Κάποιοι φοβούνται τα αεροπλάνα και αισθάνονται δυσφορία ανάμεσα σε πολύ κόσμο και άλλοι μπορεί να φοβούνται τον ύπνο ή τα χρώματα...Δείτε ποιες είναι οι δέκα από τις πιο περίεργες φοβίες που έχουν καταγραφεί.
Με την αγοραφοβία, την κλειστοφοβία, το φόβο της πτήσης, το φόβο του σκοταδιού, οι περισσότεροι είμαστε εξοικειωμένοι, γιατί είτε έχουμε γνωρίσει τουλάχιστον έναν άνθρωπο που να πάσχει από κάποιο απ' αυτά ή μπορεί και να πάσχουμε εμείς οι ίδιοι. Ανάμεσα, όμως, στις διάφορες φοβίες για τις οποίες έχουμε ακούσει ή βιώσει πολλά, υπάρχουν και άλλες, λιγότερο συνηθισμένες, που όσο κι αν στους περισσότερους φαίνονται αστείες, οι πάσχοντες δεν παύουν να ταλαιπωρούνται από αυτές. Κι αν νομίζετε ότι είστε ατρόμητοι, θυμηθείτε «Το αυτό» του Στίβεν Κινγκ και σκεφτείτε αν έστω και για λίγο οι κλόουν δεν σας φαινόντουσαν και τόσο διασκεδαστικοί...
Τι είναι η φοβία;
Στη θέα της κατσαρίδας νομίζετε ότι θα πάθετε εγκεφαλικό και αν δεν υπάρχει κάποιος κοντά σας να την σκοτώσει, θα μπορούσατε να μείνετε εκτός σπιτιού για μέρες; Τότε καταλαβαίνετε περί τίνος πρόκειται όταν μιλάμε για φοβίες: είναι κάποιοι παράλογοι φόβοι –μια κατσαρίδα δεν θα μας κάνει κακό, παρ' όλ' αυτά εμείς θα μπορούσαμε να λιποθυμήσουμε από το φόβο μας- τους οποίους εμείς έχουμε σε υπερβολικό βαθμό και θεωρούνται διαταραχή άγχους.
Υπάρχουν 3 κατηγορίες όσον αφορά τις φοβίες: αγοραφοβία, κοινωνικές φοβίες και ειδικές φοβίες. Η αγοραφοβία είναι ο φόβος ότι δεν μπορούμε να βγούμε εύκολα από ένα χώρο, μέρος, πάρτι κ.ο.κ. και συνήθως όσοι πάσχουν από αυτή αποφεύγουν τα ανοιχτά μέρη με πολύ κόσμο. Οι κοινωνικές φοβίες εντοπίζονται σε όσους δεν μπορούν να βρίσκονται ανάμεσα σε άλλους ανθρώπους και να παρευρίσκονται σε κοινωνικές εκδηλώσεις και καταστάσεις και οι ειδικές φοβίες είναι φόβοι ορισμένων ανθρώπων για ένα συγκεκριμένο μέρος, αντικείμενο, κατάσταση κ.ά. Οι φοβίες αυτές αναπτύσσονται στην παιδική μας ηλικία και προκαλούνται συνήθως από κάποια τραυματική κατάσταση, από τη χημεία του εγκεφάλου μας ή από συμπεριφορές που μάθαμε από τους γονείς μας.
Παρ' όλο που οι άνθρωποι πάσχουν από διάφορες φοβίες – έχουν καταγραφεί περίπου 200 είδη – εμείς συγκεντρώσαμε τις 10 πιο περίεργες από αυτές.
1.Φόβος του χαρτιού (παπυροφοβία)
Κατ' αρχάς να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν φοβούνται όλοι το χαρτί με τον ίδιο τρόπο: κάποιοι δεν μπορούν να το ακουμπάνε, άλλοι δεν αντέχουν το σκίσιμό του, το τσάκισμά του, μερικοί δεν ανέχονται το βρεγμένο χαρτί κ.ο.κ. (ανάμεσά τους είναι και η διάσημη ηθοποιός Μέγκαν Φοξ). Η αλήθεια είναι, όμως, ότι επειδή το χαρτί είναι στην καθημερινότητά μας με διάφορους τρόπους, δεν μπορούμε εύκολα να ξεφύγουμε από αυτό και μια τέτοια φοβία μπορεί να είναι εξουθενωτική, ενώ η θεραπεία της μπορεί να περιλαμβάνει ένα συνδυασμό γνωσιακής συμπεριφοριστικής θεραπείας, απευαισθητοποίησης και, αν χρειάζεται, αγχολυτικών φαρμάκων – και ενός... ηλεκτρονικού αναγνώστη.
2.Φόβος των νέων (εφηβοφοβία)
Όλοι είχαμε στην παιδική μας ηλικία τουλάχιστον έναν ηλικιωμένο στη γειτονιά που πάντα μας φώναζε, μας έδιωχνε μακριά από την πολυκατοικία στην οποία έμενε και μας πέταγε νερά ή ό,τι έβρισκε μπροστά του. Το πιθανότερο είναι, βέβαια, αυτός ο ηλικιωμένος να έπασχε απλώς από κακή διάθεση κι όχι από εφηβοφοβία, η οποία δημιουργεί μια ανεξήγητη φοβία για τους έφηβους, που οδηγεί το άτομο που πάσχει σε αποφυγή, παράνοια, διακρίσεις απέναντί τους κ.ο.κ. Η θεραπεία για μια τέτοια φοβία μπορεί να απαιτεί ένα συνδυασμό τακτικών, συμπεριλαμβανομένης της θεραπείας μέσω συζήτησης, έτσι ώστε να βρεθεί η ρίζα του προβλήματος.
3.Φόβος της ποίησης
Μήπως τα σονέτα σας κάνουν να ιδρώνετε, τα χαϊκού σας κάνουν να κρύβεστε και τα ποιήματα εν γένει σας προκαλούν πανικό και δυσφορία; Τότε μάλλον πάσχετε από αυτή την περίεργη φοβία, όπου η ποίηση σας προκαλεί κρύο ιδρώτα. Ο λόγος για μια τέτοια κατάσταση συνήθως προκύπτει από το πώς γνωρίσαμε αρχικά τη λογοτεχνία και κατά πόσο ασπαζόμαστε τη θεωρία ότι η ποίηση είναι για ακαδημαϊκούς, για την υψηλή κοινωνία κι εμείς δεν θα μπορέσουμε να την καταλάβουμε. Η ποίηση στην πραγματικότητα είναι μια μορφή έκφρασης στην οποία δεν είμαστε συνηθισμένοι σε καθημερινή βάση, γι' αυτό και μας προκαλεί αμηχανία.
4.Φόβος του εμετού (εμετοφοβία)
Η εμετοφοβία είναι στην πραγματικότητα μια πολύ κοινή φοβία, την οποία ενδεχομένως να μην ακούτε συχνά, αφού κανείς δεν θέλει να μιλήσει για το πόσο φοβάται τον εμετό. Όσοι πάσχουν από αυτή, φοβούνται πολύ μην αρρωστήσουν και αποφεύγουν καταστάσεις που μπορούν να προκαλέσουν γαστρεντερική αναταραχή, όπως φαγητά μαγειρεμένα από άλλους ή συγκεκριμένα φαγητά και ποτά που φοβούνται μην τους προκαλέσουν δηλητηρίαση, με αποτέλεσμα να αναπτύσσουν τελικά διατροφικές διαταραχές. Οι γυναίκες είναι πολύ πιθανό να αποφεύγουν την εγκυμοσύνη για το λόγο αυτό, ενώ γενικά όλοι αποφεύγουν να βρίσκονται κοντά σε αρρώστους. Η αιτία αυτής της φοβίας συνήθως οφείλεται σε τραυματικές εμπειρίες της παιδικής ηλικίας (π.χ. αισθάνονταν βάρος στην οικογένεια όταν ήταν άρρωστοι) και μπορεί να αντιμετωπιστεί αν αναλυθεί η αιτία της.
5.Φόβος του ύπνου (υπνοφοβία)
Ο καλός, ποιοτικός νυχτερινός ύπνος είναι αυτός που θα μας χαρίσει και θα διατηρήσει την πνευματική και σωματική μας υγεία. Παρ' όλ' αυτά υπάρχουν άνθρωποι για τους οποίους ο ύπνος μπορεί να αποτελέσει βάσανο, φοβούμενοι τους εφιάλτες ή το να τους συμβεί κάτι κακό όσο κοιμούνται. Η θεραπευτική προσέγγιση της υπνοφοβίας είναι παρόμοια με τις υπόλοιπες φοβίες: πρώτα ανακαλύπτεται η ρίζα του προβλήματος και στη συνέχεια ακολουθείται γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία.
6.Φόβος του σαγονιού
Όχι, δεν έχει να κάνει με το διπλοσάγονο, ούτε με το να προτιμάμε ένα διαφορετικό πηγούνι σε εμάς ή στους άλλους. Πρόκειται για το φόβο να κοιτάξουμε ή να ακουμπήσουμε αυτό το μέρος του σώματος, είτε αυτό ανήκει σε εμάς, είτε σε κάποιον άλλο και το περίεργο είναι πως όσοι πάσχουν από αυτή τη φοβία, καταλαβαίνουν ότι είναι παράλογη. Σαν θεραπεία χρησιμοποιείται και πάλι η συζήτηση και φάρμακα ανά περίσταση.
7.Φόβος των χρωμάτων (χρωμοφοβία)
Όσοι πάσχουν από φοβίες αισθάνονται τρόμο, τους κόβεται η ανάσα και ιδρώνουν όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με το αντικείμενο ή την κατάσταση που τις πυροδοτεί. Μερικοί φόβοι, όπως π.χ. ο φόβος για τις αράχνες, δεν παραλύει τόσο το άτομο όσο άλλου είδους φοβίες, όπως η χρωμοφοβία. Όσοι πάσχουν από αυτή μπορεί να υποφέρουν στη θέα όλων των χρωμάτων ή μερικών. Όπως και να 'χει, η φοβία αυτή μπορεί να χρειαστεί δραματικές αλλαγές στη ζωή προκειμένου να γίνει πιο ανεκτή.
8.Φόβος των καθρεφτών
«Καθρέφτη, καθρεφτάκι μου» είναι μια φράση που σίγουρα δεν θα ακούσετε ποτέ από όσους φοβούνται τους καθρέφτες, μιας και δεν έχουν κανέναν στο σπίτι τους. Η φοβία αυτή αφορά και όλες τις επιφάνειες που αντανακλούν και μπορεί να εκδηλώνεται είτε ως φόβος να δούμε το είδωλό μας στον καθρέφτη, είτε ως φόβος μην το σπάσουμε κι έχουμε κακή τύχη.
9.Φόβος της δουλειάς (εργοφοβία)
Μπορεί πλέον όλοι να τρέμουμε να πάμε στη δουλειά φοβούμενοι την απόλυση ή την περικοπή του μισθού, η εργοφοβία, όμως, είναι κάτι διαφορετικό. Όσοι πάσχουν από αυτή παρουσιάζουν υπερβολικά αυξημένα επίπεδα άγχους όσον αφορά τη δουλειά, είτε βρίσκονται σε χώρο εργασίας, είτε τους ζητείται να κάνουν κάποια δουλειά και φαίνεται πως η φοβία αυτή περικλείει και διάφορες άλλες, όπως τη φοβία να μιλήσουν δημόσια, το φόβο της αποτυχίας κ.ο.κ. Η έκθεση σε εργασιακό περιβάλλον, η γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία και τα φάρμακα μπορούν να διευκολύνουν την κατάσταση.
10.Φόβος του... φόβου (φοβοφοβία)
Όσοι πάσχουν από φοβοφοβία πιθανότατα δεν κατάφεραν να διαβάσουν ως εδώ λόγου του... φόβου τους. Οι άνθρωποι αυτοί φοβούνται μην αναπτύξουν κάποια φοβία λίγο παραπάνω από το φυσιολογικό και μεταξύ άλλων αποφεύγουν να μαθαίνουν ή να κάνουν πράγματα που μπορεί να τους «ξυπνήσουν» κάποιο φόβο.
Αυτό που, όμως, είναι σημαντικό να ξέρουμε είναι ότι ο φόβος είναι απαραίτητος για την επιβίωσή μας και αποτελεί μια αυτόματη φυσιολογική διαδικασία, ενώ οι φοβίες αποτελούν διαταραχές άγχους, είναι επίμονες και τα συμπτώματά τους μπορεί να ποικίλλουν από ιδρωμένες παλάμες μέχρι αύξηση καρδιακών παλμών, κρίσεις πανικού και κοινωνική απομόνωση. Γι' αυτό καλό είναι σε κάθε περίπτωση να συμβουλεύστε ένα γιατρό που μπορεί να κάνει εκτίμηση της κατάστασης και να σας βοηθήσει να την απαλύνετε ή ακόμη και να την αφήσετε πίσω σας.