Το διαστημικό πρόγραμμα Μάρινερ (αγγλικά Mariner program) ήταν ένα πρόγραμμα της NASA που προώθησε μια σειρά διαστημικών συσκευών, με σκοπό την εξερεύνηση των γειτονικών πλανητών του ηλιακού συστήματος Άρη,Αφροδίτη και Ερμή.
Το πρόγραμμα Μάρινερ
Το πρόγραμμα ήταν πρωτοποριακό, συμπεριλαμβανομένης της πρώτης πλανητικής προσέγγισης, της πρώτης πλανητικής προσεδάφισης δορυφορικής συσκευής και του πρώτου διαστημικού ελιγμού με την βοήθεια πεδίων βαρύτητας.
Από τα δέκα οχήματα στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού, επτά ήταν επιτυχή και τρία χάθηκαν. Τα υστερότερα οχήματα Μάρινερ 11 και Μάρινερ 12μεταφέρθηκαν στο ακόλουθο πρόγραμμα Βόγιατζερ και μετονομάστηκαν σε Βόγιατζερ 1 και Βόγιατζερ 2 αντίστοιχα, ενώ τα Βίκινγκ 1 και Βίκινγκ 2, τεχνητοί δορυφόροι του Άρη, ήταν πιο τελειοποιημένα και εξελιγμένα μοντέλα του Μάρινερ 9.
Άλλα διαστημικά σκάφη τύπου Μάρινερ, που εκτοξεύθηκαν μετά τα Βόγιατζερ, ήτανε το Μαγγελάνος με προορισμό την Αφροδίτη, και το Γαλιλαίος με προορισμό τον Δία.
Η δεύτερη γενεά των διαστημικών σκαφών Μάρινερ υπό την ονομασία Μάρινερ Μαρκ Β (Mariner Mark II) ανέδειξε τελικά το ανιχνευτικό Κασσίνι-Χόιγκενς (Cassini-Huygens), τώρα σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο.
Η διαστημική συσκευή New Horizons (νέοι ορίζοντες) που εκτοξεύτηκε πρόσφατα με προορισμό τον Πλούτωνα, είναι βασισμένο κυρίως στις πιο απλουστευμένες Πάιονηρ 10 και Πάιονηρ 11 έχοντας και μερικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα από τη σειρά Μάρινερ, συμπεριλαμβανομένης της τριαξονικής σταθεροποίησης και του ανακλαστήρα δορυφορικής επικοινωνίας.
Βασικά κοινά χαρακτηριστικά
Τα διαστημικά σκάφη τύπου Μάρινερ έχουν ως κοινό χαρακτηριστικό τους ένα σκάφος με την μορφή οκταγώνου, το οποίο στεγάζει όλο τον ηλεκτρονικό εξοπλισμό και χρησιμεύει ως σύνδεσμος για όλα τα εξωτερικά εξαρτήματα, όπως οι κεραίες, οι φωτογραφικές μηχανές, το σύστημα προώθησης και το ηλεκτροδοτικό σύστημα ενέργειας.
Από το Μάρινερ 4 και μετά, όλα τα οχήματα Μάρινερ διέθεταν τέσσερα φωτοβολταϊκά πλαίσια, εκτός από το Μάρινερ 10 που είχε μόνο δύο. Μόνο το Μάρινερ 2 έχει για πρότυπο το διαστημικό σκάφος Ranger που πήγε στο φεγγάρι.
Επιπλέον, όλα εκτός από το Μάρινερ 2 και το 5 ήταν εξοπλισμένα με τηλεοπτικές κάμερες.
Μέχρι και το Μάρινερ 5 χρησιμοποιήθηκαν πύραυλοι τύπου Atlas-Agena για την εκτόξευση, ενώ από το Μάρινερ 6 και μετά χρησιμοποιήθηκαν πύραυλοι τύπου Atlas-Centaur.
Μάρινερ 1 και 2
Το Μάρινερ 1 εκτοξεύτηκε στις 22 Ιουλίου 1962 με προορισμό την Αφροδίτη. Καταστράφηκε όμως περίπου 5 λεπτά μετά από την εκτόξευση από τον υπάλληλο ασφάλειας της Πολεμικής Αεροπορίας επειδή εκτροχιάστηκε λόγω δυσλειτουργίας του πυραύλου.
Το Μάρινερ 2, όμοιο και εφεδρικό του Μάρινερ 1, εκτοξεύτηκε στις 27 Αυγούστου 1962 και μετά από τρεισήμισι μήνες έφθασε στον προορισμό του, την Αφροδίτη. Η αποστολή ήταν μια επιτυχία και ο Μάρινερ 2 είναι το πρώτο διαστημικό σκάφος που έφτασε σε ξένο πλανήτη. Μετά τη διέλευση από την Αφροδίτη μπήκε σε ηλιοκεντρική τροχιά στην οποία παραμένει αδρανές μέχρι σήμερα.
- Αποστολή: προσέγγιση Αφροδίτη
- Μάζα: 203 κιλά (446 λίβρες)
- Αισθητήρια όργανα:
- καταμετρητές μικροκυμάτων και υπέρυθρης ακτινοβολίας
- ανιχνευτές κοσμικής σκόνης
- μετρητής ηλιακού πλάσματος και ακτινοβολία υψηλής ενέργειας
- μετρητής μαγνητικού πεδίου
Μάρινερ 3 και 4
Τα Μάρινερ 3 και 4 ήταν αποστολές διέλευσης από τον Άρη.
Το Μάρινερ 3 λίγο μετά την εκτόξευσή του, απέτυχε να απορρίψει το προστατευτικό κάλυμμα του πυραύλου φορέα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μην ανοίξουν τα φωτοβολταϊκά πλαίσιά του, με αποτέλεσμα το σκάφος να σταματήσει να λειτουργεί πριν φτάσει στον Άρη, λόγω εκφόρτισης των μπαταριών του. Σήμερα βρίσκεται αδρανές σε ηλιοκεντρική τροχιά.
Το Μάρινερ 4, εκτοξεύτηκε στις 28 Νοεμβρίου 1964 και έφθασε στον προορισμό του, τον Άρη. Είναι η πρώτη επιτυχής προσέγγιση του Άρη και έδωσε τις πρώτες κοντινές φωτογραφίες του πλανήτη αυτού. Η επικοινωνία μαζί του χάθηκε μετά από βροχή μικρομετεωριτών και έκτοτε αγνοείται η τύχη του.
- Αποστολή: προσέγγιση Άρη
- Μάζα: 261 κιλά (575 λίβρες)
- Αισθητήρια όργανα
- φωτογραφική μηχανή με δυνατότητα ψηφιακής καταγραφής, χωρητικότητας περίπου 20 εικόνων
- καταγραφή ηλιακού πλάσματος
- ανιχνευτής κοσμικής σκόνης
- καταγραφή κοσμικής ακτινοβολίας
- καταγραφή μαγνητικού πεδίου
- ραδιο occultation
- κινήσεις ουρανίων σωμάτων
Μάρινερ 5
Το Μάρινερ 5 εκτοξεύθηκε στις 14 Ιουνίου 1967 και προσέγγισε την Αφροδίτη τον Οκτώβριο του 1967.
Διενήργησε μια σειρά επιστημονικών πειραμάτων εξετάζοντας την ατμόσφαιρα της Αφροδίτης, ανίχνευσε τα ραδιοκύματα, καταμέτρησε την φωτεινότητά του πλανήτη στο υπεριώδες φάσμα, και κατέγραψε τα ηλιακά σωματίδια καθώς και τις διακυμάνσεις του μαγνητικού πεδίου. Έκτοτε είναι αδρανές σε ηλιοκεντρική τροχιά.
- Αποστολή: προσέγγιση Αφροδίτη
- Μάζα: 245 κιλά (540 λίβρες)
- Αισθητήρια όργανα:
- φωτόμετρο υπεριώδους ακτινοβολίας
- κοσμική σκόνη
- καταγραφή ηλιακού πλάσματος
- καταγραφή κοσμικής ακτινοβολίας
- καταγραφή μαγνητικού πεδίου
- ραδιο occultation
- κινήσεις ουρανίων σωμάτων
Μάρινερ 6 και 7
Το Μάρινερ 6 και 7 ήταν μια διπλή αποστολή δύο δίδυμων διαστημικών σκαφών με προορισμό τον Άρη.
Το Μάρινερ 6 εκτοξεύθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 1969, ακολουθούμενο από το Μάρινερ 7 στις 27 Μαρτίου 1969, προσέγγισαν τον πλανήτη και διέσχισαν τον ισημερινό και το νότιο ημισφαίριο του πλανήτη Άρη. Έκτοτε μπήκαν σε ηλιοκεντρική τροχιά και είναι σήμερα αδρανή.
- Αποστολή: προσέγγιση Άρη
- Μάζα 413 κιλά (908 λίβρες)
- Αισθητήρια όργανα
- φωτογραφική μηχανή ευρέως - και στενής-γωνίας με δυνατότητα ψηφιακής καταγραφής
- φωτόμετρο υπέρυθρης ακτινοβολίας
- φωτόμετρο υπεριώδους ακτινοβολίας
- ανίχνευση ραδιόμετρο
- το υπεριώδες φασματόμετρο
- ραδιο occultation και κινήσεις ουρανίων σωμάτων
Μάρινερ 8 και 9
Το Mariner 8 και το Μάρινερ 9 ήταν δίδυμα σκάφη, σχεδιασμένα με σκοπό να χαρτογραφήσουν και τα δυο ταυτόχρονα την Αρειανή επιφάνεια. Ενώ το Μάρινερ 8 χάθηκε λόγω αστοχίας του πυραύλου φορέα, η εκτόξευση του Μάρινερ 9 επέτυχε τον Μάιο του 1971, και αφού τον Νοέμβριο του 1971 προσέγγισε τον Άρη, παρέμεινε σε δορυφορική τροχιά και έγινε ο πρώτος τεχνητός δορυφόρος του. Φωτογράφησε την επιφάνεια και ατμόσφαιρα του Άρη με τα όργανά του υπέρυθρου και υπεριώδους φάσματος φωτός. Σήμερα είναι εκτός λειτουργίας και θα παραμείνει στην δορυφορική τροχιά του Άρη τουλάχιστον έως το 2022. Κατόπιν θα διεισδύσει στην Αρειανή ατμόσφαιρα και θα καταστραφεί.
- Αποστολή: δορυφορική τροχιά του Άρη
- Μάζα 998 κιλά (2.200 λίβρες)
- Αισθητήρια όργανα:
- φωτογραφική μηχανή ευρέως - και στενής-γωνίας με δυνατότητα ψηφιακής καταγραφής
- φωτόμετρο υπέρυθρης ακτινοβολίας
- φωτόμετρο υπεριώδους ακτινοβολίας
- ανίχνευση ραδιόμετρο
- ραδιο occultation και κινήσεις ουρανίων σωμάτων
Μάρινερ 10
Αποστολή: προσέγγιση της Αφροδίτης και του Ερμή. Το Μάρινερ 10 εκτοξεύθηκε στις 3 Νοεμβρίου 1973 και είναι το πρώτο που έκανε διαστημικούς ελιγμούς με την βοήθεια πεδίων βαρύτητας. Έχοντας τελικό προορισμό τον Ερμή, κατευθύνθηκε πρώτα στην Αφροδίτη, μπήκε στο πεδίο βαρύτητας του πλανήτη και υπό την επιρροή του ανέπτυξε ταχύτητα για να φθάσει στον Ερμή. Ήταν επίσης το πρώτο διαστημικό σκάφος που προσέγγισε δύο πλανήτες, και επίσης το πρώτο (και μέχρι τώρα μοναδικό) διαστημικό σκάφος που φωτογράφησε τον Ερμή από κοντά. Συνέχισε την τροχιά του και έκτοτε βρίσκεται αδρανές σε ηλιοκεντρική τροχιά.
- Μάζα: 433 κιλά (952 λίβρες)
- Αισθητήρια όργανα:
- διπλή φωτογραφική μηχανή στενής-γωνίας με δυνατότητα ψηφιακής καταγραφής
- φωτόμετρο υπέρυθρης ακτινοβολίας
- φωτόμετρο υπεριώδους ακτινοβολίας
- ηλιακό plasma
- φορτισμένα σωματίδια
- μαγνητικά πεδία
- ραδιο occultation
- κινήσεις ουρανίων σωμάτων
Περισσότερα θέματα για το Διάστημα εδώ.
Περισσότερα θέματα για τη NASA εδώ.
Περισσότερα ιστορικά θέματα εδώ.