Η ορθογραφία της προστακτικής

Η ορθογραφία της προστακτικής 

Η πιο συχνή προστακτική (η συνοπτική προστακτική ή προστακτική αορίστου) σχηματίζεται από το θέμα του αορίστου με την προσθήκη συγκεκριμένων καταλήξεων:

● Στην ενεργητική φωνή βάζουμε «-ε» και «-τε»: γράψε, γράψτε / μίλησε, μιλήστε.

● Στην παθητική φωνή βάζουμε «-ου» και «-είτε»: γράψου, γραφτείτε / κοιμήσου, κοιμηθείτε.

Συχνά πριν τις καταλήξεις υπάρχει ένα [ι]
που προκαλεί πολλά ορθογραφικά λάθη.

Ας δούμε πώς μπορούμε να τα αποφύγουμε...

 Α  Ενεργητική φωνή

Στην πρώτη συζυγία (ρήματα σε -ω) τα πράγματα είναι εύκολα. Το [ι] του ενεστώτα διατηρείται στον αόριστο, άρα και στη συνοπτική προστακτική:

αρχίζω > άρχισα > άρχισε, αρχίστε αφήνω > άφησα > άφησε, αφήστε λύνω > έλυσα > λύσε, λύστε δακρύζω > δάκρυσα > δάκρυσε, δακρύστε κλείνω > έκλεισα > κλείσε, κλείστε αθροίζω > άθροισα > άθροισε, αθροίστε

Στη δεύτερη συζυγία (ρήματα σε -ώ) ο αόριστος σχηματίζεται κατά κανόνα σε «-ησα». Αυτό το ήτα περνάει και στη συνοπτική προστακτική:

βοηθώ > βοήθησα > βοήθησε, βοηθήστε οδηγώ > οδήγησα > οδήγησε, οδηγήστε κρατώ > κράτησα > κράτησε, κρατήστε χρησιμοποιώ > χρησιμοποίησα > χρησιμοποίησε, χρησιμοποιήστε

αλλά: μεθώ > μέθυσα > μέθυσε, μεθύστε

και: βουτώ > βούτηξα > βούτηξε, βουτήξτε τραβώ > τράβηξα > τράβηξε, τραβήξτε

 Β  Παθητική φωνή

Στην παθητική φωνή το [ι] εμφανίζεται μόνο στον πληθυντικό και είναι πάντοτε «ει»:

αφήνομαι > αφέθηκα > αφέσου, αφεθείτε λύνομαι > λύθηκα > λύσου, λυθείτε κρατιέμαι > κρατήθηκα > κρατήσου, κρατηθείτε κινούμαι > κινήθηκα > κινήσου, κινηθείτε

Δείτε περισσότερα για τη λανθασμένη χρήση της προστακτικής εδώ. 

Κάντε online ασκήσεις για την ορθογραφία της προστακτικής στα νέα ελληνικά εδώ.

Για το e-didaskalia.blogspot.gr

Αποστόλης Ζυμβραγάκης

Φιλόλογος

Περισσότερα γλωσσικά λάθη εδώ.