Του Μαρίνου Γκασιάμη
«Γερμανία, Γερμανία πάνω απ’ όλα. Πάνω απ’ όλα στον κόσμο». Αυτοί οι στίχοι αποτελούν τις δύο πρώτες στροφές του τραγουδιού, στίχοι του οποίου αποτελούν τον Γερμανικό εθνικό ύμνο. Στον εθνικό ύμνο βέβαια που χρησιμοποιείται μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο προτιμούν τους στίχους που λένε «Ενότητα, δικαιοσύνη, ελευθερία για την πατρίδα», ούτως ώστε να μην προκαλούν τα αισθήματα των υπόλοιπων λαών της ηπείρου.
Η Γερμανία είναι μια ένωση κρατιδίων που επιτεύχθηκε μόλις το 1871 υπό την μορφή της Γερμανικής Αυτοκρατορίας, που σχεδόν αμέσως έγινε και αποικιακή δύναμη.
Από τον καιρό που ήταν ακόμα στα σπάργανα, στόχος της άρχουσας τάξης της ήταν να γίνει υπερδύναμη.
Από τον καιρό που ήταν ακόμα στα σπάργανα, στόχος της άρχουσας τάξης της ήταν να γίνει υπερδύναμη.
Έχει μείνει στην ιστορία η φράση του πρώτου της καγκελάριου Όττο Φον Βίσμαρκ, που ήταν ένας αν μη τι άλλο δυναμικός και δραστήριος άνθρωπος, στην οποία είπε χαρακτηριστικά ότι «Τα μεγάλα ερωτήματα της ημέρας δεν θα απαντηθούν με λόγια και αποφάσεις της πλειοψηφίας αλλά με σίδερο και αίμα».
Η φράση αυτή καταδεικνύει την θέληση των βιομηχάνων και γενικά των εύπορων της Γερμανίας να ποδηγετήσουν τα πράγματα τουλάχιστον σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Στην πορεία αυτή η Γερμανία έχει βρει κατά την διάρκεια του 20ου και του 21ου αιώνα τρεις φορές μπροστά της την Ελλάδα.
Μια Ελλάδα που πάντα βρισκόταν με την πλάτη στον τοίχο, ωστόσο πάντα επιτελώντας το χρέος της απέναντι στην ιστορία τα έβαλε με μια υπερδύναμη και βγήκε νικητής!
Στην πορεία αυτή η Γερμανία έχει βρει κατά την διάρκεια του 20ου και του 21ου αιώνα τρεις φορές μπροστά της την Ελλάδα.
Μια Ελλάδα που πάντα βρισκόταν με την πλάτη στον τοίχο, ωστόσο πάντα επιτελώντας το χρέος της απέναντι στην ιστορία τα έβαλε με μια υπερδύναμη και βγήκε νικητής!
Η πρώτη φορά ήταν στο πλαίσιο του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου.
Η πρώτη φορά
Η Γερμανική Αυτοκρατορία στις αρχές του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου ήταν μια υπερδύναμη με τεράστια βιομηχανική παραγωγή που απομυζούσε τις πλουτοπαραγωγικές πηγές των αποικιών της.
Αποζητούσε ωστόσο να επικρατήσει και επί των παραδοσιακών υπερδυνάμεων του 19ου αιώνα, δηλαδή την Βρετανία και την Γαλλία, που και στις απαρχές του 20ου έδειχναν να ελέγχουν σε μεγάλο βαθμό την υφήλιο μιας και το «άστρο» των ΗΠΑ δεν είχε αρχίσει ακόμα να ανατέλλει.
Αποζητούσε ωστόσο να επικρατήσει και επί των παραδοσιακών υπερδυνάμεων του 19ου αιώνα, δηλαδή την Βρετανία και την Γαλλία, που και στις απαρχές του 20ου έδειχναν να ελέγχουν σε μεγάλο βαθμό την υφήλιο μιας και το «άστρο» των ΗΠΑ δεν είχε αρχίσει ακόμα να ανατέλλει.
Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος που ονομάστηκε 1ος Παγκόσμιος, η μιλιταριστική κοινωνία τόσο της Γερμανίας όσο και της συμμάχου της Αυστροουγγαρίας πέρασαν ορμητικά και με μεγάλο ενθουσιασμό σε επιθετικές επιχειρήσεις.
Στην αρχή η στάση της Ελλάδας, κυρίως λόγω της φιλογερμανικής στάσης του τότε Βασιλιά, παρέμεινε ουδέτερη παρά τα πλήγματα που δέχθηκε, όπως η αιχμαλωσία ολόκληρου του Δ Σώματος Στρατού το 1916, του οποίου οι 6.100 στρατιώτες και οι 430 αξιωματικοί, στάλθηκαν σε στρατόπεδα αιχμαλώτων στο Γκέρλιτς.
Η αιχμαλώτιση αυτή ήταν ένα από εκείνα τα γεγονότα που ενέτειναν ακόμα περισσότερο τον διχασμό στην Ελληνική κοινωνία μεν έδωσαν όμως τα «εφόδια» σε όσους επιζητούσαν μια είσοδο σε εκείνο τον πόλεμο.
Το 1917 πλέον η κατάσταση στα μέτωπα είχε ως εξής. Η μεγάλη επίθεση τον Ιούλιο του 1917 εναντίον του αυστρορωσικού μετώπου που προετοιμάστηκε από τους Ρώσους της κυβέρνησης Κερένσκυ που είχε αναλάβει την διακυβέρνηση μετά την πτώση του Τσάρου δεν είχε τα απαιτούμενα αποτελέσματα από στρατιωτική άποψη.
Η Γερμανία συνέχισε με καινούργια ορμή την προώθηση στις ακτές της Βαλτικής.
Αυτή η επιτυχία της Γερμανίας είχε ως αποτέλεσμα οι μπολσεβίκοι του Λένιν αναλάβουν την εξουσία στην Ρωσία και με την συνθήκη Μπρεστ-Λιτόφσκ η Μόσχα να βγει εκτός πολέμου.
Η εξέλιξη αυτή επέτρεψε στη Γερμανία να μεταφέρει τεράστιους όγκους στρατευμάτων από την ανατολή στο γαλλικό μέτωπο.
Οι Γερμανοί με τα στρατεύματα αυτά μπήκαν στη Βόρεια Γαλλία και νικώντας τους συμμάχους στη μάχη του Σωμ και να φτάσουν μέχρι και την περιοχή της Αμιένης. Από εκεί ακόμα και μια εισβολή στην ίδια την Βρετανία φάνταζε πολύ πιθανή.
Η εξέλιξη αυτή επέτρεψε στη Γερμανία να μεταφέρει τεράστιους όγκους στρατευμάτων από την ανατολή στο γαλλικό μέτωπο.
Οι Γερμανοί με τα στρατεύματα αυτά μπήκαν στη Βόρεια Γαλλία και νικώντας τους συμμάχους στη μάχη του Σωμ και να φτάσουν μέχρι και την περιοχή της Αμιένης. Από εκεί ακόμα και μια εισβολή στην ίδια την Βρετανία φάνταζε πολύ πιθανή.
Η είσοδος των ΗΠΑ στον πόλεμο το 1917 απλά έδωσε μια ανάσα στους συμμάχους της Αντάντ. Στο μέτωπο της Ιταλίας οι Αυστριακοί είχαν καθηλώσει τους Ιταλούς. Έλειπε ένα ακόμα μέτωπο που θα δημιουργούσε το απαραίτητο ρήγμα και την διέξοδο για την νίκη
Αυτό το μέτωπο ανοίχτηκε στην Ελλάδα…
Αυτό το μέτωπο ανοίχτηκε στην Ελλάδα…
Η Ελλάδα το πλήρωσε αυτό με τον διχασμό, ωστόσο η μικρή αυτή χώρα έδωσε την έναρξη της αντίστροφης μέτρησης για την πτώση της Γερμανικής Αυτοκρατορίας.
Η Ελλάδα κατάφερε να συγκεντρώσει 300.000 στρατό που εντάχθηκαν κατά το μεγαλύτερο μέρος τους στο αγγλογαλλικό στράτευμα που πολεμούσε στην Μακεδονία. Η αποφασιστική μάχη δόθηκε στο Σκρα στις 30 Μαΐου 1918, γνωστή και ως «μάχη του Σκρα», με ολοκληρωτική νίκη των ελληνικών δυνάμεων.
Η νίκη αυτή προκάλεσε ρήγμα στο μέτωπο των Γερμανών, Αυστριακών και Βουλγάρων συμμάχων τους. Μια ταχεία προέλαση θα έθετε σε κίνδυνο όλο των σχεδιασμό του Βερολίνου. Το άνοιγμα όμως και μόνο του Βαλκανικού μετώπου ανάγκασε τους Αυστριακούς να μεταφέρουν στρατεύματα από το Ιταλικό μέτωπο.
Η νίκη αυτή των Ελλήνων στο Σκρα υμνήθηκε από Γάλλους και Άγγλους πολιτικούς, όπως ο Κλεμανσώ και ο Λόϋδ Τζώρτζ. Χαρακτηρίστηκε ως θρίαμβος και κρίσιμο σημείο για την κατάρρευση του Ανατολικού μετώπου των Γερμανών.
Η Ελλάδα κατάφερε να συγκεντρώσει 300.000 στρατό που εντάχθηκαν κατά το μεγαλύτερο μέρος τους στο αγγλογαλλικό στράτευμα που πολεμούσε στην Μακεδονία. Η αποφασιστική μάχη δόθηκε στο Σκρα στις 30 Μαΐου 1918, γνωστή και ως «μάχη του Σκρα», με ολοκληρωτική νίκη των ελληνικών δυνάμεων.
Η νίκη αυτή προκάλεσε ρήγμα στο μέτωπο των Γερμανών, Αυστριακών και Βουλγάρων συμμάχων τους. Μια ταχεία προέλαση θα έθετε σε κίνδυνο όλο των σχεδιασμό του Βερολίνου. Το άνοιγμα όμως και μόνο του Βαλκανικού μετώπου ανάγκασε τους Αυστριακούς να μεταφέρουν στρατεύματα από το Ιταλικό μέτωπο.
Η νίκη αυτή των Ελλήνων στο Σκρα υμνήθηκε από Γάλλους και Άγγλους πολιτικούς, όπως ο Κλεμανσώ και ο Λόϋδ Τζώρτζ. Χαρακτηρίστηκε ως θρίαμβος και κρίσιμο σημείο για την κατάρρευση του Ανατολικού μετώπου των Γερμανών.
Η δεύτερη φορά
Για την δεύτερη φορά δεν χρειάζονται και πολλά λόγια καθώς είναι χαραγμένη στην μνήμη πολλών εχθρών και φίλων της Ελλάδας που είναι ακόμα εν ζωή.
Η Μάχη της Ελλάδας 1940-41, για την απόκρουση των απρόκλητων Ιταλικών αρχικά επιθέσεων, αργότερα δε και των Γερμανικών, διήρκεσε συνολικά 216 ημέρες, ήτοι 7 μήνες, μέχρι να επιτευχθεί η ολοκλήρωση της καταλήψεως της πατρίδας μας από τις συνδυασμένες στρατιωτικές δυνάμεις του Ιταλο-Γερμανικού Άξονα. Αυτό το γεγονός προκάλεσε παγκόσμια κατάπληξη και αιτία πολλαπλού γενικευμένου θαυμασμού και εγκωμίων. Ήταν κάτι το μεγαλειώδες, το οποίο δικαίως θεωρήθηκε ως Ελληνικό θαύμα.
Κατ' αντιδιαστολή, όπως αναφέρει ο Peter Young στο βιβλίο του “WORLD ALMANAC BOOK OF WW II ”, για την κατάληψη της Γαλλίας ο Άξονας χρειάστηκε 45 ημέρες, παρά τη στρατιωτική βοήθεια που της εδόθη με την εκεί παρουσία ισχυρών Αγγλικών δυνάμεων, του Βελγίου 18 ημέρες, της Ολλανδίας 5 ημέρες, ενώ η Δανία υπέκυψε σε 12 ώρες και οι Αυστρία, Βουλγαρία, Ουγγαρία, Ρουμανία και Αλβανία συμμάχησαν ή παραδόθηκαν αμαχητί.
Η χρονοτριβή των Γερμανών στην Ελλάδα τους κόστισε την μάχη της Ρωσίας. Είναι γνωστή η φράση του ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης Ιωσήφ Στάλιν που είπε «Λυπάμαι διότι γηράσκω και δεν θα ζήσω επί μακρόν δια να ευγνωμονώ τον Ελληνικών Λαό, του οποίου η αντίστασης έκρινε τον 2ον Παγκόσμιο Πόλεμο».
Χαρακτηριστική επίσης είναι η ακόλουθη δήλωση του Βρετανού Υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας Philip Noel Baker, που έκανε την 28η Οκτωβρίου 1942, στην οποία μεταξύ άλλων τόνιζε, όπως αναφέρεται στο βιβλίο «Η Μεσόγειος κατά τον Β΄ ΠΠ - Η συμβολή της Ελλάδος προς αποτροπή της καταλήψεως της Μεσογείου υπό της Γερμανίας» του Α. Π. Ζολώτα, εκδόσεως Ερωδιός, 2005:
«Εάν η Ελλάδα ενέδιδε στο τελεσίγραφο τον Μουσολίνι, κανείς δεν θα είχε το δικαίωμα να την κατηγορήσει. Το λέγω αυτό ενώ γνωρίζαμε τότε και γνωρίζουμε και σήμερα ακόμη καλύτερα, τι θα σήμαινε για μας και για τον αγώνα μας η συνθηκολόγηση αυτή. Ο Άξονας θα είχε από τότε στη διάθεσή του όλη την Ευρώπη για να αναπτύξει τις γραμμές των συγκοινωνιών του και τα αεροπλάνα και τα υποβρύχια του θα κυριαρχούσαν έκτοτε από τις ακτές της Ελλάδας σε ολόκληρη την Μεσόγειο. Το έργο της άμυνας μας στην Αίγυπτο θα γινόταν πολύ δυσκολότερο. Η Συρία, το Ιράκ και η Κύπρος θα καταλαμβάνοντο από τον Άξονα. Ή Τουρκία θα εκυκλούτο. Οι πετρελαιοπηγές της εγγύς Ανατολής θα ήσαν στην διάθεσή του. Η οπίσθια θύρα του Καυκάσου θα ανοίγετο γι’ αυτόν. Δεν δυσκολευόμαστε να πιστέψουμε ότι θα χάναμε ολόκληρη την Μέση Ανατολή και ίσως και αυτόν τον πόλεμο.
Χάρις στην Ελληνική άμυνα, μας δόθηκε ο καιρός να αποκρούσουμε αρχικά και να συντρίψουμε έπειτα την Ιταλική στρατιά που κινήθηκε από τη Λιβύη εναντίον της Αιγύπτου, να εκκαθαρίσουμε την Ερυθρά Θάλασσα από τα εχθρικά πλοία, να μεταφέρουμε την Αμερικανική βοήθεια προς την Εγγύς Ανατολή και να εξουδετερώσουμε έτσι την εχθρική απειλή εναντίον της.
Τα αποτελέσματα της Ελληνικής άμυνας γίνονται αισθητά ακόμη και σήμερα στους αγώνες μας. Εάν το Στάλινγκραντ και ο Καύκασος κρατούν σήμερα, αυτό δεν είναι άσχετο με την Ελληνική άμυνα, από την οποίαν επωφελούμεθα ακόμη, υστέρα από την πάροδο δύο ολοκλήρων ετών. Ό κόσμος, πραγματικά, δεν δικαιούται να λησμονήσει τα κατορθώματα των Ελλήνων κατά την ιστορική εκείνη στιγμή».
Τα αποτελέσματα της Ελληνικής άμυνας γίνονται αισθητά ακόμη και σήμερα στους αγώνες μας. Εάν το Στάλινγκραντ και ο Καύκασος κρατούν σήμερα, αυτό δεν είναι άσχετο με την Ελληνική άμυνα, από την οποίαν επωφελούμεθα ακόμη, υστέρα από την πάροδο δύο ολοκλήρων ετών. Ό κόσμος, πραγματικά, δεν δικαιούται να λησμονήσει τα κατορθώματα των Ελλήνων κατά την ιστορική εκείνη στιγμή».
Η τρίτη φορά
Για την τρίτη φορά που η «μικρή» Ελλάδα στέκεται στο δρόμο της Γερμανίας για να κυριαρχήσει στην Ευρώπη δεν έχουμε και πολλά προς το παρόν να γράψουμε μιας και βρίσκεται σε εξέλιξη η σύγκρουση ανάμεσα στις δύο χώρες.
Η μία, η Γερμανία, επιζητά την επικράτηση της, ευτυχώς σε οικονομικό μόνο επίπεδο αυτή την φορά, μέσω ενός ακραία φιλελεύθερου μοντέλου ανάπτυξης που καταδικάζει σε ύφεση τις υπόλοιπες χώρες ενώ παράλληλα καταπατά ακόμα και θεμελιώδης αξίες της Ευρώπης, όπως αυτή φτιάχτηκε τουλάχιστον μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η άλλη, η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα που υψώνει το ανάστημά της στην ΕΕ, ζητώντας κάτι που και άλλες χώρες επιθυμούν αλλά τρέμουν να το ζητήσουν. Μια Ευρώπη βασισμένη στην αλληλεγγύη των λαών με περισσότερη δημοκρατία και επικράτηση των αρχών του δικαίου επί των αρχών των αγορών.
Το μέλλον θα δείξει αν και η τρίτη αυτή φορά θα στεφθεί από επιτυχία για τους Έλληνες αλλά και το ποιες θα είναι οι επιπτώσεις για αυτούς.
Η μία, η Γερμανία, επιζητά την επικράτηση της, ευτυχώς σε οικονομικό μόνο επίπεδο αυτή την φορά, μέσω ενός ακραία φιλελεύθερου μοντέλου ανάπτυξης που καταδικάζει σε ύφεση τις υπόλοιπες χώρες ενώ παράλληλα καταπατά ακόμα και θεμελιώδης αξίες της Ευρώπης, όπως αυτή φτιάχτηκε τουλάχιστον μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η άλλη, η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα που υψώνει το ανάστημά της στην ΕΕ, ζητώντας κάτι που και άλλες χώρες επιθυμούν αλλά τρέμουν να το ζητήσουν. Μια Ευρώπη βασισμένη στην αλληλεγγύη των λαών με περισσότερη δημοκρατία και επικράτηση των αρχών του δικαίου επί των αρχών των αγορών.
Το μέλλον θα δείξει αν και η τρίτη αυτή φορά θα στεφθεί από επιτυχία για τους Έλληνες αλλά και το ποιες θα είναι οι επιπτώσεις για αυτούς.
Βιβλιογραφία-πηγές:
• Ιστορία του Ελληνικού Έθνους του Κ. Παπαρηγόπουλου-Π.Καρολίδη-Γ.Αναστασιάδη-Ν. Μουτσόπουλου
• ΕΑΝ Η ΕΛΛΑΔΑ ΔΕΝ ΕΛΕΓΕ ΟΧΙ ΤΟ 1940, του παλαιμάχου Γεωργίου Ευθυμίου Χαροκόπου, Εκδόσεως ΕΠΤΑΛΟΦΟΣ, 2005
• Η ΗΡΩΙΚΗ ΕΛΛΑΣ 1940-1941, Έκδοση τα ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, 2001
• Έκθεση Υποναύαρχου ε.α Σωτηρίου Γεωργιάδη Π.Ν.
• Ιστορία του Ελληνικού Έθνους του Κ. Παπαρηγόπουλου-Π.Καρολίδη-Γ.Αναστασιάδη-Ν. Μουτσόπουλου
• ΕΑΝ Η ΕΛΛΑΔΑ ΔΕΝ ΕΛΕΓΕ ΟΧΙ ΤΟ 1940, του παλαιμάχου Γεωργίου Ευθυμίου Χαροκόπου, Εκδόσεως ΕΠΤΑΛΟΦΟΣ, 2005
• Η ΗΡΩΙΚΗ ΕΛΛΑΣ 1940-1941, Έκδοση τα ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, 2001
• Έκθεση Υποναύαρχου ε.α Σωτηρίου Γεωργιάδη Π.Ν.
Περισσότερα ιστορικά αφιερώματα εδώ.