Αρχαία Α' Γυμνασίου: Ενότητα 5 - Ο πλούτος της αττικής γης

Ανάλυση 5ης ενότητας 

Μπορεί η Αθήνα να ήταν η πόλη που πρώτη εγκαθίδρυσε το δημοκρατικό πολίτευμα, οι Αθηναίοι όμως δε συμπεριφέρονταν και τόσο δημοκρατικά απέναντι στις άλλες πόλεις. Με το βιβλίο του Πόροι ο Ξενοφώντας προσπαθεί να πείσει τους Αθηναίους ότι δεν είναι αναγκαίο να κάνουν πολέμους εναντίον των άλλων πόλεων, για να βελτιώσουν τα οικονομικά τους. Η Αθήνα έχει κι άλλους πόρους, που αν τους αξιοποιούσαν κατάλληλα, τότε θα ζούσαν πολύ πιο ευτυχισμένοι και ... χωρίς πολέμους.

Το κείμενο και η μετάφρασή του

Τῶν Ἀθήνησι προεστηκότων τινὲς ἔλεγον	Μερικοί από τους ηγέτες της Αθήνας έλεγαν
ὡς γιγνώσκουσι μὲν τὸ δίκαιον,	ότι δήθεν γνωρίζουν το δίκαιο,
ἀναγκάζονται δὲ διὰ τὴν πενίαν τοῦ πλήθους	όμως λόγω της φτώχειας του λαού αναγκάζονται
ἀδικώτεροι εἶναι περὶ τὰς πόλεις.	να είναι άδικοι απέναντι στις (άλλες) πόλεις.
Ἐκ τούτου ἐπεχείρησα σκοπεῖν	Εξαιτίας αυτού επιχείρησα να διερευνήσω
εἴ πῃ  δύναιντο ἄν οἱ πολῖται	αν θα μπορούσαν με κάποιο τρόπο οι πολίτες
διατρέφεσθαι ἐκ τῆς ἑαυτῶν (χώρας).	να συντηρηθούν από τη χώρα τους.
Τοῦτο μὲν οὖν εὐθύς  ἀνεφαίνετό μοι,	Άρχισα, λοιπόν, να σχηματίζω την εξής γνώμη,
ὅτι  ἡ  χώρα πέφυκεν	ότι δηλαδή η χώρα είναι από τη φύση της ικανή
οἵα παρέχεσθαι  πλείστας  προσόδους.	να παρέχει πάρα πολλούς πόρους/ έσοδα.
Αἱ μὲν γὰρ ὧραι ἐνθάδε πρᾳόταταί εἰσίν·	Γιατί οι εποχές εδώ είναι πάρα πολύ ήπιες·
ἅ δὲ πολλαχοῦ οὐδὲ βλαστάνει	και τα φυτά που σε πολλά μέρη ούτε καν φυτρώνουν
καρποφορεῖ ἐνθάδε.	καρποφορούν εδώ.
Ὥσπερ δὲ ἡ γῆ (παμφορωτάτη ἐστίν),	Και όπως ακριβώς η γη παράγει κάθε λογής αγαθά,
οὕτω καὶ ἡ θάλαττα περὶ τὴν χώραν	έτσι και η θάλασσα γύρω από τη χώρα
παμφορωτάτη  ἐστίν.	είναι πολύ προσοδοφόρα.
Καὶ μὴν  ὅσαπερ ἀγαθά ἐν ταῖς ὥραις	Και ασφαλώς, όσα, βέβαια, αγαθά σε κάθε εποχή
οἱ  θεοὶ παρέχουσι (τοῖς ἀνθρώποις),	δίνουν οι θεοί στους ανθρώπους,
καὶ ταῦτα  πάντα ἐνταῦθα  πρῳαίτατα μὲν ἄρχεται,	και αυτά όλα εδώ πάρα πολύ νωρίς αρχίζουν
ὀψιαίτατα  δὲ λήγει.	και πάρα πολύ αργά σταματούν.
Πρὸς τούτοις  ἡ χώρα ἔχει καὶ  ἀίδια ἀγαθά.	Επιπλέον, η χώρα έχει και παντοτινά αγαθά.
Πέφυκε μὲν γὰρ ἐν αὐτῇ  ἄφθονος  λίθος,	Έτσι, από τη φύση υπάρχει σ’ αυτήν άφθονο μάρμαρο,
ἐξ  οὗ γίγνονται  κάλλιστοι μὲν ναοί,	από το οποίο γίνονται πάρα πολύ όμορφοι ναοί,
κάλλιστοι δὲ βωμοί,	πολύ ωραίοι βωμοί,
εὐπρεπέστατα δὲ θεοῖς ἀγάλματα.	και πολύ κομψά για τους θεούς αγάλματα.
Ἔστι δὲ καὶ γῆ	Υπάρχουν όμως και μερικές περιοχές
ἥ σπειρομένη μὲν οὐ φέρει καρπόν,	που, όταν καλλιεργούνται, δεν παράγουν καρπούς,
ὀρυττομένη δὲ τρέφει	όταν όμως αξιοποιούνται για εξόρυξη, μπορούν να θρέψουν
πολλαπλασίους ἤ εἰ σῖτον ἔφερε.	πολύ περισσότερους απ’ όσους θα έτρεφαν αν καλλιεργούνταν.
Καὶ μὴν ὑπάργυρός ἐστι.	Και ασφαλώς έχει κοιτάσματα αργύρου.

1η δραστηριότητα: Διαβάζω το αρχαίο κείμενο και απαντώ σε ερωτήσεις κατανόησης
2η δραστηριότητα: Προσπαθώ να αποδώσω στη ν.ε. το αρχαίο κείμενο Επεξεργασία κειμένου
1 Τῶν Ἀθήνησι προεστηκότων τινὲς ἔλεγον Τῶν Ἀθήνησι = από αυτούς που ζουν στην Αθήνα προεστηκότων > του ρ. προΐσταμαι = είμαι αρχηγός μερικοί / κάποιοι από τους ηγέτες της Αθήνας (πβ. ν.ε.: προϊστάμενος) 2 ὡς γιγνώσκουσι μὲν τὸ δίκαιον, ὡς, ὅτι > ειδικοί σύνδεσμοι = ότι γιγνώσκουσι > του ρ. γιγνώσκω = γνωρίζω > γνωρίζουν μέν - δέ = αντιθετικοί ή εναντιωματικοί σύνδεσμοι Συνήθως χρησιμοποιούνται μαζί, δηλώνοντας αντίθεση. μέν = όμως, αλλά, από τη μια, καθώς, ενώ Ο μέν μπορεί να ακολουθείται από τα ισοδύναμα του δὲ: ἀλλά,ἀτάρ ή αὐτάρ, αὖ, αὖθις, αὖτε ή ακόμη από τα: πρῶτον μέν - εἶτα, πρῶτον μέν - ἔπειτα, πρῶτον μέν - μετὰ τοῦτο Μερικές φορές χρησιμοποιείται μόνος του και τότε σημαίνει:βέβαια, μάλιστα ή τουλάχιστον δέ = αλλά, ενώ, από την άλλη 3 ἀναγκάζονται δὲ διὰ τὴν πενίαν τοῦ πλήθους διὰ διαμέσου, πέρα για πέρα, μετά από χρόνο, εξαιτίας πενίαν > ουσ. ἡ πενία = φτώχεια > λόγω της φτώχειας του λαού 4 ἀδικώτεροι εἶναι περὶ τὰς πόλεις. ἀδικώτεροι εἶναι = να είναι άδικοι περὶ τὰς πόλεις = απέναντι στις (άλλες) πόλεις 5 Ἐκ τούτου ἐπεχείρησα σκοπεῖν ἐκ τούτου = από αυτό, εξαιτίας αυτού ἐπεχείρησα > του ρ. ἐπιχειρέω-ῶ σκοπεῖν του ρ. σκοπέω-ῶ = εξετάζω, διερευνώ > να διερευνήσω (πρβλ. σκοπός, σκέψη) 6 εἴ πῃ δύναιντο ἄν οἱ πολῖται εἴ πῃ δύναιντ’ ἂν = αν θα μπορούσαν με κάποιον τρόπο 7 διατρέφεσθαι ἐκ τῆς ἑαυτῶν (χώρας). διατρέφεσθαι = του ρ. διατρέφομαι = να συντηρηθούν ἐκ τῆς ἑαυτῶν = από τη δικιά τους 8 Τοῦτο μὲν οὖν εὐθύς ἀνεφαίνετό μοι, τοῦτο = αυτό   οὖν > συμπερασματικός σύνδεσμος     = λοιπόν, βέβαια, άρα, επομένως. εὐθύς = αμέσως ἀνεφαίνετο > του ρ. ἀναφαίνομαι = φανερώνομαι καθαρά, σχηματίζω τη γνώμη μοι > προσ. αντ. = σε μένα > Άρχισα λοιπόν να σχηματίζω τη γνώμη 9 ὅτι ἡ χώρα πέφυκεν πέφυκεν > του ρ. φύω = είναι από τη φύση της ικανή 10 οἵα παρέχεσθαι πλείστας προσόδους. οἵα παρέχεσθαι πλείστας προσόδους = να παρέχει πάρα πολλούς πόρους/ έσοδα. πρόσοδος = έσοδο, κέρδος, εισόδημα // προσέλευση, προσέγγιση // έφοδος, επίθεση // ιερή πομπή 11 Αἱ μὲν γὰρ ὧραι ἐνθάδε πρᾳόταταί εἰσίν·  γάρ > αιτιολογικός σύνδεσμος     = διότι, δηλαδή, γιατί, επειδή ὧρα = εποχή (του έτους) (πρβλ. πρόωρος, άγουρος < ά-ωρος = δεν έχει φτάσει στην ώρα του) ἐνθάδε = εδώ πρᾳότατος > του επιθ. ὁ ἡ πράος τὸ πράον = ήπιος, μαλακός εἰσίν = γ΄ πληθ. ενεστώτα του ρ. εἰμί = είμαι > είναι 12 ἅ δὲ πολλαχοῦ οὐδὲ βλαστάνει πολλαχοῦ > επίρρ. = σε πολλά μέρη 13 καρποφορεῖ ἐνθάδε. 14 Ὥσπερ δὲ ἡ γῆ (παμφορωτάτη ἐστίν), ὥσπερ… οὕτω = όπως ακριβώς… έτσι ὁ/ἡ πάμφορος, τὸ πάμφορον (< πᾶν + φέρω) = αυτός που παρέχει κάθε λογής αγαθά, ο πολύ εύφορος 15 οὕτω καὶ ἡ θάλαττα περὶ τὴν χώραν περὶ τὴν χώραν = γύρω από τη χώρα 16 παμφορωτάτη ἐστίν. ὁ/ἡ πάμφορος, τὸ πάμφορον (< πᾶν + φέρω) = αυτός που παρέχει κάθε λογής αγαθά, ο πολύ εύφορος 17 Καὶ μὴν ὅσαπερ ἀγαθά ἐν ταῖς ὥραις καὶ μήν = και ασφαλώς ὅσαπερ (αναφ. αντων.) = όσα βέβαια ἐν μέσα, επάνω, κοντά, μεταξύ, σε (π.χ. ἐν + τῷ = στο) 18 οἱ θεοὶ παρέχουσι (τοῖς ἀνθρώποις), παρέχουσι > γ' πληθ. του ρ. παρέχω 19 καὶ ταῦτα πάντα ἐνταῦθα πρῳαίτατα μὲν ἄρχεται, ἐνταῦθα = εδώ πρῳαίτατα = πάρα πολύ νωρίς (πβ. ν.ε.: πρώιμος, πρωί, πρωινός) ἄρχεται > του ρ. ἄρχομαι > αρχίζουν (πβ. ν.ε.: αρχή, αρχηγός, άρχοντας) 20 ὀψιαίτατα δὲ λήγει. ὀψιαίτατα = πάρα πολύ αργά (πβ. ν.ε.: όψιμος) λήγει = του ρ. λήγω = τελειώνω, τερματίζω, σταματώ 21 Πρὸς τούτοις ἡ χώρα ἔχει καὶ ἀίδια ἀγαθά. πρὸς τούτοις = πέρα από αυτά, επιπλέον ὁ/ἡ ἀίδιος, τὸ ἀίδιον = παντοτινός, διαρκής 22 Πέφυκε μὲν γὰρ ἐν αὐτῇ ἄφθονος λίθος, πέφυκε > του ρ. φύομαι = υπάρχει εκ φύσεως λίθος = μάρμαρο 23 ἐξ οὗ γίγνονται κάλλιστοι μὲν ναοί, ἐκ ή ἐξ (πριν από φ.) από, έξω, μακριά  ὅς, ἥ, ὅ > αναφορική αντωνυμία     = ο οποίος, που, όποιος, αυτός ο οποίος         Ενικός αρ.   αρ. θηλ. ουδ. Ον ὅς ἥ ὅ Γεν οὗ ἧς οὗ Δοτ ᾦ ᾖ ᾦ Αιτ ὅν ἥν ὅ Πληθυντικός αρ. Ον οἵ αἵ ἅ Γεν ὧν ὧν ὧν Δοτ οἷς αἷς οἷς Αιτ οὕς ἅς ἅ κάλλιστος, ἡ καλλίστη, τὸ κάλλιστον (επίθ. ὁ καλός, ἡ καλή, τὸ καλόν) = πάρα πολύ όμορφος 24 κάλλιστοι δὲ βωμοί, 25 εὐπρεπέστατα δὲ θεοῖς ἀγάλματα. ὁ/ἡ εὐπρεπής, τὸ εὐπρεπές = κομψός 26 Ἔστι δὲ καὶ γῆ ἥ σπειρομένη μὲν σπειρομένη > του ρ. σπείρομαι = σπέρνω ἔστι δὲ καὶ γῆ ἣ σπειρομένη = υπάρχουν και μερικές περιοχές που, όταν καλλιεργούνται   ὅς, ἥ, ὅ > αναφορική αντωνυμία     = ο οποίος, που, όποιος, αυτός ο οποίος         Ενικός αρ.   αρ. θηλ. ουδ. Ον ὅς ἥ ὅ Γεν οὗ ἧς οὗ Δοτ ᾦ ᾖ ᾦ Αιτ ὅν ἥν ὅ Πληθυντικός αρ. Ον οἵ αἵ ἅ Γεν ὧν ὧν ὧν Δοτ οἷς αἷς οἷς Αιτ οὕς ἅς ἅ 27  οὐ φέρει καρπόν,     οὐ, οὐκ, οὐχ, οὐχὶ > αρνητικό μόριο = όχι, δεν 28 ὀρυττομένη δὲ ὀρυττομένη > του ρ. ὀρύττομαι > όταν όμως αξιοποιούνται για εξόρυξη (πβ. ν.ε.: όρυγμα, ορυχείο, μεταλλωρύχος, αλατωρυχείο) 29 τρέφει πολλαπλασίους ἤ εἰ σῖτον ἔφερε. τρέφει πολλαπλασίους ἤ εἰ σῖτον ἔφερε = μπορούν να θρέψουν πολύ περισσότερους απ’ όσους θα έτρεφαν, αν καλλιεργούνταν 30 Καὶ μὴν ὑπάργυρός ἐστι. καὶ μὴν = και βέβαια ἐστι = έχει ὁ/ἡ ὑπάργυρος, τὸ ὑπάργυρον = αυτός που έχει κοιτάσματα αργύρου
3η δραστηριότητα: άσκηση για τη μετάφραση Λεξιλογικά

Για τη λέξη γη

Για να βρεις τη σημασία των λέξεων του Λεξιλογικού Πίνακα πήγαινε στα λεξικά της Πύλης για την ελληνική γλώσσα ή χρησιμοποίησε τους παρακάτω δεσμούς:

Με κόκκινο χρώμα οι πρόσθετες λέξεις

Αρχαία Ελληνική / Νέα Ελληνική	Νέα Ελληνική
γήινος γεώδης (και γαιώδης)
ὁ/ἡ γηγενής , τὸ γηγενές, ιθαγενής ὁ γεωπόνος ὁ γεωργός ὁ γεωγράφος ὁ γήλοφος και γεώλοφος ( = λοφίσκος) τὸ γήπεδον (-ο) [= (α.ε.) τεμάχιο γης,  (ν.ε) εγκατάσταση διεξαγωγής αθλητικών συναντήσεων] ἡ γεωμετρία ἐπίγειος ἔγγειος μεσόγειος ὑπόγειος	γεωλόγος γεώμηλο [= πατάτα] γεώτρηση γεωτρύπανο γεωδυναμική γεωπολιτικός γηπεδούχος περίγειο απόγειο υδρόγειος υπέργειος απογειώνω προσγειώνω
Πρόσθετες λέξεις
γεωδαισία γεωθερμία γεωμορφολογία γεωπολιτική γεωφυσική γεωχημεία ημιυπόγειος ισόγειος

Ασκήσεις
Ταίριαξε τους ορισμούς με την κατάλληλη λέξη Να αντιστοιχίσετε τις λέξεις με τις συνώνυμές τους.  Να αντιστοιχίσετε τις λέξεις με τις αντώνυμές τους.  Να συμπληρώσετε τα κενά με την κατάλληλη λέξη  Κατέβασε τις πρόσθετες ασκήσεις σε αρχείο pdf  Σχολικού βιβλίου Να συμπληρώσετε τα κενά με την κατάλληλη λέξη από τον Λεξιλογικό Πίνακα (2η άσκηση)

Συντακτική ανάλυση κειμένου

Γραμματική

Οριστική Ενεστώτα Ενεργητικής Φωνής

λύ- ω λύ- εις λύ- ει λύ- ομεν λύ- ετε λύ- ουσιν	Για να σχηματίσουμε τον ενεστώτα των βαρύτονων ρημάτων  προσθέτουμε στο χρονικό θέμα του ρήματος τις καταλήξεις του ενεστώτα. Για να διαπιστώσεις ότι είναι πολύ εύκολο, δες τις ασκήσεις που ακολουθούν:
	Ασκήσεις
	Κλίνε στα α.ε. τον ενεστώτα του ρ. πλέκω, συγκρίνοντάς τον με τα ν.ε. Κλίνε στα α.ε. τον ενεστώτα του ρ. λέγω Κλίνε στα α.ε. τον ενεστώτα του ρ. γράφω Αντιστοίχισε τους τύπους του ενεστώτα του ρ. λύω με τους τύπους της προσωπικής αντ. Συμπλήρωσε τις προτάσεις με τους τύπους του ενεστώτα του ρ. διδάσκω 1η. Συμπλήρωσε τα ρήματα με τις σωστές καταλήξεις του ενεστώτα 2η. Συμπλήρωσε τα ρήματα με τις σωστές καταλήξεις του ενεστώτα

Οριστική Μέλλοντα Ενεργητικής Φωνής

λύ-σ-ω λύ-σ-εις λύ-σ-ει λύ-σ-ομεν λύ-σ-ετε λύ-σ-ουσιν Δες το βίντεο	Για να σχηματίσουμε το μέλλοντα των φωνηεντόληκτων ρημάτων, (δηλαδή των ρημάτων που έχουν χαρακτήρα φωνήεν) παίρνουμε το ρήμα όπως το κλίναμε στον ενεστώτα ανάμεσα στο θέμα και στην κατάληξη προσθέτουμε το χαρακτηριστικό γράμμα του μέλλοντα που είναι το -σ- και λέγεται χρονικός χαρακτήρας.
χαρακτήρας:  γραφική αναπαράσταση	Τι γίνεται με τα ρήματα που είναι αφωνόληκτα; όσα, δηλαδή, έχουν χαρακτήρα: χειλικό:      π, β, φ ουρανικό:  κ, γ, χ  οδοντικό:  τ, δ, θ Ο χαρακτήρας των ρημάτων αυτών ενώνεται με το -σ- του μέλλοντα και μας δίνει διάφορες μεταβολές. Έτσι,
γρά-ψ-ω γρά-ψ-εις γρά-ψ-ει γρά-ψ-ομεν γρά-ψ-ετε γρά-ψ-ουσιν Δες το βίντεο	Τα χειλικόληκτα: π, β, φ, πτ,  +  σ = ψ, π.χ. τρέπω > τρέψω,  τρίβω > τρίψω,  γράφω > γράψω,       βλάπτω > βλάψω Τα ίδια δε λέμε κι εμείς στα νέα ελληνικά; Τελικά δεν είναι και τόσο περίεργα τα αρχαία, γιατί μοιάζουν πάρα πολύ με τα νέα!
ἄρ-ξ-ω ἄρ-ξ-εις ἄρ-ξ-ει ἄρ-ξ-ομεν ἄρ-ξ-ετε ἄρ-ξ-ουσιν Δες το βίντεο	Τα ουρανικόληκτα:  κ, γ, χ  ττω, σσω, ζω  +  σ =  ξ, π.χ.   διώκω > διώξω,  λέγω > λέξω,  ἄρχω > ἄρξω,  φυλάττω  > φυλάξω
πεί-σ-ω πεί-σ-εις πεί-σ-ει πεί-σ-ομεν πεί-σ-ετε πεί-σ-ουσιν Δες το βίντεο	Τα οδοντικόληκτα: τ, δ, θ μερικά σε -ττω, -ζω και -ίζω + σ = σ, π.χ.  πείθω > πείσω,     σχίζω > σχίσω Σημείωση: τα ρήματα που έχουν ρηματικό χαρακτήρα δ, τελειώνουν σε -ίζω και έχουν περισσότερες από δύο συλλαβές  σχηματίζουν το μέλλοντα σε -ιῶ, π.χ. νο-μί-ζω > νομιῶ,  κο-μί-ζω > κομιῶ
	Σημείωση: Τα ρήματα που έχουν χαρακτήρα: μ, ν, λ, ρ (π.χ. τρέμω, στένω, θέλω, φέρω)σχηματίζουν το μέλλοντα με διαφορετικό τρόπο. (ύλη γ' γυμνασίου)
	Ασκήσεις
	Ασκήσεις για το σχηματισμό του μέλλοντα 1η άσκηση   2η άσκηση Άσκηση σωστού λάθους στο σχηματισμό του μέλλοντα ενεργ. φ. στα α.ε. Κλίνε στα α.ε. τον μέλλοντα του ρ. πλέκω, συγκρίνοντάς τον με τα ν.ε. Άσκηση για κλίση μέλλοντα του ρ. λέγω Κλίνε το μέλλοντα των ρημάτων διώκω, γράφω, πείθω Να μεταφέρεις τους τύπους του ενεστώτα στο μέλλοντα

Ασκήσεις

1η άσκηση, διάκριση φωνηεντόληκτων συμφωνόληκτων Κλίνε στα α.ε. τον ενεστώτα του ρ. πλέκω, συγκρίνοντάς τον με τα ν.ε. Κλίνε στα α.ε. τον ενεστώτα του ρ. λέγω Κλίνε στα α.ε. τον ενεστώτα του ρ. γράφω Αντιστοίχισε τους τύπους του ενεστώτα του ρ. λύω με τους τύπους της προσωπικής αντ. Συμπλήρωσε τις προτάσεις με τους τύπους του ενεστώτα του ρ. διδάσκω 1η. Συμπλήρωσε τα ρήματα με τις σωστές καταλήξεις του ενεστώτα 2η. Συμπλήρωσε τα ρήματα με τις σωστές καταλήξεις του ενεστώτα 1η άσκηση για το σχηματισμό του μέλλοντα   2η άσκηση για το σχηματισμό του μέλλοντα Άσκηση σωστού λάθους στο σχηματισμό του μέλλοντα ενεργ. φ. στα α.ε. Κλίνε στα α.ε. τον μέλλοντα του ρ. πλέκω, συγκρίνοντάς τον με τα ν.ε. Άσκηση για κλίση μέλλοντα του ρ. λέγω Κλίνε το μέλλοντα των ρημάτων διώκω, γράφω, πείθω Να μεταφέρεις τους τύπους του ενεστώτα στο μέλλοντα σχολικού βιβλίου Να συμπληρώσετε το σωστό τύπο του ρ. εἰμί (1η) Να αντιστοιχίσετε τις φράσεις των δυο στηλών (2η) Να κλίνετε στην οριστική ενεστώτα και μέλλοντα τα ρήματα: καταλύω, πείθω, τρέπω, λήγω(4η) Να μεταφέρετε τους ρηματικούς τύπους στο ίδιο πρόσωπο του άλλου αριθμού (5η) Να μεταφέρετε τα ρήματα των παρακάτω φράσεων από τον ενεστώτα στον μέλλοντα (6η) Να μεταφέρετε τα ρήματα των παρακάτω προτάσεων από τον μέλλοντα στον ενεστώτα (7η)

Παράλληλα κείμενα

[...] δεῖ δὲ τῆς πόλεως κατεσκευασμένης ἱκανῶς τοῖς ἀναγκαίοις πρὸς τὸν πόλεμον, εἰς ταῦτα τὴν εὐπορίαν τρέπειν αὐτῆς ἀφ' ὧν δόξα μὲν γενομένων ἀί̈διος, εὐπορία δὲ γινομένων ἑτοίμη παρέσται, παντοδαπῆς ἐργασίας φανείσης καὶ ποικίλων χρειῶν, αἳ πᾶσαν μὲν τέχνην ἐγείρουσαι, πᾶσαν δὲ χεῖρα κινοῦσαι, σχεδὸν ὅλην ποιοῦσιν ἔμμισθον τὴν πόλιν, ἐξ αὑτῆς ἅμα κοσμουμένην καὶ τρεφομένην.

Πλούταρχος, Περικλῆς 12.4

Μετάφραση

Πρέπει η πόλη, αφού ετοίμασε σε ικανοποιητικό βαθμό τα απαραίτητα για τον πόλεμο, σε αυτά τα έργα να διοχετεύει την ευπορία της, τα οποία θα χαρίσουν δόξα αθάνατη, αν γίνουν, ενώ όσο γίνονται, θα υπάρχει πραγματική ευημερία, αφού θα απαιτηθεί κάθε είδους εργασία και θα παραστεί κάθε είδους ανάγκη, οι οποίες δραστηριοποιώντας κάθε επαγγελματία και κινητοποιώντας όλα τα χέρια κάνει έμμισθο σχεδόν όλη την πόλη και ταυτόχρονα (την κάνει) να αναπτύσσεται και να συντηρείται από μόνη της.

[20] ἢν δὲ τὴν εἰρήνην ποιησώμεθα καὶ τοιούτους ἡμᾶς αὐτοὺς παράσχωμεν οἵους αἱ κοιναὶ συνθῆκαι προστάττουσι, μετὰ πολλῆς μὲν ἀσφαλείας τὴν πόλιν οἰκήσομεν, ἀπαλλαγέντες πολέμων καὶ κινδύνων καὶ ταραχῆς, εἰς ἣν νῦν πρὸς ἀλλήλους καθέσταμεν, καθ’ ἑκάστην δὲ τὴν ἡμέραν πρὸς εὐπορίαν ἐπιδώσομεν, ἀναπεπαυμένοι μὲν τῶν εἰσφορῶν καὶ τῶν τριηραρχιῶν καὶ τῶν ἄλλων τῶν περὶ τὸν πόλεμον λειτουργιῶν, ἀδεῶς δὲ γεωργοῦντες καὶ τὴν θάλατταν πλέοντες καὶ ταῖς ἄλλαις ἐργασίαις ἐπιχειροῦντες αἳ νῦν διὰ τὸν πόλεμον ἐκλελοίπασιν. [21] ὀψόμεθα δὲ τὴν πόλιν διπλασίας μὲν ἢ νῦν τὰς προσόδους λαμβάνουσαν, μεστὴν δὲ γιγνομένην ἐμπόρων καὶ ξένων καὶ μετοίκων ὧν νῦν ἐρήμη καθέστηκεν.

Ἰσοκράτης, Περί εἰρήνης 20-21

Μετάφραση

Αν κάνουμε την ειρήνη και αν έχουμε τέτοια συμπεριφορά όπως ορίζουν οι κοινές συνθήκες, θα κατοικήσουμε την πόλη με πολλή ασφάλεια, αφού απαλλαγούμε από πολέμους και κινδύνους και αναταραχή, στην οποία τώρα έχουμε περιέλθει, και κάθε ημέρα θα αυξάνουμε τον πλούτο, ανακουφισμένοι από τις εισφορές και τις τριηραρχίες και από τις άλλες λειτουργίες τις σχετικές με τον πόλεμο, χωρίς φόβο καλλιεργώντας τη γη και ταξιδεύοντας στη θάλασσα και ασχολούμενοι με τις άλλες εργασίες, οι οποίες τώρα έχουν εκλείψει εξαιτίας του πολέμου. Και θα δούμε την πόλη να έχει διπλάσια έσοδα από όσα εισπράττει τώρα και να είναι γεμάτη από εμπόρους και ξένους και μετοίκους, από τους οποίους τώρα έχει ερημώσει.