Μορφές περιγραφής
❏ Ανάλογα με το βαθμό στον οποίο εμπλέκεται στην περιγραφή ο ομιλητής ή ο συγγραφέας, διακρίνουμε δύο μορφές περιγραφής, την αντικειμενική και την υποκειμενική:
α. Στην αντικειμενική περιγραφή ο ομιλητής ή ο συγγραφέας δεν αναμειγνύεται προσωπικά ούτε δηλώνει την άποψή του για ό,τι περιγράφει και γι’ αυτό το λόγο τα ρήματα βρίσκονται κυρίως στο τρίτο πρόσωπο. Η αντικειμενική περιγραφή ταιριάζει σε κείμενα πληροφοριακού χαρακτήρα (εγχειρίδια χρήσης συσκευών, εγκυκλοπαίδειες, δελτία καιρού κ.λπ.) και σε επιστημονικά κείμενα.
β. Στην υποκειμενική περιγραφή ο ομιλητής ή ο συγγραφέας εκφράζει τα συναισθήματα και τη στάση του απέναντι σε αυτό που περιγράφει και γι’ αυτό τα ρήματα είναι συχνά στο πρώτο πρόσωπο. Η υποκειμενική περιγραφή αφθονεί στη λογοτεχνία.
Πολλές φορές, όταν οι επικοινωνιακές ανάγκες το απαιτούν, τα δύο αυτά είδη περιγραφής συνδυάζονται (π.χ. σε έναν τουριστικό οδηγό ή σε ένα λογοτεχνικό δοκίμιο).
Δομή των περιγραφικών κειμένων
Η πορεία που ακολουθούμε στην περιγραφή ενός χώρου, προσώπου, αντικειμένου κ.λπ. μπορεί να παρομοιαστεί με την κίνηση μιας κάμερας: πρώτα προσεγγίζουμε συνολικά αυτό που περιγράφεται, έπειτα εστιάζουμε πάνω του και, τέλος, επιλέγουμε τις λεπτομέρειές του (από το γενικό πηγαίνουμε στο ειδικό). Στην οργάνωση των λεπτομερειών ακολουθούμε μια λογική σειρά, ανάλογα με αυτό που θέλουμε κάθε να τονίσουμε: από πάνω προς τα κάτω, από βορρά προς νότο, από ανατολικά προς τα δυτικά, από αριστερά προς τα δεξιά κ.λπ.
Γλώσσα της περιγραφής
Χαρακτηριστικά της γλώσσας της περιγραφής:
– αφθονία επιθέτων
– χρήση επιρρημάτων
– κυριαρχία του ενεστώτα και των εξακολουθητικών χρόνων
– χρήση συνδετικών ρημάτων (κυρίως του ρ. είμαι)