| Νέρωνας | |
|---|---|
 | |
Ρωμαίος Αυτοκράτορας
| |
| Περίοδος εξουσίας | |
| 13 Οκτωβρίου 54 – 9 Ιουνίου 68 | |
| Προκάτοχος | Κλαύδιος |
| Διάδοχος | Γάλβας |
| Οίκος | Δυναστεία Ιουλίων-Κλαυδίων |
| Γέννηση | 15 Δεκεμβρίου 37 Άντσιο, Ιταλία |
| Θάνατος | 9 Ιουνίου 68 (31 ετών) Ρώμη, Ιταλία |
| Τόπος ταφής | Λόφος Πίντσιο, Ρώμη |
| Πατέρας | Γνάιος Δομίτιος Αχενόβαρβος |
| Μητέρα | Ιουλία Αγριππίνα |
| Σύζυγος | Κλαυδία Οκταβία (53-62) Ποππαία Σαβίνα (62-65) Στατιλία Μεσσαλίνα (66-68) |
| Επίγονοι | Κλαυδία Αυγούστα |
Ο Νέρων (λατ. Lucius Domitius Ahenobarbus Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus, 15 Δεκεμβρίου 37 - 9 Ιουνίου 68) ήταν Ρωμαίος αυτοκράτορας από το 54 έως το 68 και ο τελευταίος της Ιουλιο-Κλαυδιανής Δυναστείας. Στις 25 Φεβρουαρίου 50 ο Νέρων έγινε κληρονόμος του θείου του και θετού του πατέρα Κλαύδιου και ανέβηκε στον θρόνο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στις 13 Οκτωβρίου του 54 μετά τον θάνατό του.
Τα πρώτα χρόνια
Ο Νέρων είχε γεννηθεί με το όνομα Λούκιος Δομίτιος Αχενόβαρβος ως ο μόνος γιος του Γνάιου Δομίτιου Αχενοβάρβου και της Ιουλίας Αγριππίνας, δισέγγονης του Οκταβιανού Αυγούστου, κόρης του στρατηγού Γερμανικού και αδερφής του Αυτοκράτορα Καλιγούλα. Ο πατέρας του, αξιωματούχος στην Αυλή του Καλιγούλα ο οποίος καταγόταν από τον Αύγουστο αλλά και από τον Μάρκο Αντώνιο, πέθανε όταν ο Λούκιος ήταν μόλις τριών ετών. Ο νεαρός δεν προοριζόταν για το ανώτατο αξίωμα καθώς ο Καλιγούλας αναμενόταν να έχει δικό του αρσενικό απόγονο. Όμως ο πρόωρος φόνος του οδήγησε στη διαδοχή του στον θρόνο από τον ηλικιωμένο θείο του Κλαύδιο· ο γάμος του τελευταίου με την Ιουλία Αγριππίνα έκανε αυτομάτως τον Λούκιο υιοθετημένο γιο του Αυτοκράτορα (με το όνομα Νέρων Κλαύδιος Καίσαρ Δρούσος) και πιθανό διάδοχο. Το 51 ο δεκατετράχρονος Νέρων κηρύχθηκε ενήλικος και έγινε ανθύπατος. Δύο χρόνια μετά παντρεύτηκε, κατ' εντολή του Κλαύδιου, την κόρη του τελευταίου Κλαυδία Οκταβία.
Η ενθρόνιση
Το 54 ο Κλαύδιος πέθανε, σύμφωνα με τις φήμες δηλητηριασμένος από την Αγριππίνα, και ο Νέρων έγινε ο νεαρότερος Αυτοκράτορας της Ρώμης μέχρι τότε. Κατά την πρώτη πενταετία της θητείας του επηρεαζόταν ιδιαίτερα στις αποφάσεις του από τη μητέρα του, από τον επικεφαλής των Πραιτοριανών Σέξτο Αφράνιο Βούρο και από τους δασκάλους του, όπως ο Σενέκας ο Νεότερος, οι οποίοι ανταγωνίζονταν συνεχώς τη φιλόδοξη Αγριππίνα. Παράλληλα, απογοητευμένος από τον γάμο του, παραμέρισε την Οκταβία και σύναψε φανερή ερωτική σχέση με μία απελεύθερη από τη Μικρά Ασία, την Κλαυδία Ακτή. Η μητέρα του προσπάθησε να επέμβει προς όφελος της Οκταβίας αλλά ο Αυτοκράτορας αρνήθηκε να ακολουθήσει τις συμβουλές της. Σύμφωνα με τον ιστορικό Τάκιτο η Αγριππίνα τότε άρχισε να συνωμοτεί εναντίον του γιου της έτσι ώστε να ανεβάσει στον θρόνο τον ανήλικο Βρεττανικό, γιο του Κλαύδιου. Γρήγορα όμως ο νεαρός απεβίωσε, πιθανώς δηλητηριασμένος από τον Νέρωνα. Μέσα στα επόμενα χρόνια σταδιακά ο Αυτοκράτορας απαλλάχθηκε από την επιρροή τόσο της μητέρας του όσο και των συμβούλων του, φτάνοντας τελικά σε σημείο να διατάξει το 59 τη δολοφονία της Αγριππίνας, καθώς (σύμφωνα με τον ιστορικό Σουητώνιο) πίστευε ότι θα τον εμπόδιζε να πάρει διαζύγιο από την Οκταβία για να παντρευτεί τη νέα του ερωμένη Ποππαία Σαβίνα. Αργότερα, μετά τον θάνατο του Βούρου το 62 και κατηγορούμενος για υπεξαίρεση χρημάτων, ο Σενέκας αποσύρθηκε από τον δημόσιο βίο αφήνοντας τον Νέρωνα ανεξέλεγκτο.
Η εγκαθίδρυση της απόλυτης εξουσίας και τα έργα του
Ο Νέρων μετά την πρώτη «ήπια» πενταετία της βασιλείας του αφαίρεσε κάθε εναπομένουσα ισχύ από τη Σύγκλητο προς όφελος του Αυτοκράτορα και προχώρησε σε προγραφές υποτιθέμενων συνωμοτών. Ακόμα και ο Σενέκας διατάχθηκε να αυτοκτονήσει το 65 κατηγορούμενος για συνωμοσία. Επί των ημερών του Νέρωνα ωστόσο μειώθηκε η φορολογία, θεσπίστηκαν νέα διατάγματα για την προστασία των δούλων και των απελεύθερων από την κακομεταχείριση ή τον εκ νέου εξανδραποδισμό, εξερράγησαν και καταπνίγηκαν εξεγέρσεις στη Βρετανία, την Παλαιστίνη και την Γαλατία, ενώ έγινε κι ένας περίφημος διακανονισμός με τους Πάρθους σχετικά με το Βασίλειο της Αρμενίας, σύμφωνα με τον οποίον η νέα κυβερνώσα κατοχική δυναστεία της χώρας θα ήταν παρακλάδι των Πάρθων Αρσακιδών (με πρώτο επισήμως αναγνωρισμένο Βασιλιά τον Τιριδάτη Α’) αλλά η στέψη και η έγκριση του εκάστοτε μονάρχη θα γινόταν στην Ιταλία από τη Σύγκλητο. Ο διακανονισμός αυτός τερμάτισε μία διαμάχη δεκαετιών μεταξύ Ρωμαίων και Πάρθων. Ο Νέρων επίσης προώθησε ένα μεγάλο πρόγραμμα δημοσίων έργων, οργάνωσε αθλητικούς και καλλιτεχνικούς αγώνες, έδωσε φοροαπαλλαγές στις εισαγωγές τροφίμων για να μειώσει το κόστος τους και έσφιξε τους δεσμούς του ρωμαϊκού κράτους με τον ελληνικό κόσμο. Ακόμα, όντας αυτοανακηρυγμένος ποιητής και εραστής των τεχνών, επιχείρησε να στηρίξει έναν νέο, προπαγανδιστικό αυλικό λογοτεχνικό κύκλο (στα πρότυπα των αυγούστειων ποιητών του Μαικήνα), στον οποίον ανήκαν ο Σενέκας ο Νεότερος και ο Λουκανός.
Η μεγάλη πυρκαγιά και το τέλος
Το 64 ξέσπασε μία μεγάλη πυρκαγιά στη Ρώμη και, αφού κατεσβέσθη, ο Νέρων προχώρησε σε ένα μεγαλεπήβολο και πολυέξοδο σχέδιο οικιστικής αναμόρφωσης της πρωτεύουσας. Προκειμένου να κατασιγάσει τις φήμες που υποστήριζαν ότι η πυρκαγιά προήλθε από εμπρησμό με δική του διαταγή, ο Νέρων κατηγόρησε και καταδίωξε για ένα διάστημα τους χριστιανούς της πόλης. Το γεγονός αυτό, η μητροκτονία που διέπραξε και η τυραννική διακυβέρνηση που του αποδίδουν Ρωμαίοι ιστορικοί της περιόδου, έδωσαν στον Νέρωνα μία κακή φήμη. Σε κάθε περίπτωση η βασιλεία του έληξε άδοξα όταν η Σύγκλητος το 68 τον κήρυξε δημόσιο κίνδυνο, τον ανάγκασε να αυτοκτονήσει και αναγνώρισε ως Αυτοκράτορα τον πρώην ύπατο Γάλβα, με αποτέλεσμα την έκρηξη ενός σύντομου εμφυλίου πολέμου, τον φόνο του Γάλβα και το τέλος της Ιούλιο-Κλαυδιανής δυναστείας που αντλούσε το κύρος της από τους συγγενικούς δεσμούς με τον Οκταβιανό Αύγουστο και, μέσω αυτού, με τον Ιούλιο Καίσαρα. Σύμφωνα με τους ιστορικούς η είδηση του θανάτου του Νέρωνα έγινε δεκτή με χαρά από τη ναριστοκρατία και τη Σύγκλητο αλλά δυσαρέστησε τις λαϊκές μάζες.