Οι μεταφράσεις όλων των ενοτήτων των Αρχαίων της Γ' Γυμνασίου

Ενότητα 1^η

Η Ελένη και η καταστροφή της Τροίας

Εἰ ἐν Ἰλίῳ Ἑλένη ἦν,	Αν η Ελένη βρισκόταν στην Τροία,
ἀπέδοντο ἄν αὐτήν τοῖς Ἕλλησιν οἱ Τρῶες,	οι Τρώες θα την έδιναν στους Έλληνες,
ἑκόντος γε ἤ ἄκοντος Ἀλεξάνδρου.	με τη θέληση ή χωρίς τη θέληση του Αλέξανδρου.
Οὐ γάρ δή οὕτω γε φρενοβλαβής ἦν Πρίαμος	Γιατί βέβαια δεν ήταν τόσο παράφρονας ο Πρίαμος
οὐδέ οἱ ἄλλοι Τρῶες,	ούτε οι άλλοι Τρώες,
ὥστε τοῖς σφετέροις σώμασι καί τοῖς τέκνοις καί τῇ πόλει κινδυνεύειν ἐβούλοντο,	ώστε να βάζουν σε κίνδυνο τη ζωή τη δική τους και των παιδιών τους και της πόλης τους,
ὅπως Ἀλέξανδρος Ἑλένη συνοικῇ.	για να ζει ο Αλέξανδρος μαζί με την Ελένη.
Εἰ δέ τοι καί ἐν τοῖς πρώτοις χρόνοις ταῦτα ἐγίγνωσκον,	Κι αν βέβαια και στα πρώτα χρόνια είχαν αυτή τη γνώμη,
ἐπεί πολλοί μέν τῶν ἄλλων Τρώων,	όταν πολλοί άλλοι Τρώες
μάλιστα δέ οἱ αὑτοῦ υἱεῖς, ἀπώλλυντο,	και μάλιστα και τα παιδιά του, σκοτώνονταν
ὁπότε συμμίσγοιεν τοῖς Ἕλλησιν,	όσες φορές συγκρούονταν με τους Έλληνες,
Πρίαμος, εἰ καί αὐτός Ελένη συνώκει,	ο Πρίαμος, ακόμη κι αν συγκατοικούσε ο ίδιος με την Ελένη,
ἀπέδωκεν ἄν αὐτήν Μενελάῳ,	θα την επέστρεφε στο Μενέλαο,
ἵνα αὐτός καί οἱ ὑπήκοοι αὐτοῦ ἀπαλλαγεῖεν τῶν παρόντων κακῶν.	για να απαλλαγούν ο ίδιος και οι υπήκοοί του από τις συμφορές της εποχής τους.
Ἀλλ’ οὐ γάρ εἶχον Ἑλένην ἀποδοῦναι	Αλλά δεν είχαν την Ελένη, για να την επιστρέψουν
οὐδέ λέγουσιν αὐτοῖς τήν ἀλήθειαν ἐπίστευον οἱ Ἕλληνες,	ούτε τους πίστευαν οι Έλληνες, παρόλο που αυτοί έλεγαν την αλήθεια,
ὡς μέν ἐγώ γνώμην ἀποφαίνομαι,	όπως εγώ πιστεύω,
τοῦ δαιμονίου παρασκευάζοντος	επειδή ο θεός μηχανευόταν
ὅπως πανωλεθρίᾳ ἀπολόμενοι	με την ολοκληρωτική τους καταστροφή
καταφανές τοῦτο τοῖς ἀνθρώποις ποιήσωσι,	να κάνουν ολοφάνερο στους ανθρώπους αυτό
ὡς τῶν μεγάλων ἀδικημάτων	ότι δηλαδή για  τις μεγάλες αδικίες
μεγάλαι εἰσί καί αἱ τιμωρίαι παρά τῶν θεῶν.	μεγάλες είναι και οι τιμωρίες από τους θεούς.

Ενότητα 2^η

Θυσία για την πατρίδα

Ὥστε προσήκει τούτους εὐδαιμονεστάτους ἡγεῖσθαι,	Επομένως ταιριάζει να θεωρούμε αυτούς πάρα πολύ ευτυχισμένους,
οἵτινες ὑπέρ μεγίστων καί καλλίστων κινδυνεύσαντες	οι οποίοι αφού κινδύνευσαν για τα πιο μεγάλα και τα πιο ωραία
οὕτω τόν βίον ἐτελεύτησαν,	έτσι τελείωσαν τη ζωή τους,
οὐκ ἐπιτρέψαντες περί αὑτῶν τῇ τύχη	χωρίς να εμπιστευθούν τους εαυτούς τους στην τύχη
οὐδ’ ἀναμείναντες τόν αὐτόματον θάνατον,	ούτε να περιμένουν το φυσικό θάνατο,
ἀλλ’ ἐκλεξάμενοι τόν κάλλιστον.	αλλά με το να προτιμήσουν τον πιο ωραίο.
Καί γάρ τοι ἀγήρατοι μέν αὐτῶν αἱ μνῆμαι,	Και γι’ αυτό βέβαια είναι αγέραστες οι μνήμες τους
ζηλωταί δέ ὑπό πάντων ἀνθρώπων αἱ τιμαί·	και αξιοζήλευτες οι τιμές τους απ’  όλους τους ανθρώπους·
οἵ πενθοῦνται μέν διά τήν φύσιν ὡς θνητοί,	αυτοί πενθούνται λόγω της φύσης τους ως θνητοί,
ὑμνοῦνται δέ ὡς ἀθάνατοι διά τήν ἀρετήν.	εξυμνούνται όμως ως αθάνατοι λόγω της γενναιότητάς τους.
Καί γάρ τοι θάπτονται δημοσίᾳ,	Και γι’ αυτό βέβαια θάβονται με δημόσια φροντίδα
καί ἀγῶνες τίθενται ἐπ’ αὐτοῖς ῥώμης καί σοφίας καί πλούτου,	και καθιερώνονται αγώνες δύναμης και σοφίας και πλούτου προς τιμή τους,
ὡς ἀξίους ὄντας τούς ἐν τῷ πολέμῳ τετελευτηκότας	με την ιδέα ότι (επειδή) είναι άξιοι αυτοί που έχουν σκοτωθεί στον πόλεμο
ταῖς αὐταῖς τιμαῖς καί τούς ἀθανάτους τιμᾶσθαι.	να τιμούνται με τις ίδιες τιμές με τους αθάνατους.
Ἐγώ μέν οὖν αὐτούς καί μακαρίζω τοῦ θανάτου καί ζηλῶ,	Εγώ λοιπόν και τους καλοτυχίζω και τους ζηλεύω για το θάνατό τους
καί μόνοις τούτοις ἀνθρώπων οἶμαι κρεῖττον εἶναι γενέσθαι,	και νομίζω ότι μόνο αυτοί από τους ανθρώπους άξιζαν να ζήσουν,
οἵτινες, ἐπειδή θνητῶν σωμάτων ἔτυχον,	οι οποίοι, αφού έλαβαν θνητά σώματα,
ἀθάνατον μνήμην διά τήν ἀρετήν αὑτῶν κατέλιπον.	κληροδότησαν αθάνατη μνήμη λόγω της ανδρείας τους.

  

Ενότητα 3^η

Η κατοχή της εξουσίας δεν εγγυάται την ευτυχία

Εἰ δέ σύ οἴει ὡς πλείω ἔχων τῶν ἰδιωτῶν κτήματα ὁ τύραννος	Αν λοιπόν εσύ νομίζεις ότι επειδή ο τύραννος έχει περισσότερα αγαθά από τους πολίτες
διά τοῦτο καί πλείω ἀπ’ αὐτῶν εὐφραίνεται,	γι’ αυτό και εξαιτίας αυτών περισσότερο χαίρεται
οὐδέ τοῦτο οὕτως ἔχει, ὦ Σιμωνίδη,	ούτε αυτό είναι έτσι, Σιμωνίδη,
ἀλλ’ ὥσπερ οἱ ἀθληταί οὐχ ὅταν ἰδιωτῶν γένωνται κρείττονες,	αλλά όπως και οι αθλητές, όχι όταν γίνονται καλύτεροι από τους πολίτες,
τοῦτ’ αὐτούς εὐφραίνει,	αυτό τους ευχαριστεί,
ἀλλ’ ὅταν τῶν ἀνταγωνιστῶν ἥττους, τοῦτ’ αὐτούς ἀνιᾷ,	αλλά όταν γίνουν κατώτεροι από τους συναθλητές τους, αυτό τους ενοχλεί,
οὕτω καί ὁ τύραννος οὐχ ὅταν τῶν ἰδιωτῶν πλείω φαίνηται ἔχων,	έτσι και ο τύραννος, όχι όταν φαίνεται ότι έχει περισσότερα από τους πολίτες,
τότ’ εὐφραίνεται,	τότε ευχαριστιέται,
ἀλλ’ ὅταν ἑτέρων τυράννων ἐλάττω ἔχη, τούτῳ λυπεῖται·	αλλά όταν είναι κατώτερος από άλλους τυράννους, λυπάται γι’ αυτό·
τούτους γάρ ἀνταγωνιστάς ἡγεῖται αὑτῷ τοῦ πλούτου εἶναι.	γιατί νομίζει ότι αυτοί είναι ανταγωνιστές του στον πλούτο.
Οὐδέ γε θᾶττόν τι γίγνεται τῷ τυράννῳ ἤ τῷ ἰδιώτῃ ὧν ἐπιθυμεῖ.	Ούτε βέβαια ο τύραννος αποκτά κάτι από όσα επιθυμεί γρηγορότερα από τον απλό πολίτη.
Ὁ μέν γάρ ἰδιώτης οἰκίας ἤ ἀγροῦ ἤ οἰκέτου ἐπιθυμεῖ,	Γιατί ο πολίτης επιθυμεί σπίτια ή αγρό ή δούλο,
ὁ δέ τύραννος ἤ πόλεων ἤ χώρας πολλῆς ἤ λιμένων ἤ ἀκροπόλεων ἰσχυρῶν [...]	ενώ ο τύραννος ή πόλεις ή τεράστια περιοχή ή λιμάνια ή οχυρωμένες ακροπόλεις [...]
Ἀλλά μέντοι καί πένητας ὄψει οὐχ οὕτως ὀλίγους τῶν ἰδιωτῶν	Αλλά όμως θα δεις και φτωχούς όχι τόσο λίγους πολίτες
ὡς πολλούς τῶν τυράννων.	όσο πολλούς τυράννους.
Οὐ γάρ τῷ ἀριθμῷ οὔτε τά πολλά κρίνεται οὔτε τά ὀλίγα,	Γιατί ούτε τα πολλά ούτε τα λίγα εξετάζονται με βάση τον αριθμό,
ἀλλά πρός τάς χρήσεις·	αλλά με βάση τη χρησιμότητά τους·
ὥστε τά μέν ὑπερβάλλοντα τά ἱκανά πολλά ἐστι,	ώστε όσα ξεπερνούν τα αρκετά είναι πολλά,
τά δέ τῶν ἱκανῶν ἐλλείποντα ὀλίγα.	όσα όμως υπολείπονται από τα αρκετά είναι λίγα.
Τῷ οὖν τυράννῳ τά πολλαπλάσια ἧττον ἱκανά ἐστιν	Για τον τύραννο λοιπόν τα πολλαπλάσια αρ-κούν λιγότερο
εἰς τά ἀναγκαῖα δαπανήματα ἤ τῷ ἰδιώτῃ.	για τις αναγκαίες δαπάνες από ό,τι στον πολίτη.

 

Ενότητα 4^η

Τα πλεονεκτήματα της ειρήνης

Ἆρ’ οὖν ἄν ἐξαρκέσειεν ἡμῖν,	Άραγε, λοιπόν, θα ήταν αρκετό σ’ εμάς,
εἰ τήν πόλιν ἀσφαλῶς οἰκοῖμεν	και να διοικούμε την πόλη με ασφάλεια
καί τά περί τόν βίον εὐπορώτεροι γιγνοίμεθα	και στα σχετικά με τη ζωή να γινόμαστε πιο πλούσιοι
καί τά τε πρός ἡμᾶς αὐτούς ὁμονοοῖμεν	και να έχουμε ομόνοια μεταξύ μας
καί παρά τοῖς Ἕλλησιν εὐδοκιμοῖμεν;	και να χαίρουμε εκτίμησης μεταξύ των Ελλήνων;
Ἐγώ μέν γάρ ἡγοῦμαι τούτων ὑπαρξάντων	Γιατί εγώ βέβαια νομίζω ότι αν γίνουν αυτά
τελέως τήν πόλιν εὐδαιμονήσειν.	η πόλη ολοκληρωτικά θα ευτυχήσει.
Ὁ μέν τοίνυν πόλεμος ἁπάντων ἡμᾶς τῶν εἰρημένων ἀποστέρηκεν	Ο πόλεμος λοιπόν, μας έχει στερήσει από όλα αυτά που έχουν λεχθεί
καί γάρ πενεστέρους ἐποίησεν	και φτωχότερους μας έκανε
καί πολλούς κινδύνους ὑπομένειν ἠνάγκασεν	και μας ανάγκασε να ανεχόμαστε πολλούς κινδύνους
καί πρός τούς Ἕλληνας διαβέβληκεν	και μας έχει συκοφαντήσει στους Έλληνες
καί πάντας τρόπους τεταλαιπώρηκεν ἡμᾶς.	και μας έχει ταλαιπωρήσει με κάθε τρόπο.
Ἦν δέ τήν εἰρήνην ποιησώμεθα, [...]	Αν όμως συνάψουμε την ειρήνη, [...]
μετά πολλῆς μεν ἀσφαλείας τήν πόλιν οἰκήσομεν,	θα εξουσιάσουμε την πόλη με πολλή ασφάλεια,
ἀπαλλαγέντες πολέμων καί κινδύνων καί ταραχῆς, [...]	αφού απαλλαγούμε από πολέμους και κινδύνους και διχόνοιες, [...]
καθ’ ἑκάστην δέ τήν ἡμέραν πρός εὐπορίαν ἐπιδώσομεν, [...]	και κάθε μέρα θα γινόμαστε πιο εύποροι, [...]
ἀδεῶς γεωργοῦντες καί τήν θάλατταν πλέοντες	χωρίς φόβο καλλιεργώντας τη γη και πλέοντας τη θάλασσα
καί ταῖς ἄλλαις ἐργασίαις ἐπιχειροῦντες	και ασχολούμενοι με τα άλλα επαγγέλματα
αἵ νῦν διά τόν πόλεμον ἐκλελοίπασιν.	τα οποία έχουν εκλείψει εξαιτίας του πολέμου.
Ὀψόμεθα δέ τήν πόλιν	Και θα δούμε την πόλη
διπλασίας μέν ἤ νῦν τάς προσόδους λαμβάνουσαν,	να αποκτά διπλάσια έσοδα απ’ ό,τι τώρα
μεστήν δέ γιγνομένην ἐμπόρων καί ξένων καί μετοίκων,	και να γεμίζει από εμπόρους και ξένους και μετοίκους,
ὧν νῦν ἐρήμη καθέστηκεν.	από τους οποίους τώρα έχει ερημωθεί.
Τό δέ μέγιστον·	Και το σημαντικότερο·
συμμάχους ἕξομεν ἅπαντας ἀνθρώπους,	θα έχουμε συμμάχους όλους τους ανθρώπους,
οὐ βεβιασμένους, ἀλλά πεπεισμένους.	όχι εξαναγκασμένους, αλλά με τη θέλησή τους (έχοντας πεισθεί).

  

Ενότητα 5^η

Η ισονομία των πολιτών εγγύηση της δημοκρατίας

Ἔστι δέ δικαστῶν νοῦν ἐχόντων	Είναι καθήκον των συνετών δικαστών
περί τῶν ἀλλοτρίων τά δίκαια ψηφιζομένους	παίρνοντας δίκαιες αποφάσεις για τις υποθέσεις των άλλων
ἅμα καί τά σφέτερ’ αὐτῶν εὖ τίθεσθαι.	να τακτοποιούν συγχρόνως και όσα έχουν σχέση με τους ίδιους.
Καί μηδείς ὑμῶν, εἰς τοῦτ’ ἀποβλέψας,	Και κανείς από σας, αφού έχει υπόψη του αυτό,
ὅτι πένης εἰμί καί τοῦ πλήθους εἷς,	ότι δηλαδή είμαι φτωχός κι ένας από τον απλό λαό,
ἀξιούτω τοῦ τιμήματος ἀφαιρεῖν.	ας μη θεωρεί σωστό να μειώσει το πρόστιμο.
Οὐ γάρ δίκαιον ἐλάττους ποιεῖσθαι τάς τιμωρίας	Γιατί δεν είναι δίκαιο να επιβάλλετε πιο ήπιες ποινές
ὑπέρ τῶν ἀδόξων ἤ τῶν διωνομασμένων,	στους αφανείς απ΄ ό,τι στους επιφανείς ,
οὐδέ χείρους ἡγεῖσθαι τούς πενομένους ἤ τούς πολλά κεκτημένους.	ούτε να νομίζετε κατώτερους τους φτωχούς από αυτούς που έχουν πολλά.
Ὑμᾶς γάρ ἄν αὐτούς ἀτιμάζοιτ’	Γιατί θα περιφρονούσατε τους εαυτούς σας
εἰ τοιαῦτα γιγνώσκοιτε περί τῶν πολιτῶν.	αν αποφασίζατε τέτοια πράγματα για τους πολίτες.
Ἔτι δέ καί πάντων ἄν εἴη δεινότατον,	Γιατί θα ήταν το πιο φοβερό απ’ όλα,
εἰ δημοκρατουμένης τῆς πόλεως	ενώ η πόλη έχει δεν δημοκρατικό καθεστώς,
μή τῶν αὐτῶν ἅπαντες τυγχάνοιμεν [...].	αν δεν απολαμβάναμε όλοι τα ίδια δικαιώματα [...].
ἄν γέ μοι πεισθῆθ’,	Αν βέβαια πεισθείτε σε μένα
Οὐκ, οὕτω διακείσεσθε πρός ὑμᾶς αὐτούς	δε θα συμπεριφερθείτε με αυτόν τον τρόπο στους εαυτούς σας
οὐδέ διδάξετε τούς νεωτέρους	ούτε θα διδάξετε στους νεότερους
καταφρονεῖν τοῦ πλήθους τῶν πολιτῶν,	να περιφρονούν τον απλό λαό των πολιτών,
οὐδέ ἀλλοτρίους ἡγήσεσθ’ εἶναι τούς τοιούτους τῶν ἀγώνων,	ούτε θα θεωρήσετε ότι είναι διαφορετικές οι τέτοιας λογής δίκες,
ἀλλ’ ὡς ὑπέρ αὐτοῦ δικάζων	αλλά με την ιδέα ότι δικάζει για λογαριασμό του
οὕτως ἕκαστος ὑμῶν οἴσει τήν ψῆφον.	έτσι θα ψηφίσει ο καθένας από σας.
Ἅπαντας γάρ ὁμοίως ἀδικοῦσιν	Γιατί όλους εμάς εξίσου αδικούν
οἱ τολμῶντες τοῦτον τόν νόμον παραβαίνειν	όσοι τολμούν να περιφρονούν αυτόν το νόμο
τόν ὑπέρ τῶν σωμάτων τῶν ὑμετέρων κείμενον.	που ισχύει για την προστασία της δικής σας σωματικής ακεραιότητας.

Ενότητα 6^η

Η μουσική εξημερώνει

Μουσικήν [...] πᾶσι μέν ἀνθρώποις ὄφελος ἀσκεῖν,	Είναι ωφέλεια για όλους τους ανθρώπους να ασκούν τη μουσική
Ἀρκάσι δέ καί ἀναγκαῖον. [...]	για τους Αρκάδες όμως είναι αναγκαίο. [...]
Παρά μόνοις γάρ Ἀρκάσι	Γιατί μόνο στους Αρκάδες
πρῶτον μέν οἱ παῖδες ἐκ νηπίων	πρώτα πρώτα τα παιδιά από τη νηπιακή τους ηλικία
ᾄδειν ἐθίζονται κατά νόμους	συνηθίζουν να τραγουδούν σύμφωνα με τους μουσικούς ρυθμούς
τούς ὕμνους καί παιᾶνας,	τους ύμνους και τους παιάνες,
οἷς ἕκαστοι κατά τά πάτρια	με τους οποίους ο καθένας σύμφωνα με τα πατροπαράδοτα
τούς ἐπιχωρίους ἥρωας καί θεούς ὑμνοῦσι·	υμνεί τους τοπικούς ήρωες και τους θεούς·
μετά δέ ταῦτα [...]πολλῇ φιλοτιμίᾳ χορεύουσι	μετά από αυτά με μεγάλο συναγωνισμό χορεύουν
κατ’ ἐνιαυτόν τοῖς Διονυσιακοῖς αὐληταῖς ἐν τοῖς θεάτροις [...]	κάθε χρόνο με τη συνοδεία των αυλητών του Διονύσου στα θέατρα [...]
Καί τῶν μέν ἄλλων μαθημάτων	Και από τα άλλα μαθήματα
ἀρνηθῆναί τι μή γιγνώσκειν οὐδέν αἰσχρόν ἡγοῦνται,	δε θεωρούν καθόλου ντροπή να παραδεχτούν ότι δε γνωρίζουν κάτι,
τήν γε μήν ᾠδήν οὔτ’ ἀρνηθῆναι δύνανται	το τραγούδι όμως ούτε μπορούν να αρνηθούν
διά τό κατ’ ἀνάγκην πάντας μανθάνειν,	επειδή υποχρεωτικά όλοι το μαθαίνουν,
οὔθ’ ὁμολογοῦντες ἀποτρίβεσθαι	ούτε, αν το παραδεχτούν, μπορούν να απαλλαγούν από αυτό
διά τό τῶν αἰσχρῶν παρ’ αὐτοῖς νομίζεσθαι τοῦτο. [...]	επειδή αυτό θεωρείται ντροπή στην κοινωνία τους. [...]
Ταῦτά τέ μοι δοκοῦσιν οἱ πάλαι παρεισαγαγεῖν	Αυτά μου φαίνεται ότι τα θέσπισαν οι παλαιοί
οὐ τρυφῆς καί περιουσίας χάριν,	όχι για να καλλιεργήσουν τη φιληδονία και την επίδειξη πλούτου,
ἀλλά θεωροῦντες μέν τήν ἑκάστων αὐτουργίαν	αλλά επειδή παρατηρούσαν το μόχθο του καθενός
καί συλλήβδην	και με λίγα λόγια
τό τῶν βίων ἐπίπονον καί σκληρόν,	την επίπονη και σκληρή ζωή,
θεωροῦντες δέ τήν τῶν ἠθῶν αὐστηρίαν,	και επειδή έβλεπαν την αυστηρότητα των ηθών,
ἥτις αὐτοῖς παρέπεται	η οποία ακολουθεί αυτούς
διά τήν τοῦ περιέχοντος ψυχρότητα καί στυγνότητα	εξαιτίας του ψύχους και της τραχύτητας του τόπου στον οποίο ζουν
τήν κατά τό πλεῖστον ἐν τοῖς τόποις ὑπάρχουσαν.	και η οποία υπάρχει στο μεγαλύτερο μέρος αυτών των τόπων.

  

Ενότητα ^7η

Η επιστήμη στην υπηρεσία της άμυνας του κράτους

Καὶ μέντοι καὶ Ἀρχιμήδης,	Και βέβαια και ο Αρχιμήδης
Ἱέρωνι τῷ βασιλεῖ συγγενὴς ὤν καὶ φίλος,	που ήταν συγγενής και φίλος με το βασιλιά Ιέρωνα,
ἔγραψεν ὡς δυνατόν ἐστι	έγραψε ότι είναι δυνατό
τῇ δοθείσῃ δυνάμει τὸ δοθέν βάρος κινῆσαι	να κινήσουμε με μια ορισμένη δύναμη ένα οποιοδήποτε βάρος
καὶ νεανιευσάμενος [...] εἶπεν	κι αφού καυχήθηκε σαν μικρό παιδί [...] είπε
ὡς εἰ γῆν εἶχεν ἑτέραν,	ότι αν είχε άλλη γη,
ἐκίνησεν ἄν ταύτην μεταβὰς εἰς ἐκείνην.	θα κινούσε αυτήν, αφού πήγαινε σ’ εκείνην.
Θαυμάσαντος δὲ τοῦ Ἱέρωνος,	Και όταν ο Ιέρων απόρησε,
καὶ δεηθέντος εἰς ἔργον ἐξαγαγεῖν τὸ πρόβλημα	και ζήτησε να επιδείξει στην πράξη τη θεωρία του
καὶ δεῖξαί τι τῶν μεγάλων κινούμενον ὑπό σμικρᾶς δυνάμεως,	και να δείξει ότι κάτι μεγάλο κινείται από μικρή δύναμη,
ὁλκάδα τριάρμενον τῶν βασιλικῶν	τρικάταρτο φορτηγό πλοίο από τα βασιλικά,
πόνῳ μεγάλῳ καὶ χειρὶ πολλῇ νεωλκηθεῖσαν,	που είχαν σύρει από τη θάλασσα στη στεριά με μεγάλο μόχθο πολλοί άνθρωποι,
ἐμβαλὼν ἀνθρώπους τε πολλοὺς καὶ τὸν συνήθη φόρτον,	κι αφού έβαλε μέσα σ’ αυτό και πολλούς ανθρώπους και το συνηθισμένο φορτίο,
αὐτὸς ἄπωθεν καθήμενος, οὐ μετὰ σπουδῆς ἀλλ’ ἠρέμα	ο ίδιος καθισμένος μακριά, όχι με βιασύνη αλλά ήρεμα
προσηγάγετο, λείως καὶ ἀπταίστως	το τράβηξε προς το μέρος του ομαλά και χωρίς δυσκολία,
ὥσπερ διὰ θαλάσσης ἐπιθέουσαν.	σαν να διέσχιζε τη θάλασσα,
τῇ χειρί σείων ἀρχήν τινα πολυσπάστου.	μετακινώντας με το χέρι του την αρχή του σχοινιού από ένα σύστημα τροχαλιών.
Ἐκπλαγείς οὖν ὁ βασιλεύς	Λοιπόν, γεμάτος έκπληξη ο βασιλιάς
καὶ συννοήσας τῆς τέχνης τὴν δύναμιν,	και αφού κατανόησε τη δύναμη της τέχνης,
ἔπεισε τὸν Ἀρχιμήδην	έπεισε τον Αρχιμήδη
ὅπως αὐτῷ μηχανήματα κατασκευάσῃ	να κατασκευάσει για χάρη του μηχανήματα
πρὸς πᾶσαν ἰδέαν πολιορκίας.	για κάθε είδους πολιορκία
τὰ μὲν ἀμυνομένῳ τὰ δ’ ἐπιχειροῦντι	άλλα για περιπτώσεις αμυντικού πολέμου κι άλλα για επιθετικό πόλεμο.
Οἷς αὐτὸς μὲν οὐκ ἐχρήσατο,	Αυτά δεν τα χρησιμοποίησε ο ίδιος
τοῦ βίου τὸ πλεῖστον ἀπόλεμον καὶ πανηγυρικόν βιώσας,	αφού έζησε το περισσότερο μέρος της ζωής του χωρίς πολέμους και γεμάτο απολαύσεις
τότε δ’ ὑπῆρχε τοῖς Συρακοσίοις	τότε όμως είχαν οι Συρακούσιοι
εἰς δέον ἡ παρασκευή, καὶ μετά τῆς παρασκευῆς ὁ δημιουργός.	τον εξοπλισμό για τις ανάγκες τους και μαζί με τον εξοπλισμό και το δημιουργό του.

Ενότητα 8^η

Ένα παράδειγμα σεβασμού προς τους γονείς

Λέγεται γοῦν ἐν Σικελία	Λέγεται λοιπόν ότι στη Σικελία
(εἰ γάρ καί μυθωδέστερόν ἐστιν, ἀλλ’ ἁρμόσει	(γιατί αν και μοιάζει με μύθο, ταιριάζει όμως
καί ὑμῖν ἅπασι τοῖς νεωτέροις ἀκοῦσαι)	να την ακούσετε και εσείς όλοι οι νεότεροι)
ἐκ τῆς Αἴτνης ῥύακα πυρός γενέσθαι·	ξεχύθηκε πύρινο ποτάμι από την Αίτνα·
τοῦτον δέ ῥεῖν φασιν ἐπί τέ τήν ἄλλην χώραν,	αυτό λοιπόν λένε ότι έρεε προς την υπόλοιπη χώρα,
καί δή καί πρός πόλιν τινά τῶν ἐκεῖ κατοικουμένων.	και μάλιστα προς κάποια πόλη από αυτές που βρίσκονταν εκεί.
Τούς μέν οὖν ἄλλους ὁρμῆσαι πρός φυγήν,	[Λένε ακόμη], ότι άλλοι άνθρωποι όρμησαν να φύγουν
τήν αὐτῶν σωτηρίαν ζητοῦντας,	ζητώντας τη σωτηρία τους,
ἕνα δέ τινα τῶν νεωτέρων,	ένας όμως, κάποιος από τους νεότερους,
ὁρῶντα τόν πατέρα πρεσβύτερον ὄντα	επειδή έβλεπε ότι ο πατέρας του ήταν γέρος
καί οὐχί δυνάμενον ἀποχωρεῖν,	και δεν μπορούσε να φύγει,
ἀλλά ἐγκαταλαμβανόμενον,	και ότι μένει αποκλεισμένος,
ἀράμενον φέρειν.	αφού  τον σήκωσε στους ώμους του, τον μετέφερε.
Φορτίου δ’, οἶμαι, προσγενομένου	Επειδή όμως, όπως νομίζω, προστέθηκε φορτίο,
καί αὐτός ἐγκατελήφθη.	αποκλείσθηκε και ο ίδιος.
Ὅθεν δή καί ἄξιον θεωρῆσαι τό θεῖον,	Από αυτό το γεγονός αξίζει να προσέξουμε ότι το θείο
ὅτι τοῖς ἀνδράσιν τοῖς ἀγαθοῖς εὐμενῶς ἔχει.	δείχνει συμπάθεια στους αγαθούς (ενάρετους) ανθρώπους.
Λέγεται γάρ κύκλῳ τόν τόπον ἐκεῖνον	Γιατί, λέγεται ότι κυκλικά στον τόπο εκείνο
περιρρεῦσαι τό πῦρ καί σωθῆναι τούτους μόνους,	έτρεξε η λάβα και σώθηκαν μόνο αυτοί,
ἀφ’ ὧν καί τό χωρίον ἔτι καί νῦν	από τους οποίους και η τοποθεσία ακόμη και σήμερα
προσαγορεύεσθαι τῶν εὐσεβῶν χῶρον·	ονομάζεται «χώρος των ευσεβών»·
τούς δέ ταχεῖαν τήν ἀποχώρησιν ποιησαμένους	αντίθετα εκείνοι που έφυγαν γρήγορα
καί τούς ἑαυτῶν γονέας ἐγκαταλιπόντας,	κι εκείνοι που εγκατέλειψαν τους γονείς τους,
ἅπαντας ἀπολέσθαι	χάθηκαν όλοι.

  

Ενότητα 9^η

Οι νόμοι επισκέπτονται το Σωκράτη στη φυλακή

Εἰ μέλλουσιν ἡμῖν ἐνθένδε εἴτε ἀποδιδράσκειν,	Αν, ενώ σκοπεύουμε εμείς είτε να δραπετεύσουμε από εδώ,
εἴθ’ ὅπως δεῖ ὀνομάσαι τοῦτο,	είτε όπως αλλιώς ταιριάζει να ονομάσουμε μια τέτοια πράξη,
ἐλθόντες οἱ νόμοι καί τό κοινόν τῆς πόλεως	αφού έρχονταν οι νόμοι και οι δημόσιες αρχές
ἐπιστάντες ἔροιντο·	και σταθούν μπροστά μας μάς ρωτήσουν:
Εἰπέ μοι, ὦ Σώκρατες, τί ἐν νῷ ἔχεις ποιεῖν;	Πες μας, Σωκράτη, τι έχεις στο νου σου να κάνεις;
Ἄλλο τι ἤ τούτῳ τῷ ἔργῳ ᾧ ἐπιχειρεῖς	Κάτι άλλο ή με αυτήν την πράξη που επιχειρείς
διανοῇ τούς τε νόμους ἡμᾶς ἀπολέσαι	σκέφτεσαι και εμάς τους νόμους να καταστρέψεις
καί σύμπασαν τήν πόλιν τό σόν μέρος;	και όλη την πόλη όσο περνάει από το χέρι σου;
Ἤ δοκεῖ σοι οἷόν τε	Ή φαντάζεσαι ότι είναι δυνατό
ἔτι ἐκείνην τήν πόλιν εἶναι καί μή ἀνατετράφθαι,	να υπάρχει ακόμη εκείνη η πολιτεία και να μην έχει καταλυθεί
ἐν ᾗ ἄν αἱ γενόμεναι δίκαι μηδέν ἰσχύωσιν	στην οποία οι δικαστικές αποφάσεις δεν έχουν καμιά δύναμη
ἀλλά ὑπό τῶν ἰδιωτῶν ἄκυροί τε γίγνωνται καί διαφθείρωνται;	αλλά και ακυρώνονται και καταστρέφονται από τους απλούς πολίτες;
Τί ἐροῦμεν, ὦ Κρίτων, πρός ταῦτα καί ἄλλα τοιαῦτα;	Τι θα πούμε, Κρίτωνα, σ’ αυτά και σ’ άλλα παρόμοια;
Πολλά γάρ ἄν τις ἔχοι, ἄλλως τε καί ῥήτωρ, εἰπεῖν	Γιατί πολλά θα μπορούσε κάποιος να πει, κι ιδιαίτερα ένας ρήτορας
ὑπέρ τούτου τοῦ νόμου ἀπολλυμένου	για να υπερασπιστεί αυτό το νόμο που κινδυνεύει να καταλυθεί
ὅς τάς δίκας τάς δικασθείσας προστάτει κυρίας εἶναι.	ο οποίος ορίζει οι δικαστικές αποφάσεις να έχουν κύρος.
Ἤ ἐροῦμεν πρός αὐτούς ὅτι	Ή θα πούμε σ’ αυτούς ότι
«Ἠδίκει γάρ ἡμᾶς ἡ πόλις καί οὐκ ὀρθῶς τήν δίκην ἔκρινεν;»	«επειδή μας αδικούσε η πόλη και δεν έκρινε δίκαια τη δίκη»;
Ταῦτα ἤ τι ἐροῦμεν;	Αυτά θα πούμε ή κάτι άλλο;

Ενότητα 10^η

Μια τιμητική εξορία

Οἱ μέν ἄλλοι πάντες ὅσοι φεύγουσιν ἀδίκως,	Όλοι οι άλλοι όσοι εξορίζονται άδικα,
ἤ δέονται τῶν πολιτῶν ὅπως ἐπανέλθωσιν	ή εκλιπαρούν τους πολίτες να επιστρέψουν
ἤ διαμαρτόντες τούτου	ή αν αποτύχουν σ’ αυτό
λοιδοροῦσι τάς ἑαυτῶν πατρίδας,	κακολογούν τις πατρίδες τους,
ὡς φαύλως αὐτοῖς προσφερομένας·	επειδή κατά τη γνώμη τους τούς συμπεριφέρθηκαν άσχημα·
ἐγώ δέ ἐπείπερ ἅπαξ ἠτύχησα	εγώ όμως, επειδή ακριβώς μια φορά ατύχησα
ἀναξίως ὧν ἐπολιτευσάμην,	κατά τρόπο ανάξιο προς όσα έκανα ως πολίτης,
καί κατηγορῶν ἄλλων αὐτός ἑάλων,	κι ενώ κατηγορούσα άλλους, καταδικάστηκα ο ίδιος,
ἄχθομαι μέν, ὥσπερ εἰκός ἐστιν,	στενοχωριέμαι, βέβαια, όπως είναι φυσικό,
ἀγανακτῶ δέ οὐδέν.	όμως καθόλου δεν αγανακτώ.
Οὐ γάρ οὕτως ἔγωγε ἠλίθιός εἰμι ὥστε,	Γιατί εγώ βέβαια δεν είμαι τόσο ηλίθιος ώστε,
ἐξ ἧς πόλεως Θεμιστοκλῆς ἐξηλάθη	από την πόλη από την οποία εξορίστηκε ο Θεμιστοκλής
ὁ τήν Ἑλλάδα ἐλευθερώσας,	ο ελευθερωτής της Ελλάδας,
καί ὅπου Μιλτιάδης, γέρων ὤν	και στην οποία ο Μιλτιάδης, που ενώ ήταν γέρος
ἐν τῷ δεσμωτηρίω ἀπέθανε,	πέθανε στο δεσμωτήριο,
ὅτι μικρόν ὤφειλε τῷ δημοσίῳ	γιατί χρωστούσε μικρό ποσό στην πολιτεία
ταύτη τῇ πόλει Αἰσχίνην τόν Ἀτρομήτου	μ’ αυτήν την πόλη ο Αισχίνης του Ατρομήτου
φεύγοντα ἀγανακτεῖν οἴεσθαι δεῖν,	να θεωρεί ότι πρέπει να αγανακτεί επειδή είναι εξόριστος,
εἴ τι τῶν εἰωθότων Ἀθήνησιν ἔπαθεν.	γιατί έπαθε κάτι από αυτά που είναι συνηθισμένα στην Αθήνα.
Ἀλλ’ ἔγωγε καί λαμπρόν εἰκότως μοι νομίσαιμ’ ἄν αὐτό γενέσθαι,	Αλλά εγώ τουλάχιστον θα μπορούσα να θεωρήσω εύλογα ακόμα και λαμπρό αυτό που μου συνέβη,
τό μετ’ ἐκείνων ἐν ἀδοξίᾳ παρά τοῖς ἔπειτα ἀνθρώποις καί ἄξιος τοῦ ὅμοια παθεῖν ἐκείνοις γεγονέναι.	δηλαδή το ότι έχω πέσει στην αφάνεια για τις μελλοντικές γενιές μαζί με εκείνους και έχω αξιωθεί να πάθω τα ίδια με εκείνους.

  

Ενότητα 11η

Επικίνδυνες συμμαχίες

Ὦ Ἀγησίλαε καί πάντες οἱ παρόντες Λακεδαιμόνοι,	Αγησίλαε και όλοι οι παρόντες Λακεδαιμόνιοι,
ἐγώ ὑμῖν, ὅτε τοῖς Ἀθηναίοις ἐπολεμεῖτε,	εγώ, όταν πολεμούσατε τους Αθηναίους,
φίλος καί σύμμαχος ἐγενόμην,	υπήρξα φίλος και σύμμαχός σας,
καί το μέν ναυτικό τό ὑμέτερον	και το ναυτικό σας
χρήματα παρέχων ἰσχυρόν ἐποίουν,	δίνοντας χρήματα το έκανα ισχυρό,
ἐν δέ τῇ γῇ αὐτός ἀπό τοῦ ἵππου μαχόμενος μεθ’ ὑμῶν	και στην ξηρά ο ίδιος πολεμώντας από το άρμα μαζί σας
εἰς τήν θάλατταν κατεδίωκον τούς πολεμίους.	στη θάλασσα κατεδίωκα τους εχθρούς.
Καί διπλοῦν ὥσπερ Τισσαφέρνους	Και δόλιο, όπως ο Τισσαφέρνης
οὐδέν πώποτέ μου οὔτε ποιήσαντος οὔτ’ εἰπόντος πρός ὑμᾶς	ούτε ότι σας έκανα ούτε ότι σας είπα
ἔχοιτ’ ἄν κατηγορῆσαι.	θα μπορούσατε να με κατηγορήσετε.
Τοιοῦτος δέ γενόμενος	Κι ενώ σας συμπεριφέρθηκα με τέτοιο τρόπο
νῦν οὕτω διάκειμαι ὑφ’ ὑμῶν	τώρα εσείς μου συμπεριφέρεστε έτσι
ὡς οὐδέ δεῖπνον ἔχω ἐν τῇ ἐμαυτοῦ χώρᾳ,	ώστε ούτε φαγητό δεν έχω στη χώρα μου,
εἰ μή τι ὧν ἄν ὑμεῖς λίπητε συλλέξομαι,	εκτός αν μαζέψω κάτι από αυτά που αφήνετε πίσω σας,
ὥσπερ τά θηρία.	όπως τα θηρία.
Ἅ δέ μοι ὁ πατήρ καί οἰκήματα καλά	Και όσα ο πατέρας μου και σπίτια καλά
καί παραδείσους καί δένδρων καί θηρίων μεστούς κατέλιπεν,	και κήπους γεμάτους από δέντρα και θηρία μου άφησε,
ἐφ’ οἷς ηὐφραινόμην,	με τα οποία ευχαριστιόμουν,
ταῦτα πάντα ὁρῶ τά μέν κατακεκομμένα, τά δέ κατακεκαυμένα.	όλα αυτά τα βλέπω άλλα κατεστραμμένα εντελώς κι άλλα κατακαμένα.
Εἰ οὖν ἐγώ μή γιγνώσκω μήτε τά ὅσια μήτε τά δίκαια,	Αν λοιπόν εγώ δε γνωρίζω μήτε τα όσια μήτε τα δίκαια,
ὑμεῖς δέ διδάξατέ με	εσείς να μου εξηγήσετε
ὅπως ταῦτ’ ἐστίν ἀνδρῶν ἐπισταμένων χάριτας ἀποδιδόναι.	πώς αυτά είναι ενέργειες ανθρώπων που γνωρίζουν να ανταποδίδουν την ευεργεσία.

Ενότητα 12^η

Θεϊκές αδυναμίες

ΑΡΗΣ: Ἤκουσας, ὦ Ἑρμῆ, οἷα ἠπείλησεν ἡμῖν ὁ Ζεύς,	ΑΡΗΣ: Άκουσες, Ερμή, τι απειλές εκτόξευσε εναντίον μας ο Δίας
ὡς ὑπεροπτικά καί ὡς ἀπίθανα;	τις πόσο αλαζονικές και απίθανες;
Ἤν ἐθελήσω, φησίν,	Αν θελήσω, είπε,
ἐγώ μέν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ σειράν καθήσω,	εγώ από τον ουρανό να αφήσω σκοινί προς τα κάτω
ὑμεῖς δέ ἀποκρεμασθέντες κατασπᾶν βιάσεσθέ με,	κι εσείς να πιαστείτε απ’ αυτό και να επιχειρήσετε με τη βία να με τραβήξετε με δύναμη προς τα κάτω,
ἀλλά μάτην πονήσετε·	μάταια θα κοπιάσετε·
οὐ γάρ δή καθελκύσετε·	γιατί βέβαια δε θα με τραβήξετε προς τα κάτω·
εἰ δέ ἐγώ θελήσαιμι ἀνελκύσαι,	αν όμως εγώ θελήσω να σύρω επάνω,
οὐ μόνον ὑμᾶς,	όχι μόνο εσάς,
ἀλλά συνασπάσας καί τήν γῆν ἅμα καί τήν θάλασσαν	αλλά να τραβήξω προς τα πάνω και την ξηρά μαζί και τη θάλασσα
μετεωριῶ·	θα σας σηκώσω ψηλά·
καί τἆλλα ὅσα καί σύ ἀκήκοας.	αλλά και τ’ άλλα (είπε) όσα κι εσύ έχεις ακούσει.
Ἐγώ δέ ὅτι μέν καθ’ ἕνα πάντων ἀμείνων καί ἰσχυρότερός ἐστιν	Εγώ βέβαια ότι ξεχωριστά από τον καθένα (μας) είναι ανώτερος και ισχυρότερος
οὐκ ἄν ἀρνηθείην,	δε θα μπορούσα να το αρνηθώ,
ὁμοῦ δέ τῶν τοσούτων ὑπερφέρειν [...] οὐκ ἄν πεισθείην.	δε θα μπορούσα όμως να πιστέψω ότι μας ξεπερνάει τόσους μαζί.
ΕΡΜΗΣ: Εὐφήμει, ὦ Ἄρες·	ΕΡΜΗΣ: Σιωπή, Άρη·
οὐ γάρ ἀσφαλές λέγειν τά τοιαῦτα,	γιατί δεν είναι ασφαλές να λες τέτοια λόγια,
μή καί τι κακόν ἀπολαύσωμεν τῆς φλυαρίας.	μήπως και δεχτούμε κάποια συμφορά εξαιτίας της φλυαρίας σου.
ΑΡΗΣ: [...] Ὅ μάλιστα γελοῖον ἔδοξέ μοι ἀκούοντι μεταξύ τῆς ἀπειλῆς,	ΑΡΗΣ: [...] Αυτό όμως που μέσα στην απειλή μου φάνηκε πιο γελοίο, καθώς το άκουγα,
οὐκ ἄν δυναίμην σιωπῆσαι πρός σέ·	δε θα μπορούσα να το αποκρύψω από σένα·
μέμνημαι γάρ οὐ πρό πολλοῦ,	θυμάμαι δηλαδή ότι πριν από λίγο καιρό,
ὁπότε ὁ Ποσειδῶν καί ἡ Ἥρα καί ἡ Ἀθηνᾶ	όταν ο Ποσειδώνας και η Ήρα και η Αθηνά
ἐπαναστάντες ἐπεβούλευον ξυνδῆσαι λαβόντες αὐτόν,	επαναστάτησαν και σχεδίαζαν αφού τον συλλάβουν να τον δέσουν χειροπόδαρα
ὡς παντοῖος ἦν δεδιώς,	πόσο τρομοκρατημένος ήταν,
καί ταῦτα τρεῖς ὄντας,	και μάλιστα ενώ ήταν τρεις,
καί εἰ μή γε ἡ Θέτις κατελεήσασα	κι αν η Θέτις δεν τον σπλαχνιζόταν
ἐκάλεσεν αὐτῷ σύμμαχον Βριάρεων ἐκατόγχειρα ὄντα,	και δεν καλούσε σε βοήθεια τον Βριάρεο που είχε εκατό χέρια,
κἄν ἐδέδετο αὐτῷ κεραυνῷ καί βροντῇ.	θα είχε αιχμαλωτιστεί μαζί με τον κεραυνό και τη βροντή του.
Ταῦτα λογιζομένῳ ἐπῄει μοι γελᾶν ἐπί τῇ καλλιρρημοσύνῃ αὐτοῦ.	Ενώ σκεφτόμουν αυτά, μου ερχόταν να γελάσω για την καυχησιολογία του.