρακτήρας διαλόγων.

ΓΛΩΣΣΑ = Απλή, δημοτική με εκφράσεις που χρησιμοποιούν τα παιδιά μεταξύ τους.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ =

-          Πιτσιρίκος: έξυπνος, πονηρός, ευρηματικός, θαρραλέος, ζωηρός, άτακτος.

-          Γερμανός: σκληρός, βίαιος, αφελής, υποτιμάει τη νοημοσύνη του πιτσιρίκου.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ=

-          Η δράση των αντιστασιακών ομάδων στην Κατοχή και η αντίσταση του ελληνικού λαού απέδειξαν στον κατακτητή ότι δεν αρκεί η στρατιωτική υπεροπλία για να υποτάξει κανείς ένα λαό, χρειάζεται ψυχή.

-          Οι  Έλληνες διέθεταν πάνω απ’ όλα περήφανη και ελεύθερη ψυχή.

Η ΝΕΑ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ                            ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ

ΘΕΜΑ = Οι αναμνήσεις του αφηγητή από την πρώτη μέρα του στο σχολείο και από τη συμπεριφορά του δασκάλου της τετάρτης τάξης.

ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ = Τα αρνητικά βιώματα των παιδιών από το σχολείο σε παλαιότερες εποχές, κατά τις οποίες κυριαρχούσε το  αυταρχικό παιδαγωγικό σύστημα.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ =

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Με τα μαγικά… έδειξε τη βίτσα».

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Από το Δημοτικό Σκολειό… ας φέρει βούτυρο».

ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ =

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Οι πρώτες εντυπώσεις από το σχολείο και το δάσκαλο.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Ο δάσκαλος της τέταρτης τάξης και η Νέα Παιδαγωγική.

ΤΕΧΝΙΚΗ =

-          α’ πρόσωπη αφήγηση.

-          Ο αφηγητής συμμετέχει στην ιστορία ως πρωταγωνιστής.

-          Αυτοβιογραφικό κείμενο.

-          Προοπτική του ώριμου αφηγητή και όχι του παιδιού – πρωταγωνιστή.

-          Ειρωνεία, χιουμοριστικός τόνος.

-          Αφήγηση.

-          Περιγραφή.

-          Διάλογος.

-          Ευθύς – Πλάγιος λόγος.

-          Ύφος της λαϊκής αφήγησης.

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΩΠΩΝ =

-          Ο πρωταγωνιστής νιώθει αγωνία και φόβο για την πρώτη μέρα στο σχολείο. Περηφάνια που αρχίζει κάτι καινούριο στη ζωή του. Νιώθει σίγουρος, εμψυχώνεται από την παρουσία του πατέρα. Απέναντι στο δάσκαλο φαίνεται περισσότερο ξεθαρρεμένος.

ΓΛΩΣΣΑ = Απλή, δημοτική. Λέξεις του κρητικού ιδιώματος. Μικρές προτάσεις σε παρατακτική σύνταξη.

ΛΟΓΟΣ = Ζωντανός, με εκφραστική δύναμη.

ΎΦΟΣ = Απλό και πλησιάζει το λαϊκό τρόπο έκφρασης.

ΤΟΝΟΣ = Ειρωνικός με στοιχεία χιουμοριστικά.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ = Παρομοιώσεις, Μεταφορές, Προσωποποιήσεις, Ασύνδετο σχήμα.

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗΝ ΙΝΔΙΑ                ΤΑΤΙΑΝΑ ΓΚΡΙΤΣΗ-ΜΙΛΛΙΕΞ

ΕΝΟΤΗΤΕΣ =

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Όποιος ταξιδέψει… φτωχό και ταλαιπωρημένο».

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Στην έξοδο… την κίνησή του».

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Πριν ξεκινήσω… πρώτες εντυπώσεις μου».

4^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Όταν πήραμε το δρόμο… το θάνατό του».

ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ =

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Οι πρώτες εντυπώσεις της αφηγήτριας και η πραγματικότητα.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η πραγματική εικόνα της πόλης.

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η επίθεση των πεινασμένων παιδιών.

4^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η ομορφιά της Ινδίας.

ΤΕΧΝΙΚΗ =

-          Η αφηγήτρια είναι το μοναδικό πρόσωπο στο απόσπασμα.

-          α’ πρόσωπη αφήγηση.

-          Περιγραφή ζωντανών εικόνων.

-          Αναδρομή.

ΓΛΩΣΣΑ = Απλή, ζωντανή, με πλούσιο λεξιλόγιο και λόγο περιεκτικό.

ΥΦΟΣ = Γλαφυρό, φυσικό και αρμονικό.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ = Παρομοιώσεις, Μεταφορές.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ =

-          Αναδεικνύει τα στοιχεία εκείνα που  προτρέπουν τον αναγνώστη να επισκεφτεί την Ινδία.

-          Η θλιβερή πραγματικότητα που ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια της αφηγήτριας – πρωταγωνίστριας δεν την αποπροσανατολίζει, βλέπει στα μάτια του λαού μια περηφάνια σιωπηλή που τον βοηθάει να επιβιώνει και στην πόλη τη μυθική εκείνη ομορφιά που συναντάς στα παραμύθια.

Η ΚΑΛΗ ΜΕΡΑ ΑΠ’ ΤΟ ΠΡΩΙ ΦΑΙΝΕΤΑΙ            Θ.ΒΑΛΤΙΝΟΣ

ΘΕΜΑΤΑ = 1. Η μετανάστευση στις αρχές του 20ού αιώνα.

2. Οι δυσκολίες για την απόκτηση άδειας μετανάστευσης.

3. Τα βάσανα και οι περιπέτειες του ήρωα.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ =

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Το 1903 αποφάσισα… ήμουν φαρμακωμένος».

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Μπήκα στο τρένο… Κι έτσι το αποφάσισα».

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Πήραμε τις βαλίτσες… Ανάπλι και χωρίσαμε».

4^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Μπήκα μέσα… που με τριβόλιζαν».

ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ =

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Το ταξίδι στον Πειραιά.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Το ταξίδι της επιστροφής.

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η παραμονή στο Άργος.

4^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η επιστροφή στο χωριό και η θεραπεία της ασθένειας των ματιών.

ΤΕΧΝΙΚΗ =

-          α’ πρόσωπη αφήγηση. Αφηγητής και ήρωας ταυτίζονται.

-          Αφήγηση αυτοβιογραφικού χαρακτήρα, χωρίς συναισθηματικά στοιχεία.

-          Αφήγηση χωρίς υπερβολές και στοιχεία εντυπωσιασμού.

-          Ο ήρωας αφηγείται με ψυχρό, ημερολογιακό τρόπο τις περιπέτειές του.

-          Λιτές περιγραφές.

-          Λόγος μικροπερίοδος, με σπάνια χρήση επιθέτων και εκφραστικών μέσων.

-          Σπάνια χρήση πλαγίου λόγου.

-          Λιτοί διάλογοι.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ =

1)   Για την εσωτερική μετανάστευση, δηλαδή τη μετανάστευση από τα χωριά στις πόλεις

2)   Για το πού διανυκτέρευαν οι ταξιδιώτες

3)   Για ένα από τα επαγγέλματα της εποχής

4)   Ποια προβλήματα επιδίωκαν να λύσουν οι Έλληνες μετανάστες στην ξενιτιά

5)   Πού δούλευαν

6)   Οι δεσμοί τους με την πατρίδα

7)   Η κοινωνική και οικονομική κατάσταση λαϊκών στρωμάτων στην Ελλάδα

ΓΛΩΣΣΑ = Απλή, λαϊκή με ιδιωματικά και ξένα στοιχεία, μικροπερίοδο και παρατακτικό λόγο.

ΎΦΟΣ = Λιτό και λακωνικό.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ =  Δε χρησιμοποιεί ο ποιητής.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ =

-          Ο Έλληνας, ο οποίος έχει αποδείξει εδώ και χιλιάδες χρόνια, ότι ξέρει να επιβιώνει αλλά και να θυσιάζεται.

-          Η μοίρα του απλού ανθρώπου ανακαλεί στη μνήμη τις ταλαιπωρίες χιλιάδων Ελλήνων, που αναγκάστηκαν να ξεριζωθούν από τις ιδιαίτερες πατρίδες τους, ελπίζοντας σε μια καλύτερη ζωή.

Ο ΔΡΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ ΕΙΝΑΙ ΜΑΚΡΥΣ       Μ. ΚΛΙΑΦΑ

ΘΕΜΑ = Το παραπονεμένο γράμμα της Βερόνικας προς την Ελένη για την κακή αντιμετώπιση της οικογένειάς της από τους γείτονες και η παρηγορητική και γεμάτη κατανόηση απάντηση της Ελένης.

ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ = Ο ρατσισμός, η εχθρότητα προς το διαφορετικό και ο μακρύς δρόμος για την αλληλοκατανόηση και την ευτυχία των ανθρώπων.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ – ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ =

Το κείμενο χωρίζεται σε δύο ενότητες, όσες και οι επιστολές των προσώπων.

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Το πικρό παράπονο της Βερόνικας.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η κατανόηση της Ελένης.

ΤΕΧΝΙΚΗ  =

-          Αφηγητής είναι κάθε φορά αυτός που γράφει την επιστολή.

-          α’ πρόσωπο.

-          Δύο αφηγήσεις από δύο πρόσωπα, οι οποίες εναλλάσσονται.

ΠΡΟΣΩΠΑ =

1)   Βερόνικα

2)   Ελένη

3)   Οι γείτονες της Βερόνικας

4)   Ο ιδιοκτήτης του διαμερίσματος

5)   Ο πατέρας της Ελένης

ΓΛΩΣΣΑ = Απλή δημοτική, στρωτή και χωρίς ιδιομορφίες.

ΎΦΟΣ = Απλό και μονότονο.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ = Ελάχιστα. Κυρίως Μεταφορές.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ =

-          Το κείμενο προβάλλει το σοβαρό πρόβλημα του ρατσισμού και της ξενοφοβίας.

-          Απόρριψη του ξένου ως διαφορετικού και γι’ αυτό επικίνδυνου.

-          Άσχημη συμπεριφορά απέναντι σε ομάδες όπως είναι οι άνθρωποι με ειδικές ανάγκες.

-          Το δικαίωμα στη ζωή ανήκει σε όλους και η προκατάληψη απέναντι στους αναπήρους ξεκινά πρώτα από τη στάση του καθενός μας για να επεκταθεί και στους φορείς του κράτους.

Ο ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ΥΜΝΟΣ                               ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ

ΘΕΜΑ = Το κάλεσμα του ολυμπιακού πνεύματος να εμφανιστεί και πάλι στη γη που το γέννησε για να εμπνεύσει τους σύγχρονους αγώνες ως παγκόσμιο ιδανικό.

ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ = Η αθάνατη και οικουμενική ιδέα του ολυμπισμού, καρπός του ελληνικού πνεύματος.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ – ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ =

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Στίχοι 1-8 = Κάλεσμα στο ολυμπιακό πνεύμα.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ:  Στίχοι 9-12 = Ύμνος στα πανανθρώπινα ιδανικά του ολυμπιακού πνεύματος.

ΤΕΧΝΙΚΗ =

-          Προσωποποίηση του αρχαίου ολυμπιακού ιδεώδους, το οποίο ο ποιητής αποκαλεί «πατέρα», γιατί αυτό εκφράζει και σε αυτό συμπυκνώνονται οι μεγάλες αξίες που δημιούργησε το ελληνικό πνεύμα.

-          Παρομοίωση της Ελλάδας, ντυμένης στο φέγγος του ολυμπιακού πνεύματος, με ένα μεγάλο λευκοπόρφυρο ναό είναι παράλληλα και μια λαμπρή εικόνα, ενώ οι λαοί παρουσιάζονται να τρέχουν γι να προσκυνήσουν, αποδεχόμενοι με αυτό τον τρόπο την ιερότητα του χώρου και τη σημασία αυτού που αντιπροσωπεύει.

ΓΛΩΣΣΑ = Πλούσια δημοτική.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ = Ρήματα και ουσιαστικά.

ΎΦΟΣ = Σοβαρό, μεγαλοπρεπές, δοξαστικό.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ = Μεταφορές, Πολυσύνδετο, Κλιμάκωση (κατέβα – φανερώσου – άστραψε), Υπερβατό σχήμα (αλλαγή συντακτικής σειρά των λέξεων {στων ευγενών αγώνων λάμψε την ορμή}), Παρήχηση (επανάληψη κάποιων συμφώνων σε συνεχόμενες λέξεις {φανερώσου κι άστραψ’ εδώ πέρα}), Συνήχηση (επανάληψη φωνηέντων σε συνεχόμενες λέξεις {Αρχαίο Πνεύμ΄Αθάνατον, αγνέ πατέρα})

ΣΤΙΧΟΥΡΓΙΚΗ =

-          Ομοιοκαταληξία πλεκτή 1^ος – 3^ος και 2^ος – 4^ος.

-          13σύλαβοι παροξύτονοι (1^ος και 3^ος) και 12σύλλαβοι οξύτονοι (2^ος και 4^ος κάθε στροφής) στίχοι.

-          Ιαμβικό μέτρο.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ =

-          Τα ιδεώδη του ολυμπισμού είναι : η ομορφιά, η αρετή, η αλήθεια, η ευγενική άμιλλα, η ανιδιοτέλεια των αθλητών, η αιώνια τιμή στο νικητή και η παγκόσμια συναδέλφωση.

-          Ο ποιητής εκδηλώνει την περηφάνιά του για την Ελλάδα, την οποία παρουσιάζει να λάμπει σαν ναός συγκεντρώνοντας κάτω από το φως των ολυμπιακών ιδεωδών όλους τους λαούς.

-          Οι Ολυμπιακοί αγώνες πλέον έχουν καταντήσει μια τεράστια οικονομική επιχείρηση με αποτέλεσμα οι αθλητές να κινούνται από την επιθυμία του κέρδους και οι στόχοι επομένως να είναι ιδιοτελείς.

Η ΝΙΚΗ ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΛΟΥΗ                           ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΒΑΡΕΛΛΑ

ΘΕΜΑ = Ο μαραθώνιος του Σπύρου Λούη, που σφράγισε με τη νίκη του τους πρώτους Ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας.

ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ = Οι Ολυμπιακοί αγώνες του 1896 στην Αθήνα.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ =

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Στο χάνι του Μιλτιάδη… 40 επίπονα και σκληρά χιλιόμετρα».

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Μέσα του φυσούσε… και 50 δευτερόλεπτα».

ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ =

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Στο Μαραθώνα όλοι είναι έτοιμοι, η εφορευτική επιτροπή, ο αφέτης, οι αθλητές.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Ο Μαραθώνας και η λαμπρή νίκη.

ΤΕΧΝΙΚΗ =

-          Αφήγηση σε γ’ πρόσωπο.

-          Αφηγητής παντογνώστης.

-          Περιγραφές.

ΓΛΩΣΣΑ = Απλή, προσεγμένη και πλούσια.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ = Πλούσιο με φράσεις προσεκτικά επιλεγμένες.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ = - Εικόνες

-          Μεταφορές

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ =

-          Σπύρος Λούης: ψύχραιμος, αποφασιστικός, ευαίσθητος, έντονα φορτισμένος, δυνατός, αισθάνεται άβολα βλέποντας τους αθλητές που ήρθαν από άλλες χώρες, νιώθει ευθύνη απέναντι στο κόσμο και στη χώρα του.

-          Ο κόσμος: ενθουσιασμένος, έχει αγωνία, πειθαρχεί στις εντολές που έχουν δοθεί, αισιοδοξία, παρακολουθεί σιωπηλός, νιώθει συγκίνηση, κλαίει για τη νίκη, νιώθει περηφάνια.

ΤΑ ΚΟΚΚΙΝΑ ΛΟΥΣΤΡΙΝΙΑ                             ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΡΡΑ

ΘΕΜΑ = Η επιθυμία του νεαρού βιοπαλαιστή να προσφέρει ένα ζευγάρι κόκκινα παπούτσια στην κόρη του δασκάλου.

ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ = Η ωρίμανση του νεαρού βιοπαλαιστή.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ =

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Το είχε βάλει από καιρό…  παραμόνευε την ώρα».

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Η κόρη του δασκάλου… ποιος ξέρει…».

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Την κρίσιμη μέρα… τη φαλτσέτα με το τραγούδι».

ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ =

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Το σχέδιο για το δώρο και η υλοποίησή του.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Ο κρυφός έρωτας.

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Οι ώριμες σκέψεις και το αποτέλεσμα της προσφοράς του δώρου.

ΤΕΧΝΙΚΗ =

-          γ’ πρόσωπη αφήγηση.

-          Αφηγητής παντογνώστης.

-          Ο αφηγητής δε συμμετέχει αλλά παρεμβαίνει στην ιστορία σχολιάζοντας.

-          Αναδρομική αφήγηση (αόριστη αναφορά στο παρελθόν)

-          Προλήψεις (αναφορές σε μελλοντικά γεγονότα)

ΓΛΩΣΣΑ = Δημοτική με αρκετά γλωσσικά στοιχεία από τη γλώσσα των τσαγκάρηδων.

ΕΚΦΡΑΣΗ = Λιτή.

ΛΟΓΟΣ = Πυκνός.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟ ΠΡΟΣΩΠΩΝ =

-          Ο βιοπαλαιστής: παιδί εργατικό, φιλότιμο, έμπιστο, ικανός στις συναλλαγές, με γνώσεις του επαγγέλματος, τολμηρός, ανυπόμονος, ενθουσιώδης, νιώθει ενοχές, συνειδητοποιεί τις ευθύνες του, ωριμάζει, νιώθει στοργή για την αδερφή του, είναι αποφασιστικός και ευαίσθητος.

-          Η κόρη του δασκάλου: πλούσια, όμορφη, ανώτερης κοινωνικής και οικονομικής τάξης, έχοντας μια ζωή χωρίς στερήσεις.

-          Η αδελφή του βιοπαλαιστή: ταπεινή, σεμνή, παρουσία απαρατήρητη, υποταγμένη στη μοίρα της, σιωπηλή, κατώτερης κοινωνικής και οικονομικής τάξης.

ΙΔΕΕΣ- ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ =

-          Συγκινητική είναι η τελική απόφαση του βιοπαλαιστή, όπου παραμερίζει την προσωπική του ευχαρίστηση για να δώσει χαρά στην αδελφή του.

-          Η ωριμότητά του μας εκπλήσσει και μας προκαλεί θαυμασμό.

Ο ΒΑΝΚΑΣ                                                  ΑΝΤΟΝ ΤΣΕΧΩΦ

ΘΕΜΑ = Οι τραγικές συνθήκες ζωής ενός μικρού βιοπαλαιστή στα τέλη του 19^ου αιώνα στη Ρωσία.

ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ = Η εκμετάλλευση της παιδικής εργασίας – η παιδική βιοπάλη.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ =

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Ο Βάνκας Ζούκοφ… απόμεινες».

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Ο Βάνκας κοίταξε…  για τις γιορτές…»

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Ο Βάνκας αναστέναξε… αγαπημένε μου παππού έλα».

4^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Ο Βάνκας… την ουρά του».

ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ =

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Ο Βάνκας και το γράμμα στον παππού του.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ:  Ο Βάνκας και το όραμα του παππού του.

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η πραγματικότητα του Βάνκα και η αγωνία του να ξεφύγει από αυτή.

4^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η αποστολή του γράμματος.

ΤΕΧΝΙΚΗ =

-          Γ’ πρόσωπη αφήγηση με αφηγητή παντογνώστη.

-          Μετά τον πρόλογο του γράμματος ο αφηγητής παρεμβαίνει και περιγράφει όσα βλέπει με τα μάτια του μικρού αγοριού. Η εστίαση δηλαδή είναι του Βάνκα.

-          Περιγραφή.

-          Εναλλασσόμενη αφήγηση του Βάνκα.

ΓΛΩΣΣΑ = Απλή, καθημερινή

ΎΦΟΣ = Απλό, φυσικό και λιτό.

ΛΟΓΟΣ = Ποιητικότητα και δημιουργεί ένα περιβάλλον όπου κυριαρχεί το τραγικό.

-          Παραστατικότητα, Ζωντάνια.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ = Μεταφορές, Προσωποποίηση, Εικόνες.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ =

-          Ο Βάνκας: τρυφερός, ευαίσθητος, θαυμάζει τον παππού του, είναι μόνος του, εξαθλιωμένος και ανασφαλής. Είναι υπάκουος, σιωπηλός, ευγενής και αφελής.

-          Ο παππούς: είναι χαρακτηριστικός τύπος της επαρχίας, αστειεύεται με το εγγονάκι του.

-          Η δεσποινίς Όλγα: δείχνει να ενδιαφέρεται για το Βάνκα, αλλά όταν ο μικρός φεύγει για τη Μόσχα, τον εγκαταλείπει στη μοίρα του.

-          Τα αφεντικά: σκληροί, βασανιστές, εκμεταλλευτές.

ΙΔΕΕΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ =

-          Συγκίνηση και θλίψη για το Βάνκα. Η απελπισία και η απόγνωση του μικρού συγκλονίζουν.

-          Η συμπεριφορά του αφεντικού προκαλεί θυμό, ενώ μια γλυκιά γαλήνη πλημμυρίζει την ψυχή με τις περιγραφές του χωριού.

-          Το τέλος είναι απαισιόδοξο και αφήνει ένα δυσάρεστο συναίσθημα.

ΛΕΩΝΗ                                                      ΜΑΡΙΑ ΠΥΛΙΩΤΟΥ

ΘΕΜΑ = Τα αισιόδοξα σχέδια της Λεώνης για το μέλλον και η προετοιμασία της για το πάρτι των φίλων της, που θα είναι η πρώτη της έξοδος μετά την αρρώστια της.

ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ = Η αισιόδοξη αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων της ζωής, όπως είναι μια αναπηρία.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ =

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Έχουν περάσει κιόλας… δυο ολόκληρα χρόνια από τότε».

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Σήμερα η Λεώνη… στην άλλη πλευρά της πόλης».

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Φτάνει επιτέλους… Ολυμπιακούς αγώνες».

ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ =

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η εργασία ως διέξοδος σε όλα τα προβλήματα.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Αισιόδοξες σκέψεις κατά την προετοιμασία συμμετοχής στο πάρτι.

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Σχέδια για νέες δημιουργικές δραστηριότητες.

ΤΕΧΝΙΚΗ =

-          Αφήγηση σε γ΄ πρόσωπο.

-          Ο αφηγητής στον πρόλογο και στον επίλογο συμμετέχει ως ένα από τα πρόσωπα της ιστορίας με το όνομα Όλγα Στεφάνου.

-          Διάλογος.

-          Περιγραφή.

ΓΛΩΣΣΑ = Απλή δημοτική.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ = Αποτελείται από λέξεις της καθημερινής ομιλίας.

ΎΦΟΣ  = Απλό, φυσικό, ζωηρό.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ = Επίθετα, Μεταφορές, Παρομοίωση.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ =

-          Λεώνη: αποφασιστική, θαρραλέα, εργατική, δημιουργική, αισιόδοξη, δυναμική, αγωνίστρια.

ΙΔΕΕΣ  - ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ =

-          Το κείμενο προβάλλει το αγωνιστικό πνεύμα και την αισιοδοξία ενός ατόμου με ειδικές ανάγκες.

-          Θαυμασμός για την ψυχική δύναμη της ηρωίδας, αλλά και προβληματισμός για την ελλιπή πρόνοια του κράτους απέναντι στα άτομα με ειδικές ανάγκες.

ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΚΥΜΑ                                         ΛΟΥΙΣ ΣΕΠΟΥΛΒΕΔΑ

ΘΕΜΑ = Ο απελπισμένος αγώνας επιβίωσης ενός γλάρου που έπεσε θύμα της θαλάσσιας μόλυνσης.

ΒΑΣΙΚΗ ΙΔΕΑ = Η διατάραξη της φυσικής ισορροπίας του πλανήτη από τον άνθρωπο και ο αντίκτυπος στο ζωικό βασίλειο. Η ιδέα στηρίζεται στην αντίθεση φύση – άνθρωπος.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ =

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Η Κενγκά άνοιξε… τα σαγόνια κάποιου κήτους».

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Η μαύρη κηλίδα… κατόρθωσε να πετάξει».

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: «Φτεροκοπούσε απεγνωσμένα… ούτε να τις κουνήσει».

ΠΛΑΓΙΟΤΙΤΛΟΙ =

1^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Η θανάσιμη παγίδα για την Κενγκά.

2^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Κατάρες και ελπίδες της Κενγκά.

3^Η ΕΝΟΤΗΤΑ: Ο αγώνας της Κενγκά για επιβίωση.

ΤΕΧΝΙΚΗ =

-          Ο αφηγητής μιλάει σε γ’ πρόσωπο και δε συμμετέχει ως ήρωας στην ιστορία που αφηγείται.

-          Περιγραφές.

-          Μονόλογοι.

ΓΛΩΣΣΑ = Προέρχεται από μετάφραση και είναι απλή δημοτική.

ΎΦΟΣ = Απλό και λιτό.

ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ = Εικόνες, επίθετα, μεταφορές, παρομοιώσεις, προσωποποίηση του γλάρου.





Εκδότης
ΚΑΒΒΑΔΙΑ ΝΙΚΟΛΕΤΤΑ για το cleverclass.gr