Ο Ψυχρός Πόλεμος ήταν ο γεωπολιτικός, ιδεολογικός και οικονομικός αγώνας μεταξύ των δυο υπερδυνάμεων, ΗΠΑ και ΕΣΣΔ μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κράτησε από το 1947, μέχρι την πτώση του τείχους του Βερολίνου στις 11 Νοεμβρίου 1989 και λίγο αργότερα την πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων στα άλλα κράτη επιρροής της ΕΣΣΔ.
Ονομαζόταν Ψυχρός Πόλεμος γιατί δεν διεξήχθη ποτέ ένοπλη σύγκρουση μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΣΣΔ. Ο "πόλεμος" έγινε με τη μορφή αγώνα επικράτησης σε διάφορους τομείς όπως τα συμβατικά και τα πυρηνικά όπλα, τα δίκτυα συμμαχιών, οικονομία και οικονομικούς αποκλεισμούς, προπαγάνδα, κατασκοπεία, πολέμους σε περιφερειακά κράτη, και τον ανταγωνισμό για την κατάκτηση του διαστήματος.
Οι ΗΠΑ και η ΕΣΣΔ έφτασαν στα όρια του πολέμου κατά την κρίση των πυραύλων της Κούβας το 1962. Πόλεμοι κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου έγιναν στην Κορέα, στο Βιετνάμ, στο Αφγανιστάν καθώς και μικρότερες συγκρούσεις στην Ανγκόλα, το Ελ Σαλβαδόρ και τη Νικαράγουα.
Ο Ψυχρός Πόλεμος βασίστηκε στο φόβο και των δυο πλευρών για την απειλή χρήσης πυρηνικών όπλων και για το λόγο αυτό και οι δυο πλευρές ανέπτυξαν πολιτικές αποφυγής της χρήσης τους. Κατά τη διάρκειά του, δε χρησιμοποιήθηκαν ποτέ πυρηνικά όπλα.
Ιστορικοί σταθμοί του Ψυχρού Πολέμου
- 1946 Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ δηλώνει: "Ένα σιδηρούν παραπέτασμα έχει πέσει στην Ευρώπη".
- 1947 Αμερικανική επέμβαση στον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο με το δόγμα Τρούμαν
- 1948 Τείχος του Βερολίνου - Αποκλεισμός του Ανατολικού τομέα του Βερολίνου από τους Σοβιετικούς.
- 1949 Ίδρυση του ΝΑΤΟ, που με καθοδήγηση των ΗΠΑ έχει ως κύριο στόχο την αποτροπή κομμουνιστικής απειλής κατά της Ευρώπης.
- 1950 Διώξεις κομμουνιστών στις ΗΠΑ στην ίδια την κυβέρνηση, αλλά και εναντίον σκηνοθετών.
- 1950-1953 Ο Πόλεμος της Κορέας φέρνει σε αντιπαράθεση τις ΗΠΑ κι τους συμμάχους της με την Κίνα και τη Σοβιετική Ένωση.
- 1955 Υπογράφεται το Σύμφωνο της Βαρσοβίας βάσει του οποίου συγκεντρώνονται στρατιωτικές δυνάμεις της ΕΣΣΔ και των άλλων Σοσιαλιστικών (κομουνιστικών) Χωρών της Ανατολικής Ευρώπης.
- 1962 Κρίση της Κούβας μετά το αποτυχημένο σχέδιο εγκατάστασης σοβιετικών πυραύλων.
- 1965-1975 Πόλεμος του Βιετνάμ, οι αμερικανικές δυνάμεις έρχονται σε αντιπαράθεση με το Βόρειο Βιετνάμ το οποίο υποστηρίζει και βοηθά η Κίνα.
- 1987 Υπογράφεται μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ το πρώτο σύμφωνο πυρηνικού αφοπλισμού.
- 1989 Πτώση του Τείχους του Βερολίνου.
- 1990 Ένωση της Γερμανίας και διάλυση της Στάζι.
- 1991 Διάλυση της ΕΣΣΔ και τέλος του Ψυχρού Πολέμου.