Oι Σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες
Ένα άλλο τμήμα της ΔΟΕ είναι το Ταμείο Ολυμπιακής Αλληλεγγύης, το οποίο συνεστήθη για να συντονίσει τη βοήθεια που παρέχεται στις Εθνικές Ολυμπιακές Επιτροπές, ιδίως σε εκείνες των αναπτυσσόμενων χωρών που αντιμετωπίζουν και τις μεγαλύτερες ανάγκες. Η Ολυμπιακή Αλληλεγγύη είναι υπεύθυνη λοιπόν για τη διαχείριση του μεριδίου των εσόδων από την πώληση των δικαιωμάτων αναμετάδοσης των Ολυμπιακών Αγώνων και για την αναδιανομή του στις Εθνικές Ολυμπιακές Επιτροπές, με σκοπό να τις βοηθήσει να αναπτύξουν τον αθλητισμό στις χώρες τους.
Η ΔΟΕ χρηματοδοτείται ολοκληρωτικά από ιδιωτικούς φορείς και μέσω του Ολυμπιακού Κινήματος διανέμει περίπου το 93% των πόρων που συγκεντρώνει (κυρίως από την πώληση δικαιωμάτων τηλεοπτικής αναμετάδοσης και από διαφημιστικά προγράμματα).
Επιπλέον για την προώθηση του ίδιου του αθλητισμού σε χώρες με μεγαλύτερη ανάγκη, λειτουργεί στους κόλπους της ΔΟΕ η Ολυμπιακή Αλληλεγγύη, μια επιτροπή η οποία φροντίζει για τη διαχείριση και τη διανομή των εσόδων της ΔΟΕ από τα τηλεοπτικά ή άλλα δικαιώματα σε όλες τις Εθνικές Ολυμπιακές Επιτροπές.
1. Τα Στοιχεία της Πολιτικής στον Παγκόσμιο Αθλητισμό
1.1. Το Λειτουργικό Πλαίσιο
Ρίχνοντας μια ματιά στον τρόπο οργάνωσης των διαφόρων διεθνών αθλητικών ομοσπονδιών και κυρίως σε εκείνον της ΔΟΕ, όπως παρουσιάστηκαν πιο πάνω, διαπιστώνουμε ότι πρόκειται για κατεξοχήν πολιτική μορφή οργάνωσης.
Χαρακτηρίζονται από έξι γνωρίσματα: το βαθμό κεντρικού ελέγχου (εκτελεστικές επιτροπές, γενικούς γραμματείς), τη νομιμοποιητική τους βάση (διεθνής αναγνώριση, γενικές συνελεύσεις), την αλληλεπίδραση μεταξύ των οργανισμών (συνεργασία), τη σχέση τους με τις διάφορες κυβερνήσεις (συνεργασία για τη διοργάνωση αθλητικών γεγονότων), την ισχύ τους στο παγκόσμιο στερέωμα (θετικές παρεμβάσεις για επίλυση διαφορών) και τα καθήκοντά τους (αρχές, διακηρύξεις).
1.2. Το Πραγματιστικό Πλαίσιο
Ο αθλητισμός, όπως εμπεδώνεται μέσα από την αθλητική πολιτική , είναι πρωτίστως ένα στοιχείο της εκάστοτε κρατικής πολιτικής. Τόσο οι προσπάθειες ρύθμισης των αθλητικών ζητημάτων από νόμους του κάθε κράτους ή από διάφορες παρεμβάσεις από μέρους του πολιτικού κόσμου, όσο και το γεγονός ότι ο αθλητισμός δεν μπορεί να αγνοεί το κράτος, τουλάχιστον σε επίπεδο οικονομικής διαχείρισης και πόρων, καταδεικνύουν ότι ο αθλητισμός είναι υποχρεωμένος να αφομοιώσει τις ενυπάρχουσες πολιτικές συγκυρίες σε μια πρακτική την οποία ούτε θέλει ούτε μπορεί να αποφύγει.
Είναι λοιπόν οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Βερολίνου καμπή στην ιστορία του αθλητισμού γενικότερα, γιατί εκεί συνέβησαν κοσμογονικές αλλαγές . Από περιφερειακή εκδήλωση των πολιτικών αντιπαραθέσεων μετατράπηκαν σε ιδιαίτερο πεδίο αντιπαράθεσης, τη στιγμή που για πρώτη φορά ένα τόσο μεγάλο γεγονός μεταδιδόταν απευθείας από την τηλεόραση. Από το 1936 και στο εξής οι διεθνείς αθλητικές εκδηλώσεις κατέστησαν πολιτικό εργαλείο είτε για την εσωτερική πολιτική είτε για τη διεθνή.
Περιορίζοντας τη διερεύνηση αυτού του ζητήματος στο χώρο των Ολυμπιακών Αγώνων, παρατηρείται ότι ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου οι ίδιοι οι Αγώνες γίνονται στόχος της προπαγάνδας των διαφόρων κρατών και κυρίως των δύο υπερδυνάμεων εκείνης της εποχής, των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ένωσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι η τελευταία σε μια στροφή 180 μοιρών εντάχθηκε στο Ολυμπιακό Κίνημα για τους Αγώνες του 1952 με σκοπό να καταδείξει την ανωτερότητα του Σοβιετικού συστήματος διεθνώς και να νομιμοποιήσει το καθεστώς μέσα στα ίδια του τα σύνορα.
Αλλά και για τις ΗΠΑ οι Αγώνες ήταν εξαιρετικά σημαντικοί για την προβολή τους ως ηγετικής παγκόσμιας δύναμης. Τα λόγια του Αμερικανού προέδρου Τζέραλντ Φορντ το 1974 ότι «Μια αθλητική επιτυχία μπορεί να χρησιμεύσει σε ένα έθνος όσο και μια στρατιωτική» αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.
Έτσι το αθλητικό θέαμα, γεμάτο το ίδιο εξ ορισμού από αντιπαραθέσεις , μετατρέπει το γήπεδο σε χώρο έκφρασης εθνικής υπερηφάνειας και άρνησης αποδοχής της ανωτερότητας του αντιπάλου. Οι αθλητές εκπροσωπούν τις χώρες τους και τα όρια μεταξύ μιας νίκης και της ιδεολογίας που θα την οικειοποιηθεί είναι δυσδιάκριτα.
Από την άλλη όμως αυτή η εξέλιξη διατήρησε και ενίσχυσε την παγκόσμια μορφή του συναγωνισμού μαζί με το ιδεώδες του ερασιτεχνισμού.
2.2. Ο Αθλητισμός ως Είδος Πολιτικής
Το φαινόμενο της δόμησης ενός έθνους μέσω του αθλητισμού και γενικότερα η πολιτική της παρέμβασης που ήδη αναφέρθηκαν, αποδεικνύουν ότι τα κράτη πρόσθεσαν στο οπλοστάσιό τους τον αθλητισμό. Η συστηματική παρουσία της πολιτικής στο χώρο του αθλητισμού πήρε τη μορφή πραγματικού κριτηρίου δημόσιας και κοινωνικής νομιμοποίησης ενός φαινομένου, το οποίο αρχικά ήθελε να βρίσκεται στο περιθώριο των κανόνων της πολιτικής, όπως προκύπτει και από τις αρχές και τις διακηρύξεις μεγάλων διεθνών αθλητικών οργανισμών σαν την ΔΟΕ.
Έτσι με τον καιρό ο αθλητισμός έγινε πολιτικό εργαλείο, και στις διεθνείς σχέσεις χρησιμοποιήθηκε και ως όπλο διπλωματικής αναγνώρισης. Είναι ενδεικτικό αυτής της εξέλιξης το γεγονός ότι για παράδειγμα η αποκατάσταση διπλωματικής επαφής μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας έγινε δυνατή χάρη σε αγώνες πινγκ-πονγκ μεταξύ τους.
Οι πολιτικές αντιπαραθέσεις σε διεθνή αθλητική κλίμακα δεν περιορίζονται μόνο στο ποδόσφαιρο, στο οποίο παρατηρούνται πιο συχνά τέτοια φαινόμενα. Η κυριαρχία μιας χώρας σε ένα συγκεκριμένο άθλημα, γεγονός το οποίο είναι συχνά αντικείμενο θαυμασμού, δεν έχει να κάνει με τη φυσική γεωγραφία, τον πληθυσμό ή την ευημερία αυτής της χώρας. Η γεωγραφία στον αθλητισμό (ποιοι είναι καλοί πού) έχει να κάνει με την παγκόσμια γεωγραφία της γενικότερης πολιτικής ισχύος και καθιστά αυτόματα τον αθλητισμό ένα είδος άσκησης πολιτικής.
Πάντως οι Ολυμπιακοί Αγώνες εμπλέκονται και θετικά με την πολιτική, όπως στην περίπτωση της Ολυμπιάδας του Σίδνεϋ, στην οποία συμμετείχαν για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια η Νότια και η Βόρεια Κορέα με κοινή αποστολή, ενώ με την Ολυμπιακή Σημαία παρέλασαν και συμμετείχαν υπό την προστασία της ΔΟΕ αθλητές από το Ανατολικό Τιμόρ.
Γενικά
Από το 1896 έως σήμερα έλαβαν χώρα 22 Ολυμπιακοί Αγώνες ενώ 3 (1916, 1940, 1944) δεν πραγματοποιήθηκαν λόγω του A΄ και B΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Oι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1900 (Παρίσι) και 1904 (Aγιος Λουδοβίκος, HΠA) θεωρούνται «αποτυχημένοι» διότι αποτέλεσαν αντιστοίχως τμήματα μεγάλης Διεθνούς Έκθεσης και εορταστικής εκδήλωσης. H αποτυχία τους δεν έπεισε τον Κουμπερτέν για την ανάγκη να επιστρέψουν οι αγώνες στην Αθήνα και να τελούνται μόνιμα εκεί όπως επιθυμούσαν οι Έλληνες και οι ξένοι αθλητές μετά το τέλος των Αγώνων της Αθήνας το 1896...
Από το 1896 έως σήμερα έλαβαν χώρα 22 Ολυμπιακοί Αγώνες ενώ 3 (1916, 1940, 1944) δεν πραγματοποιήθηκαν λόγω του A΄ και B΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Oι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1900 (Παρίσι) και 1904 (Aγιος Λουδοβίκος, HΠA) θεωρούνται «αποτυχημένοι» διότι αποτέλεσαν αντιστοίχως τμήματα μεγάλης Διεθνούς Έκθεσης και εορταστικής εκδήλωσης. H αποτυχία τους δεν έπεισε τον Κουμπερτέν για την ανάγκη να επιστρέψουν οι αγώνες στην Αθήνα και να τελούνται μόνιμα εκεί όπως επιθυμούσαν οι Έλληνες και οι ξένοι αθλητές μετά το τέλος των Αγώνων της Αθήνας το 1896...
Μεσο-Ολυμπιάδα 1906
Tο 1906, η Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων της Ελλάδας θεώρησε καλό να τελέσει Μεσο-Ολυμπιακούς στην Αθήνα με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 10 χρόνων από την ανασύσταση του θεσμού. H ιδέα δεν άρεσε στον Κουμπερτέν, ο οποίος δεν παρευρέθηκε στους Αγώνες. Έκανε λάθος ο Γάλλος Βαρόνος διότι δεν έλαβε υπόψη του ότι οι αγώνες του 1900 και 1904 κόντεψαν να σβήσουν τελείως το θεσμό και ότι αυτό που χρειαζόταν ήταν κάτι που θα μπορούσε να του δώσει εκ νέου την αίγλη του 1896.
H Μεσο-Ολυμπιάδα της Αθήνας έδωσε πράγματι νέα ώθηση και πνοή στους αγώνες, διότι οι Έλληνες, έχοντας και την πείρα που απόκτησαν από τη διοργάνωση του 1896, είχαν προετοιμασθεί κατάλληλα. Oι αγώνες του 1906 σημείωσαν μεγάλη επιτυχία. Συμμετείχαν 20 κράτη με 890 αθλητές. Παρ’ όλα αυτά η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔOE), ποτέ δεν τους αναγνώρισε ως Ολυμπιακούς, ούτε τους νικητές ως Ολυμπιονίκες.
Oι Ολυμπιακοί του 1908 (Λονδίνο) και 1912 (Στοκχόλμη), σημείωσαν μεγάλη επιτυχία. Στους Ολυμπιακούς του 1920 (Αμβέρσα) στο στάδιο κυμάτισε για πρώτη φορά η Ολυμπιακή σημαία και ακούσθηκε για πρώτη φορά ο όρκος του αθλητή. Στην Ολυμπιάδα αυτή δεν προσκλήθηκαν οι νικημένοι του πολέμου, (Αυστρία, Γερμανία, Ουγγαρία και Βουλγαρία).
Tο γεγονός αποτελεί μαύρη σελίδα στην ιστορία του θεσμού, ο οποίος έχει σκοπό να συμφιλιώνει τους λαούς και τους ανθρώπους. Tο 1924 οι Ολυμπιακοί Αγώνες τελούνται για δεύτερη φορά στο Παρίσι. Tο Ολυμπιακό σύνθημα (slogan) citius, altius, fortius (ταχύτερα, ψηλότερα, δυνατότερα) είχε επινοηθεί από το Γάλλο εκπαιδευτικό R. P. Didon και υιοθετήθηκε στη συνεδρίαση που ακολούθησε.
H Καναδική κυβέρνηση απέκλεισε από τους Αγώνες τη Φορμόζα, ενώ δεν είχε δικαίωμα να πράξει, διότι η Φορμόζα ήταν αναγνωρισμένο μέλος της ΔOE. Είναι γνωστό ότι η πόλη που φιλοξενεί τους Ολυμπιακούς υπογράφει τι θα δεχθεί όλες τις αντιπροσωπείες των κρατών, τα οποία έχουν Ολυμπιακές επιτροπές και αναγνωρίζονται απ τη ΔOE.
Η Ιστορία των Συγχρόνων Ολυμπιακών Αγώνων
Δομή και Οργάνωση της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής
Η θεώρηση του τρόπου με τον οποίο διαρθρώνεται και οργανώνεται ως διεθνής μη κυβερνητική οργάνωση η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή, έχει ιδιαίτερη σημασία. Μέσα από αυτή τη θεώρηση είναι δυνατόν να φανούν οι σκοποί της αλλά και η εμβέλειά της δραστηριοποίησής της στο παγκόσμιο στερέωμα του αθλητισμού. Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (η οποία στο εξής δηλώνεται με τη συντομογραφία ΔΟΕ) ιδρύθηκε στις 23 Ιουνίου 1894 από το Γάλλο Βαρόνο Pierre de Coubertin, με την επιθυμία να αναβιώσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ελληνικής Αρχαιότητας.
Η ΔΟΕ είναι ένας διεθνής μη κυβερνητικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός και αποτελεί το δημιουργό του Ολυμπιακού Κινήματος. Εκφραστές του κινήματος αυτού, εκτός από τη ΔΟΕ είναι οι Διεθνείς Αθλητικές Ομοσπονδίες, οι 199 Εθνικές Ολυμπιακές Επιτροπές, οι Οργανωτικές Επιτροπές των εκάστοτε Ολυμπιακών Αγώνων, οι εθνικές αθλητικές ομοσπονδίες, τα σωματεία και ασφαλώς οι ίδιοι οι αθλητές.
Τα μέλη της ΔΟΕ, οι αποκαλούμενοι Αθάνατοι, είναι 113 (μεταξύ των οποίων και 10 εν ενεργεία αθλητές) καθώς και 20 επίτιμα μέλη. Όλοι αυτοί είναι μέλη των διαφόρων οργανώσεων του Ολυμπιακού Κινήματος που προαναφέρθηκαν και συνιστούν την Επιτροπή της οποίας ηγείται ο Πρόεδρος. Ο πρόεδρος της ΔΟΕ εκλέγεται από τα μέλη με μυστική ψηφοφορία για μια αρχική θητεία οκτώ ετών, η οποία μπορεί να ανανεωθεί μία φορά ακόμη για άλλα τέσσερα έτη.
Ο πρόεδρος της ΔΟΕ, τέσσερις αντιπρόεδροι και έξι μέλη της απαρτίζουν το Εκτελεστικό Γραφείο το οποίο και διαθέτει την απόλυτη ευθύνη για τη διοίκηση της ΔΟΕ και την τήρηση της Ολυμπιακής Χάρτας, εκτός από τις υπόλοιπες αρμοδιότητές του που αφορούν στην προώθηση των διαφόρων ζητημάτων που απασχολούν κατά καιρούς την Επιτροπή (οικονομική διαχείριση, υποψηφιότητες, καθορισμός θεματολογίας συνόδων, τήρηση αρχείων κ.α.).
Η διοίκηση της ΔΟΕ βρίσκεται υπό την ευθύνη του Γενικού Διευθυντή, ο οποίος την ασκεί με τη βοήθεια του Γενικού Γραμματέα και των Διευθυντών των διαφόρων τομέων (διεθνής συνεργασία, συντονισμός Ολυμπιακών Αγώνων, σχέσεις με εθνικές επιτροπές, διεθνείς ομοσπονδίες, οικονομικά, νομικά ζητήματα, επικοινωνίες).
Tο 1906, η Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων της Ελλάδας θεώρησε καλό να τελέσει Μεσο-Ολυμπιακούς στην Αθήνα με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 10 χρόνων από την ανασύσταση του θεσμού. H ιδέα δεν άρεσε στον Κουμπερτέν, ο οποίος δεν παρευρέθηκε στους Αγώνες. Έκανε λάθος ο Γάλλος Βαρόνος διότι δεν έλαβε υπόψη του ότι οι αγώνες του 1900 και 1904 κόντεψαν να σβήσουν τελείως το θεσμό και ότι αυτό που χρειαζόταν ήταν κάτι που θα μπορούσε να του δώσει εκ νέου την αίγλη του 1896.
H Μεσο-Ολυμπιάδα της Αθήνας έδωσε πράγματι νέα ώθηση και πνοή στους αγώνες, διότι οι Έλληνες, έχοντας και την πείρα που απόκτησαν από τη διοργάνωση του 1896, είχαν προετοιμασθεί κατάλληλα. Oι αγώνες του 1906 σημείωσαν μεγάλη επιτυχία. Συμμετείχαν 20 κράτη με 890 αθλητές. Παρ’ όλα αυτά η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔOE), ποτέ δεν τους αναγνώρισε ως Ολυμπιακούς, ούτε τους νικητές ως Ολυμπιονίκες.
Oι Ολυμπιακοί του 1908 (Λονδίνο) και 1912 (Στοκχόλμη), σημείωσαν μεγάλη επιτυχία. Στους Ολυμπιακούς του 1920 (Αμβέρσα) στο στάδιο κυμάτισε για πρώτη φορά η Ολυμπιακή σημαία και ακούσθηκε για πρώτη φορά ο όρκος του αθλητή. Στην Ολυμπιάδα αυτή δεν προσκλήθηκαν οι νικημένοι του πολέμου, (Αυστρία, Γερμανία, Ουγγαρία και Βουλγαρία).
Tο γεγονός αποτελεί μαύρη σελίδα στην ιστορία του θεσμού, ο οποίος έχει σκοπό να συμφιλιώνει τους λαούς και τους ανθρώπους. Tο 1924 οι Ολυμπιακοί Αγώνες τελούνται για δεύτερη φορά στο Παρίσι. Tο Ολυμπιακό σύνθημα (slogan) citius, altius, fortius (ταχύτερα, ψηλότερα, δυνατότερα) είχε επινοηθεί από το Γάλλο εκπαιδευτικό R. P. Didon και υιοθετήθηκε στη συνεδρίαση που ακολούθησε.
Στην ίδια συνεδρίαση αποφασίσθηκε ότι στους Ολυμπιακούς που θα γίνονταν στο μέλλον θα γράφονταν τα ονόματα των νικητών στους τοίχους του σταδίου. Επίσης, αποφασίσθηκε με πρωτοβουλία του Κουμπερτέν να τελούνται κάθε τέσσερα χρόνια χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες. Oι πρώτοι οργανώθηκαν το 1924 στο Chamonix της Γαλλίας. Oι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1928 (Άμστερνταμ) όπως και του 1932 (Λος Άντζελες) θεωρούνται επιτυχημένοι. Για πρώτη φορά το 1928 υπήρχαν στο πρόγραμμα αγωνίσματα στίβου γυναικών.
Πολιτικές Σκοπιμότητες
Tο 1936 οι Ολυμπιακοί Αγώνες τελούνται στο Βερολίνο, που φάνηκαν οι πραγματικές διαθέσεις των Γερμανών απέναντι στους Εβραίους και τους μαύρους. Ενδεικτική η προσπάθεια να απομακρύνουν από κάθε υπεύθυνη θέση τον Γερμανοεβραίο Lewald, ο οποίος ήταν μέλος της ΔOE και μέλος της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων της Γερμανίας. Στην Ολυμπιάδα αυτή αποφασίστηκε για πρώτη φορά να μεταφερθεί η φλόγα από την Αρχαία Ολυμπία στο στάδιο του Βερολίνου.
H ιδέα ανήκε στον Cart Diem, ο οποίος μαζί με τον Ιωάννη Κετσέα ήταν οι εμπνευστές και οι ιδρυτές της Διεθνούς Ολυμπιακής Ακαδημίας, η οποία λειτουργεί απ το 1961 στον ιερό χώρο της αρχαίας Ολυμπίας.
Πολιτικές Σκοπιμότητες
Tο 1936 οι Ολυμπιακοί Αγώνες τελούνται στο Βερολίνο, που φάνηκαν οι πραγματικές διαθέσεις των Γερμανών απέναντι στους Εβραίους και τους μαύρους. Ενδεικτική η προσπάθεια να απομακρύνουν από κάθε υπεύθυνη θέση τον Γερμανοεβραίο Lewald, ο οποίος ήταν μέλος της ΔOE και μέλος της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων της Γερμανίας. Στην Ολυμπιάδα αυτή αποφασίστηκε για πρώτη φορά να μεταφερθεί η φλόγα από την Αρχαία Ολυμπία στο στάδιο του Βερολίνου.
H ιδέα ανήκε στον Cart Diem, ο οποίος μαζί με τον Ιωάννη Κετσέα ήταν οι εμπνευστές και οι ιδρυτές της Διεθνούς Ολυμπιακής Ακαδημίας, η οποία λειτουργεί απ το 1961 στον ιερό χώρο της αρχαίας Ολυμπίας.
H Ολυμπιάδα του Βερολίνου σημείωσε μεγάλη οργανωτική επιτυχία, αλλά έγινε φανερό ότι το μεγάλο αυτό διεθνές γεγονός θα μπορούσε και στο μέλλον να γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης για πολιτικούς σκοπούς από εκείνους που αγνοούν το πραγματικό νόημα των αγώνων και τα ιδεώδη που συμβολίζουν. O Χίτλερ ήταν ένας απ αυτούς.
Oι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1948 (Λονδίνο), πως και αυτοί της Αμβέρσας του 1920, έχουν να παρουσιάσουν μια θλιβερή πλευρά: Oι νικημένοι του πολέμου Γερμανία και Ιαπωνία δεν συμμετείχαν, ενώ η Σοβιετική Ένωση δεν μπορούσε να πάρει μέρος, διότι δεν ήταν μέλος της ΔOE.
H Ολυμπιάδα του 1952 σημείωσε μεγάλη επιτυχία. Kατά τον τότε πρόεδρο της ΔOE, Avery Brundage, η Ολυμπιάδα του Ελσίνκι ήταν η καλύτερη. Για πρώτη φορά μετά το 1912 η Σ. Ένωση έπαιρνε μέρος στους Ολυμπιακούς, κατασκευάζοντας δικό της Ολυμπιακό χωριό μαζί με την Πολωνία, Βουλγαρία, Ουγγαρία, Ρουμανία και Τσεχοσλοβακία. Έγινε φανερό ότι οι ανατολικές χώρες από την Ολυμπιάδα αυτή και μετά άρχισαν να αποδίδουν μεγάλη σημασία στις διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις και ιδιαίτερα στους Ολυμπιακούς.
Παρά την τεταμένη πολεμική ατμόσφαιρα (κρίση Σουέζ) που επικρατούσε στον κόσμο, οι Ολυμπιακοί της Μελβούρνης (1956) δεν ματαιώθηκαν. Oι Ολυμπιακοί γίνονταν για πρώτη φορά στο νότιο ημισφαίριο. H Ανατολική και η Δυτική Γερμανία πήραν μέρος ως μια ομάδα ενώ η Kίνα συμμετείχε διότι η ΔOE επέτρεψε στη Φορμόζα να συμμετάσχει σαν ξεχωριστό κράτος. Για πρώτη φορά στην ιστορία των αγώνων, ένα μέρος του προγράμματος πραγματοποιήθηκε σε διαφορετική χώρα από αυτή που φιλοξενούσε τους Ολυμπιακούς. Tα αγωνίσματα της ιππασίας έλαβαν χώρα στη Σουηδία.
Υπέρογκο Κόστος
Oι Ολυμπιακοί της Ρώμης (1960) και του Τόκιο (1964) πέτυχαν, ανοίγοντας συγχρόνως μια καινούργια εποχή στην Ιστορία των Αγώνων, μια εποχή πολυτελών και ακριβών εγκαταστάσεων, κάτι που είναι αντίθετο με το πνεύμα των αγώνων.
Oι Ολυμπιακοί Αγώνες του Μεξικού (1968) που επιβάρυναν το ήδη υπάρχον μεγάλο εξωτερικό χρέος και εκείνοι του Μονάχου (1972) έχουν ένα κοινό σημείο: Θρηνήσαμε ανθρώπινα θύματα. Τρεις εβδομάδες πριν από την έναρξη των αγώνων του Μεξικού, χιλιάδες φοιτητές και εργάτες πραγματοποίησαν δυναμική διαδήλωση κοντά στο Ολυμπιακό Στάδιο, διαμαρτυρόμενοι για το υψηλό κόστος των αγώνων, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 260 άτομα και να τραυματισθούν άλλα 1200 από την επέμβαση του στρατού. Στο Μόναχο η επίθεση των Παλαιστινίων κατά των
Ισραηλινών ήταν μια αποφράδα ημέρα στην ιστορία των αγώνων, μια μαύρη ημέρα για τον Ολυμπισμό και τη Γερμανία, της οποίας τα όνειρα για μια ανεπανάληπτη Ολυμπιάδα είχαν σβήσει για πάντα. Tο κόστος κατασκευής των εγκαταστάσεων στις δύο παραπάνω Ολυμπιάδες ήταν ασυνήθιστα υψηλό. H Ολυμπιάδα του Μονάχου με τους σημερινούς υπολογισμούς, υπερέβη το 1 δισ. δολάρια, ενώ το κόστος της Ολυμπιάδας του Μόντρεαλ (1976), παρά τις αρχικές δηλώσεις του δημάρχου του ότι δεν θα στοίχιζε τίποτε στους Καναδούς φορολογούμενους, ξεπέρασε το 1,2 δισ. δολάρια.
H Ολυμπιάδα του 1952 σημείωσε μεγάλη επιτυχία. Kατά τον τότε πρόεδρο της ΔOE, Avery Brundage, η Ολυμπιάδα του Ελσίνκι ήταν η καλύτερη. Για πρώτη φορά μετά το 1912 η Σ. Ένωση έπαιρνε μέρος στους Ολυμπιακούς, κατασκευάζοντας δικό της Ολυμπιακό χωριό μαζί με την Πολωνία, Βουλγαρία, Ουγγαρία, Ρουμανία και Τσεχοσλοβακία. Έγινε φανερό ότι οι ανατολικές χώρες από την Ολυμπιάδα αυτή και μετά άρχισαν να αποδίδουν μεγάλη σημασία στις διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις και ιδιαίτερα στους Ολυμπιακούς.
Παρά την τεταμένη πολεμική ατμόσφαιρα (κρίση Σουέζ) που επικρατούσε στον κόσμο, οι Ολυμπιακοί της Μελβούρνης (1956) δεν ματαιώθηκαν. Oι Ολυμπιακοί γίνονταν για πρώτη φορά στο νότιο ημισφαίριο. H Ανατολική και η Δυτική Γερμανία πήραν μέρος ως μια ομάδα ενώ η Kίνα συμμετείχε διότι η ΔOE επέτρεψε στη Φορμόζα να συμμετάσχει σαν ξεχωριστό κράτος. Για πρώτη φορά στην ιστορία των αγώνων, ένα μέρος του προγράμματος πραγματοποιήθηκε σε διαφορετική χώρα από αυτή που φιλοξενούσε τους Ολυμπιακούς. Tα αγωνίσματα της ιππασίας έλαβαν χώρα στη Σουηδία.
Υπέρογκο Κόστος
Oι Ολυμπιακοί της Ρώμης (1960) και του Τόκιο (1964) πέτυχαν, ανοίγοντας συγχρόνως μια καινούργια εποχή στην Ιστορία των Αγώνων, μια εποχή πολυτελών και ακριβών εγκαταστάσεων, κάτι που είναι αντίθετο με το πνεύμα των αγώνων.
Oι Ολυμπιακοί Αγώνες του Μεξικού (1968) που επιβάρυναν το ήδη υπάρχον μεγάλο εξωτερικό χρέος και εκείνοι του Μονάχου (1972) έχουν ένα κοινό σημείο: Θρηνήσαμε ανθρώπινα θύματα. Τρεις εβδομάδες πριν από την έναρξη των αγώνων του Μεξικού, χιλιάδες φοιτητές και εργάτες πραγματοποίησαν δυναμική διαδήλωση κοντά στο Ολυμπιακό Στάδιο, διαμαρτυρόμενοι για το υψηλό κόστος των αγώνων, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 260 άτομα και να τραυματισθούν άλλα 1200 από την επέμβαση του στρατού. Στο Μόναχο η επίθεση των Παλαιστινίων κατά των
Ισραηλινών ήταν μια αποφράδα ημέρα στην ιστορία των αγώνων, μια μαύρη ημέρα για τον Ολυμπισμό και τη Γερμανία, της οποίας τα όνειρα για μια ανεπανάληπτη Ολυμπιάδα είχαν σβήσει για πάντα. Tο κόστος κατασκευής των εγκαταστάσεων στις δύο παραπάνω Ολυμπιάδες ήταν ασυνήθιστα υψηλό. H Ολυμπιάδα του Μονάχου με τους σημερινούς υπολογισμούς, υπερέβη το 1 δισ. δολάρια, ενώ το κόστος της Ολυμπιάδας του Μόντρεαλ (1976), παρά τις αρχικές δηλώσεις του δημάρχου του ότι δεν θα στοίχιζε τίποτε στους Καναδούς φορολογούμενους, ξεπέρασε το 1,2 δισ. δολάρια.
H Καναδική κυβέρνηση απέκλεισε από τους Αγώνες τη Φορμόζα, ενώ δεν είχε δικαίωμα να πράξει, διότι η Φορμόζα ήταν αναγνωρισμένο μέλος της ΔOE. Είναι γνωστό ότι η πόλη που φιλοξενεί τους Ολυμπιακούς υπογράφει τι θα δεχθεί όλες τις αντιπροσωπείες των κρατών, τα οποία έχουν Ολυμπιακές επιτροπές και αναγνωρίζονται απ τη ΔOE.
H απόφαση του Καναδά πάρθηκε κάτω από πιέσεις της Kίνας, με την οποία είχε καλές εμπορικές σχέσεις. Άλλο θλιβερό γεγονός της Ολυμπιάδας αυτής ήταν η αποχώρηση 16 Αφρικανικών χωρών οι οποίες απαίτησαν την απομάκρυνση της Νέας Ζηλανδίας από τους αγώνες, κάτι που δεν δέχθηκε η ΔOE.
Oι Ολυμπιακοί της Μόσχας (1980) και του Λος Άντζελες (1984) πέτυχαν όσον αφορά τη διεξαγωγή και διοργάνωση πλην, όμως, οι δύο αυτές Ολυμπιάδες κέρδισαν το χρυσό μετάλλιο της ανάμιξης της πολιτικής. Στους πρώτους αγώνες δεν παρευρέθηκαν οι Αμερικανοί και ορισμένοι από τους δυτικούς τους συμμάχους, λόγω της σοβιετικής εισβολής στο Αφγανιστάν. H Σ. EΈωση και οι σύμμαχοί τους δεν πήραν μέρος στους δεύτερους.
Στα Χέρια των Χορηγών
Στους Ολυμπιακούς του Λος Άντζελες (1984) και σ’ αυτούς που ακολούθησαν (Σεούλ 1988, Βαρκελώνη 1992) εμφανίζονται οι χορηγοί και μέσω του θεσμού αυτού η εμπορική εκμετάλλευση των Ολυμπιακών Αγώνων οι οποίοι άρχισαν να εμφανίζουν πλεόνασμα και φυσικά χωρίς να επιβαρυνθούν οικονομικά οι διοργανώτριες πόλεις.
Oι επόμενοι Ολυμπιακοί Αγώνες θα γίνουν στην Ατλάντα των HΠA αυτό το χρόνο. Έτσι συμπληρώνονται 100 χρόνια από την έναρξη των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων των οποίων το μέλλον δεν μπορεί κανείς να προβλέψει. H χώρα μας είχε ζητήσει τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 1996 με τη συμπλήρωση των 100 χρόνων απ την ανασύστασή τους, αλλά δυστυχώς η παράδοση, η ηθική και η λογική αποδείχθηκαν ανίσχυρες μπροστά στο δίκαιο του ισχυρότερου.
Oι Ολυμπιακοί της Μόσχας (1980) και του Λος Άντζελες (1984) πέτυχαν όσον αφορά τη διεξαγωγή και διοργάνωση πλην, όμως, οι δύο αυτές Ολυμπιάδες κέρδισαν το χρυσό μετάλλιο της ανάμιξης της πολιτικής. Στους πρώτους αγώνες δεν παρευρέθηκαν οι Αμερικανοί και ορισμένοι από τους δυτικούς τους συμμάχους, λόγω της σοβιετικής εισβολής στο Αφγανιστάν. H Σ. EΈωση και οι σύμμαχοί τους δεν πήραν μέρος στους δεύτερους.
Στα Χέρια των Χορηγών
Στους Ολυμπιακούς του Λος Άντζελες (1984) και σ’ αυτούς που ακολούθησαν (Σεούλ 1988, Βαρκελώνη 1992) εμφανίζονται οι χορηγοί και μέσω του θεσμού αυτού η εμπορική εκμετάλλευση των Ολυμπιακών Αγώνων οι οποίοι άρχισαν να εμφανίζουν πλεόνασμα και φυσικά χωρίς να επιβαρυνθούν οικονομικά οι διοργανώτριες πόλεις.
Oι επόμενοι Ολυμπιακοί Αγώνες θα γίνουν στην Ατλάντα των HΠA αυτό το χρόνο. Έτσι συμπληρώνονται 100 χρόνια από την έναρξη των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων των οποίων το μέλλον δεν μπορεί κανείς να προβλέψει. H χώρα μας είχε ζητήσει τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 1996 με τη συμπλήρωση των 100 χρόνων απ την ανασύστασή τους, αλλά δυστυχώς η παράδοση, η ηθική και η λογική αποδείχθηκαν ανίσχυρες μπροστά στο δίκαιο του ισχυρότερου.
Η Ιστορία των Συγχρόνων Ολυμπιακών Αγώνων
Εισαγωγή
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες πρωτάρχισαν το 776 π.Χ. στην Ολυμπία της Ήλιδας, με τη συμμετοχή αθλητών απ’ όλο τον Ελληνικό Κόσμο της Αρχαιότητας. Κατά τη διάρκεια των Αγώνων κηρυσσόταν εκεχειρία και οι πολεμικές επιχειρήσεις διακόπτονταν.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες πρωτάρχισαν το 776 π.Χ. στην Ολυμπία της Ήλιδας, με τη συμμετοχή αθλητών απ’ όλο τον Ελληνικό Κόσμο της Αρχαιότητας. Κατά τη διάρκεια των Αγώνων κηρυσσόταν εκεχειρία και οι πολεμικές επιχειρήσεις διακόπτονταν.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες πέρασαν από διάφορες φάσεις ακμής και παρακμής, έως ότου καταργήθηκαν από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Θεοδόσιο τον Μέγα το 393 μ.Χ. ως ειδωλολατρικοί.
1503 χρόνια αργότερα αναβίωσαν, χάρις στις ενέργειες δύο ανθρώπων, του Γάλλου Βαρώνου Πιέρ Ντε Κουμπερτέν (1836-1937) και του Έλληνα λόγιου και επιχειρηματία Δημητρίου Βικέλα (1835-1908).
1503 χρόνια αργότερα αναβίωσαν, χάρις στις ενέργειες δύο ανθρώπων, του Γάλλου Βαρώνου Πιέρ Ντε Κουμπερτέν (1836-1937) και του Έλληνα λόγιου και επιχειρηματία Δημητρίου Βικέλα (1835-1908).
Η Σημασία των Ολυμπιακών Αγώνων στη Σύγχρονη Εποχή
Ο αθλητισμός και η πολιτική ποτέ δεν μπόρεσαν να αγνοήσουν ο ένας τον άλλο. Η αντίληψη ότι υπάρχει εγγενής αντινομία μεταξύ του αθλητισμού και της πολιτικής στερείται περιεχομένου. Τα δύο φαινόμενα, όπως θα φανεί και στη συνέχεια, αλληλεπιδρούν. Είναι γνωστό εξάλλου σε όλους τους διπλωμάτες ότι ο αθλητισμός είναι ένα πεδίο συνέχισης της πολιτικής με άλλα μέσα.
Ο αθλητισμός και η πολιτική ποτέ δεν μπόρεσαν να αγνοήσουν ο ένας τον άλλο. Η αντίληψη ότι υπάρχει εγγενής αντινομία μεταξύ του αθλητισμού και της πολιτικής στερείται περιεχομένου. Τα δύο φαινόμενα, όπως θα φανεί και στη συνέχεια, αλληλεπιδρούν. Είναι γνωστό εξάλλου σε όλους τους διπλωμάτες ότι ο αθλητισμός είναι ένα πεδίο συνέχισης της πολιτικής με άλλα μέσα.
Παρουσιάζει λοιπόν ιδιαίτερο ενδιαφέρον να εξετασθούν οι διεθνείς σχέσεις στον αθλητισμό, όπως αυτές διεξάγονται και ολοκληρώνονται κυρίως από τη δραστηριοποίηση μεγάλων διεθνών αθλητικών οργανισμών, όπως είναι και η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή.
Η θεώρηση του τρόπου με τον οποίο διαρθρώνεται και οργανώνεται ως διεθνής μη κυβερνητική οργάνωση η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή, έχει ιδιαίτερη σημασία. Μέσα από αυτή τη θεώρηση είναι δυνατόν να φανούν οι σκοποί της αλλά και η εμβέλειά της δραστηριοποίησής της στο παγκόσμιο στερέωμα του αθλητισμού. Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (η οποία στο εξής δηλώνεται με τη συντομογραφία ΔΟΕ) ιδρύθηκε στις 23 Ιουνίου 1894 από το Γάλλο Βαρόνο Pierre de Coubertin, με την επιθυμία να αναβιώσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ελληνικής Αρχαιότητας.
Η ΔΟΕ είναι ένας διεθνής μη κυβερνητικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός και αποτελεί το δημιουργό του Ολυμπιακού Κινήματος. Εκφραστές του κινήματος αυτού, εκτός από τη ΔΟΕ είναι οι Διεθνείς Αθλητικές Ομοσπονδίες, οι 199 Εθνικές Ολυμπιακές Επιτροπές, οι Οργανωτικές Επιτροπές των εκάστοτε Ολυμπιακών Αγώνων, οι εθνικές αθλητικές ομοσπονδίες, τα σωματεία και ασφαλώς οι ίδιοι οι αθλητές.
Τα μέλη της ΔΟΕ, οι αποκαλούμενοι Αθάνατοι, είναι 113 (μεταξύ των οποίων και 10 εν ενεργεία αθλητές) καθώς και 20 επίτιμα μέλη. Όλοι αυτοί είναι μέλη των διαφόρων οργανώσεων του Ολυμπιακού Κινήματος που προαναφέρθηκαν και συνιστούν την Επιτροπή της οποίας ηγείται ο Πρόεδρος. Ο πρόεδρος της ΔΟΕ εκλέγεται από τα μέλη με μυστική ψηφοφορία για μια αρχική θητεία οκτώ ετών, η οποία μπορεί να ανανεωθεί μία φορά ακόμη για άλλα τέσσερα έτη.
Ο πρόεδρος της ΔΟΕ, τέσσερις αντιπρόεδροι και έξι μέλη της απαρτίζουν το Εκτελεστικό Γραφείο το οποίο και διαθέτει την απόλυτη ευθύνη για τη διοίκηση της ΔΟΕ και την τήρηση της Ολυμπιακής Χάρτας, εκτός από τις υπόλοιπες αρμοδιότητές του που αφορούν στην προώθηση των διαφόρων ζητημάτων που απασχολούν κατά καιρούς την Επιτροπή (οικονομική διαχείριση, υποψηφιότητες, καθορισμός θεματολογίας συνόδων, τήρηση αρχείων κ.α.).
Η διοίκηση της ΔΟΕ βρίσκεται υπό την ευθύνη του Γενικού Διευθυντή, ο οποίος την ασκεί με τη βοήθεια του Γενικού Γραμματέα και των Διευθυντών των διαφόρων τομέων (διεθνής συνεργασία, συντονισμός Ολυμπιακών Αγώνων, σχέσεις με εθνικές επιτροπές, διεθνείς ομοσπονδίες, οικονομικά, νομικά ζητήματα, επικοινωνίες).
Ένα άλλο τμήμα της ΔΟΕ είναι το Ταμείο Ολυμπιακής Αλληλεγγύης, το οποίο συνεστήθη για να συντονίσει τη βοήθεια που παρέχεται στις Εθνικές Ολυμπιακές Επιτροπές, ιδίως σε εκείνες των αναπτυσσόμενων χωρών που αντιμετωπίζουν και τις μεγαλύτερες ανάγκες. Η Ολυμπιακή Αλληλεγγύη είναι υπεύθυνη λοιπόν για τη διαχείριση του μεριδίου των εσόδων από την πώληση των δικαιωμάτων αναμετάδοσης των Ολυμπιακών Αγώνων και για την αναδιανομή του στις Εθνικές Ολυμπιακές Επιτροπές, με σκοπό να τις βοηθήσει να αναπτύξουν τον αθλητισμό στις χώρες τους.
Η ΔΟΕ χρηματοδοτείται ολοκληρωτικά από ιδιωτικούς φορείς και μέσω του Ολυμπιακού Κινήματος διανέμει περίπου το 93% των πόρων που συγκεντρώνει (κυρίως από την πώληση δικαιωμάτων τηλεοπτικής αναμετάδοσης και από διαφημιστικά προγράμματα).
Νομικό Καθεστώς
Η διερεύνηση του νομικού καθεστώτος που διέπει τη ΔΟΕ, είναι απαραίτητη για να γίνουν αντιληπτά τα όρια δράσης της, να εξηγηθούν οι τρόποι της δράσης αυτής αλλά και τα προβλήματα που κατά καιρούς ανακύπτουν στις σχέσεις αυτού του οργανισμού με τα κράτη και με άλλες διεθνείς οργανώσεις.
Η Ολυμπιακή Χάρτα περιλαμβάνει τις θεμελιώδεις αρχές, τους κανόνες και τους παράπλευρους νόμους που έχει υιοθετήσει η ΔΟΕ. Το περιεχόμενό της είναι προσανατολισμένο στην εξυπηρέτηση του κύριου σκοπού του Ολυμπιακού Κινήματος, το οποίο ενσαρκώνει η ΔΟΕ, και ο οποίος δεν είναι άλλος από τη συνεισφορά στο κτίσιμο ενός καλύτερου, ειρηνικού κόσμου.
Η διερεύνηση του νομικού καθεστώτος που διέπει τη ΔΟΕ, είναι απαραίτητη για να γίνουν αντιληπτά τα όρια δράσης της, να εξηγηθούν οι τρόποι της δράσης αυτής αλλά και τα προβλήματα που κατά καιρούς ανακύπτουν στις σχέσεις αυτού του οργανισμού με τα κράτη και με άλλες διεθνείς οργανώσεις.
Η Ολυμπιακή Χάρτα περιλαμβάνει τις θεμελιώδεις αρχές, τους κανόνες και τους παράπλευρους νόμους που έχει υιοθετήσει η ΔΟΕ. Το περιεχόμενό της είναι προσανατολισμένο στην εξυπηρέτηση του κύριου σκοπού του Ολυμπιακού Κινήματος, το οποίο ενσαρκώνει η ΔΟΕ, και ο οποίος δεν είναι άλλος από τη συνεισφορά στο κτίσιμο ενός καλύτερου, ειρηνικού κόσμου.
Αυτό, σύμφωνα με τη Χάρτα, μπορεί να γίνει εκπαιδεύοντας τη νεολαία με τον αθλητισμό χωρίς διακρίσεις οποιασδήποτε φύσης και μέσα στο Ολυμπιακό Πνεύμα, το οποίο απαιτεί αμοιβαία κατανόηση, φιλία, αλληλεγγύη και ευγενή άμιλλα. Η Ολυμπιακή Χάρτα καθορίζει λοιπόν την αποστολή της ΔΟΕ ως εκπαιδευτικής και εποικοδομητικής για την παγκόσμια ειρήνη.
Μέσω της Χάρτας, το Ολυμπιακό Κίνημα εγκαθιδρύει έναν προσανατολισμό καθώς και το βαθμό ολοκλήρωσής του μέσα στις εκάστοτε συγκυρίες και την ανάπτυξη που διαμορφώνονται από τον έξω κόσμο. Με το κανονιστικό αυτό πλαίσιο, το Ολυμπιακό Κίνημα διεκδικεί τη μεγαλύτερη δυνατή ανεξαρτησία από δημόσιες και οικονομικές επιρροές έξω από αυτό, δημιουργεί τις συνθήκες για πιθανή συνεργασία με πολιτικούς θεσμούς και διακηρύσσει τις αρχές του.
Η πιθανότητα συνεργασίας με πολιτικούς θεσμούς, δίνει τη δυνατότητα στη ΔΟΕ να δρα και σε πεδία που φυσιολογικά ανήκουν σε κρατικές και δημόσιες αρχές ή να επηρεάζει τις πολιτικές κρατών σε διάφορα θέματα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι παρεμβαίνει άμεσα στις πολιτικές αυτές. Έτσι εξηγούνται για παράδειγμα οι συχνές παραινέσεις μελών της ΔΟΕ προς το Ελληνικό κράτος σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης των διαφόρων ζητημάτων που αφορούν στη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, περιπτώσεις που αποτελούν ασφαλώς παρεμβάσεις «χαμηλής πολιτικής».
Μέσω της Χάρτας, το Ολυμπιακό Κίνημα εγκαθιδρύει έναν προσανατολισμό καθώς και το βαθμό ολοκλήρωσής του μέσα στις εκάστοτε συγκυρίες και την ανάπτυξη που διαμορφώνονται από τον έξω κόσμο. Με το κανονιστικό αυτό πλαίσιο, το Ολυμπιακό Κίνημα διεκδικεί τη μεγαλύτερη δυνατή ανεξαρτησία από δημόσιες και οικονομικές επιρροές έξω από αυτό, δημιουργεί τις συνθήκες για πιθανή συνεργασία με πολιτικούς θεσμούς και διακηρύσσει τις αρχές του.
Η πιθανότητα συνεργασίας με πολιτικούς θεσμούς, δίνει τη δυνατότητα στη ΔΟΕ να δρα και σε πεδία που φυσιολογικά ανήκουν σε κρατικές και δημόσιες αρχές ή να επηρεάζει τις πολιτικές κρατών σε διάφορα θέματα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι παρεμβαίνει άμεσα στις πολιτικές αυτές. Έτσι εξηγούνται για παράδειγμα οι συχνές παραινέσεις μελών της ΔΟΕ προς το Ελληνικό κράτος σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης των διαφόρων ζητημάτων που αφορούν στη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, περιπτώσεις που αποτελούν ασφαλώς παρεμβάσεις «χαμηλής πολιτικής».
Η διεθνής αναγνώριση είναι εξάλλου ένα σημαντικό γεγονός για το Ολυμπιακό Κίνημα και τις δυνατότητες που αποκτά ώστε να δρα χωρίς περιορισμούς. Ο Πρόεδρος της ΔΟΕ από το 1980 μέχρι το 2001, Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ, πέτυχε την αναγνώριση της ΔΟΕ ως μη κυβερνητικού οργανισμού σε διεθνές και υπερεθνικό επίπεδο από τον ΟΗΕ, την ΟΥΝΕΣΚΟ και τις πολιτικές αρχές όλων σχεδόν των κρατών. Έτσι μπορεί πλέον η ΔΟΕ να αντιμετωπίζει τα πολιτικά προβλήματα που συνδέονται με το Ολυμπιακό Κίνημα πιο ενεργά από ότι στο παρελθόν.
Στόχοι της ΔΟΕ
Από όσα έχουν ήδη αναφερθεί, έχουν διαφανεί τα στοιχεία που αποτελούν τις βασικές αρχές ύπαρξης της ΔΟΕ. Οι αρχές αυτές συνιστούν ταυτόχρονα την πυξίδα για τον προσανατολισμό του οργανισμού αυτού μέσα στην παγκόσμια κοινωνία και, συνεπώς, τον προσδιορισμό των στόχων του.
''Η ολοκλήρωση του Ολυμπιακού Κινήματος''
Το Ολυμπιακό Πνεύμα συμπύκνωνε στην κλασσική του σύλληψη την παραίνεση του «Νους υγιής εν σώματι υγιεί». Μέσα από την καλλιέργεια και την εμπέδωση της ευγενούς άμιλλας στη διάρκεια των αγώνων, ο αθλητής εξευγενίζει την ψυχή του, εξυψώνει το νου του και γυμνάζει το σώμα του. Αυτή η πολλαπλή εκπαιδευτική διαδικασία η οποία προάγεται χάρη στον αθλητισμό, είναι όλη η φιλοσοφία του Ολυμπιακού Κινήματος.
Από όσα έχουν ήδη αναφερθεί, έχουν διαφανεί τα στοιχεία που αποτελούν τις βασικές αρχές ύπαρξης της ΔΟΕ. Οι αρχές αυτές συνιστούν ταυτόχρονα την πυξίδα για τον προσανατολισμό του οργανισμού αυτού μέσα στην παγκόσμια κοινωνία και, συνεπώς, τον προσδιορισμό των στόχων του.
''Η ολοκλήρωση του Ολυμπιακού Κινήματος''
Το Ολυμπιακό Πνεύμα συμπύκνωνε στην κλασσική του σύλληψη την παραίνεση του «Νους υγιής εν σώματι υγιεί». Μέσα από την καλλιέργεια και την εμπέδωση της ευγενούς άμιλλας στη διάρκεια των αγώνων, ο αθλητής εξευγενίζει την ψυχή του, εξυψώνει το νου του και γυμνάζει το σώμα του. Αυτή η πολλαπλή εκπαιδευτική διαδικασία η οποία προάγεται χάρη στον αθλητισμό, είναι όλη η φιλοσοφία του Ολυμπιακού Κινήματος.
Ο αθλητισμός,σύμφωνα με το Ολυμπιακό Ιδεώδες, μπορεί να διδάξει στους ανθρώπους τον ευγενή συναγωνισμό προτείνοντας οι ηττημένοι να αντιμετωπίζονται με σεβασμό και οι νικητές με τιμή. Αυτή η προσέγγιση καλλιεργεί ευγενή αισθήματα τα οποία είναι εξαιρετικά χρήσιμα και σε άλλες πτυχές της ζωής.
Εξάλλου το Ολυμπιακό Κίνημα απηχεί την πίστη ότι ο αθλητισμός μπορεί να γκρεμίσει τα τείχη των διαφορών στη γλώσσα, τον πολιτισμό, τη θρησκεία, την εθνικότητα, την ηλικία και το φύλο και να χτίσει γέφυρες μεταξύ όλων των ανθρώπων για την προώθηση της παγκόσμιας ειρήνης. Προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της ειρήνης και της κατανόησης μεταξύ των λαών, η ΔΟΕ προωθεί την ιδέα της Ολυμπιακής Εκεχειρίας κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων.
Εξάλλου το Ολυμπιακό Κίνημα απηχεί την πίστη ότι ο αθλητισμός μπορεί να γκρεμίσει τα τείχη των διαφορών στη γλώσσα, τον πολιτισμό, τη θρησκεία, την εθνικότητα, την ηλικία και το φύλο και να χτίσει γέφυρες μεταξύ όλων των ανθρώπων για την προώθηση της παγκόσμιας ειρήνης. Προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της ειρήνης και της κατανόησης μεταξύ των λαών, η ΔΟΕ προωθεί την ιδέα της Ολυμπιακής Εκεχειρίας κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων.
Οι πιο σημαντικές πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει για την εξυπηρέτηση αυτού του σκοπού είναι η δημιουργία, από κοινού με την ελληνική κυβέρνηση, του Κέντρου Διεθνούς Ολυμπιακής Εκεχειρίας στην Ολυμπία, καθώς και η Απόφαση για την Ολυμπιακή Εκεχειρία (με τίτλο «Κτίζοντας έναν καλύτερο ειρηνικό κόσμο με τον αθλητισμό και το ολυμπιακό ιδεώδες») την οποία υιοθέτησαν ομόφωνα τα 180 μέλη της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στις 24 Νοεμβρίου 1999, μεταξύ των οποίων και τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ (Κίνα, Γαλλία, Ρωσία, Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ).
Η ΔΟΕ δραστηριοποιείται εξάλλου και στον τομέα των ανθρωπιστικών προγραμμάτων, με το σκεπτικό ότι μπορεί, μέσω του αθλητισμού, να βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο όσων ζουν στα αναπτυσσόμενα σημεία του πλανήτη. Γι’ αυτό η ΔΟΕ συνεργάζεται με τους ανάλογους εταίρους γι’ αυτά τα θέματα, όπως είναι η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), το Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΟΗΕ (UNDP) και η Παγκόσμια Οργάνωση για την Εργασία (ILO) .
Η ΔΟΕ δραστηριοποιείται εξάλλου και στον τομέα των ανθρωπιστικών προγραμμάτων, με το σκεπτικό ότι μπορεί, μέσω του αθλητισμού, να βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο όσων ζουν στα αναπτυσσόμενα σημεία του πλανήτη. Γι’ αυτό η ΔΟΕ συνεργάζεται με τους ανάλογους εταίρους γι’ αυτά τα θέματα, όπως είναι η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), το Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΟΗΕ (UNDP) και η Παγκόσμια Οργάνωση για την Εργασία (ILO) .
Επιπλέον για την προώθηση του ίδιου του αθλητισμού σε χώρες με μεγαλύτερη ανάγκη, λειτουργεί στους κόλπους της ΔΟΕ η Ολυμπιακή Αλληλεγγύη, μια επιτροπή η οποία φροντίζει για τη διαχείριση και τη διανομή των εσόδων της ΔΟΕ από τα τηλεοπτικά ή άλλα δικαιώματα σε όλες τις Εθνικές Ολυμπιακές Επιτροπές.
Αθλητισμός και Πολιτική
Αν θεωρήσουμε την πολιτική όχι μόνο ως μια διαδικασία λήψης απόφασης αλλά και ως ένα φαινόμενο το οποίο εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της συμβίωσης των ανθρώπων και έχει μια δημιουργική επίδραση στην κοινωνική ζωή, είναι βέβαιο ότι τις ίδιες διαπιστώσεις θα κάνουμε και για τον αθλητισμό. Και ο αθλητισμός είναι ένα φαινόμενο συμβίωσης και σύμπραξης πολλών ανθρώπων, γεγονότων που έχουν μεγάλη σημασία για την κοινωνική ζωή και, συνεπώς, είναι εγγενώς πολιτικός.
Επιπλέον ο αθλητισμός και η πολιτική έχουν ενωθεί στην αθλητική πολιτική η οποία είναι μια διαδικασία σχεδιασμού και εφαρμογής αποφάσεων σε πεδία που ανήκουν στον αθλητισμό σε στενή και ευρεία έννοια. Η πολιτική και οι πολιτικές αποφάσεις παρέχουν το πλαίσιο δράσης στον αθλητισμό και τα αθλητικά κινήματα, ομοσπονδίες και σωματεία, έχουν αγωνιστεί για ένα πλαίσιο εντός του οποίου αξίζει να δρα κανείς.
Αν θεωρήσουμε την πολιτική όχι μόνο ως μια διαδικασία λήψης απόφασης αλλά και ως ένα φαινόμενο το οποίο εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της συμβίωσης των ανθρώπων και έχει μια δημιουργική επίδραση στην κοινωνική ζωή, είναι βέβαιο ότι τις ίδιες διαπιστώσεις θα κάνουμε και για τον αθλητισμό. Και ο αθλητισμός είναι ένα φαινόμενο συμβίωσης και σύμπραξης πολλών ανθρώπων, γεγονότων που έχουν μεγάλη σημασία για την κοινωνική ζωή και, συνεπώς, είναι εγγενώς πολιτικός.
Επιπλέον ο αθλητισμός και η πολιτική έχουν ενωθεί στην αθλητική πολιτική η οποία είναι μια διαδικασία σχεδιασμού και εφαρμογής αποφάσεων σε πεδία που ανήκουν στον αθλητισμό σε στενή και ευρεία έννοια. Η πολιτική και οι πολιτικές αποφάσεις παρέχουν το πλαίσιο δράσης στον αθλητισμό και τα αθλητικά κινήματα, ομοσπονδίες και σωματεία, έχουν αγωνιστεί για ένα πλαίσιο εντός του οποίου αξίζει να δρα κανείς.
Η αλληλεπίδραση μεταξύ αθλητισμού και πολιτικής, όπως θα φανεί και στη συνέχεια, είναι δεδομένη και κανείς δε μπορεί να είναι πολιτικά ουδέτερος κάτω από αυτές τις συνθήκες, γιατί μια ουδέτερη στάση απέναντι σε ένα φαινόμενο, μια πολιτική ή κοινωνική εξέλιξη, μια πολιτική διαδικασία ή αποφάσεις και δηλώσεις που επηρεάζουν τον αθλητισμό και τις οργανώσεις του, τα αθλητικά γεγονότα και τους στόχους του αθλητισμού, είναι από μόνη της μια πολιτική δήλωση.
Οι αξίες και οι αρχές του αθλητισμού είναι επίσης δεδηλωμένοι στόχοι διαφορετικών κατά τη σύλληψή τους πολιτικών και κοινωνικών ομάδων και συστημάτων. Δεν μπορούν να διαχωριστούν από τα πρόσωπα και τις οργανώσεις που δρουν. Όταν ο Βαρόνος Κουμπερτέν προωθούσε την ιδέα της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων, ήθελε παράλληλα να εισαγάγει μια μεταρρύθμιση στο εκπαιδευτικό σύστημα της Γαλλίας.
Οι αξίες και οι αρχές του αθλητισμού είναι επίσης δεδηλωμένοι στόχοι διαφορετικών κατά τη σύλληψή τους πολιτικών και κοινωνικών ομάδων και συστημάτων. Δεν μπορούν να διαχωριστούν από τα πρόσωπα και τις οργανώσεις που δρουν. Όταν ο Βαρόνος Κουμπερτέν προωθούσε την ιδέα της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων, ήθελε παράλληλα να εισαγάγει μια μεταρρύθμιση στο εκπαιδευτικό σύστημα της Γαλλίας.
Έβλεπε, δηλαδή, την άθληση και ως ένα εργαλείο για την προαγωγή της ηθικής και κοινωνικής συμπεριφοράς της Γαλλικής νεολαίας. Ο αθλητισμός θα ήταν το πρώτο κύτταρο για την αναγέννηση της δημοκρατίας, της συλλογικής προσπάθειας και της κοινωνικής ελευθερίας. Συνεπώς, ήδη από τις απαρχές, και πολιτικοί λόγοι υπήρχαν στην απόφαση να αναβιώσουν οι Αγώνες.
Ο αθλητισμός, οι αθλητικές δραστηριότητες, τα αθλητικά αποτελέσματα είχαν πάντοτε μια μεγεθυντική επιρροή και σημασία στους θεατές και στο ενδιαφερόμενο κοινό χάρη στα μέσα ενημέρωσης. Γι’ αυτό η επένδυση στον αθλητισμό είναι μακροπρόθεσμα μια λιγότερο δαπανηρή δυνατότητα προβολής ενός κράτους ή ενός πολιτικού συστήματος, ενώ επιπλέον χρησιμεύει για τη σφυρηλάτηση της εθνικής ταυτότητας.
Ο αθλητισμός, οι αθλητικές δραστηριότητες, τα αθλητικά αποτελέσματα είχαν πάντοτε μια μεγεθυντική επιρροή και σημασία στους θεατές και στο ενδιαφερόμενο κοινό χάρη στα μέσα ενημέρωσης. Γι’ αυτό η επένδυση στον αθλητισμό είναι μακροπρόθεσμα μια λιγότερο δαπανηρή δυνατότητα προβολής ενός κράτους ή ενός πολιτικού συστήματος, ενώ επιπλέον χρησιμεύει για τη σφυρηλάτηση της εθνικής ταυτότητας.
1. Τα Στοιχεία της Πολιτικής στον Παγκόσμιο Αθλητισμό
1.1. Το Λειτουργικό Πλαίσιο
Ρίχνοντας μια ματιά στον τρόπο οργάνωσης των διαφόρων διεθνών αθλητικών ομοσπονδιών και κυρίως σε εκείνον της ΔΟΕ, όπως παρουσιάστηκαν πιο πάνω, διαπιστώνουμε ότι πρόκειται για κατεξοχήν πολιτική μορφή οργάνωσης.
Χαρακτηρίζονται από έξι γνωρίσματα: το βαθμό κεντρικού ελέγχου (εκτελεστικές επιτροπές, γενικούς γραμματείς), τη νομιμοποιητική τους βάση (διεθνής αναγνώριση, γενικές συνελεύσεις), την αλληλεπίδραση μεταξύ των οργανισμών (συνεργασία), τη σχέση τους με τις διάφορες κυβερνήσεις (συνεργασία για τη διοργάνωση αθλητικών γεγονότων), την ισχύ τους στο παγκόσμιο στερέωμα (θετικές παρεμβάσεις για επίλυση διαφορών) και τα καθήκοντά τους (αρχές, διακηρύξεις).
1.2. Το Πραγματιστικό Πλαίσιο
Ο αθλητισμός, όπως εμπεδώνεται μέσα από την αθλητική πολιτική , είναι πρωτίστως ένα στοιχείο της εκάστοτε κρατικής πολιτικής. Τόσο οι προσπάθειες ρύθμισης των αθλητικών ζητημάτων από νόμους του κάθε κράτους ή από διάφορες παρεμβάσεις από μέρους του πολιτικού κόσμου, όσο και το γεγονός ότι ο αθλητισμός δεν μπορεί να αγνοεί το κράτος, τουλάχιστον σε επίπεδο οικονομικής διαχείρισης και πόρων, καταδεικνύουν ότι ο αθλητισμός είναι υποχρεωμένος να αφομοιώσει τις ενυπάρχουσες πολιτικές συγκυρίες σε μια πρακτική την οποία ούτε θέλει ούτε μπορεί να αποφύγει.
Από την άλλη ο εκδημοκρατισμός της άθλησης και της παρακολούθησης αθλητικών δραστηριοτήτων και η παρεμβολή τους στα ήθη της κοινωνίας, μετέτρεψαν τη συγκατοίκηση αθλητισμού και πολιτικής σε γάμο αμοιβαίων συμφερόντων. Αυτό σημαίνει ότι ο αθλητισμός πρέπει , ιδιαίτερα στη σύγχρονη εποχή, να συμβιβαστεί με τα πολιτικά ζητήματα, τη στιγμή κατά την οποία είναι γνωστό ότι σπάνια οι Ολυμπιακοί Αγώνες, για παράδειγμα, δεν ήταν δέσμιοι προβλημάτων και επιρροών από την πολιτική και τη δημόσια σφαίρα.
2. Η Πολιτική Εκμετάλλευση του Αθλητισμού
Η πολιτική δεν εισέβαλε στον αθλητισμό ούτε τυχαία ούτε άδικα. Αντίθετα η πολιτική παρέμβαση εμπεριείχε εξαρχής μια διπλή ιδιομορφία: αφενός ήταν αναπόφευκτη γιατί η εμφάνιση ενός υπερεθνικού φαινομένου, όπως είναι οι διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις, δεν μπορούσε να χειραφετηθεί από τους περιορισμούς της διπλωματίας των κρατών, αφετέρου ήταν νόμιμη γιατί τα πολιτικά συστήματα διέθεταν το πλεονέκτημα της δημόσιας αποδοχής και της νομιμότητας, κάτι που δε συνέβαινε στα πρώτα βήματα των διεθνών αθλητικών οργανισμών.
2.1. Ο Αθλητισμός ως Φορέας Συγκεκριμένης Πολιτικής : η Αθλητική Προπαγάνδα
«Οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι μια ευκαιρία για προπαγάνδα , χωρίς προηγούμενο στην παγκόσμια ιστορία»
2. Η Πολιτική Εκμετάλλευση του Αθλητισμού
Η πολιτική δεν εισέβαλε στον αθλητισμό ούτε τυχαία ούτε άδικα. Αντίθετα η πολιτική παρέμβαση εμπεριείχε εξαρχής μια διπλή ιδιομορφία: αφενός ήταν αναπόφευκτη γιατί η εμφάνιση ενός υπερεθνικού φαινομένου, όπως είναι οι διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις, δεν μπορούσε να χειραφετηθεί από τους περιορισμούς της διπλωματίας των κρατών, αφετέρου ήταν νόμιμη γιατί τα πολιτικά συστήματα διέθεταν το πλεονέκτημα της δημόσιας αποδοχής και της νομιμότητας, κάτι που δε συνέβαινε στα πρώτα βήματα των διεθνών αθλητικών οργανισμών.
2.1. Ο Αθλητισμός ως Φορέας Συγκεκριμένης Πολιτικής : η Αθλητική Προπαγάνδα
«Οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι μια ευκαιρία για προπαγάνδα , χωρίς προηγούμενο στην παγκόσμια ιστορία»
Φουνκ υπαρχηγός του Γκαίμπελς 1936.
Από τη στιγμή που ένα καθεστώς παρεμβαίνει σε όλους τους τομείς της ζωής ενός έθνους, χρησιμοποιεί εσκεμμένα τον αθλητισμό για την επίτευξη πολιτικών στόχων, ακολουθώντας το παράδειγμα της Ναζιστικής Γερμανίας, με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου το 1936.
Από τη στιγμή που ένα καθεστώς παρεμβαίνει σε όλους τους τομείς της ζωής ενός έθνους, χρησιμοποιεί εσκεμμένα τον αθλητισμό για την επίτευξη πολιτικών στόχων, ακολουθώντας το παράδειγμα της Ναζιστικής Γερμανίας, με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου το 1936.
Οι Αγώνες εκείνοι αποτελούν ορόσημο για τη διαδικασία της ανάμειξης της πολιτικής στον αθλητισμό, παρά το γεγονός ότι και πρωτύτερα είχαν υπάρξει πράξεις πολιτικής επιρροής σε βάρος του Ολυμπιακού Κινήματος – η απουσία της σημαίας των ΗΠΑ από την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου το 1908, τα αιτήματα της Αυστρίας και της Ρωσίας να διωχθούν από τους Αγώνες του 1912 οι Ουγγαρία, Βοημία και η Φινλανδία αντίστοιχα, ο αποκλεισμός -τιμωρία της Γερμανίας και της Αυστρίας από τους Αγώνες του 1920, 1924 και 1920 αντίστοιχα ως υπαίτιων για το Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Είναι λοιπόν οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Βερολίνου καμπή στην ιστορία του αθλητισμού γενικότερα, γιατί εκεί συνέβησαν κοσμογονικές αλλαγές . Από περιφερειακή εκδήλωση των πολιτικών αντιπαραθέσεων μετατράπηκαν σε ιδιαίτερο πεδίο αντιπαράθεσης, τη στιγμή που για πρώτη φορά ένα τόσο μεγάλο γεγονός μεταδιδόταν απευθείας από την τηλεόραση. Από το 1936 και στο εξής οι διεθνείς αθλητικές εκδηλώσεις κατέστησαν πολιτικό εργαλείο είτε για την εσωτερική πολιτική είτε για τη διεθνή.
Περιορίζοντας τη διερεύνηση αυτού του ζητήματος στο χώρο των Ολυμπιακών Αγώνων, παρατηρείται ότι ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου οι ίδιοι οι Αγώνες γίνονται στόχος της προπαγάνδας των διαφόρων κρατών και κυρίως των δύο υπερδυνάμεων εκείνης της εποχής, των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ένωσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι η τελευταία σε μια στροφή 180 μοιρών εντάχθηκε στο Ολυμπιακό Κίνημα για τους Αγώνες του 1952 με σκοπό να καταδείξει την ανωτερότητα του Σοβιετικού συστήματος διεθνώς και να νομιμοποιήσει το καθεστώς μέσα στα ίδια του τα σύνορα.
Αλλά και για τις ΗΠΑ οι Αγώνες ήταν εξαιρετικά σημαντικοί για την προβολή τους ως ηγετικής παγκόσμιας δύναμης. Τα λόγια του Αμερικανού προέδρου Τζέραλντ Φορντ το 1974 ότι «Μια αθλητική επιτυχία μπορεί να χρησιμεύσει σε ένα έθνος όσο και μια στρατιωτική» αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.
Έτσι το αθλητικό θέαμα, γεμάτο το ίδιο εξ ορισμού από αντιπαραθέσεις , μετατρέπει το γήπεδο σε χώρο έκφρασης εθνικής υπερηφάνειας και άρνησης αποδοχής της ανωτερότητας του αντιπάλου. Οι αθλητές εκπροσωπούν τις χώρες τους και τα όρια μεταξύ μιας νίκης και της ιδεολογίας που θα την οικειοποιηθεί είναι δυσδιάκριτα.
Από την άλλη όμως αυτή η εξέλιξη διατήρησε και ενίσχυσε την παγκόσμια μορφή του συναγωνισμού μαζί με το ιδεώδες του ερασιτεχνισμού.
2.2. Ο Αθλητισμός ως Είδος Πολιτικής
Το φαινόμενο της δόμησης ενός έθνους μέσω του αθλητισμού και γενικότερα η πολιτική της παρέμβασης που ήδη αναφέρθηκαν, αποδεικνύουν ότι τα κράτη πρόσθεσαν στο οπλοστάσιό τους τον αθλητισμό. Η συστηματική παρουσία της πολιτικής στο χώρο του αθλητισμού πήρε τη μορφή πραγματικού κριτηρίου δημόσιας και κοινωνικής νομιμοποίησης ενός φαινομένου, το οποίο αρχικά ήθελε να βρίσκεται στο περιθώριο των κανόνων της πολιτικής, όπως προκύπτει και από τις αρχές και τις διακηρύξεις μεγάλων διεθνών αθλητικών οργανισμών σαν την ΔΟΕ.
Έτσι με τον καιρό ο αθλητισμός έγινε πολιτικό εργαλείο, και στις διεθνείς σχέσεις χρησιμοποιήθηκε και ως όπλο διπλωματικής αναγνώρισης. Είναι ενδεικτικό αυτής της εξέλιξης το γεγονός ότι για παράδειγμα η αποκατάσταση διπλωματικής επαφής μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας έγινε δυνατή χάρη σε αγώνες πινγκ-πονγκ μεταξύ τους.
Ίδιο στόχο είχε και η διπλωματία του μπάσκετ μεταξύ των ΗΠΑ και της Κούβας το 1978, όπως και οι πολλές επιτυχίες μέσα στα στάδια των Ανατολικογερμανών «διπλωματών με αθλητικές φανέλες», όπως τους αποκαλούσαν, χάρη στις οποίες βγήκε η χώρα τους από την απομόνωση. Το όπλο του αθλητισμού, χρησιμοποίησε η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης το 1972 στην Ολυμπιάδα στο Μόναχο, όταν, σε μια αιματηρή επιχείρηση (γνωστή ως «Μαύρος Σεπτέμβρης») κατά των Ισραηλινών αθλητών, θέλησε να προβάλει τα αιτήματα του παλαιστινιακού έθνους.
Οι πολιτικές αντιπαραθέσεις σε διεθνή αθλητική κλίμακα δεν περιορίζονται μόνο στο ποδόσφαιρο, στο οποίο παρατηρούνται πιο συχνά τέτοια φαινόμενα. Η κυριαρχία μιας χώρας σε ένα συγκεκριμένο άθλημα, γεγονός το οποίο είναι συχνά αντικείμενο θαυμασμού, δεν έχει να κάνει με τη φυσική γεωγραφία, τον πληθυσμό ή την ευημερία αυτής της χώρας. Η γεωγραφία στον αθλητισμό (ποιοι είναι καλοί πού) έχει να κάνει με την παγκόσμια γεωγραφία της γενικότερης πολιτικής ισχύος και καθιστά αυτόματα τον αθλητισμό ένα είδος άσκησης πολιτικής.
Ο συσχετισμός πολιτικής και αθλητικής κυριαρχίας εξηγείται για παράδειγμα στην περίπτωση των Κενυατών δρομέων μεγάλων αποστάσεων, αφού η διάδοση του συγκεκριμένου αθλήματος από τους Βρετανούς κατακτητές προς τους Κενυάτες έγινε με σκοπό τον κοινωνικό έλεγχο των τελευταίων, σαν μια βαλβίδα ασφαλείας για να συγκρατηθούν τα έντονα αντι-αποικιοκρατικά τους αισθήματα και για να αποτραπούν κλοπές και άλλου είδους ενέργειες που θα προκαλούσαν προβλήματα στους Βρετανούς, όπως υποστήριζαν και οι ίδιοι σε διάφορα υπομνήματά τους.
Επιπλέον οι πρωταθλητές δρομείς σαν ανταμοιβή για τις επιτυχίες τους προσλαμβάνονταν σε διάφορες στρατιωτικές υπηρεσίες, όχι μόνο στην Κένυα αλλά και σε άλλες Αφρικανικές χώρες (ο Αιθίοπας Αμπέμπε Μπεκίλα, ολυμπιονίκης στο μαραθώνιο της Ρώμης και του Τόκιο, ήταν μέλος της φρουράς του αυτοκράτορα Χαϊλέ Σελασιέ).
Από την άλλη πολλά αθλήματα χρησιμοποιούνται από διάφορες χώρες με σκοπό να αντιταχθούν με αυτά στους αντιπάλους τους. Η δεδομένη ιμπεριαλιστική πολιτική των Ιαπώνων, αλλά και η ικανότητά τους σε ένα άθλημα που δημιούργησαν οι ίδιοι, αποτέλεσαν ισχυρότατα κίνητρα για τους υποτελείς Κινέζους να διαπρέψουν στο πινγκ-πονγκ. Παρόμοια είναι και η περίπτωση των επιδόσεων Ινδών και Πακιστανών στο χόκεϊ επί χόρτου και στο κρίκετ, στα οποία οι δύο χώρες κυριαρχούν παγκοσμίως.
Από την άλλη πολλά αθλήματα χρησιμοποιούνται από διάφορες χώρες με σκοπό να αντιταχθούν με αυτά στους αντιπάλους τους. Η δεδομένη ιμπεριαλιστική πολιτική των Ιαπώνων, αλλά και η ικανότητά τους σε ένα άθλημα που δημιούργησαν οι ίδιοι, αποτέλεσαν ισχυρότατα κίνητρα για τους υποτελείς Κινέζους να διαπρέψουν στο πινγκ-πονγκ. Παρόμοια είναι και η περίπτωση των επιδόσεων Ινδών και Πακιστανών στο χόκεϊ επί χόρτου και στο κρίκετ, στα οποία οι δύο χώρες κυριαρχούν παγκοσμίως.
Τα αθλήματα αυτά τα ανέπτυξαν για να κοντράρουν στον αθλητικό τομέα τους κατακτητές Βρετανούς, οι οποίοι είναι και οι δημιουργοί των αθλημάτων αυτών. Έτσι και οι Ούγγροι στο γουότερ πόλο και οι Τσέχοι στο χόκεϊ επί πάγου συγκρούονταν σκληρά με την πρώην Σοβιετική Ένωση θέλοντας να τους εκδικηθούν για την εισβολή τους στις χώρες τους το 1956 και το 1968 αντίστοιχα.
Τέλος αξίζει να αναφερθεί η περίπτωση του μποϋκοτάζ των Ολυμπιακών Αγώνων από διάφορες χώρες και σε διαφορετικές περιόδους. Το 1968 ανακλήθηκε η πρόσκληση της ομάδας της Νότιας Αφρικής στους Αγώνες του Μεξικό λόγω της απειλής για μποϋκοτάζ των Αγώνων από Αφρικανικές και Σοσιαλιστικές χώρες. Την ίδια τύχη και για τους ίδιους λόγους είχε και η Ροδεσία το 1972.
Τέλος αξίζει να αναφερθεί η περίπτωση του μποϋκοτάζ των Ολυμπιακών Αγώνων από διάφορες χώρες και σε διαφορετικές περιόδους. Το 1968 ανακλήθηκε η πρόσκληση της ομάδας της Νότιας Αφρικής στους Αγώνες του Μεξικό λόγω της απειλής για μποϋκοτάζ των Αγώνων από Αφρικανικές και Σοσιαλιστικές χώρες. Την ίδια τύχη και για τους ίδιους λόγους είχε και η Ροδεσία το 1972.
Το 1976 στο Μόντρεαλ οι απειλές έγιναν πράξη: 23 Αφρικανικές χώρες αποσύρθηκαν από τους Αγώνες σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την μη αποπομπή της Νέας Ζηλανδίας λόγω των αθλητικών σχέσεών της με τη Νότια Αφρική. Το 1980 στη Μόσχα οι Αγώνες διεξήχθησαν με μόνο 81 κράτη αντί για 130 εξαιτίας του μποϋκοτάζ που κήρυξαν οι ΗΠΑ διαμαρτυρόμενες για τη Σοβιετική κατοχή στο Αφγανιστάν.
Σε απάντηση το 1984 στο Λος Άντζελες η Σοβιετική Ένωση και άλλες 12 χώρες μποϋκοτάρησαν τους Αγώνες, επικαλούμενες προβλήματα διακρίσεων (σε βάρος συνοδών των αποστολών) και έλλειψη ασφάλειας. Το 1988 ένα δεύτερο μποϋκοτάζ και πάλι από την πλευρά του πρώην Ανατολικού Μπλοκ, απετράπη χάρη στις προσπάθειες της τότε Ανατολικής Γερμανίας να μεταπείσει τους εταίρους της, καθώς η ίδια δεν επιθυμούσε να απέχει από τους Αγώνες για δεύτερη συνεχή φορά.
Πάντως οι Ολυμπιακοί Αγώνες εμπλέκονται και θετικά με την πολιτική, όπως στην περίπτωση της Ολυμπιάδας του Σίδνεϋ, στην οποία συμμετείχαν για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια η Νότια και η Βόρεια Κορέα με κοινή αποστολή, ενώ με την Ολυμπιακή Σημαία παρέλασαν και συμμετείχαν υπό την προστασία της ΔΟΕ αθλητές από το Ανατολικό Τιμόρ.
Το Χρονικό των Ολυμπιακών Αγώνων
Αθήνα 1896
Με μεγάλη επιτυχία, όπως αναγνωρίστηκε διεθνώς, διεξήχθησαν στη φτωχή Ελλάδα εκείνης της εποχής, οι Πρώτοι Σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες (6 Απριλίου - 15 Απριλίου με το νέο ημερολόγιο, 25 Μαρτίου - 3 Απριλίου με το παλαιό), με επίκεντρο το καλλιμάρμαρο Παναθηναϊκό Στάδιο, που ανακαινίσθηκε εκ βάθρων, χάρις στην οικονομική συνεισφορά του Γεωργίου Αβέρωφ. Συμμετείχαν 241 αθλητές από 14 χώρες.
Η Ελλάδα επέμεινε στη μόνιμη τέλεση των αγώνων στην Αθήνα, όμως ο ατυχής πόλεμος με την Τουρκία το 1897 και τα συνακόλουθα οικονομικά προβλήματα (βρισκόμαστε στην εποχή του «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν») ήταν μια επαρκής αιτία για τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή να αναθέσει τους αγώνες στην πατρίδα του Βαρώνου Ντε Κουμπερτέν.
Ο γάλλος παράγοντας είχε μεγάλα σχέδια για τους αγώνες και δήλωνε ότι θα ξεπερνούσαν σε λάμψη τους Ολυμπιακούς της Αθήνας. Σκόπευε, μάλιστα, να κτίσει στην καρδιά του Παρισιού ένα πιστό αντίγραφο του αρχαίου σταδίου της Ολυμπίας. Τον προσγείωσε ανώμαλα ο επικεφαλής της Διεθνούς Έκθεσης, Αλφρέντ Πικάρ, που του τόνισε ότι ο αθλητισμός είναι «μια άχρηστη και γελοία δραστηριότητα για να δαπανηθούν τόσα πολλά χρήματα».
Η απόφαση των διοργανωτών να συνδέσουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες με την Εμπορική Έκθεση αποδείχθηκε ατυχέστατη. Η οργάνωση ήταν χαοτική, οι αγώνες έχασαν το αθλητικό τους περιεχόμενο και οι θεατές σε πολλές περιπτώσεις αντιμετώπιζαν τους αθλητές ως ακροβάτες τσίρκου. «Είναι θαύμα που οι Ολυμπιακοί Αγώνες επέζησαν μετά από αυτό το φιάσκο» έλεγε αργότερα σε φίλους του ο Βαρώνος Ντε Κουμπερτέν.
Τελετή έναρξης δεν υπήρξε και οι αθλητικές δραστηριότητες ξεκίνησαν στις 20 Μαΐου στο Ποδηλατοδρόμιο της Βενσέν και σε άλλα σημεία των Παρισίων.
Όπως και στην Αθήνα, μετάλλια απονέμονταν μόνο στους δύο πρώτους. Στον πρώτο αργυρό και στον δεύτερο χάλκινο. Μορφή των αγώνων αναδείχθηκε ο Αμερικανός Άλβιν Κρενζλάιν, ο οποίος κατέκτησε 4 αργυρά στον στίβο (60 μ., 110 μ. και 200 μ. μετ' εμποδίων, άλμα εις μήκος) και ο Ρέι Γιούρι με 3 αργυρά (άλμα εις ύψος άνευ φοράς, άλμα εις μήκος άνευ φοράς, άλμα τριπλούν άνευ φοράς), αν και ήταν παράλυτος. Η Γαλλία κυριάρχησε με 24 αργυρά και 33 χάλκινα και ακολούθησαν οι ΗΠΑ (19-15) και η Μεγάλη Βρετανία (13-7).
Η Ελληνική αποστολή, σε αντίθεση με τα 49 των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας (1896), έμεινε χωρίς μετάλλιο. Ήταν τετραμελής και μετέβη στο Παρίσι με έξοδα των σωματείων Πανελλήνιος και Εθνικός Γ.Σ., στους οποίους ανήκαν οι αθλητές. Ο Παναγιώτης Παρασκευόπουλος ήταν 4ος στη δισκοβολία με 34,04 και 5ος στη σφαιροβολία με 11,52. Στα δύο αυτά αγωνίσματα πήρε μέρος και ο Σωτήριος Βερσής, που αποκλείστηκε στα προκριματικά.
Αξιοσημείωτα των Αγώνων
• 500 φίλαθλοι παρακολούθησαν τον τελικό του ποδοσφαιρικού τουρνουά μεταξύ Μεγάλης Βρετανίας και Γαλλίας 4-0.
• Αντίθετα, μόνο ένα εισιτήριο κόπηκε στα αγωνίσματα του κροκέ. Το αγόρασε ένας φανατικός φίλος του αγωνίσματος από την Αγγλία.
• Η βρετανίδα τενίστρια Σαρλότ Κούπερ ήταν η πρώτη γυναίκα Ολυμπιονίκης.
• Το αγώνισμα του άλματος επί κοντώ έγινε τέσσερις φορές, καθώς τις δύο πρώτες ορίσθηκε Κυριακή και οι Αμερικανοί αθλητές ζήτησαν την αναβολή του για να εκτελέσουν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα.
• Τα αθλήματα κρίκετ, πελότα, και κροκέ εμφανίσθηκαν για πρώτη φορά και τελευταία φορά στους Ολυμπιακούς των Παρισίων.
• Η δισκοβολία έγινε σε δάσος και πολλές φορές ο δίσκος σκάλωνε στα κλαδιά των δέντρων.
• Ο νικητής του Μαραθωνίου Μισέλ Τεατό ήταν ο μόνος αθλητής που έτρεξε με σορτσάκι, ενώ όλοι οι υπόλοιποι αγωνίσθηκαν με μακριά παντελόνια. Χρόνια αργότερα αποδείχθηκε ότι ήταν Λουξεμβούργιος, αλλά το μετάλλιο παρέμεινε στη Γαλλία, με απόφαση της ΔΟΕ.
• Η ομάδα υδατοσφαίρισης των ΗΠΑ δεν ταξίδεψε στο Παρίσι, επειδή θεώρησε ότι οι κανονισμοί του αθλήματος στην Ευρώπη ήταν για κυρίες.
Άγιος Λουδοβίκος 1904
Οι Αμερικανοί ακολούθησαν το παράδειγμα των Γάλλων και ενέταξαν στους αγώνες σε μια Εμπορική Έκθεση, με αποτέλεσμα να διαρκέσουν κοντά στους πέντε μήνες (1 Ιουλίου - 23 Νοεμβρίου). Συμμετείχαν 651 αθλητές από 12 χώρες.
Στον Μαραθώνιο νίκησε ο Αμερικανός Φρέντ Λόρτζ, με χαρακτηριστική άνεση. Όπως, όμως, γρήγορα αποδείχθηκε, διάνυσε 11 από τα 42 χιλιόμετρα της διαδρομής πάνω σε φορτηγό. Έτσι, του αφαιρέθηκε το χρυσό και τιμωρήθηκε με ισόβιο αποκλεισμό. Νικητής ανακηρύχθηκε ο δεύτερος Τόμας Χικς, επίσης Αμερικανός.
Το δυσβάστακτο οικονομικό κόστος για τη χώρα μας και οι κατοπινές διεθνείς εξελίξεις αποτέλεσαν τροχοπέδη στη μακροημέρευση του θεσμού. Μόνο μία Μεσολυμπιάδα έγινε από τις 9 έως τις 19 Απριλίου του 1906 στην Αθήνα. Όμως, η ελληνική πρωτεύουσα αποτέλεσε το ιδανικό μέρος για να ανακτηθεί το χαμένο ολυμπιακό πνεύμα που είχε κακοποιηθεί στους δύο προηγούμενους Ολυμπιακούς Αγώνες των Παρισίων (1900) και του Αγίου Λουδοβίκου (1904), με την άκρατη εμπορευματοποίηση και τη μεγάλη διάρκειά τους.
Το οργανωτικό μέρος των αγώνων ανέλαβε η Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή με πρόεδρο τον τότε διάδοχο Κωνσταντίνο και δεκαμελή επιτροπή από επιφανείς Αθηναίους, οι περισσότεροι από τους οποίους είχαν βοηθήσει στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896. Σε σύντομο χρονικό διάστημα τυπώθηκαν οι κανονισμοί, μεταφράστηκαν σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες και μοιράστηκαν στις αποστολές. Ακόμα και τουριστικός οδηγός της Αθήνας εκδόθηκε, ενώ πλην των ξενοδοχείων ως καταλύματα χρησιμοποιήθηκαν και δωμάτια σε σπίτια Αθηναίων. Ως ολυμπιακό χωριό για τη διαμονή όλων των αθλητών χρησιμοποιήθηκε το Ζάππειο.
Αποφασίστηκε η διοργάνωση να είναι «σφιχτή» και να διαρκέσει 11 μέρες, σε αντίθεση με τους δύο προηγούμενους Ολυμπιακούς Αγώνες, που ήταν πολύμηνοι. Διεξήχθησαν στις εγκαταστάσεις που υπήρχαν από το 1896: στο Παναθηναϊκό Στάδιο, που ανακαινίσθηκε για την περίσταση (ολοκληρώθηκε η αναμάρμαρωσή του και ανεγέρθηκαν Προπύλαια), στο Σκοπευτήριο της Καλλιθέας και στο Ποδηλατοδρόμιο του Νέου Φαλήρου (νυν Γήπεδο Καραϊσκάκη), ενώ οι αγώνες του τένις έγιναν στον Όμιλο Αντισφαίρισης. Για την οικονομική ενίσχυση των Αγώνων το ελληνικό κράτος εξέδωσε ειδική σειρά γραμματοσήμων, που απέφεραν το σημαντικό για την εποχή ποσό των 400.000 δραχμών.
Η τελετή έναρξης δόθηκε την Κυριακή 9 Απριλίου 1906 στο κατάμεστο Παναθηναϊκό Στάδιο, ενώ χιλιάδες Αθηναίοι κατέκλυσαν τους γύρω δρόμους και το λόφο του Αρδηττού. Πολλοί ήταν οι ξένοι επίσημοι, ανάμεσά τους και το Βασιλικό ζεύγος της Μεγάλης Βρετανίας. Ο Βασιλιάς των Ελλήνων Γεώργιος Α' κήρυξε την έναρξη των Αγώνων, για να ακολουθήσουν γυμναστικές επιδείξεις. Από την επομένη άρχισε το επίσημο πρόγραμμα της Μεσολυμπιάδας.
Στους αγώνες δήλωσαν συμμετοχή 19 χώρες (Γαλλία, ΗΠΑ, Ελλάδα, Μεγάλη Βρετανία, Ιταλία, Ελβετία, Γερμανία, Νορβηγία, Αυστρία, Δανία, Σουηδία, Ουγγαρία, Βέλγιο, Φιλανδία, Καναδάς, Ολλανδία, Οθωμανική Αυτοκρατορία, Αυστραλία, Βοημία) και μια μικτή ομάδα από Βέλγους και Έλληνες, με 883 αθλητές και 20 αθλήτριες, που διαγωνίσθηκαν σε 12 αθλήματα (Στίβος, Ποδηλασία, Κολύμβηση, Ξιφασκία, Ποδόσφαιρο, Γυμναστική, Κωπηλασία, Σκοποβολή, Τένις, Διελκυστίνδα, Άρση Βαρών και Πάλη).
Κορυφαίος αθλητής της Μεσολυμπιάδας αναδείχθηκε ο Ελβετός σκοπευτής Λουί Ρισαρντέ με 6 μετάλλια (3 χρυσά και 3 αργυρά). Από Ελληνικής πλευράς, ο ρίπτης Νικόλαος Γεωργαντάς κατέκτησε τρία μετάλλια (1 χρυσό και 2 αργυρά), αλλά ένας αρσιβαρίστας έκλεψε την παράσταση. Ήταν ο Πατρινός Δημήτρης Τόφαλος, που μετά από σκληρή διήμερη μάχη με τον Αυστριακό Στάινμπαχ, νίκησε στο αγώνισμα της άρσης βαρών με τα δύο χέρια κι έγινε ο νέος εθνικός ήρωας, μετά τον Σπύρο Λούη το 1896.
Την Τετάρτη 19 Απριλίου έπεσε η αυλαία των αγώνων, με την απονομή των μεταλλίων και την τελετή λήξης, στην οποία πήραν μέρος 6.000 μαθητές. Στον πίνακα των μεταλλίων πρώτευσε η Γαλλία με 40 (15-9-16), ακολούθησε η Ελλάδα με 33 (8-13-13), ενώ στην τρίτη θέση συγκατοίκησαν ΗΠΑ (12-6-6) και Μεγάλη Βρετανία (8-11-5) με 24.
Τα Ελληνικά Μετάλλια
Χρυσά
Αργυρά
• Νικόλαος Γεωργαντάς (Δισκοβολία, 38.06 μ.)
Χάλκινα
• Κωνσταντίνος Σπετσιώτης (1.500 μ. βάδην, 7.24.0)
Λονδίνο 1908
Οι Άγγλοι επανέφεραν τους Ολυμπιακούς Αγώνες στη σωστή τους ρότα κι έθεσαν τις βάσεις για τη μετέπειτα άρτια διοργάνωσή τους. Αν και εντάχθηκαν σε εμπορική έκθεση και διήρκεσαν έξι μήνες (27 Απριλίου - 31 Οκτωβρίου), ο αθλητισμός νίκησε κατά κράτος το εμπόριο.
Από τότε χρονολογείται και το ρητό που συνοδεύει τους Ολυμπιακούς Αγώνες: «Το σπουδαιότερο στους Ολυμπιακούς Αγώνες δεν είναι η νίκη, αλλά η συμμετοχή, όπως ακριβώς το σπουδαιότερο στη ζωή δεν είναι ο θρίαμβος, αλλά ο αγώνας». Το είπε ο Αρχιεπίσκοπος της Πενσυλβάνιας και το επανέλαβε ο Πιερ Ντε Κουμπερτέν.
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου συμμετείχαν 2008 αθλητές (1.971 άνδρες και 37 γυναίκες) από 22 χώρες. Η χώρα μας κατέκτησε τέσσερα μετάλλια: δύο ασημένια με τον Κωνσταντίνο Τσικλητήρα στο μήκος και ύψος άνευ φοράς, ένα ασημένιο με τον Μιχάλη Δώριζα στον ακοντισμό κι ένα χάλκινο στη σκοποβολή με τον Αναστάσιο Μεταξά.
Μορφή των αγώνων, ο Ιταλός μαραθωνοδρόμος Ντοράντο Πιέτρι. Λίγα μέτρα πριν από τον τερματισμό κι ενώ προηγείτο, άρχισε να παραπαίει από την κούραση κι ένας κριτής τον βοήθησε να τερματίσει. Ο δεύτερος, Αμερικανός Τζον Χέιζ, υπέβαλε ένσταση και δικαιώθηκε, επειδή ο Πιέτρι δεν τερμάτισε με ίδιες δυνάμεις. Ο Χέιζ ήταν ο χρυσός Ολυμπιονίκης, αλλά ο Πιέτρι ο μεγάλος πρωταγωνιστής. Τα περισσότερα μετάλλια κατέκτησε η Μεγάλη Βρετανία με 146, έναντι 47 των ΗΠΑ.
Στοκχόλμη 1912
Ο χρόνος διεξαγωγής των αγώνων ήταν μικρότερος, αφού διήρκεσαν 2,5 μήνες (5 Μαΐου - 22 Ιουλίου). Στους αγώνες πήραν μέρος για πρώτη φορά αθλητές και από τις πέντε ηπείρους. Συνολικά συμμετείχαν 2.406 αθλητές (3.559 άνδρες και 47 γυναίκες) από 28 χώρες.
Η Ελλάδα κατέκτησε δύο μετάλλια με τον Κώστα Τσικλητήρα, ένα χρυσό στο μήκος άνευ φοράς κι ένα χάλκινο στο ύψος άνευ φοράς. Παρόλο που επέστρεψε νικητής και τροπαιούχος από τη Στοκχόλμη, ο Τσικλητήρας δήλωσε «παρών» στο προσκλητήριο των Βαλκανικών Πολέμων. Αρνήθηκε να υπηρετήσει σε άλλη θέση εκτός από την πρώτη γραμμή, για να μην κατηγορηθεί για άνιση μεταχείριση. Εκεί στο μέτωπο προσβλήθηκε από μηνιγγίτιδα και άφησε την τελευταία του πνοή στις 10 Φεβρουαρίου 1913, σε ηλικία 24 ετών.
Μορφή των αγώνων ήταν ο Φιλανδός Χάνες Κολεμάινεν, που κυριάρχησε στους δρόμους αντοχής, με τρία χρυσά και ένα αργυρό. ΗΠΑ και Σουηδία έδωσαν σκληρή μάχη στην κατάταξη των μεταλλίων. Οι Σουηδοί επικράτησαν με διαφορά δύο μεταλλίων (65 έναντι 63).
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1924 διεξήχθησαν από τις 4 Μαΐου έως τις 27 Ιουλίου και πήραν μέρος 3.089 αθλητές (2.954 άνδρες και 135 γυναίκες) από 44 χώρες. Για πρώτη φορά ακούστηκε το περίφημο «citius, altius, fortius» (γρηγορότερα, δυνατότερα, ψηλότερα), που έγινε έκτοτε το σύνθημα των Ολυμπιακών Αγώνων.
Η Ελλάδα κατέκτησε ένα χρυσό μετάλλιο στους καλλιτεχνικούς αγώνες, με τον Κωνσταντίνο Δημητριάδη, που νίκησε στη γλυπτική με το ορειχάλκινο άγαλμα του Δισκοβόλου, που βρίσκεται μπροστά από το Παναθηναϊκό Στάδιο. Στην κατάταξη των μεταλλίων, οι ΗΠΑ επικράτησαν με 99. Μορφή των αγώνων, με τρία χρυσά στην κολύμβηση, ο Τζόνι Βαϊσμίλερ, ο μετέπειτα Ταρζάν της μεγάλης οθόνης.
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες των Παρισίων αναφέρεται η βραβευμένη με Όσκαρ ταινία του Χιου Χάντσον Οι Δρόμοι της Φωτιάς.
Άμστερνταμ 1928
Η χρονική διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων περιορίστηκε στις 16 ημέρες (28 Ιουλίου - 12 Αυγούστου), που έκτοτε ακολουθείται πιστά από την εκάστοτε διοργανώτρια χώρα. Οι Ολυμπιακοί του Άμστερνταμ σηματοδοτήθηκαν από την πρώτη εμφάνιση των γυναικών στον στίβο, αλλά και της Ολυμπιακής Φλόγας, που άναψε στον Μαραθώνα, χωρίς να γίνει λαμπαδηδρομία. Για πρώτη φορά έκανε την εμφάνισή της στους αγώνες η Coca Cola ως χορηγός της Αμερικανικής ομάδας, την οποία προμήθευσε με 1.000 κιβώτια του αναψυκτικού.
Η Ελλάδα παρέλασε πρώτη, για πρώτη φορά, σε ένδειξη τιμής ως γενέτειρα των Ολυμπιακών Αγώνων. Η χώρα μας έμεινε χωρίς μετάλλιο, ενώ οι ΗΠΑ συγκέντρωσαν τα περισσότερα, συνολικά 56, έναντι 31 της Γερμανίας.
Στους αγώνες συμμετείχαν 2.883 αθλητές (2.606 άνδρες και 277 γυναίκες) από 46 χώρες. Μεγάλη μορφή των αγώνων, ο καναδός σπρίντερ Πέρσι Ουίλιαμς, που κέρδισε τα 100 μ. (με παγκόσμιο ρεκόρ 10,3) και τα 200 μ. Ο θρυλικός Φιλανδός δρομέας Πάαβο Νούρμι κέρδισε το ένατο και τελευταίο του χρυσό μετάλλιο στο αγώνισμα των 10.000 μ.
Λος Άντζελες 1932
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Λος Άντζελες διεξήχθησαν από τις 30 Ιουλίου έως τις 14 Αυγούστου και για την επιτυχία τους βοήθησε σημαντικά το Χόλιγουντ. Μάλιστα, παρουσίασαν κέρδος ενός εκατομμυρίου δολαρίων, σε μια ιδιαίτερα δύσκολη οικονομικά εποχή. Στις καινοτομίες των αγώνων: η ανάκρουση του εθνικού ύμνου για τον κάτοχο του χρυσού, η ύπαρξη φώτο-φίνις και η ηλεκτρονική καταγραφή των επιδόσεων.
Συμμετείχαν 1.332 αθλητές (1.206 άνδρες και 126 γυναίκες) από 37 χώρες. Οι Αμερικανοί σάρωσαν τα μετάλλια (103), έναντι 36 των Ιταλών, ενώ η χώρα μας έμεινε χωρίς μετάλλιο. Μορφή των αγώνων, η Αμερικανίδα Μίλντρεντ Ντίντρικσον, που κέρδισε τρία μετάλλια σε τρία διαφορετικά είδη αγωνισμάτων του στίβου: χρυσά στα 80 μ. μετ’ εμποδίων και ακοντισμό και ασημένιο στο ύψος.
Ο Ψυχρός Πόλεμος έκανε την εμφάνισή του στους αγώνες, με τον συναγωνισμό ΗΠΑ - ΕΣΣΔ για τα μετάλλια. Οι Αμερικανοί επικράτησαν με βραχεία κεφαλή 76 έναντι 71.
Η ανάμειξη της πολιτικής υπήρξε έντονη στους αγώνες, εξαιτίας του Αραβοϊσραηλινού πολέμου, της σύρραξης του Σουέζ και της διαμάχης Κίνας-Ταϊβάν. Έτσι, μποϊκόταραν τους αγώνες η Αίγυπτος, ο Λίβανος, το Ιράκ, η Ολλανδία, η Ισπανία, η Ελβετία και η Κίνα. Επεισοδιακός ήταν ο τελικός της υδατοσφαίρισης ανδρών μεταξύ Ουγγαρίας και ΕΣΣΔ, εξαιτίας την εισβολής των Σοβιετικών στη Βουδαπέστη. Έπεσε πολύ ξύλο στην πισίνα και ο αγώνας διεκόπη υπέρ των Ούγγρων.
Την Ολυμπιακή Φλόγα άναψε ο 19χρονος Γιοσινόρι Σακάι, ο οποίος είχε γεννηθεί στη Χιροσίμα στις 6 Αυγούστου 1945, την ημέρα που έπεσε η ατομική βόμβα στην πόλη. Η επιλογή του Σακάι συμβόλιζε τη μεταπολεμική ειρηνική πορεία της Ιαπωνίας.
Την πρώτη τους εμφάνιση σε Ολυμπιακούς Αγώνες έκαναν το τζούντο, το βόλεϊ γυναικών και το πένταθλο. Η ΕΣΣΔ επικράτησε των ΗΠΑ στη μάχη των μεταλλίων (96 έναντι 90). Η Ελλάδα έμεινε χωρίς μετάλλιο.
Στο αγωνιστικό μέρος κυριάρχησαν οι αθλητές των ΗΠΑ, ενώ ο στίβος έκλεψε την παράσταση με τα εξωπραγματικά ρεκόρ στα σπριντ και το μήκος, λόγω του μεγάλου υψομέτρου (2.240 μέτρα), που είναι χτισμένη η Πόλη του Μεξικού. Ο Μπομπ Μπίμον στο άλμα εις μήκος πέταξε στα 8.90 μ, ο Τζίμι Χάινς έτρεξε τα 100 μ. σε 9.95, ο Τζίμι Σμιθ τα 200 μ. σε 19.83 και ο Λι Ίβανς τα 400 μ. σε 43.86. Όλες αυτές οι επιδόσεις των Αμερικανών αθλητών ήταν παγκόσμια ρεκόρ που κράτησαν για πολλά χρόνια.
Δύο ακόμα Αμερικανοί αθλητές έγραψαν ιστορία. Ο ένας ήταν ο νικητής του ύψους Ντι Φόσμπερι. Λάνσαρε ένα νέο παλμό στο αγώνισμα (πέρασμα του πήχυ με την πλάτη), που έκτοτε καθιερώθηκε και πήρε το όνομά του (Φόσμπερι Φλοπ). Ο άλλος ήταν ο δισκοβόλος Αλ Έρτερ (1936 - 2007), που κατέκτησε χρυσό μετάλλιο σε τέταρτη συνεχόμενη Ολυμπιάδα.
Παρά τις προσπάθειες της ΔΟΕ, η πολιτική έκανε την εμφάνισή της στους Αγώνες, σε μια χρονιά που είχε σημαδευτεί από τις δολοφονίες του Ρόμπερτ Κένεντι και του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, αλλά και τον συνεχιζόμενο πόλεμο στο Βιετνάμ.
Η χώρα μας εκπροσωπήθηκε στους αγώνες με 61 αθλητές και μεγάλη ελπίδα για ένα μετάλλιο τον επικοντιστή Χρήστο Παπανικολάου, τον σπουδαίο αθλητή του Παναθηναϊκού, που αργότερα κατέρριψε το παγκόσμιο ρεκόρ του αγωνίσματος. Χιλιάδες Έλληνες καρφώθηκαν στα τρανζιστοράκια τους για να παρακολουθήσουν τον δύσκολο αγώνα του. Έδωσε μάχη και με επίδοση 5.35 κατετάγη 4ος, καθώς τα μετάλλια κρίθηκαν στο 5.40, με νικητή τον αμερικανό Μπομπ Σίγκρεν.
Στον πίνακα των μεταλλίων, οι ΗΠΑ πήραν την πρωτιά με 107 (45-28-34) και ακολούθησαν η ΕΣΣΔ με 61 (29-32-30) και η Ουγγαρία με 32 (10-10-12). Τα περισσότερα μετάλλια σε ατομικό επίπεδο κατέκτησαν αθλητές της γυμναστικής: ο Σοβιετικός Μιχαήλ Βορονίν 7 (2-4-1), η Τσεχοσλοβάκα Βέρα Τσασλάφσκα 6 (4-2-0) και ο Ιάπωνας Ακινόρι Νακαγιάμα 6 (3-2-1).
Οι Αγώνες διεξήχθησαν από τις 12 έως τις 27 Οκτωβρίου και σημαδεύτηκαν από τις υψωμένες γροθιές με το μαύρο γάντι των Αμερικανών αθλητών Τόμι Σμιθ και Τζον Κάρλος, κατά τη διάρκεια της απονομής των μεταλλίων στα 200 μ., σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την καταπίεση των μαύρων στις ΗΠΑ. Ήταν η χρονιά της δολοφονίας του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και του Ρόμπερτ Κένεντι, αλλά και των μεγάλων διαδηλώσεων κατά του πολέμου του Βιετνάμ.
Στο αγωνιστικό μέρος ξεχώρισε το εξωπραγματικό ρεκόρ του Μπομπ Μπίμον στο μήκος με 8,90 μ., που έμεινε ακατάρριπτο για 23 χρόνια. Ο Αμερικανός άλτης Ντικ Φόσμπερι νίκησε στο ύψος, λανσάροντας ένα νέο παλμό (το πέρασμα με την πλάτη πάνω από τον πήχυ και όχι με το κλασικό «ψαλλιδάκι»), που επικράτησε πλήρως στο αγώνισμα τα επόμενα χρόνια. Στο αγώνισμα του άλματος τριπλούν, το παγκόσμιο ρεκόρ καταρρίφθηκε πέντε φορές από τρεις διαφορετικούς αθλητές, με τελικό νικητή τον Σοβιετικό Βίκτωρ Σανέγιεφ με 17,39μ.
Η Ελλάδα πήρε δύο ασημένια μετάλλια, με τους Πέτρο Γαλακτόπουλο στα 74 κιλά της Ελληνορωμαϊκής πάλης και με τον Ηλία Χατζηπαυλή στην κατηγορία Φιν της ιστιοπλοίας. Μεγάλος άτυχος των αγώνων από Ελληνικής πλευράς, ο Βασίλης Παπαγεωργόπουλος, ο πρώην δήμαρχος Θεσσαλονίκης. Έφθασε ως τα ημιτελικά των 100 μ., αλλά δεν μπόρεσε να αγωνιστεί, λόγω τραυματισμού. Ήταν από τα φαβορί για ένα μετάλλιο.
Μορφές των αγώνων, ο Αμερικανός κολυμβητής Μαρκ Σπιτς, με ένα μοναδικό επίτευγμα (7 χρυσά και ισάριθμα παγκόσμια ρεκόρ) και ο Σοβιετικός σπρίντερ Βαλερί Μπορζώφ, ο οποίος έσπασε την κυριαρχία των Αμερικανών, με 2 χρυσά στα 100 μ. και 200 μ.
Σταρ των αγώνων, η 14χρονη γυμνάστρια Νάντια Κομανέντσι, με 3 χρυσά, 1 αργυρό και 1 χάλκινο, αλλά και η πρώτη αθλήτρια της γυμναστικής που βαθμολογήθηκε με 10. Ο Σοβιετικός τριπλουνίστας Βίκτορ Σανέγεφ και ο Ιταλός καταδύτης Κλάους Ντιμπιάζι κέρδισαν το τρίτο συνεχόμενο χρυσό μετάλλιό τους, ενώ ο Κουβανός δρομέας Αλμπέρτο Χουαντορένα έγινε ο πρώτος αθλητής που κέρδισε τα 400 μ. και 800 μ.
Η Σοβιετική Ένωση του Λεονίντ Μπρέζνιεφ είχε επενδύσει πολλά στους αγώνες για να προβάλλει τα επιτεύγματα του κομμουνιστικού στρατοπέδου. Όμως, οι Δυτικές χώρες, με προεξάρχουσες τις ΗΠΑ, είχαν διαφορετική γνώμη. Στις 21 Μαρτίου 1980 ο Αμερικανός πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ ανακοίνωσε ότι η χώρα του θα μποϊκοτάρει του Αγώνες, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την εισβολή των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν.
Οι ΗΠΑ τήρησαν άκαμπτη στάση και δεν άφησαν ούτε αυτό το περιθώριο στους αθλητές τους. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ τους απείλησε με αφαίρεση διαβατηρίου, εάν ελάμβαναν μέρος στους αγώνες. Οι Σοβιετικοί και οι σύμμαχοί τους θα ανταποδώσουν τέσσερα χρόνια αργότερα, μποϊκοτάροντας με τη σειρά τους, τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες.
Έτσι, το βράδυ της 19ης Ιουλίου 1980, στην τελετή έναρξης στο στάδιο Λένιν της Μόσχας (σήμερα Λουζνίκι) παρατάχθηκαν μόλις 80 χώρες, οι λιγότερες από τους Ολυμπιακούς του 1956. Την παράσταση έκλεψε η μασκότ των αγώνων, το αρκουδάκι Μίσα, που …δάκρυσε στην τελετή λήξης. Παραμένει ακόμη και σήμερα η πιο επιτυχημένη μασκότ στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων. Ήταν δημιουργία του σχεδιαστή παιδικών βιβλίων Βίκτωρ Τσιζίκωφ. Η Ελληνική αποστολή με 42 αθλητές, παρήλασε, όπως πάντα πρώτη, με σημαιοφόρο τον ιστιοπλόο Τάσο Μπουντούρη.
Το επίκεντρο των Ολυμπιακών Αγώνων ήταν η πρωτεύουσα της Σοβιετικής Ένωσης, Μόσχα, η οποία είχε κερδίσει το χρίσμα στις 23 Οκτωβρίου 1974 από το Λος Άντζελες. Τα ναυταθλητικά αγωνίσματα έγιναν στο Ταλίν (σήμερα ανήκει στην Εσθονία), ενώ οι αγώνες των ομαδικών αθλημάτων έγιναν στο Λένινγκραντ (σημερινή Αγία Πετρούπολη), στο Κίεβο (σημερινή πρωτεύουσα της Ουκρανίας) και το Μινσκ (σημερινή πρωτεύουσα της Λευκορωσίας).
Σούπερ-σταρ των αγώνων αναδείχθηκε ο Σοβιετικός γυμναστής Αλεξάντρ Ντιτιάτιν με οκτώ μετάλλια (3-4-1). Ξεχώρισαν ο Σοβιετικός κολυμβητής Βλαντιμίρ Σαλνίκοφ με τρία χρυσά και ο Αιθίοπας δρομέας Μίρουτς Γίφτερ με δύο χρυσά στα 5 και 10 χιλιόμετρα. Ο Σοβιετικός άλτης Βίκτορ Σανέγιεφ κατέκτησε το τέταρτο συνεχόμενο μετάλλιο σε Ολυμπιακούς Αγώνες στο άλμα τριπλούν και ο περίφημος Κουβανός πυγμάχος Τεόφιλο Στίβενσον το τρίτο συνεχόμενο χρυσό.
Οι Αγώνες σε Αριθμούς
• Συμμετείχαν 80 χώρες, με 5179 αθλητές (4.064 άνδρες και 1.115 γυναίκες).
• Διεξήχθησαν 203 αγωνίσματα σε 21 αθλήματα.
• Σημειώθηκαν 36 παγκόσμια, 39 ευρωπαϊκά και 74 Ολυμπιακά ρεκόρ.
• 8 χώρες συμμετείχαν για πρώτη φορά σε Ολυμπιακούς Αγώνες: Κύπρος, Αγκόλα, Βιετνάμ, Μποτσουάνα, Λάος, Νικαράγουα, Σεϊχέλες και Μοζαμβίκη.
• Η Σοβιετική Ένωση ξόδεψε για τους αγώνες 862,7 δισεκατομμύρια ρούβλια και οι εισπράξεις της ανήλθαν σε 744,8 δισεκατομμύρια ρούβλια.
• Κόπηκαν 5.268.163 εισιτήρια, 2.000.000 περισσότερα από τους προηγούμενους Ολυμπιακούς του Μόντρεαλ (1976).
• Αθλητές από 36 χώρες κέρδισαν τα μετάλλια και από 25 τα χρυσά.
• Τα περισσότερα μετάλλια κέρδισε ο Σοβιετικός γυμναστής Αλεξάντρ Ντιτιάτιν: 8 (3-4-1).
• Η Ελλάδα κέρδισε 3 μετάλλια (1-0-2), τα περισσότερα από το 1912.
• Τα περισσότερα μετάλλια κατέκτησε η Σοβιετική Ένωση, συνολικά 195 (80-69-46). Ακολούθησε με 136 (47-37-42) η Ανατολική Γερμανία.
• Έγιναν 9.292 έλεγχοι ντόπινγκ, όλοι αρνητικοί.
Λος Άντζελες 1984
Ήταν η σειρά των Κομμουνιστικών χωρών (πλην Ρουμανίας) να μποϋκοτάρουν τους Αγώνες, με τη δικαιολογία ότι οι Αμερικανοί δεν εγγυόνταν την ασφάλεια των αθλητών τους. Διεξήχθησαν από τις 28 Ιουλίου έως τις 12 Αυγούστου και έλαβαν μέρος 6.829 αθλητές (5.263 άνδρες και 1.566 γυναίκες) από 140 χώρες. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Λος Άντζελες σημείωσαν ανεπανάληπτη οικονομική επιτυχία και για πρώτη φορά έγιναν ελκυστικό εμπορικό προϊόν.
Μορφές των αγώνων, ο Τούρκος αρσιβαρίστας Ναϊμ Σουλεϊμάνογλου, που σήκωσε τρεις φορές το βάρος του στην κατηγορία των 60 κιλών της άρσης βαρών, κατακτώντας το χρυσό μετάλλιο, και η Αμερικανίδα σπρίντερ Φλορενς Γκρίφιθ - Τζόινερ με εξωπραγματικά ρεκόρ στα 100 μ. και 200 μ., όπου κέρδισε τα χρυσά μετάλλια. Πέθανε σε ηλικία 39 ετών το 1998 από ανακοπή καρδιάς.
.jpg)
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης έλαβαν μέρος 9.536 αθλητές (6.652 άνδρες και 2.704 γυναίκες) από 170 χώρες. Πολυνίκης αθλητής αναδείχθηκε ο Λευκορώσος γυμναστής Βιτάλι Σέρμπο με 6 χρυσά μετάλλια. Πήρε μέρος στους αγώνες με την ομάδα της Κοινοπολιτείας των Ανεξαρτήτων Κρατών (πρώην ΕΣΣΔ).
Η Κοινοπολιτεία Ανεξαρτήτων Κρατών (πρώην ΕΣΣΔ) με 112 μετάλλια αναδείχθηκε πρώτη δύναμη έναντι 108 των ΗΠΑ. Η Ελλάδα κατέκτησε δύο χρυσά μετάλλια, κάτι που είχε να συμβεί από τους Ολυμπιακούς της Αθήνας το 1896, με τον Πύρρο Δήμα στην άρση βαρών και τη Βούλα Πατουλίδου στη συγκλονιστική κούρσα των 100 μέτρων μετ’ εμποδίων. Η φράση της Πατουλίδου «Για την Ελλάδα ρε γαμώτο», όταν ρωτήθηκε γιατί ταξίδεψε στη Βαρκελώνη, έμεινε κλασική κι έγινε σλόγκαν, επιθεώρηση και τραγούδι.
.jpg)
Οι ΗΠΑ κυριάρχησαν στα μετάλλια με 101 έναντι 65 της Γερμανίας. Η χώρα μας κατέκτησε 4 χρυσά μετάλλια (Πύρρος Δήμας και Κάχι Καχιασβίλι στην άρση βαρών, Ιωάννης Μελισσανίδης στη γυμναστική και Νίκος Κακλαμανάκης στην ιστιοσανίδα) και 4 ασημένια (Νίκη Μπακογιάννη στο άλμα εις ύψος, Βαλέριος Λεωνίδης, Λεωνίδας Σαμπάνης και Λεωνίδας Κόκκας στην Άρση Βαρών).
Η Ελληνική dream-team της άρσης βαρών που προπονούσε ο Χρήστος Ιακώβου έδωσε τη μεγαλύτερη χαρά στους Έλληνες φιλάθλους. Συγκλονιστική ήταν η αναμέτρηση στα 64 κιλά, μεταξύ του Σουλεϊμάνογλου και του Λεωνίδη, με τον Τούρκο να παίρνει το τρίτο συνεχόμενο χρυσό μετάλλιό του. Η εθνική μπάσκετ συμμετείχε για πρώτη φορά σε Ολυμπιακούς Αγώνες και κατέλαβε την 5η θέση.
Σίδνεϋ 2000
Για δεύτερη φορά, οι Ολυμπιακοί Αγώνες έγιναν στο Νότιο Ημισφαίριο και συγκεκριμένα στην Αυστραλία. Από τη Μελβούρνη το 1952 περάσαμε στο Σίδνεϋ το 2000. Διεξήχθησαν από τις 15 Σεπτεμβρίου έως την 1η Οκτωβρίου και πήραν μέρος 10.651 αθλητές (6.582 άνδρες και 4.069 γυναίκες) από 199 χώρες.
Η χώρα μας κατέκτησε 4 χρυσά (Πύρρος Δήμας, Κάχι Καχισβίλι στην Άρση Βαρών, Κώστας Κεντέρης στα 200 μ. και Μιχάλης Μουρούτσος στο τάε κβο ντο), 6 ασημένια (Λεωνίδας Σαμπάνης, Βίκτωρ Μήτρου στην άρση βαρών, Κατερίνα Θάνου στα 100 μέτρα, Μιρέλα Τζελίλη στον ακοντισμό, Αναστασία Κελεσίδου στη δισκοβολία, Δημοσθένης Ταμπάκος στη γυμναστική) και 3 χάλκινα μετάλλια (Γιάννα Χατζηιωάννου στην άρση βαρών, ομάδα του ανσάμπλ στη ρυθμική γυμναστική και Αλέξανδρος Καρντάνοφ στην ελευθέρα πάλη). Στον πίνακα των μεταλλίων, η ΗΠΑ επικράτησε της Ρωσία με 92 έναντι 88.
Η χώρα μας πανηγύρισε 6 χρυσά (Φανή Χαλκιά στα 400 μ. μετ’ εμποδίων, Αθανασία Τσουμελέκα στο βάδην, Θωμάς Μπίμης και Νίκος Συρανίδης στις καταδύσεις, Ηλίας Ηλιάδης στο τζούντο, Σοφία Μπεκατώρου και Αιμιλία Τσουλφά στην ιστιοπλοΐα), 6 ασημένια (Αναστασία Κελεσίδου στη δισκοβολία, Παρασκευή Δεβετζή στο τριπλούν, Νίκος Κακλαμανάκης στην ιστιοσανίδα, η ομάδα υδατοσφαίρισης των γυναικών, Αλέξανδρος Νικολαΐδης και Έλλη Μυστακίδου στο τάε κβο ντο) και 4 ασημένια (Μιρέλα Μανιάνι στον ακοντισμό, Πύρρος Δήμας στην άρση βαρών, Βασίλης Πολύμερος και Νίκος Σκιαθίτης στην κωπηλασία και Αρτιόμ Κιουρεγκιάν στην Ελληνορρωμαϊκή πάλη).
Η Ελλάδα κατέκτησε 4 μετάλλια, 2 αργυρά (Δημήτριος Μούγιος και Βασίλειος Πολύμερος στην κωπηλασία, Αλέξανδρος Νικολαΐδης στο τάε κβο ντο) και 2 χάλκινα (Σοφία Μπεκατώρου, Σοφία Παπαδοπούλου και Βιργινία Κραβαριώτη στην ιστιοπλοΐα, Χρυσοπηγή Δεβετζή στο τριπλούν).
Μορφή των Αγώνων αναδείχθηκε ο Αμερικανός κολυμβητής Μάικ Φελπς με 8 χρυσά μετάλλια, τα 7 από τα οποία με παγκόσμιο ρεκόρ. Στο στίβο ξεχώρισε ο Τζαμαϊκανός σπρίντερ Γιουσέιν Μπολτ, που κέρδισε τα 100 μέτρα με παγκόσμιο ρεκόρ (9''69).
Λονδίνο 2012
Η χώρα μας συμμετείχε με 103 αθλητές (65 άνδρες και 38 γυναίκες) σε 19 αθλήματα και κατέκτησε δύο χάλκινα μετάλλια, στο τζούντο με τον Ελληνογεωργιανό Ηλία Ηλιάδη (Τζαρτζί Ζβιανταουρί, το πραγματικό του όνομα) και με το πλήρωμα του διπλού σκιφ ελαφρών βαρών στην κωπηλασία, που το αποτελούσαν η Χριστίνα Γιαζιτζίδου και η Αλεξάνδρα Τσιάβου.
Η μεγάλη ελπίδα του στίβου για ένα μετάλλιο ήταν ο αθλητής του ύψους Δημήτρης Χονδροκούκης, ο οποίος βρέθηκε ντοπαρισμένος (27 Ιουλίου) και πήρε μέρος στους αγώνες, όπως και η αθλήτρια του μήκους Βούλα Παπαχρήστου, η οποία αποκλείστηκε από την Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή (25 Ιουλίου), επειδή «δημοσίευσε σε λογαριασμό κοινωνικής δικτύωσης μήνυμα, που προσέβαλε τις ολυμπιακές αξίες και τα ολυμπιακά ιδεώδη».
Οι Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες 2016 θα είναι η διοργάνωση της 31ης Θερινής Ολυμπιάδας. Η διοργάνωση, όπως αποφασίστηκε μετά από μυστική ψηφοφορία των μελών της ΔΟΕ στην Κοπεγχάγη στις 2 Οκτωβρίου 2009, θα πραγματοποιηθεί στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας. Το Ρίο ντε Τζανέιρο υπερψηφίστηκε σε βάρος των Μαδρίτης, Τόκιο και Σικάγο.
Αθήνα 1896
Με μεγάλη επιτυχία, όπως αναγνωρίστηκε διεθνώς, διεξήχθησαν στη φτωχή Ελλάδα εκείνης της εποχής, οι Πρώτοι Σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες (6 Απριλίου - 15 Απριλίου με το νέο ημερολόγιο, 25 Μαρτίου - 3 Απριλίου με το παλαιό), με επίκεντρο το καλλιμάρμαρο Παναθηναϊκό Στάδιο, που ανακαινίσθηκε εκ βάθρων, χάρις στην οικονομική συνεισφορά του Γεωργίου Αβέρωφ. Συμμετείχαν 241 αθλητές από 14 χώρες.
Στους αγώνες αυτούς ακούστηκε για πρώτη φορά ο Ολυμπιακός Ύμνος, σε ποίηση Κωστή Παλαμά και μουσική Σπύρου Σαμάρα. Μορφές των αγώνων, ο μαραθωνοδρόμος Σπύρος Λούης και ο Αυστραλός λογιστής Έντουιν Φλακ, που κέρδισε τα χρυσά σε 800 και 1500 μ., κάτι που ελάχιστοι αθλητές έχουν πετύχει μέχρι σήμερα. Η Ελλάδα, με 49 μετάλλια, αναδείχθηκε πρώτη δύναμη.
Στους Ολυμπιακούς της Αθήνας δεν επετράπη η συμμετοχή των γυναικών. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας, μια νεαρή Αθηναία, η Σταμάτα ή Μελπομένη Ρεβύθη, έτρεξε μόνη της την επομένη του θριάμβου του Λούη τον μαραθώνιο δρόμο, σε 5 ώρες και 30 λεπτά.
Παρίσι 1900
Οι δεύτεροι Ολυμπιακοί Αγώνες της σύγχρονης ιστορίας διεξήχθησαν στη γαλλική πρωτεύουσα από τις 14 Μαΐου έως τις 28 Οκτωβρίου. Η μεγάλη διάρκειά τους οφείλεται στη σύνδεσή τους με την 3η Διεθνή Έκθεση των Παρισίων. Η εμπορευματοποίηση των Ολυμπιακών Αγώνων ήταν γεγονός, μόλις τέσσερα χρόνια μετά την αναβίωσή τους στην Αθήνα.
Παρίσι 1900
Οι δεύτεροι Ολυμπιακοί Αγώνες της σύγχρονης ιστορίας διεξήχθησαν στη γαλλική πρωτεύουσα από τις 14 Μαΐου έως τις 28 Οκτωβρίου. Η μεγάλη διάρκειά τους οφείλεται στη σύνδεσή τους με την 3η Διεθνή Έκθεση των Παρισίων. Η εμπορευματοποίηση των Ολυμπιακών Αγώνων ήταν γεγονός, μόλις τέσσερα χρόνια μετά την αναβίωσή τους στην Αθήνα.
Η Ελλάδα επέμεινε στη μόνιμη τέλεση των αγώνων στην Αθήνα, όμως ο ατυχής πόλεμος με την Τουρκία το 1897 και τα συνακόλουθα οικονομικά προβλήματα (βρισκόμαστε στην εποχή του «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν») ήταν μια επαρκής αιτία για τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή να αναθέσει τους αγώνες στην πατρίδα του Βαρώνου Ντε Κουμπερτέν.
Ο γάλλος παράγοντας είχε μεγάλα σχέδια για τους αγώνες και δήλωνε ότι θα ξεπερνούσαν σε λάμψη τους Ολυμπιακούς της Αθήνας. Σκόπευε, μάλιστα, να κτίσει στην καρδιά του Παρισιού ένα πιστό αντίγραφο του αρχαίου σταδίου της Ολυμπίας. Τον προσγείωσε ανώμαλα ο επικεφαλής της Διεθνούς Έκθεσης, Αλφρέντ Πικάρ, που του τόνισε ότι ο αθλητισμός είναι «μια άχρηστη και γελοία δραστηριότητα για να δαπανηθούν τόσα πολλά χρήματα».
Η απόφαση των διοργανωτών να συνδέσουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες με την Εμπορική Έκθεση αποδείχθηκε ατυχέστατη. Η οργάνωση ήταν χαοτική, οι αγώνες έχασαν το αθλητικό τους περιεχόμενο και οι θεατές σε πολλές περιπτώσεις αντιμετώπιζαν τους αθλητές ως ακροβάτες τσίρκου. «Είναι θαύμα που οι Ολυμπιακοί Αγώνες επέζησαν μετά από αυτό το φιάσκο» έλεγε αργότερα σε φίλους του ο Βαρώνος Ντε Κουμπερτέν.
Τελετή έναρξης δεν υπήρξε και οι αθλητικές δραστηριότητες ξεκίνησαν στις 20 Μαΐου στο Ποδηλατοδρόμιο της Βενσέν και σε άλλα σημεία των Παρισίων.
Ως τις 28 Οκτωβρίου που ολοκληρώθηκαν, πήραν μέρος 997 αθλητές από 29 χώρες (Αργεντινή, Αϊτή, Αυστραλία, Αυστρία, Βέλγιο, Βοημία, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Ελβετία, Ελλάδα, ΗΠΑ, Περσία (Ιράν), Ινδία, Ισπανία, Ιταλία, Καναδάς Κούβα, Λουξεμβούργο, Μεγάλη Βρετανία , Μεξικό, Νορβηγία, Ολλανδία, Ουγγαρία, Περού, Ρουμανία, Ρωσία, Σουηδία), που διαγωνίσθηκαν σε 19 αθλήματα (Στίβος, Τοξοβολία, Γυμναστική, Κρίκετ, Κροκέ, Πελότα, Πόλο, Διελκυστίνδα, Ποδηλασία, Ιππασία, Ξιφασκία, Γκολφ, Κωπηλασία, Ποδόσφαιρο, Σκοποβολή, Κολύμβηση, Υδατοσφαίριση, Ράγκμπι, Τένις).
Ανάμεσά τους για πρώτη φορά και 20 γυναίκες, που διαγωνίσθηκαν στο γκολφ και το τένις. Ακριβή στατιστικά στοιχεία για τους αγώνες (μετάλλια, συμμετοχές, εθνικότητες αθλητών κλπ.) δεν κρατήθηκαν, γι' αυτό μέχρι πρόσφατα η ΔΟΕ προέβαινε σε αλλεπάλληλες διορθώσεις.
Εκτός των ανωτέρω επισήμων αθλημάτων έγιναν και πολλά άλλα, που δεν αναγνωρίσθηκαν από τη ΔΟΕ, όπως: Άλμα εις ύψος και μήκος με άλογα,
Εκτός των ανωτέρω επισήμων αθλημάτων έγιναν και πολλά άλλα, που δεν αναγνωρίσθηκαν από τη ΔΟΕ, όπως: Άλμα εις ύψος και μήκος με άλογα,
Σκοποβολή κατά περιστεριού, Κολύμβηση μετ' εμποδίων, Αγώνες με αερόστατα, Σκοποβολή με κανόνι, Πέταγμα Χαρταετού, Αγώνες Ναυαγοσωστών, Μηχανοκίνητοι Αγώνες με αυτοκίνητα, ταξί, φορτηγά μοτοσυκλέτες και σκάφη, Αγώνες πυρόσβεσης, Μπίλιες, Αγώνες Ψαρέματος και Τένις χωρίς ρακέτες.
Όπως και στην Αθήνα, μετάλλια απονέμονταν μόνο στους δύο πρώτους. Στον πρώτο αργυρό και στον δεύτερο χάλκινο. Μορφή των αγώνων αναδείχθηκε ο Αμερικανός Άλβιν Κρενζλάιν, ο οποίος κατέκτησε 4 αργυρά στον στίβο (60 μ., 110 μ. και 200 μ. μετ' εμποδίων, άλμα εις μήκος) και ο Ρέι Γιούρι με 3 αργυρά (άλμα εις ύψος άνευ φοράς, άλμα εις μήκος άνευ φοράς, άλμα τριπλούν άνευ φοράς), αν και ήταν παράλυτος. Η Γαλλία κυριάρχησε με 24 αργυρά και 33 χάλκινα και ακολούθησαν οι ΗΠΑ (19-15) και η Μεγάλη Βρετανία (13-7).
Η Ελληνική αποστολή, σε αντίθεση με τα 49 των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας (1896), έμεινε χωρίς μετάλλιο. Ήταν τετραμελής και μετέβη στο Παρίσι με έξοδα των σωματείων Πανελλήνιος και Εθνικός Γ.Σ., στους οποίους ανήκαν οι αθλητές. Ο Παναγιώτης Παρασκευόπουλος ήταν 4ος στη δισκοβολία με 34,04 και 5ος στη σφαιροβολία με 11,52. Στα δύο αυτά αγωνίσματα πήρε μέρος και ο Σωτήριος Βερσής, που αποκλείστηκε στα προκριματικά.
Στην ξιφασκία, ο Τηλέμαχος Καράκαλος και ο Ιωάννης Γεωργιάδης ακυρώθηκαν, λόγω αντικανονικών χτυπημάτων. Ο αρχηγός της ελληνικής αποστολής Αλέξανδρος Μερκάτης (“Αθάνατος” από το 1897 έως το 1925) αγωνίσθηκε στο γκολφ με τα Γαλλικά χρώματα, ξεσηκώνοντας θύελλα διαμαρτυριών στην Ελλάδα.
Αξιοσημείωτα των Αγώνων
• 500 φίλαθλοι παρακολούθησαν τον τελικό του ποδοσφαιρικού τουρνουά μεταξύ Μεγάλης Βρετανίας και Γαλλίας 4-0.
• Αντίθετα, μόνο ένα εισιτήριο κόπηκε στα αγωνίσματα του κροκέ. Το αγόρασε ένας φανατικός φίλος του αγωνίσματος από την Αγγλία.
• Η βρετανίδα τενίστρια Σαρλότ Κούπερ ήταν η πρώτη γυναίκα Ολυμπιονίκης.
• Το αγώνισμα του άλματος επί κοντώ έγινε τέσσερις φορές, καθώς τις δύο πρώτες ορίσθηκε Κυριακή και οι Αμερικανοί αθλητές ζήτησαν την αναβολή του για να εκτελέσουν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα.
• Τα αθλήματα κρίκετ, πελότα, και κροκέ εμφανίσθηκαν για πρώτη φορά και τελευταία φορά στους Ολυμπιακούς των Παρισίων.
• Η δισκοβολία έγινε σε δάσος και πολλές φορές ο δίσκος σκάλωνε στα κλαδιά των δέντρων.
• Ο νικητής του Μαραθωνίου Μισέλ Τεατό ήταν ο μόνος αθλητής που έτρεξε με σορτσάκι, ενώ όλοι οι υπόλοιποι αγωνίσθηκαν με μακριά παντελόνια. Χρόνια αργότερα αποδείχθηκε ότι ήταν Λουξεμβούργιος, αλλά το μετάλλιο παρέμεινε στη Γαλλία, με απόφαση της ΔΟΕ.
• Η ομάδα υδατοσφαίρισης των ΗΠΑ δεν ταξίδεψε στο Παρίσι, επειδή θεώρησε ότι οι κανονισμοί του αθλήματος στην Ευρώπη ήταν για κυρίες.
Άγιος Λουδοβίκος 1904
Οι Αμερικανοί ακολούθησαν το παράδειγμα των Γάλλων και ενέταξαν στους αγώνες σε μια Εμπορική Έκθεση, με αποτέλεσμα να διαρκέσουν κοντά στους πέντε μήνες (1 Ιουλίου - 23 Νοεμβρίου). Συμμετείχαν 651 αθλητές από 12 χώρες.
Η Ελλάδα εκπροσωπήθηκε από δύο αθλητές, τον Περικλή Κακούση στην άρση βαρών που κατέκτησε χρυσό μετάλλιο και τον Νίκο Γεωργαντά στη δισκοβολία, όπου πήρε το χάλκινο μετάλλιο. Μορφή των αγώνων, ο Αμερικανός σπρίντερ Τσαρλς Χαν με 3 χρυσά. Οι Αμερικανοί επικράτησαν πλήρως στα μετάλλια με 239, έναντι μόλις 13 της δεύτερης Γερμανίας.
Στον Μαραθώνιο νίκησε ο Αμερικανός Φρέντ Λόρτζ, με χαρακτηριστική άνεση. Όπως, όμως, γρήγορα αποδείχθηκε, διάνυσε 11 από τα 42 χιλιόμετρα της διαδρομής πάνω σε φορτηγό. Έτσι, του αφαιρέθηκε το χρυσό και τιμωρήθηκε με ισόβιο αποκλεισμό. Νικητής ανακηρύχθηκε ο δεύτερος Τόμας Χικς, επίσης Αμερικανός.
Μεσο-Ολυμπιάδα 1906
Βραχύβια αθλητική διοργάνωση, επιπέδου Ολυμπιακών Αγώνων, που διεξήχθη τον Απρίλιο του 1906 στην Αθήνα, ενδιαμέσως των Ολυμπιακών Αγώνων του Αγίου Λουδοβίκου (1904) και του Λονδίνου (1908), εξ ου και Μεσολυμπιάδα. Ο επίσημος τίτλος της ήταν Β' Διεθνείς Ολυμπιακοί Αγώνες.
Βραχύβια αθλητική διοργάνωση, επιπέδου Ολυμπιακών Αγώνων, που διεξήχθη τον Απρίλιο του 1906 στην Αθήνα, ενδιαμέσως των Ολυμπιακών Αγώνων του Αγίου Λουδοβίκου (1904) και του Λονδίνου (1908), εξ ου και Μεσολυμπιάδα. Ο επίσημος τίτλος της ήταν Β' Διεθνείς Ολυμπιακοί Αγώνες.
Η διοργάνωση αυτή προέκυψε ως μια συμβιβαστική λύση μεταξύ της Ελλάδας που ζητούσε τη μόνιμη τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα και του βαρώνου Ντε Κουμπερτέν και κατ' επέκταση της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής που προέκρινε τη διεθνοποίηση των Αγώνων. Η λύση που δόθηκε ήταν να διεξάγεται κάθε δύο χρόνια μια Μεσολυμπιάδα στην Αθήνα και κάθε τέσσερα χρόνια οι Ολυμπιακοί Αγώνες σε μια διαφορετική χώρα του κόσμου.
Το δυσβάστακτο οικονομικό κόστος για τη χώρα μας και οι κατοπινές διεθνείς εξελίξεις αποτέλεσαν τροχοπέδη στη μακροημέρευση του θεσμού. Μόνο μία Μεσολυμπιάδα έγινε από τις 9 έως τις 19 Απριλίου του 1906 στην Αθήνα. Όμως, η ελληνική πρωτεύουσα αποτέλεσε το ιδανικό μέρος για να ανακτηθεί το χαμένο ολυμπιακό πνεύμα που είχε κακοποιηθεί στους δύο προηγούμενους Ολυμπιακούς Αγώνες των Παρισίων (1900) και του Αγίου Λουδοβίκου (1904), με την άκρατη εμπορευματοποίηση και τη μεγάλη διάρκειά τους.
Το οργανωτικό μέρος των αγώνων ανέλαβε η Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή με πρόεδρο τον τότε διάδοχο Κωνσταντίνο και δεκαμελή επιτροπή από επιφανείς Αθηναίους, οι περισσότεροι από τους οποίους είχαν βοηθήσει στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896. Σε σύντομο χρονικό διάστημα τυπώθηκαν οι κανονισμοί, μεταφράστηκαν σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες και μοιράστηκαν στις αποστολές. Ακόμα και τουριστικός οδηγός της Αθήνας εκδόθηκε, ενώ πλην των ξενοδοχείων ως καταλύματα χρησιμοποιήθηκαν και δωμάτια σε σπίτια Αθηναίων. Ως ολυμπιακό χωριό για τη διαμονή όλων των αθλητών χρησιμοποιήθηκε το Ζάππειο.
Αποφασίστηκε η διοργάνωση να είναι «σφιχτή» και να διαρκέσει 11 μέρες, σε αντίθεση με τους δύο προηγούμενους Ολυμπιακούς Αγώνες, που ήταν πολύμηνοι. Διεξήχθησαν στις εγκαταστάσεις που υπήρχαν από το 1896: στο Παναθηναϊκό Στάδιο, που ανακαινίσθηκε για την περίσταση (ολοκληρώθηκε η αναμάρμαρωσή του και ανεγέρθηκαν Προπύλαια), στο Σκοπευτήριο της Καλλιθέας και στο Ποδηλατοδρόμιο του Νέου Φαλήρου (νυν Γήπεδο Καραϊσκάκη), ενώ οι αγώνες του τένις έγιναν στον Όμιλο Αντισφαίρισης. Για την οικονομική ενίσχυση των Αγώνων το ελληνικό κράτος εξέδωσε ειδική σειρά γραμματοσήμων, που απέφεραν το σημαντικό για την εποχή ποσό των 400.000 δραχμών.
H Αθήνα που υποδέχτηκε τους αγώνες το 1906 είχε αλλάξει αρκετά σε σχέση με την πόλη του 1896. Είχε γύρω στους 150.000 κατοίκους, οι κεντρικοί δρόμοι της είχαν ασφαλτοστρωθεί, η πόλη φωτιζόταν με τη χρήση του ηλεκτρισμού, ενώ και ο σιδηρόδρομος Αθήνας - Πειραιά και τα τραμ είχαν γίνει ηλεκτροκίνητα.
Ειδικά για τους αγώνες, η Αθήνα και ο Πειραιάς διακοσμήθηκαν με λουλούδια, πολύχρωμους λαμπτήρες, σημαίες, θυρεούς όλων των εθνών και επιγραφές σε όλες τις γλώσσες. Με την έλευση των αθλητών και των επισκεπτών, η πρωτεύουσα της Ελλάδας μεταμορφώθηκε -σύμφωνα με τις διηγήσεις της εποχής- σε «νέα Βαβυλώνα», σε μια «μικρά υφήλιο». Υπολογίζεται ότι 20.000 φίλαθλοι έφθασαν στην Αθήνα απ' όλο τον κόσμο για να παρακολουθήσουν τους αγώνες.
Η τελετή έναρξης δόθηκε την Κυριακή 9 Απριλίου 1906 στο κατάμεστο Παναθηναϊκό Στάδιο, ενώ χιλιάδες Αθηναίοι κατέκλυσαν τους γύρω δρόμους και το λόφο του Αρδηττού. Πολλοί ήταν οι ξένοι επίσημοι, ανάμεσά τους και το Βασιλικό ζεύγος της Μεγάλης Βρετανίας. Ο Βασιλιάς των Ελλήνων Γεώργιος Α' κήρυξε την έναρξη των Αγώνων, για να ακολουθήσουν γυμναστικές επιδείξεις. Από την επομένη άρχισε το επίσημο πρόγραμμα της Μεσολυμπιάδας.
Στους αγώνες δήλωσαν συμμετοχή 19 χώρες (Γαλλία, ΗΠΑ, Ελλάδα, Μεγάλη Βρετανία, Ιταλία, Ελβετία, Γερμανία, Νορβηγία, Αυστρία, Δανία, Σουηδία, Ουγγαρία, Βέλγιο, Φιλανδία, Καναδάς, Ολλανδία, Οθωμανική Αυτοκρατορία, Αυστραλία, Βοημία) και μια μικτή ομάδα από Βέλγους και Έλληνες, με 883 αθλητές και 20 αθλήτριες, που διαγωνίσθηκαν σε 12 αθλήματα (Στίβος, Ποδηλασία, Κολύμβηση, Ξιφασκία, Ποδόσφαιρο, Γυμναστική, Κωπηλασία, Σκοποβολή, Τένις, Διελκυστίνδα, Άρση Βαρών και Πάλη).
Κορυφαίος αθλητής της Μεσολυμπιάδας αναδείχθηκε ο Ελβετός σκοπευτής Λουί Ρισαρντέ με 6 μετάλλια (3 χρυσά και 3 αργυρά). Από Ελληνικής πλευράς, ο ρίπτης Νικόλαος Γεωργαντάς κατέκτησε τρία μετάλλια (1 χρυσό και 2 αργυρά), αλλά ένας αρσιβαρίστας έκλεψε την παράσταση. Ήταν ο Πατρινός Δημήτρης Τόφαλος, που μετά από σκληρή διήμερη μάχη με τον Αυστριακό Στάινμπαχ, νίκησε στο αγώνισμα της άρσης βαρών με τα δύο χέρια κι έγινε ο νέος εθνικός ήρωας, μετά τον Σπύρο Λούη το 1896.
Στον μαραθώνιο η απογοήτευση ήταν μεγάλη, καθώς οι Έλληνες αθλητές καταποντίστηκαν και νικητής αναδείχθηκε ο Καναδός Γουίλιαμ Σέρινγκ, που έζησε δύο μήνες στην Αθήνα για να εγκλιματιστεί.
Την Τετάρτη 19 Απριλίου έπεσε η αυλαία των αγώνων, με την απονομή των μεταλλίων και την τελετή λήξης, στην οποία πήραν μέρος 6.000 μαθητές. Στον πίνακα των μεταλλίων πρώτευσε η Γαλλία με 40 (15-9-16), ακολούθησε η Ελλάδα με 33 (8-13-13), ενώ στην τρίτη θέση συγκατοίκησαν ΗΠΑ (12-6-6) και Μεγάλη Βρετανία (8-11-5) με 24.
Η άψογη διεξαγωγή των αγώνων και τα κολακευτικά σχόλια των ξένων αποστολών οδήγησαν πολλούς αθλητικούς παράγοντες να ζητήσουν την προσμέτρηση της Μεσολυμπιάδας στη σειρά των Ολυμπιακών Αγώνων και την αναγνώριση των νικητών της Αθήνας ως Ολυμπιονικών. Το αίτημα υποβλήθηκε και επισήμως στη ΔΟΕ το 1949 από τον Ούγγρο καθηγητή Φέρεντς Μέζο, αλλά απορρίφθηκε.
Τα Ελληνικά Μετάλλια
Χρυσά
• Νικόλαος Γεωργαντάς (Λιθοβολία, 19.92,5 μ.)
• Δημήτριος Τόφαλος (Άρση Βαρών με τα δύο χέρια, 142,4 κ.)
• Ιωάννης Γεωργιάδης (Σπάθη)
• Γεώργιος Αλιπράντης (Αναρρίχηση επί κάλω, 11''.4)
• Ομάδα Πόρου (Ναυτική Κωπηλασία)
• Κωνσταντίνος Σκαρλάτος (Πιστόλι από απόσταση 30 μέτρων 29/133 β.)
• Γεώργιος Ορφανίδης (Ελεύθερο Πιστόλι, 221 β.)
• Εσμέ Σημηριώτη (Απλό Γυναικών, Τένις)
• Δημήτριος Τόφαλος (Άρση Βαρών με τα δύο χέρια, 142,4 κ.)
• Ιωάννης Γεωργιάδης (Σπάθη)
• Γεώργιος Αλιπράντης (Αναρρίχηση επί κάλω, 11''.4)
• Ομάδα Πόρου (Ναυτική Κωπηλασία)
• Κωνσταντίνος Σκαρλάτος (Πιστόλι από απόσταση 30 μέτρων 29/133 β.)
• Γεώργιος Ορφανίδης (Ελεύθερο Πιστόλι, 221 β.)
• Εσμέ Σημηριώτη (Απλό Γυναικών, Τένις)
Αργυρά
• Νικόλαος Γεωργαντάς (Δισκοβολία, 38.06 μ.)
• Νικόλαος Γεωργαντάς (Ελληνική Δισκοβολία, 32.80 μ.)
• Ιωάννης Ραΐσης (Σπάθη)
• Ομαδικό Σπάθης (Ιωάννης Γεωργιάδης, Τριαντάφυλλος Κορδογιάννης, Μενέλαος Σακοράφος, Τσάτραν Ζορμπάς)
• Ομάδα Σπετσών (Ναυτική Κωπηλασία)
• Εθνική Διελκυνστίνδας (Σπυρίδων και Κωνσταντίνος Λάζαρος, Αντώνιος Τσίτας, Σπυρίδων Βέλλας, Βασίλειος και Γεώργιος Ψάχος, Γεώργιος Παπαχρίστου και Παναγιώτης Τριβουλίδας)
• Ομάδα Ύδρας (Ναυτική Κωπηλασία)
• Αλέξανδρος Θεοφιλάκης (Στρατιωτικό περίστροφο, 250 β.)
• Ιωάννης Περίδης (τραπ μίας βολής, 24 β.)
• Αναστάσιος Μεταξάς (τραπ 2 βολών, 13 β.)
• Σοφία Μαρίνου (απλό γυναικών, τένις)
• Ξενοφών Κάσδαγλης, Ιωάννης Μπαλλής (διπλό ανδρών, τένις)
• Γεώργιος Σημηριώτης - Σοφία Μαρίνου (Διπλό Μικτό, τένις)
• Ιωάννης Ραΐσης (Σπάθη)
• Ομαδικό Σπάθης (Ιωάννης Γεωργιάδης, Τριαντάφυλλος Κορδογιάννης, Μενέλαος Σακοράφος, Τσάτραν Ζορμπάς)
• Ομάδα Σπετσών (Ναυτική Κωπηλασία)
• Εθνική Διελκυνστίνδας (Σπυρίδων και Κωνσταντίνος Λάζαρος, Αντώνιος Τσίτας, Σπυρίδων Βέλλας, Βασίλειος και Γεώργιος Ψάχος, Γεώργιος Παπαχρίστου και Παναγιώτης Τριβουλίδας)
• Ομάδα Ύδρας (Ναυτική Κωπηλασία)
• Αλέξανδρος Θεοφιλάκης (Στρατιωτικό περίστροφο, 250 β.)
• Ιωάννης Περίδης (τραπ μίας βολής, 24 β.)
• Αναστάσιος Μεταξάς (τραπ 2 βολών, 13 β.)
• Σοφία Μαρίνου (απλό γυναικών, τένις)
• Ξενοφών Κάσδαγλης, Ιωάννης Μπαλλής (διπλό ανδρών, τένις)
• Γεώργιος Σημηριώτης - Σοφία Μαρίνου (Διπλό Μικτό, τένις)
Χάλκινα
• Κωνσταντίνος Σπετσιώτης (1.500 μ. βάδην, 7.24.0)
• Γεώργιος Σαριδάκης (3.000 μ. βάδην, 15.33.0)
• Θεμιστοκλής Διακίδης (Άλμα εις ύψος 1.72,5 μ.)
• Μιχαήλ Δόριζας (Λιθοβολία 15.58,5 μ.)
• Ιωάννης Ραίσης (Ξίφος Μονομαχίας)
• Κωνσταντίνος Κοζανιτάς (Αναρρίχηση επί κάλω, 13''.8)
• Ομάδα Ύδρας (Ναυτική Κωπηλασία)
• Αριστείδης Ραγκαβής(Αεροβόλο, 244 β.)
• Αριστείδης Ραγκαβής (Ελεύθερο Πιστόλι 218 μ.)
• Γεώργιος Σκοτάδης (Στρατιωτικό Περίστροφο, 240 β.)
• Θεσσαλονίκη Μιούζικ Κλαμπ (ποδόσφαιρο). Η σύνθεση της ομάδας: Βαπόρης, Πίνδος, Τέγος, Πεντζίκης, Κύρου, Σωτηριάδης, Ζαρκάδης, Μιχιτσόπουλος, Καραγκιωνίδης, Άμποτ και Σαριδάκης. Το μετάλλιο διεκδίκησε η Οθωμανική Αυτοκρατορία, στην οποία υπαγόταν τότε η Θεσσαλονίκη.
• Ευφροσύνη Πασπάτη (απλό γυναικών, τένις)
• Ξενοφών Κάσδαγλης - Ασπασία Μάτσα (διπλό μικτό, τένις)
• Θεμιστοκλής Διακίδης (Άλμα εις ύψος 1.72,5 μ.)
• Μιχαήλ Δόριζας (Λιθοβολία 15.58,5 μ.)
• Ιωάννης Ραίσης (Ξίφος Μονομαχίας)
• Κωνσταντίνος Κοζανιτάς (Αναρρίχηση επί κάλω, 13''.8)
• Ομάδα Ύδρας (Ναυτική Κωπηλασία)
• Αριστείδης Ραγκαβής(Αεροβόλο, 244 β.)
• Αριστείδης Ραγκαβής (Ελεύθερο Πιστόλι 218 μ.)
• Γεώργιος Σκοτάδης (Στρατιωτικό Περίστροφο, 240 β.)
• Θεσσαλονίκη Μιούζικ Κλαμπ (ποδόσφαιρο). Η σύνθεση της ομάδας: Βαπόρης, Πίνδος, Τέγος, Πεντζίκης, Κύρου, Σωτηριάδης, Ζαρκάδης, Μιχιτσόπουλος, Καραγκιωνίδης, Άμποτ και Σαριδάκης. Το μετάλλιο διεκδίκησε η Οθωμανική Αυτοκρατορία, στην οποία υπαγόταν τότε η Θεσσαλονίκη.
• Ευφροσύνη Πασπάτη (απλό γυναικών, τένις)
• Ξενοφών Κάσδαγλης - Ασπασία Μάτσα (διπλό μικτό, τένις)
Λονδίνο 1908
Οι Άγγλοι επανέφεραν τους Ολυμπιακούς Αγώνες στη σωστή τους ρότα κι έθεσαν τις βάσεις για τη μετέπειτα άρτια διοργάνωσή τους. Αν και εντάχθηκαν σε εμπορική έκθεση και διήρκεσαν έξι μήνες (27 Απριλίου - 31 Οκτωβρίου), ο αθλητισμός νίκησε κατά κράτος το εμπόριο.
Η πολιτική έκανε για πρώτη φορά την εμφάνισή της στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Στους Φιλανδούς, που η χώρα τους τελούσε υπό Ρωσική κατοχή, δεν επετράπη να φέρουν τη σημαία τους και αυτοί αντί της Ρωσικής προτίμησαν να παρελάσουν χωρίς σημαία. Ο σημαιοφόρος της Αμερικανικής ομάδας Ραλφ Ρόουζ αρνήθηκε να γείρει τη σημαία για να τιμήσει το Βασιλικό ζεύγος της Μεγάλης Βρετανίας. «Αυτή η σημαία δεν υποκλίνεται σε κανένα Βασιλιά» δικαιολογήθηκε και από τότε η «αστερόεσσα» δεν υποκλίνεται σε κανένα αρχηγό κράτους.
Από τότε χρονολογείται και το ρητό που συνοδεύει τους Ολυμπιακούς Αγώνες: «Το σπουδαιότερο στους Ολυμπιακούς Αγώνες δεν είναι η νίκη, αλλά η συμμετοχή, όπως ακριβώς το σπουδαιότερο στη ζωή δεν είναι ο θρίαμβος, αλλά ο αγώνας». Το είπε ο Αρχιεπίσκοπος της Πενσυλβάνιας και το επανέλαβε ο Πιερ Ντε Κουμπερτέν.
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου συμμετείχαν 2008 αθλητές (1.971 άνδρες και 37 γυναίκες) από 22 χώρες. Η χώρα μας κατέκτησε τέσσερα μετάλλια: δύο ασημένια με τον Κωνσταντίνο Τσικλητήρα στο μήκος και ύψος άνευ φοράς, ένα ασημένιο με τον Μιχάλη Δώριζα στον ακοντισμό κι ένα χάλκινο στη σκοποβολή με τον Αναστάσιο Μεταξά.
Μορφή των αγώνων, ο Ιταλός μαραθωνοδρόμος Ντοράντο Πιέτρι. Λίγα μέτρα πριν από τον τερματισμό κι ενώ προηγείτο, άρχισε να παραπαίει από την κούραση κι ένας κριτής τον βοήθησε να τερματίσει. Ο δεύτερος, Αμερικανός Τζον Χέιζ, υπέβαλε ένσταση και δικαιώθηκε, επειδή ο Πιέτρι δεν τερμάτισε με ίδιες δυνάμεις. Ο Χέιζ ήταν ο χρυσός Ολυμπιονίκης, αλλά ο Πιέτρι ο μεγάλος πρωταγωνιστής. Τα περισσότερα μετάλλια κατέκτησε η Μεγάλη Βρετανία με 146, έναντι 47 των ΗΠΑ.
Στοκχόλμη 1912
Ο χρόνος διεξαγωγής των αγώνων ήταν μικρότερος, αφού διήρκεσαν 2,5 μήνες (5 Μαΐου - 22 Ιουλίου). Στους αγώνες πήραν μέρος για πρώτη φορά αθλητές και από τις πέντε ηπείρους. Συνολικά συμμετείχαν 2.406 αθλητές (3.559 άνδρες και 47 γυναίκες) από 28 χώρες.
Η Ελλάδα κατέκτησε δύο μετάλλια με τον Κώστα Τσικλητήρα, ένα χρυσό στο μήκος άνευ φοράς κι ένα χάλκινο στο ύψος άνευ φοράς. Παρόλο που επέστρεψε νικητής και τροπαιούχος από τη Στοκχόλμη, ο Τσικλητήρας δήλωσε «παρών» στο προσκλητήριο των Βαλκανικών Πολέμων. Αρνήθηκε να υπηρετήσει σε άλλη θέση εκτός από την πρώτη γραμμή, για να μην κατηγορηθεί για άνιση μεταχείριση. Εκεί στο μέτωπο προσβλήθηκε από μηνιγγίτιδα και άφησε την τελευταία του πνοή στις 10 Φεβρουαρίου 1913, σε ηλικία 24 ετών.
Μορφή των αγώνων ήταν ο Φιλανδός Χάνες Κολεμάινεν, που κυριάρχησε στους δρόμους αντοχής, με τρία χρυσά και ένα αργυρό. ΗΠΑ και Σουηδία έδωσαν σκληρή μάχη στην κατάταξη των μεταλλίων. Οι Σουηδοί επικράτησαν με διαφορά δύο μεταλλίων (65 έναντι 63).
Η πιο περίεργη ιστορία των αγώνων σημειώθηκε στο Μαραθώνιο. Ο Ιάπωνας Σίσο Κανακούρι όχι μόνο δεν έφθασε στη γραμμή του τερματισμού, αλλά τα ίχνη του χάθηκαν. Η αστυνομία δεν μπόρεσε να δώσει λύση. Το μυστήριο λύθηκε πενήντα χρόνια αργότερα από ένα Σουηδό ρεπόρτερ. Τι είχε συμβεί; Ο Κανακούρι κουράστηκε στα μισά της διαδρομής και σταμάτησε να πάρει μια ανάσα στην αυλή ενός σπιτιού. Η οικογένεια που έμενε εκεί διαπίστωσε ότι ήταν αρκετά καταβεβλημένος.
Του έδωσε να πιει υγρά και τον έβαλε να κοιμηθεί. Όταν ξύπνησε την επομένη και συνειδητοποίησε τι είχε συμβεί πήρε το τρένο για τη Στοκχόλμη και από εκεί το πλοίο της επιστροφής στην πατρίδα του. Όταν έφθασε στην Ιαπωνία κράτησε καλά φυλαγμένο το μυστικό, γιατί δεν ήθελε να ντροπιαστεί. Το 1967 επέστρεψε στη Στοκχόλμη, σε ηλικία 76 ετών, για να τερματίσει τον μαραθώνιο που είχε ξεκινήσει πριν από 55 χρόνια.
Βερολίνο 1916
Δεν διεξήχθησαν, λόγω του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.
Αμβέρσα 1920
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αμβέρσας διεξήχθησαν από τις 20 Απριλίου έως τις 12 Σεπτεμβρίου 1920 και πήραν μέρος 2.626 αθλητές (2.561 άνδρες και 65 γυναίκες) από 29 χώρες. Για πρώτη φορά σε Ολυμπιακούς Αγώνες παρουσιάσθηκε η σημαία με τους 5 ολυμπιακούς κύκλους και εκφωνήθηκε ο Όρκος των Αθλητών. Οι Ολυμπιακοί της Αμβέρσας περιλάμβαναν και μία εβδομάδα με χειμερινά σπορ.
Βερολίνο 1916
Δεν διεξήχθησαν, λόγω του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.
Αμβέρσα 1920
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αμβέρσας διεξήχθησαν από τις 20 Απριλίου έως τις 12 Σεπτεμβρίου 1920 και πήραν μέρος 2.626 αθλητές (2.561 άνδρες και 65 γυναίκες) από 29 χώρες. Για πρώτη φορά σε Ολυμπιακούς Αγώνες παρουσιάσθηκε η σημαία με τους 5 ολυμπιακούς κύκλους και εκφωνήθηκε ο Όρκος των Αθλητών. Οι Ολυμπιακοί της Αμβέρσας περιλάμβαναν και μία εβδομάδα με χειμερινά σπορ.
Η Ελλάδα κέρδισε ένα ασημένιο μετάλλιο στην ομαδική βολή περιστρόφου, με τους αδελφούς Αλέξανδρο και Ιωάννη Θεοφυλάκη, τον Ιάσονα Σάππα, τον Αλέξανδρο Βρασινόπουλο και τον Γεώργιο Μωραϊτίνη. Στο ποδόσφαιρο, η ομάδα μας υπέστη συντριπτική ήττα από τη Σουηδία με 9-0. Στο δέκαθλο συμμετείχε και ο μετέπειτα πρόεδρος του Παναθηναϊκού, Απόστολος Νικολαΐδης, ο οποίος, λόγω πυρετού, εγκατέλειψε την προσπάθειά του, χάνοντας την ευκαιρία για ένα καλό πλασάρισμα.
Ο Σουηδός Όσκαρ Σβάν, ηλικίας 72 ετών, κατέκτησε το ασημένιο μετάλλιο στη σκοποβολή και κατέχει από τότε το ρεκόρ του μεγαλύτερου σε ηλικία Ολυμπιονίκη. Μορφή των αγώνων, ο Ιταλός ξιφομάχος Νέντο Νάντι, με πέντε χρυσά μετάλλια. Στην κατάταξη των μεταλλίων, οι ΗΠΑ επικράτησαν με 95.
Παρίσι 1924
Οι Γάλλοι διοργανωτές ήθελαν να ξεπλύνουν την ντροπή του 1900 και τα κατάφεραν, παρουσιάζοντας μια διοργάνωση, όπου κυριάρχησε το Ολυμπιακό Πνεύμα.
Παρίσι 1924
Οι Γάλλοι διοργανωτές ήθελαν να ξεπλύνουν την ντροπή του 1900 και τα κατάφεραν, παρουσιάζοντας μια διοργάνωση, όπου κυριάρχησε το Ολυμπιακό Πνεύμα.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1924 διεξήχθησαν από τις 4 Μαΐου έως τις 27 Ιουλίου και πήραν μέρος 3.089 αθλητές (2.954 άνδρες και 135 γυναίκες) από 44 χώρες. Για πρώτη φορά ακούστηκε το περίφημο «citius, altius, fortius» (γρηγορότερα, δυνατότερα, ψηλότερα), που έγινε έκτοτε το σύνθημα των Ολυμπιακών Αγώνων.
Η Ελλάδα κατέκτησε ένα χρυσό μετάλλιο στους καλλιτεχνικούς αγώνες, με τον Κωνσταντίνο Δημητριάδη, που νίκησε στη γλυπτική με το ορειχάλκινο άγαλμα του Δισκοβόλου, που βρίσκεται μπροστά από το Παναθηναϊκό Στάδιο. Στην κατάταξη των μεταλλίων, οι ΗΠΑ επικράτησαν με 99. Μορφή των αγώνων, με τρία χρυσά στην κολύμβηση, ο Τζόνι Βαϊσμίλερ, ο μετέπειτα Ταρζάν της μεγάλης οθόνης.
Η Εβδομάδα των Χειμερινών Αθλημάτων έλαβε χώρα από τις 25 Ιανουαρίου έως τις 5 Φεβρουαρίου 1924 στο Σαμονί και αργότερα η ΔΟΕ τις αναγνώρισε ως τους Πρώτους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες.
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες των Παρισίων αναφέρεται η βραβευμένη με Όσκαρ ταινία του Χιου Χάντσον Οι Δρόμοι της Φωτιάς.
Άμστερνταμ 1928
Η χρονική διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων περιορίστηκε στις 16 ημέρες (28 Ιουλίου - 12 Αυγούστου), που έκτοτε ακολουθείται πιστά από την εκάστοτε διοργανώτρια χώρα. Οι Ολυμπιακοί του Άμστερνταμ σηματοδοτήθηκαν από την πρώτη εμφάνιση των γυναικών στον στίβο, αλλά και της Ολυμπιακής Φλόγας, που άναψε στον Μαραθώνα, χωρίς να γίνει λαμπαδηδρομία. Για πρώτη φορά έκανε την εμφάνισή της στους αγώνες η Coca Cola ως χορηγός της Αμερικανικής ομάδας, την οποία προμήθευσε με 1.000 κιβώτια του αναψυκτικού.
Η Ελλάδα παρέλασε πρώτη, για πρώτη φορά, σε ένδειξη τιμής ως γενέτειρα των Ολυμπιακών Αγώνων. Η χώρα μας έμεινε χωρίς μετάλλιο, ενώ οι ΗΠΑ συγκέντρωσαν τα περισσότερα, συνολικά 56, έναντι 31 της Γερμανίας.
Οι Έλληνες αθλητές έμειναν άναυδοι από το πρωινό που προσέφεραν οι Ολλανδοί διοργανωτές: τσάι, γάλα, κακάο, φρέσκο βούτυρο, μαρμελάδα, τυρί και ζαμπόν, ενώ κάποιοι άλλοι ζητούσαν επίμονα διπλή μερίδα μπιφτέκια για μεσημεριανό.
Στους αγώνες συμμετείχαν 2.883 αθλητές (2.606 άνδρες και 277 γυναίκες) από 46 χώρες. Μεγάλη μορφή των αγώνων, ο καναδός σπρίντερ Πέρσι Ουίλιαμς, που κέρδισε τα 100 μ. (με παγκόσμιο ρεκόρ 10,3) και τα 200 μ. Ο θρυλικός Φιλανδός δρομέας Πάαβο Νούρμι κέρδισε το ένατο και τελευταίο του χρυσό μετάλλιο στο αγώνισμα των 10.000 μ.
Λος Άντζελες 1932
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Λος Άντζελες διεξήχθησαν από τις 30 Ιουλίου έως τις 14 Αυγούστου και για την επιτυχία τους βοήθησε σημαντικά το Χόλιγουντ. Μάλιστα, παρουσίασαν κέρδος ενός εκατομμυρίου δολαρίων, σε μια ιδιαίτερα δύσκολη οικονομικά εποχή. Στις καινοτομίες των αγώνων: η ανάκρουση του εθνικού ύμνου για τον κάτοχο του χρυσού, η ύπαρξη φώτο-φίνις και η ηλεκτρονική καταγραφή των επιδόσεων.
Συμμετείχαν 1.332 αθλητές (1.206 άνδρες και 126 γυναίκες) από 37 χώρες. Οι Αμερικανοί σάρωσαν τα μετάλλια (103), έναντι 36 των Ιταλών, ενώ η χώρα μας έμεινε χωρίς μετάλλιο. Μορφή των αγώνων, η Αμερικανίδα Μίλντρεντ Ντίντρικσον, που κέρδισε τρία μετάλλια σε τρία διαφορετικά είδη αγωνισμάτων του στίβου: χρυσά στα 80 μ. μετ’ εμποδίων και ακοντισμό και ασημένιο στο ύψος.
Η Πολωνοαμερικανίδα Στέλα Γουόλς (πρώην Στανισλάβα Βαλασίεβιτς) κέρδισε το αγώνισμα των 100 μέτρων στους Ολυμπιακούς του Λος Άντζελες. Τέσσερα χρόνια αργότερα επανέλαβε το κατόρθωμά της, κερδίζοντας το αργυρό μετάλλιο στο ίδιο αγώνισμα στους Ολυμπιακούς του Βερολίνου. Το 1980, η Βαλασίεβιτς θα πέσει θύμα ληστείας και θα σκοτωθεί σε ηλικία 69 ετών. Στη νεκροτομή θα αποκαλυφθεί ότι είχε ανδρικά γεννητικά όργανα.
Βερολίνο 1936
Τη Γερμανία κυβερνούσαν οι Ναζί και ο Αδόλφος Χίτλερ, θαυμαστής της Αρχαίας Ελλάδας, βρήκε την ευκαιρία να προβάλλει μέσω των αγώνων τη λεγόμενη «Αρεία Φυλή» και την κυριαρχία της έναντι των υπόλοιπων πληθυσμών του πλανήτη. Για πρώτη φορά, η Ολυμπιακή Φλόγα άναψε στην Αρχαία Ολυμπία και μεταφέρθηκε με λαμπαδηδρόμους ως το Βερολίνο. Ήταν μια ιδέα του εξέχοντος Ναζί δρος Καρλ Ντιμ.
Βερολίνο 1936
Τη Γερμανία κυβερνούσαν οι Ναζί και ο Αδόλφος Χίτλερ, θαυμαστής της Αρχαίας Ελλάδας, βρήκε την ευκαιρία να προβάλλει μέσω των αγώνων τη λεγόμενη «Αρεία Φυλή» και την κυριαρχία της έναντι των υπόλοιπων πληθυσμών του πλανήτη. Για πρώτη φορά, η Ολυμπιακή Φλόγα άναψε στην Αρχαία Ολυμπία και μεταφέρθηκε με λαμπαδηδρόμους ως το Βερολίνο. Ήταν μια ιδέα του εξέχοντος Ναζί δρος Καρλ Ντιμ.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Βερολίνου διεξήχθησαν από την 1η έως τις 16 Αυγούστου 1936 και πήραν μέρος 3.963 αθλητές (3.632 άνδρες και 331 γυναίκες) από 49 χώρες. Η Γερμανία κυριάρχησε στα μετάλλια (89), αλλά έχασε τις εντυπώσεις όταν ο μαύρος Αμερικανός Τζέσι Όουενς, με τέσσερα χρυσά στο στίβο, διέλυσε τα λεγόμενα περί της ανωτερότητας της Αρείας Φυλής και ανάγκασε τον Χίτλερ να αποχωρήσει αγανακτισμένος από το Στάδιο. Η Ελλάδα έμεινε χωρίς μετάλλιο.
Η 12χρονη Δανέζα κολυμβήτρια Ίνγκε Σέρενσεν με το χάλκινο που πήρε στα 200 μ. πρόσθιο έγινε η νεαρότερη κάτοχος ολυμπιακού μεταλλίου.
Τόκιο 1940
Δεν διεξήχθησαν, λόγω του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Λονδίνο 1944
Δεν διεξήχθησαν, λόγω του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Λονδίνο 1948
Με την Ευρώπη να μετράει ακόμη τις πληγές της από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι αγώνες διεξήχθησαν με λιτό τρόπο στην αγγλική πρωτεύουσα, από τις 28 Ιουλίου έως τις 14 Αυγούστου. Πήραν μέρος 4.104 αθλητές (3.714 άνδρες και 390 γυναίκες) από 59 χώρες.
Τόκιο 1940
Δεν διεξήχθησαν, λόγω του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Λονδίνο 1944
Δεν διεξήχθησαν, λόγω του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Λονδίνο 1948
Με την Ευρώπη να μετράει ακόμη τις πληγές της από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι αγώνες διεξήχθησαν με λιτό τρόπο στην αγγλική πρωτεύουσα, από τις 28 Ιουλίου έως τις 14 Αυγούστου. Πήραν μέρος 4.104 αθλητές (3.714 άνδρες και 390 γυναίκες) από 59 χώρες.
Τα περισσότερα μετάλλια κατέκτησαν οι ΗΠΑ (84), έναντι 44 της Σουηδίας, ενώ η Ελλάδα έμεινε για μια ακόμα φορά χωρίς μετάλλιο. Μορφή των αγώνων, η Ολλανδέζα Φάνι Μπλάνκερς-Κουν, με 4 χρυσά στο στίβο (100 μ, 200 μ, 80 μ. μετ’ εμποδίων και 4x100 μ.).
Ελσίνκι 1952
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Ελσίνκι διεξήχθησαν από τις 19 Ιουλίου έως τις 3 Αυγούστου και πήραν μέρος 4.955 αθλητές (4.436 άνδρες και 519 γυναίκες) από 69 χώρες. Για πρώτη φορά έλαβαν μέρος η ΕΣΣΔ και το νεοσύστατο κράτος του Ισραήλ.
Ελσίνκι 1952
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Ελσίνκι διεξήχθησαν από τις 19 Ιουλίου έως τις 3 Αυγούστου και πήραν μέρος 4.955 αθλητές (4.436 άνδρες και 519 γυναίκες) από 69 χώρες. Για πρώτη φορά έλαβαν μέρος η ΕΣΣΔ και το νεοσύστατο κράτος του Ισραήλ.
Ο Ψυχρός Πόλεμος έκανε την εμφάνισή του στους αγώνες, με τον συναγωνισμό ΗΠΑ - ΕΣΣΔ για τα μετάλλια. Οι Αμερικανοί επικράτησαν με βραχεία κεφαλή 76 έναντι 71.
Μορφές των αγώνων αναδείχθηκαν ο Αμερικανός Ουίλι Λι στη σκοποβολή με 7 μετάλλια (5-1-1) και ο «άνθρωπος - ατμομηχανή», ο Τσεχοσλοβάκος δρομέας Εμίλ Ζάτοπεκ, με τρία χρυσά στα 5.000 μ., 10.000 μ. και τον Μαραθώνιο. Να προσθέσουμε και το χρυσό της γυναίκας του, Ντάνα Ζατόπκοβα, στον ακοντισμό. Η Ελλάδα έμεινε χωρίς μετάλλιο.
Μελβούρνη 1956
Για πρώτη φορά, οι Ολυμπιακοί Αγώνες διεξήχθησαν σε χώρα της Ωκεανίας, από τις 22 Νοεμβρίου έως τις 8 Δεκεμβρίου. Τα αγωνίσματα της ιππασίας έγιναν στη Στοκχόλμη, επειδή η Αυστραλία επέβαλε καραντίνα στα ζώα για την αποφυγή διάδοσης ασθενειών. Στους αγώνες συμμετείχαν 3.314 αθλητές (2.938 αθλητές και 376) από 72 χώρες. Δυτική και Ανατολική Γερμανία εμφανίσθηκαν με κοινή ομάδα.
Μελβούρνη 1956
Για πρώτη φορά, οι Ολυμπιακοί Αγώνες διεξήχθησαν σε χώρα της Ωκεανίας, από τις 22 Νοεμβρίου έως τις 8 Δεκεμβρίου. Τα αγωνίσματα της ιππασίας έγιναν στη Στοκχόλμη, επειδή η Αυστραλία επέβαλε καραντίνα στα ζώα για την αποφυγή διάδοσης ασθενειών. Στους αγώνες συμμετείχαν 3.314 αθλητές (2.938 αθλητές και 376) από 72 χώρες. Δυτική και Ανατολική Γερμανία εμφανίσθηκαν με κοινή ομάδα.
Η ανάμειξη της πολιτικής υπήρξε έντονη στους αγώνες, εξαιτίας του Αραβοϊσραηλινού πολέμου, της σύρραξης του Σουέζ και της διαμάχης Κίνας-Ταϊβάν. Έτσι, μποϊκόταραν τους αγώνες η Αίγυπτος, ο Λίβανος, το Ιράκ, η Ολλανδία, η Ισπανία, η Ελβετία και η Κίνα. Επεισοδιακός ήταν ο τελικός της υδατοσφαίρισης ανδρών μεταξύ Ουγγαρίας και ΕΣΣΔ, εξαιτίας την εισβολής των Σοβιετικών στη Βουδαπέστη. Έπεσε πολύ ξύλο στην πισίνα και ο αγώνας διεκόπη υπέρ των Ούγγρων.
Η ΕΣΣΔ πήρε κεφάλι στα μετάλλια με 98, έναντι 74 των ΗΠΑ. Η Ελλάδα επέστρεψε στον πίνακα των μεταλλίων μετά το 1920, με το χάλκινο του Γιώργου Ρουμπάνη στο επί κοντώ. Μορφή των αγώνων, η Σοβιετική γυμνάστρια Λαρίσα Λατίνινα, με 3 χρυσά και 2 αργυρά. Είναι και η αθλήτρια με τα περισσότερα μετάλλια στους Ολυμπιακούς Αγώνες, συνολικά 18.
Ρώμη 1960
Η Ιταλία διοργάνωσε τους πρώτους της Ολυμπιακούς Αγώνες με απόλυτη επιτυχία, ισορροπώντας ανάμεσα στο αρχαίο και το σύγχρονο πνεύμα. Διεξήχθησαν από τις 25 Αυγούστου έως τις 11 Σεπτεμβρίου και πήραν μέρος 5.338 αθλητές (4.727 άνδρες και 611 γυναίκες) από 82 χώρες. Για πρώτη φορά, οι Ολυμπιακοί Αγώνες είχαν πλήρη τηλεοπτική κάλυψη μέσω της Eurovision.
Ρώμη 1960
Η Ιταλία διοργάνωσε τους πρώτους της Ολυμπιακούς Αγώνες με απόλυτη επιτυχία, ισορροπώντας ανάμεσα στο αρχαίο και το σύγχρονο πνεύμα. Διεξήχθησαν από τις 25 Αυγούστου έως τις 11 Σεπτεμβρίου και πήραν μέρος 5.338 αθλητές (4.727 άνδρες και 611 γυναίκες) από 82 χώρες. Για πρώτη φορά, οι Ολυμπιακοί Αγώνες είχαν πλήρη τηλεοπτική κάλυψη μέσω της Eurovision.
Στον πίνακα των μεταλλίων κυριάρχησε και πάλι η ΕΣΣΔ με 103, έναντι 71 των ΗΠΑ.
Η Ελλάδα κατέκτησε ένα χρυσό στην ιστιοπλοΐα με τον τότε διάδοχο και μετέπειτα Βασιλιά Κωνσταντίνο. Μορφές των αγώνων, ο ξυπόλητος μαραθωνοδρόμος Αμπέμπε Μπικίλα από την Αιθιοπία, ο Αμερικανός πυγμάχος Κάσιους Κλέι (ο μετέπειτα Μοχάμετ Άλι), που κέρδισε δια περιπάτου την κατηγορία των 81 κιλών, η Αμερικανίδα σπρίντερ Βίλμα Ρούντολφ με χρυσά στα 100 μ. και 200 μ. Πολυνίκης ο Σοβιετικός γυμναστής Μπόρις Σάκλιν με 7 μετάλλια (4-2-1).
Η Ελλάδα κατέκτησε ένα χρυσό στην ιστιοπλοΐα με τον τότε διάδοχο και μετέπειτα Βασιλιά Κωνσταντίνο. Μορφές των αγώνων, ο ξυπόλητος μαραθωνοδρόμος Αμπέμπε Μπικίλα από την Αιθιοπία, ο Αμερικανός πυγμάχος Κάσιους Κλέι (ο μετέπειτα Μοχάμετ Άλι), που κέρδισε δια περιπάτου την κατηγορία των 81 κιλών, η Αμερικανίδα σπρίντερ Βίλμα Ρούντολφ με χρυσά στα 100 μ. και 200 μ. Πολυνίκης ο Σοβιετικός γυμναστής Μπόρις Σάκλιν με 7 μετάλλια (4-2-1).
Ο Δανός ποδηλάτης Κνουτ Γιάνσεν έχασε τη ζωή του κατά τη διάρκεια των 100 χιλιομέτρων ομαδικής χρονομέτρησης. Από την τοξικολογική εξέταση αποδείχθηκε ότι ήταν ντοπαρισμένος.
Τόκιο 1964
Οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες που διεξήχθησαν σε χώρα της Ασίας και οι πρώτοι αγώνες υψηλής τεχνολογίας. Έλαβαν χώρα από τις 10 έως τις 24 Οκτωβρίου και συμμετείχαν 5.151 αθλητές (4.473 άνδρες και 678 γυναίκες) από 93 χώρες. Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή απέκλεισε τη Νότια Αφρική, λόγω της πολιτικής του Απαρτχάιντ.
Τόκιο 1964
Οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες που διεξήχθησαν σε χώρα της Ασίας και οι πρώτοι αγώνες υψηλής τεχνολογίας. Έλαβαν χώρα από τις 10 έως τις 24 Οκτωβρίου και συμμετείχαν 5.151 αθλητές (4.473 άνδρες και 678 γυναίκες) από 93 χώρες. Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή απέκλεισε τη Νότια Αφρική, λόγω της πολιτικής του Απαρτχάιντ.
Την Ολυμπιακή Φλόγα άναψε ο 19χρονος Γιοσινόρι Σακάι, ο οποίος είχε γεννηθεί στη Χιροσίμα στις 6 Αυγούστου 1945, την ημέρα που έπεσε η ατομική βόμβα στην πόλη. Η επιλογή του Σακάι συμβόλιζε τη μεταπολεμική ειρηνική πορεία της Ιαπωνίας.
Την πρώτη τους εμφάνιση σε Ολυμπιακούς Αγώνες έκαναν το τζούντο, το βόλεϊ γυναικών και το πένταθλο. Η ΕΣΣΔ επικράτησε των ΗΠΑ στη μάχη των μεταλλίων (96 έναντι 90). Η Ελλάδα έμεινε χωρίς μετάλλιο.
Μορφή των αγώνων, η Σοβιετική γυμνάστρια Λαρίσα Λατίνινα, που πρόσθεσε 2 χρυσά και 2 ασημένια στη συλλογή, για να φθάσει συνολικά τα 18, αριθμός-ρεκόρ για αθλητή Ολυμπιακών Αγώνων. Τέσσερα χρυσά μετάλλια στην κολύμβηση κατέκτησε ο Αμερικανός Ντον Σολάντερ.
Ο Αμερικανός μποξέρ Τζο Φρέιζερ, βαδίζοντας στα χνάρια του Κάσιους Κλέι, κατέκτησε το χρυσό στην κατηγορία βαρέων βαρών και στη συνέχεια ασχολήθηκε με την επαγγελματική πυγμαχία, όπου αναδείχθηκε παγκόσμιος πρωταθλητής. Ο Αιθίοπας μαραθωνοδρόμος Αμπέμπε Μπικίλα έγινε ο πρώτος αθλητής που κατέκτησε δεύτερο χρυσό μετάλλιο στον μαραθώνιο.
Πόλη του Μεξικού 1968
Ήταν οι 16οι Ολυμπιακοί Αγώνες της σύγχρονης ιστορίας και διεξήχθησαν από τις 12 έως τις 27 Οκτωβρίου στην Πόλη του Μεξικού. Πήραν μέρος 5.530 αθλητές (4.750 άνδρες και 780 γυναίκες) από 112 χώρες, που διαγωνίσθηκαν σε 172 αγωνίσματα 19 αθλημάτων. Στα μετάλλια κυρίαρχη δύναμη αναδείχθηκε για μία ακόμη φορά η ομάδα των ΗΠΑ. Η Ελληνική αποστολή με 61 αθλητές κατέκτησε ένα χάλκινο μετάλλιο με τον Πέτρο Γαλακτόπουλο στην Ελληνορωμαϊκή πάλη.
Ο Αμερικανός μποξέρ Τζο Φρέιζερ, βαδίζοντας στα χνάρια του Κάσιους Κλέι, κατέκτησε το χρυσό στην κατηγορία βαρέων βαρών και στη συνέχεια ασχολήθηκε με την επαγγελματική πυγμαχία, όπου αναδείχθηκε παγκόσμιος πρωταθλητής. Ο Αιθίοπας μαραθωνοδρόμος Αμπέμπε Μπικίλα έγινε ο πρώτος αθλητής που κατέκτησε δεύτερο χρυσό μετάλλιο στον μαραθώνιο.
Πόλη του Μεξικού 1968
Ήταν οι 16οι Ολυμπιακοί Αγώνες της σύγχρονης ιστορίας και διεξήχθησαν από τις 12 έως τις 27 Οκτωβρίου στην Πόλη του Μεξικού. Πήραν μέρος 5.530 αθλητές (4.750 άνδρες και 780 γυναίκες) από 112 χώρες, που διαγωνίσθηκαν σε 172 αγωνίσματα 19 αθλημάτων. Στα μετάλλια κυρίαρχη δύναμη αναδείχθηκε για μία ακόμη φορά η ομάδα των ΗΠΑ. Η Ελληνική αποστολή με 61 αθλητές κατέκτησε ένα χάλκινο μετάλλιο με τον Πέτρο Γαλακτόπουλο στην Ελληνορωμαϊκή πάλη.
Η Πόλη του Μεξικού κέρδισε τους αγώνες το 1963, όταν υπερίσχυσε του Ντιτρόιτ, της Λιόν και του Μπουένος Άιρες. Οι αθάνατοι της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής θέλησαν με την απόφασή τους αυτή να επιβραβεύσουν την οικονομική πρόοδο της μεγάλης χώρας της Κεντρικής Αμερικής, που ανήκε πλέον στη χορεία των αναπτυσσόμενων κρατών. Δεν υπολόγισαν, όμως, το έλλειμμα δημοκρατίας της χώρας των Αζτέκων, την οποία κυβερνούσε από το 1929 το Θεσμικό Επαναστατικό Κόμμα.
Δέκα μέρες πριν από την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων (2 Οκτωβρίου 1968) σοβαρά επεισόδια έγιναν στην Πόλη του Μεξικού, που είχαν αιματηρή κατάληξη. Φοιτητές του Πολυτεχνείου και νεολαίοι που διαδήλωναν κατά της τέλεσης των Αγώνων συγκρούστηκαν με τις δυνάμεις ασφαλείας στην Πλατεία των Τριών Πολιτισμών στη συνοικία Τλατέλολκο, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 4 διαδηλωτές και να τραυματισθούν 30, σύμφωνα με τον επίσημο απολογισμό.
Ανεπίσημες πηγές ανέβασαν τους νεκρούς σε 267 και τους τραυματίες σε 1000. Πολλοί τότε μίλησαν για μποϊκοτάζ των Αγώνων, αλλά η ΔΟΕ θεώρησε εσωτερική υπόθεση της χώρας τις ταραχές και δεν αποδέχθηκε το αίτημα, με το χιλιοειπωμένο επιχείρημα ότι ο αθλητισμός δεν αναμιγνύεται στην πολιτική.
Στο αγωνιστικό μέρος κυριάρχησαν οι αθλητές των ΗΠΑ, ενώ ο στίβος έκλεψε την παράσταση με τα εξωπραγματικά ρεκόρ στα σπριντ και το μήκος, λόγω του μεγάλου υψομέτρου (2.240 μέτρα), που είναι χτισμένη η Πόλη του Μεξικού. Ο Μπομπ Μπίμον στο άλμα εις μήκος πέταξε στα 8.90 μ, ο Τζίμι Χάινς έτρεξε τα 100 μ. σε 9.95, ο Τζίμι Σμιθ τα 200 μ. σε 19.83 και ο Λι Ίβανς τα 400 μ. σε 43.86. Όλες αυτές οι επιδόσεις των Αμερικανών αθλητών ήταν παγκόσμια ρεκόρ που κράτησαν για πολλά χρόνια.
Δύο ακόμα Αμερικανοί αθλητές έγραψαν ιστορία. Ο ένας ήταν ο νικητής του ύψους Ντι Φόσμπερι. Λάνσαρε ένα νέο παλμό στο αγώνισμα (πέρασμα του πήχυ με την πλάτη), που έκτοτε καθιερώθηκε και πήρε το όνομά του (Φόσμπερι Φλοπ). Ο άλλος ήταν ο δισκοβόλος Αλ Έρτερ (1936 - 2007), που κατέκτησε χρυσό μετάλλιο σε τέταρτη συνεχόμενη Ολυμπιάδα.
Παρά τις προσπάθειες της ΔΟΕ, η πολιτική έκανε την εμφάνισή της στους Αγώνες, σε μια χρονιά που είχε σημαδευτεί από τις δολοφονίες του Ρόμπερτ Κένεντι και του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, αλλά και τον συνεχιζόμενο πόλεμο στο Βιετνάμ.
Οι Αμερικανοί αθλητές Τόμι Σμιθ και Τζον Κάρλος -1ος και 3ος αντίστοιχα στα 200 μέτρα- ήταν μέλη των «Μαύρων Πανθήρων» και κατά την ανάκρουση του εθνικού ύμνου των ΗΠΑ στην τελετή απονομής στάθηκαν με υψωμένη τη γροθιά και κατεβασμένο το κεφάλι, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τις φυλετικές διακρίσεις στις ΗΠΑ. Αμέσως αποπέμφθηκαν από το Ολυμπιακό Χωριό, χωρίς καμία άλλη συνέπεια.
Η χώρα μας εκπροσωπήθηκε στους αγώνες με 61 αθλητές και μεγάλη ελπίδα για ένα μετάλλιο τον επικοντιστή Χρήστο Παπανικολάου, τον σπουδαίο αθλητή του Παναθηναϊκού, που αργότερα κατέρριψε το παγκόσμιο ρεκόρ του αγωνίσματος. Χιλιάδες Έλληνες καρφώθηκαν στα τρανζιστοράκια τους για να παρακολουθήσουν τον δύσκολο αγώνα του. Έδωσε μάχη και με επίδοση 5.35 κατετάγη 4ος, καθώς τα μετάλλια κρίθηκαν στο 5.40, με νικητή τον αμερικανό Μπομπ Σίγκρεν.
Τους Έλληνες φιλάθλους αποζημίωσε, τελικά, ο παλαιστής Πέτρος Γαλακτόπουλος, που κατέκτησε το χάλκινο μετάλλιο στην κατηγορία των 70 κιλών της Ελληνορωμαϊκής. Στους διακριθέντες συμπεριλαμβάνονται και οι Όθων Μοσχίδης (4ος στα 57 κιλά της Ελληνορωμαϊκής), Νίκος Καρυπίδης (63 κιλά ελευθέρας πάλης) και ο ιστιοπλόος Τάκης Κουλιγκάς (5ος στα σκάφη τύπου Φιν).
Στον πίνακα των μεταλλίων, οι ΗΠΑ πήραν την πρωτιά με 107 (45-28-34) και ακολούθησαν η ΕΣΣΔ με 61 (29-32-30) και η Ουγγαρία με 32 (10-10-12). Τα περισσότερα μετάλλια σε ατομικό επίπεδο κατέκτησαν αθλητές της γυμναστικής: ο Σοβιετικός Μιχαήλ Βορονίν 7 (2-4-1), η Τσεχοσλοβάκα Βέρα Τσασλάφσκα 6 (4-2-0) και ο Ιάπωνας Ακινόρι Νακαγιάμα 6 (3-2-1).
Οι Αγώνες διεξήχθησαν από τις 12 έως τις 27 Οκτωβρίου και σημαδεύτηκαν από τις υψωμένες γροθιές με το μαύρο γάντι των Αμερικανών αθλητών Τόμι Σμιθ και Τζον Κάρλος, κατά τη διάρκεια της απονομής των μεταλλίων στα 200 μ., σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την καταπίεση των μαύρων στις ΗΠΑ. Ήταν η χρονιά της δολοφονίας του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και του Ρόμπερτ Κένεντι, αλλά και των μεγάλων διαδηλώσεων κατά του πολέμου του Βιετνάμ.
Στο αγωνιστικό μέρος ξεχώρισε το εξωπραγματικό ρεκόρ του Μπομπ Μπίμον στο μήκος με 8,90 μ., που έμεινε ακατάρριπτο για 23 χρόνια. Ο Αμερικανός άλτης Ντικ Φόσμπερι νίκησε στο ύψος, λανσάροντας ένα νέο παλμό (το πέρασμα με την πλάτη πάνω από τον πήχυ και όχι με το κλασικό «ψαλλιδάκι»), που επικράτησε πλήρως στο αγώνισμα τα επόμενα χρόνια. Στο αγώνισμα του άλματος τριπλούν, το παγκόσμιο ρεκόρ καταρρίφθηκε πέντε φορές από τρεις διαφορετικούς αθλητές, με τελικό νικητή τον Σοβιετικό Βίκτωρ Σανέγιεφ με 17,39μ.
Στους Αγώνες πήραν μέρος 5.530 αθλητές (4.750 άνδρες και 780 γυναίκες) από 112 χώρες. Για πρώτη φορά, Δυτική και Ανατολική Γερμανία συμμετείχαν με ξεχωριστές ομάδες. Η Ελλάδα κατέκτησε ένα χάλκινο μετάλλιο, με τον Πέτρο Γαλακτόπουλο στα 70 κιλά της Ελληνορωμαϊκής πάλης. Μορφές των αγώνων, ο Αμερικανός δισκοβόλος Αλ Έρτερ, που κατέκτησε το τέταρτο συνεχόμενο χρυσό του μετάλλιο και η Τσεχοσλοβάκα γυμνάστρια Βέρα Τσασλάβσκα με τέσσερα χρυσά μετάλλια. Στην κατάταξη των μεταλλίων κυριάρχησαν οι ΗΠΑ με 107, έναντι 91 της ΕΣΣΔ.
Μόναχο 1972
Οι Αγώνες έλαβαν χώρα από τις 26 Αυγούστου έως τις 10 Σεπτεμβρίου 1972 και σημαδεύτηκαν από την τρομοκρατική επίθεση μελών της παλαιστινιακής οργάνωσης Μαύρος Σεπτέμβρης κατά μελών της ομάδας του Ισραήλ στο Ολυμπιακό Χωριό (5 Σεπτεμβρίου). 11 Ισραηλινοί σκοτώθηκαν, 5 Παλαιστίνιοι και 1 Γερμανός αστυνομικός. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες δεν θα είναι ποτέ οι ίδιοι από εδώ και πέρα και τα αυστηρά μέτρα ασφαλείας θα δίνουν τον τόνο κάθε διοργάνωσης.
Μόναχο 1972
Οι Αγώνες έλαβαν χώρα από τις 26 Αυγούστου έως τις 10 Σεπτεμβρίου 1972 και σημαδεύτηκαν από την τρομοκρατική επίθεση μελών της παλαιστινιακής οργάνωσης Μαύρος Σεπτέμβρης κατά μελών της ομάδας του Ισραήλ στο Ολυμπιακό Χωριό (5 Σεπτεμβρίου). 11 Ισραηλινοί σκοτώθηκαν, 5 Παλαιστίνιοι και 1 Γερμανός αστυνομικός. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες δεν θα είναι ποτέ οι ίδιοι από εδώ και πέρα και τα αυστηρά μέτρα ασφαλείας θα δίνουν τον τόνο κάθε διοργάνωσης.
Στους αγώνες πήραν μέρος 7.170 αθλητές (6.075 άνδρες και 1.095 γυναίκες) από 121 χώρες. Στη μάχη των μεταλλίων επικράτησε η ΕΣΣΔ με 99, έναντι 94 των ΗΠΑ.
Η Ελλάδα πήρε δύο ασημένια μετάλλια, με τους Πέτρο Γαλακτόπουλο στα 74 κιλά της Ελληνορωμαϊκής πάλης και με τον Ηλία Χατζηπαυλή στην κατηγορία Φιν της ιστιοπλοίας. Μεγάλος άτυχος των αγώνων από Ελληνικής πλευράς, ο Βασίλης Παπαγεωργόπουλος, ο πρώην δήμαρχος Θεσσαλονίκης. Έφθασε ως τα ημιτελικά των 100 μ., αλλά δεν μπόρεσε να αγωνιστεί, λόγω τραυματισμού. Ήταν από τα φαβορί για ένα μετάλλιο.
Μορφές των αγώνων, ο Αμερικανός κολυμβητής Μαρκ Σπιτς, με ένα μοναδικό επίτευγμα (7 χρυσά και ισάριθμα παγκόσμια ρεκόρ) και ο Σοβιετικός σπρίντερ Βαλερί Μπορζώφ, ο οποίος έσπασε την κυριαρχία των Αμερικανών, με 2 χρυσά στα 100 μ. και 200 μ.
Μεγάλη μάχη μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων έγινε στο μπάσκετ. Η ΕΣΣΔ νίκησε τις αήττητες σε Ολυμπιακούς Αγώνες ΗΠΑ με 51-50, με καλάθι του Μπέλοφ στο τελευταίο δευτερόλεπτο. Ήταν ένας αγώνας που έμεινε στην ιστορία.
Μόντρεαλ 1976
Οι Αγώνες σημείωσαν μεγάλη οικονομική αποτυχία (ο προϋπολογισμός τους εκτινάχθηκε στα ύψη από κακή εκτίμηση των εξόδων, λόγω αυξημένων μέτρων ασφαλείας, διαφθοράς και πετρελαϊκής κρίσης) και σημαδεύτηκε από την αποχή των Αφρικανικών χωρών, που θέλησαν να διαμαρτυρηθούν για την περιοδεία μιας ομάδας ράγκμπι του Καναδά στη ρατσιστική Νότια Αφρική.
Μόντρεαλ 1976
Οι Αγώνες σημείωσαν μεγάλη οικονομική αποτυχία (ο προϋπολογισμός τους εκτινάχθηκε στα ύψη από κακή εκτίμηση των εξόδων, λόγω αυξημένων μέτρων ασφαλείας, διαφθοράς και πετρελαϊκής κρίσης) και σημαδεύτηκε από την αποχή των Αφρικανικών χωρών, που θέλησαν να διαμαρτυρηθούν για την περιοδεία μιας ομάδας ράγκμπι του Καναδά στη ρατσιστική Νότια Αφρική.
Διεξήχθησαν από τις 17 Ιουλίου έως την 1η Αυγούστου 1976 και πήραν μέρος 6.026 αθλητές (4.781 άνδρες και 1.247 γυναίκες) από 92 χώρες. Στα μετάλλια κυριάρχησε η ΕΣΣΔ με 125 έναντι 94 των ΗΠΑ. Η Ελλάδα έμεινε χωρίς μετάλλιο. Χωρίς χρυσό έμεινε ο Καναδάς (0-5-6), σημειώνοντας αρνητικό ρεκόρ στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων για διοργανώτρια χώρα.
Σταρ των αγώνων, η 14χρονη γυμνάστρια Νάντια Κομανέντσι, με 3 χρυσά, 1 αργυρό και 1 χάλκινο, αλλά και η πρώτη αθλήτρια της γυμναστικής που βαθμολογήθηκε με 10. Ο Σοβιετικός τριπλουνίστας Βίκτορ Σανέγεφ και ο Ιταλός καταδύτης Κλάους Ντιμπιάζι κέρδισαν το τρίτο συνεχόμενο χρυσό μετάλλιό τους, ενώ ο Κουβανός δρομέας Αλμπέρτο Χουαντορένα έγινε ο πρώτος αθλητής που κέρδισε τα 400 μ. και 800 μ.
Μόσχα 1980
Ήταν οι 19οι αγώνες της σύγχρονης Ολυμπιακής ιστορίας και οι πρώτοι που διεξήχθησαν σε Κομμουνιστική χώρα. Ήταν, επίσης, οι πρώτοι αγώνες, που επλήγησαν σε τέτοια έκταση από την πολιτική.
Ήταν οι 19οι αγώνες της σύγχρονης Ολυμπιακής ιστορίας και οι πρώτοι που διεξήχθησαν σε Κομμουνιστική χώρα. Ήταν, επίσης, οι πρώτοι αγώνες, που επλήγησαν σε τέτοια έκταση από την πολιτική.
Η Σοβιετική Ένωση του Λεονίντ Μπρέζνιεφ είχε επενδύσει πολλά στους αγώνες για να προβάλλει τα επιτεύγματα του κομμουνιστικού στρατοπέδου. Όμως, οι Δυτικές χώρες, με προεξάρχουσες τις ΗΠΑ, είχαν διαφορετική γνώμη. Στις 21 Μαρτίου 1980 ο Αμερικανός πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ ανακοίνωσε ότι η χώρα του θα μποϊκοτάρει του Αγώνες, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την εισβολή των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν.
Στο μποϊκοτάζ πήραν μέρος 65 χώρες, όχι όμως και η Ελλάδα, που με απόφαση της κυβέρνησης Ράλλη δεν ευθυγραμμίστηκε με τους συμμάχους της και αποφάσισε να στείλει τους αθλητές της στη Μόσχα. Ενδιάμεση στάση τήρησαν μεγάλες Δυτικές χώρες, όπως η Γαλλία, η Μεγάλη Βρετανία και η Αυστραλία, οι οποίες δεν πήραν επισήμως μέρος στους Αγώνες, αλλά επέτρεψαν στους αθλητές τους να συμμετάσχουν μεμονωμένα.
Οι ΗΠΑ τήρησαν άκαμπτη στάση και δεν άφησαν ούτε αυτό το περιθώριο στους αθλητές τους. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ τους απείλησε με αφαίρεση διαβατηρίου, εάν ελάμβαναν μέρος στους αγώνες. Οι Σοβιετικοί και οι σύμμαχοί τους θα ανταποδώσουν τέσσερα χρόνια αργότερα, μποϊκοτάροντας με τη σειρά τους, τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες.
Έτσι, το βράδυ της 19ης Ιουλίου 1980, στην τελετή έναρξης στο στάδιο Λένιν της Μόσχας (σήμερα Λουζνίκι) παρατάχθηκαν μόλις 80 χώρες, οι λιγότερες από τους Ολυμπιακούς του 1956. Την παράσταση έκλεψε η μασκότ των αγώνων, το αρκουδάκι Μίσα, που …δάκρυσε στην τελετή λήξης. Παραμένει ακόμη και σήμερα η πιο επιτυχημένη μασκότ στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων. Ήταν δημιουργία του σχεδιαστή παιδικών βιβλίων Βίκτωρ Τσιζίκωφ. Η Ελληνική αποστολή με 42 αθλητές, παρήλασε, όπως πάντα πρώτη, με σημαιοφόρο τον ιστιοπλόο Τάσο Μπουντούρη.
Το επίκεντρο των Ολυμπιακών Αγώνων ήταν η πρωτεύουσα της Σοβιετικής Ένωσης, Μόσχα, η οποία είχε κερδίσει το χρίσμα στις 23 Οκτωβρίου 1974 από το Λος Άντζελες. Τα ναυταθλητικά αγωνίσματα έγιναν στο Ταλίν (σήμερα ανήκει στην Εσθονία), ενώ οι αγώνες των ομαδικών αθλημάτων έγιναν στο Λένινγκραντ (σημερινή Αγία Πετρούπολη), στο Κίεβο (σημερινή πρωτεύουσα της Ουκρανίας) και το Μινσκ (σημερινή πρωτεύουσα της Λευκορωσίας).
Σούπερ-σταρ των αγώνων αναδείχθηκε ο Σοβιετικός γυμναστής Αλεξάντρ Ντιτιάτιν με οκτώ μετάλλια (3-4-1). Ξεχώρισαν ο Σοβιετικός κολυμβητής Βλαντιμίρ Σαλνίκοφ με τρία χρυσά και ο Αιθίοπας δρομέας Μίρουτς Γίφτερ με δύο χρυσά στα 5 και 10 χιλιόμετρα. Ο Σοβιετικός άλτης Βίκτορ Σανέγιεφ κατέκτησε το τέταρτο συνεχόμενο μετάλλιο σε Ολυμπιακούς Αγώνες στο άλμα τριπλούν και ο περίφημος Κουβανός πυγμάχος Τεόφιλο Στίβενσον το τρίτο συνεχόμενο χρυσό.
Η Ελλάδα με 3 μετάλλια (ένα χρυσό και δύο χάλκινα) είχε την καλύτερη παρουσία από τους Ολυμπιακούς του 1912. Χρυσό στα 62 κιλά της Ελληνορωμαϊκής πάλης κατέκτησε ο Στέλιος Μηγιάκης και χάλκινα ο Γιώργος Χατζηωαννίδης στα 63 κιλά της ελευθέρας πάλης και ο ιστιοπλόος Τάσος Μπουντούρης στα Σόλινγκ (πλήρωμα ο Τάσος Γαβρίλης και ο Άρης Ρεπανάκης).
Οι Αγώνες σε Αριθμούς
• Συμμετείχαν 80 χώρες, με 5179 αθλητές (4.064 άνδρες και 1.115 γυναίκες).
• Διεξήχθησαν 203 αγωνίσματα σε 21 αθλήματα.
• Σημειώθηκαν 36 παγκόσμια, 39 ευρωπαϊκά και 74 Ολυμπιακά ρεκόρ.
• 8 χώρες συμμετείχαν για πρώτη φορά σε Ολυμπιακούς Αγώνες: Κύπρος, Αγκόλα, Βιετνάμ, Μποτσουάνα, Λάος, Νικαράγουα, Σεϊχέλες και Μοζαμβίκη.
• Η Σοβιετική Ένωση ξόδεψε για τους αγώνες 862,7 δισεκατομμύρια ρούβλια και οι εισπράξεις της ανήλθαν σε 744,8 δισεκατομμύρια ρούβλια.
• Κόπηκαν 5.268.163 εισιτήρια, 2.000.000 περισσότερα από τους προηγούμενους Ολυμπιακούς του Μόντρεαλ (1976).
• Αθλητές από 36 χώρες κέρδισαν τα μετάλλια και από 25 τα χρυσά.
• Τα περισσότερα μετάλλια κέρδισε ο Σοβιετικός γυμναστής Αλεξάντρ Ντιτιάτιν: 8 (3-4-1).
• Η Ελλάδα κέρδισε 3 μετάλλια (1-0-2), τα περισσότερα από το 1912.
• Τα περισσότερα μετάλλια κατέκτησε η Σοβιετική Ένωση, συνολικά 195 (80-69-46). Ακολούθησε με 136 (47-37-42) η Ανατολική Γερμανία.
• Έγιναν 9.292 έλεγχοι ντόπινγκ, όλοι αρνητικοί.
Λος Άντζελες 1984
Ήταν η σειρά των Κομμουνιστικών χωρών (πλην Ρουμανίας) να μποϋκοτάρουν τους Αγώνες, με τη δικαιολογία ότι οι Αμερικανοί δεν εγγυόνταν την ασφάλεια των αθλητών τους. Διεξήχθησαν από τις 28 Ιουλίου έως τις 12 Αυγούστου και έλαβαν μέρος 6.829 αθλητές (5.263 άνδρες και 1.566 γυναίκες) από 140 χώρες. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Λος Άντζελες σημείωσαν ανεπανάληπτη οικονομική επιτυχία και για πρώτη φορά έγιναν ελκυστικό εμπορικό προϊόν.
Οι ΗΠΑ κυριάρχησαν στα μετάλλια με 174 έναντι 59 της Δυτικής Γερμανίας. Μεγάλη μορφή των αγώνων, ο Αμερικανός σπρίντερ Καρλ Λιούις με 4 χρυσά μετάλλια (100, 200, μήκος, 4x100). Η Ελλάδα κατέκτησε δύο μετάλλια: αργυρό με τον Δημήτρη Θανόπουλο στα 82 κ. της Ελληνορρωμαϊκής και χάλκινο με τον Μπάμπη Χολίδη στα 57 κ. της Ελληνορωμαϊκής πάλης.
Η Μαροκινή αθλήτρια Ναουάλ Ελ Μουταουακέλ, χρυσή Ολυμπιονίκης στα 400 μ. μετ’ εμποδίων, έγινε η πρώτη γυναίκα από τον μουσουλμανικό κόσμο που κατέκτησε χρυσό. Οι συμπατριώτες της το πανηγύρισαν έξαλλα, αλλά οι φανατικοί ισλαμιστές της επιτέθηκαν, επειδή τόλμησε να δείξει τα πόδια της μπροστά σε κόσμο.
Σεούλ 1988
Η Νότια Κορέα βρήκε την ευκαιρία να γίνει γνωστή στο υπόλοιπο κόσμο και να δείξει ότι είναι μια χώρα του μέλλοντος. Διοργάνωσε απόλυτα επιτυχημένους αγώνες, που άφησαν και κέρδος. Η Κομμουνιστική Βόρεια Κορέα, που απέτυχε να συνδιοργανώσει τους Αγώνες, τους μποϋκοτάρησε, ακολουθούμενη από τις Κούβα, Νικαράγουα, Αιθιοπία, Αλβανία, Σεϋχέλες και Μαδαγασκάρη.
Σεούλ 1988
Η Νότια Κορέα βρήκε την ευκαιρία να γίνει γνωστή στο υπόλοιπο κόσμο και να δείξει ότι είναι μια χώρα του μέλλοντος. Διοργάνωσε απόλυτα επιτυχημένους αγώνες, που άφησαν και κέρδος. Η Κομμουνιστική Βόρεια Κορέα, που απέτυχε να συνδιοργανώσει τους Αγώνες, τους μποϋκοτάρησε, ακολουθούμενη από τις Κούβα, Νικαράγουα, Αιθιοπία, Αλβανία, Σεϋχέλες και Μαδαγασκάρη.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Σεούλ διεξήχθησαν από τις 17 Σεπτεμβρίου έως τις 2 Οκτωβρίου και πήραν μέρος 8.391 αθλητές (6.197 άνδρες και 2.194 ) από 160 χώρες. Το μπέιζμπολ και το τάε κβο ντο παρουσιάστηκαν ως αθλήματα επίδειξης. Στα μετάλλια κυριάρχησε η ΕΣΣΔ με 132 και ακολούθησε η Ανατολική Γερμανία με 102 μπροστά από τις ΗΠΑ. Η Ελλάδα κατέκτησε ένα χάλκινο με τον Μπάμπη Χολίδη στην κατηγορία των 57 κιλών της Ελληνορωμαϊκής πάλης.
Μορφές των αγώνων, ο Τούρκος αρσιβαρίστας Ναϊμ Σουλεϊμάνογλου, που σήκωσε τρεις φορές το βάρος του στην κατηγορία των 60 κιλών της άρσης βαρών, κατακτώντας το χρυσό μετάλλιο, και η Αμερικανίδα σπρίντερ Φλορενς Γκρίφιθ - Τζόινερ με εξωπραγματικά ρεκόρ στα 100 μ. και 200 μ., όπου κέρδισε τα χρυσά μετάλλια. Πέθανε σε ηλικία 39 ετών το 1998 από ανακοπή καρδιάς.
.jpg)
Στο μεγαλύτερο σκάνδαλο της ιστορίας των Ολυμπιακών Αγώνων, ο Καναδός σπρίντερ Μπεν Τζόνσον, νικητής στα 100 μ. με 9,79 βρέθηκε ντοπαρισμένος. Του αφαιρέθηκε το χρυσό μετάλλιο και δόθηκε στον Καρλ Λιούις.
Βαρκελώνη 1992
Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και τον τερματισμό του Ψυχρού Πολέμου, το Ολυμπιακό Κίνημα παρουσιάσθηκε μετά από χρόνια ενωμένο στην πρωτεύουσα της Καταλωνίας, από τις 25 Ιουλίου έως τις 9 Αυγούστου. Η Βαρκελώνη εκμεταλλεύτηκε τους Αγώνες για τη ριζική αναδιοργάνωση της πόλης.
Βαρκελώνη 1992
Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και τον τερματισμό του Ψυχρού Πολέμου, το Ολυμπιακό Κίνημα παρουσιάσθηκε μετά από χρόνια ενωμένο στην πρωτεύουσα της Καταλωνίας, από τις 25 Ιουλίου έως τις 9 Αυγούστου. Η Βαρκελώνη εκμεταλλεύτηκε τους Αγώνες για τη ριζική αναδιοργάνωση της πόλης.
Η Νότιος Αφρική πήρε μέρος στους Αγώνες για πρώτη φορά μετά το 1960. Συνεπεία της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας, Κροατία, Σλοβενία και Βοσνία εμφανίστηκαν για πρώτη φορά σε Ολυμπιακούς Αγώνες. Οι αθλητές της FYROM εμφανίστηκαν κάτω από την Ολυμπιακή Σημαία. Το μπέιζμπολ, το μπάντμιντον και το τζούντο των γυναικών εντάχθηκαν για πρώτη φορά στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων.
Στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης έλαβαν μέρος 9.536 αθλητές (6.652 άνδρες και 2.704 γυναίκες) από 170 χώρες. Πολυνίκης αθλητής αναδείχθηκε ο Λευκορώσος γυμναστής Βιτάλι Σέρμπο με 6 χρυσά μετάλλια. Πήρε μέρος στους αγώνες με την ομάδα της Κοινοπολιτείας των Ανεξαρτήτων Κρατών (πρώην ΕΣΣΔ).
Η Κοινοπολιτεία Ανεξαρτήτων Κρατών (πρώην ΕΣΣΔ) με 112 μετάλλια αναδείχθηκε πρώτη δύναμη έναντι 108 των ΗΠΑ. Η Ελλάδα κατέκτησε δύο χρυσά μετάλλια, κάτι που είχε να συμβεί από τους Ολυμπιακούς της Αθήνας το 1896, με τον Πύρρο Δήμα στην άρση βαρών και τη Βούλα Πατουλίδου στη συγκλονιστική κούρσα των 100 μέτρων μετ’ εμποδίων. Η φράση της Πατουλίδου «Για την Ελλάδα ρε γαμώτο», όταν ρωτήθηκε γιατί ταξίδεψε στη Βαρκελώνη, έμεινε κλασική κι έγινε σλόγκαν, επιθεώρηση και τραγούδι.
.jpg)
Στο μπάσκετ εμφανίστηκε η αυθεντική και μοναδική dream-team των ΗΠΑ με όλα τα αστέρια του ΝΒΑ (Μάικλ Τζάκσον, Μάτζικ Τζόνσον, Λάρι Μπερντ κ.ά.) και φυσικά σάρωσε τους αντιπάλους της, κατακτώντας αήττητη το χρυσό μετάλλιο.
Ατλάντα 1996
Η Ελλάδα διεκδίκησε αυτούς τους Αγώνες για να γιορτάσει τα 100 χρόνια από την αναβίωση του θεσμού, αλλά τους έχασε, όχι μόνο από την Κόκα-Κόλα και την Ατλάντα, αλλά και από τη δική της ανετοιμότητα, προς μεγάλη απογοήτευση των Ελλήνων. Στην κρίσιμη πέμπτη ψηφοφορία για την ανάθεση της διοργάνωσης, που έγινε στο Τόκιο στις 18 Σεπτεμβρίου 1990, η Ατλάντα έλαβε 51 ψήφους και η Αθήνα 35.
Ατλάντα 1996
Η Ελλάδα διεκδίκησε αυτούς τους Αγώνες για να γιορτάσει τα 100 χρόνια από την αναβίωση του θεσμού, αλλά τους έχασε, όχι μόνο από την Κόκα-Κόλα και την Ατλάντα, αλλά και από τη δική της ανετοιμότητα, προς μεγάλη απογοήτευση των Ελλήνων. Στην κρίσιμη πέμπτη ψηφοφορία για την ανάθεση της διοργάνωσης, που έγινε στο Τόκιο στις 18 Σεπτεμβρίου 1990, η Ατλάντα έλαβε 51 ψήφους και η Αθήνα 35.
Παρά τα πρωτοφανή μέτρα ασφαλείας, οι Αμερικανοί δεν απέφυγαν μία τρομοκρατική ενέργεια στην καρδιά του Ολυμπιακού χωριού, με ένα νεκρό. Οι Αγώνες διεξήχθησαν από τις 19 Ιουλίου έως τις 4 Αυγούστου και πήραν μέρος 10.320 αθλητές (6.797 άνδρες και 3.523 γυναίκες) από 197 χώρες.
Μεγάλη μορφή των αγώνων αναδείχθηκε ο ρώσος παλαιστής Αλεξάντρ Καρέλιν, που κέρδισε το τρίτο χρυσό του μετάλλιο, παραμένοντας αήττητος στην κατηγορία των βαρέων βαρών. Κάποιοι είπαν ότι μόνο ο Μίλων ο Κροτωνιάτης της αρχαιότητας ήταν ανώτερός του.
Μεγάλη μορφή των αγώνων αναδείχθηκε ο ρώσος παλαιστής Αλεξάντρ Καρέλιν, που κέρδισε το τρίτο χρυσό του μετάλλιο, παραμένοντας αήττητος στην κατηγορία των βαρέων βαρών. Κάποιοι είπαν ότι μόνο ο Μίλων ο Κροτωνιάτης της αρχαιότητας ήταν ανώτερός του.
Οι ΗΠΑ κυριάρχησαν στα μετάλλια με 101 έναντι 65 της Γερμανίας. Η χώρα μας κατέκτησε 4 χρυσά μετάλλια (Πύρρος Δήμας και Κάχι Καχιασβίλι στην άρση βαρών, Ιωάννης Μελισσανίδης στη γυμναστική και Νίκος Κακλαμανάκης στην ιστιοσανίδα) και 4 ασημένια (Νίκη Μπακογιάννη στο άλμα εις ύψος, Βαλέριος Λεωνίδης, Λεωνίδας Σαμπάνης και Λεωνίδας Κόκκας στην Άρση Βαρών).
Η Ελληνική dream-team της άρσης βαρών που προπονούσε ο Χρήστος Ιακώβου έδωσε τη μεγαλύτερη χαρά στους Έλληνες φιλάθλους. Συγκλονιστική ήταν η αναμέτρηση στα 64 κιλά, μεταξύ του Σουλεϊμάνογλου και του Λεωνίδη, με τον Τούρκο να παίρνει το τρίτο συνεχόμενο χρυσό μετάλλιό του. Η εθνική μπάσκετ συμμετείχε για πρώτη φορά σε Ολυμπιακούς Αγώνες και κατέλαβε την 5η θέση.
Σίδνεϋ 2000
Για δεύτερη φορά, οι Ολυμπιακοί Αγώνες έγιναν στο Νότιο Ημισφαίριο και συγκεκριμένα στην Αυστραλία. Από τη Μελβούρνη το 1952 περάσαμε στο Σίδνεϋ το 2000. Διεξήχθησαν από τις 15 Σεπτεμβρίου έως την 1η Οκτωβρίου και πήραν μέρος 10.651 αθλητές (6.582 άνδρες και 4.069 γυναίκες) από 199 χώρες.
Η χώρα μας κατέκτησε 4 χρυσά (Πύρρος Δήμας, Κάχι Καχισβίλι στην Άρση Βαρών, Κώστας Κεντέρης στα 200 μ. και Μιχάλης Μουρούτσος στο τάε κβο ντο), 6 ασημένια (Λεωνίδας Σαμπάνης, Βίκτωρ Μήτρου στην άρση βαρών, Κατερίνα Θάνου στα 100 μέτρα, Μιρέλα Τζελίλη στον ακοντισμό, Αναστασία Κελεσίδου στη δισκοβολία, Δημοσθένης Ταμπάκος στη γυμναστική) και 3 χάλκινα μετάλλια (Γιάννα Χατζηιωάννου στην άρση βαρών, ομάδα του ανσάμπλ στη ρυθμική γυμναστική και Αλέξανδρος Καρντάνοφ στην ελευθέρα πάλη). Στον πίνακα των μεταλλίων, η ΗΠΑ επικράτησε της Ρωσία με 92 έναντι 88.
Μορφές των αγώνων, ο Άγγλος κωπηλάτης σερ Στιβ Ρεντγκρέιβ, που κατέκτησε το πέμπτο κατά σειρά χρυσό του μετάλλιο σε Ολυμπιακούς Αγώνες και οι Πύρρος Δήμας και Κάχι Καχιασβίλι με το τρίτο συνεχόμενο χρυσό τους.
Αθήνα 2004
Η Αθήνα επιλέχθηκε να διοργανώσει για δεύτερη φορά Ολυμπιακούς Αγώνες, του 2004, με ψήφους 66 έναντι 41 της Ρώμης, στην ψηφοφορία που διεξήχθη στις 5 Σεπτεμβρίου 1997 στη Λοζάνη.
Αθήνα 2004
Η Αθήνα επιλέχθηκε να διοργανώσει για δεύτερη φορά Ολυμπιακούς Αγώνες, του 2004, με ψήφους 66 έναντι 41 της Ρώμης, στην ψηφοφορία που διεξήχθη στις 5 Σεπτεμβρίου 1997 στη Λοζάνη.
Με την ψυχή στο στόμα και με μεγάλες υπερβάσεις στον προϋπολογισμό έγιναν οι Ολυμπιακοί της Αθήνας (13 - 29 Αυγούστου), που έπεσαν θύμα των τρομοκρατικών επιθέσων της 11ης Σεπτεμβρίου και της τρομοφοβίας ως προς την προσέλευση θεατών από το εξωτερικό. Κολακευτικά σχόλια απέσπασαν οι τελετές έναρξης και λήξης. Μασκότ των αγώνων, ο Φοίβος και η Αθηνά, αρχαίες κούκλες, που εκτός από τις λατρευτικές τους χρήσεις ήταν επίσης και παιχνίδια.
Από τους 264 αθλητές από 14 χώρες το 1896, η Αθήνα φιλοξένησε 10.625 αθλητές (6.296 άνδρες και 4.329 γυναίκες) από 201 χώρες. Το αγώνισμα της σφαιροβολίας δεν έγινε στο Ολυμπιακό Στάδιο, αλλά στην Αρχαία Ολυμπία. Οι ΗΠΑ κατέκτησαν τα περισσότερα μετάλλια (103), έναντι 92 της Ρωσίας.
Η χώρα μας πανηγύρισε 6 χρυσά (Φανή Χαλκιά στα 400 μ. μετ’ εμποδίων, Αθανασία Τσουμελέκα στο βάδην, Θωμάς Μπίμης και Νίκος Συρανίδης στις καταδύσεις, Ηλίας Ηλιάδης στο τζούντο, Σοφία Μπεκατώρου και Αιμιλία Τσουλφά στην ιστιοπλοΐα), 6 ασημένια (Αναστασία Κελεσίδου στη δισκοβολία, Παρασκευή Δεβετζή στο τριπλούν, Νίκος Κακλαμανάκης στην ιστιοσανίδα, η ομάδα υδατοσφαίρισης των γυναικών, Αλέξανδρος Νικολαΐδης και Έλλη Μυστακίδου στο τάε κβο ντο) και 4 ασημένια (Μιρέλα Μανιάνι στον ακοντισμό, Πύρρος Δήμας στην άρση βαρών, Βασίλης Πολύμερος και Νίκος Σκιαθίτης στην κωπηλασία και Αρτιόμ Κιουρεγκιάν στην Ελληνορρωμαϊκή πάλη).
Μορφή των αγώνων, ο Αμερικανός κολυμβητής Μάικ Φέλπς με 8 μετάλλια (6 χρυσά και 2 αργυρά). Ξεχώρισαν, ακόμη, η Γερμανίδα Μπριγκίτε Φίσερ στο κανόε/καγιάκ, η οποία κατέκτησε ένα χρυσό και ένα αργυρό, αλλά έγινε η πρώτη γυναίκα που κερδίζει χρυσό μετάλλιο σε έξι διαφορετικούς Ολυμπιακούς Αγώνες και ο Μαροκινός, Χισάμ Ελ Γκερούζ με δύο χρυσά στα 1.500 μ. και 5.000 μ.
Την παραμονή της τελετής έναρξης ξέσπασε το σκάνδαλο Κεντέρη - Θάνου. Οι δύο Ολυμπιονίκες αρνήθηκαν να περάσουν από ντόπινγκ κοντρόλ. Έπεσαν θύματα τροχαίου ατυχήματος με μοτοσικλέτα, το οποίο χαρακτηρίζεται σκηνοθετημένο, και τέθηκαν εκτός αγώνων.
Κατά τη διάρκεια του Μαραθωνίου, ο προπορευόμενος δρομέας, ο Βραζιλιάνος Βαντερλέι ντε Λίμα δέχθηκε επίθεση από τον ιδιόρρυθμο Ιρλανδό ιερέα Κορνέλιους Χόραν, ο οποίος ήθελε να κάνει γνωστά τα πιστεύω του για το τέλος του κόσμου. Ο Βραζιλιάνος δρομέας βρήκε το κουράγιο να τερματίσει τρίτος και να κατακτήσει το χάλκινο μετάλλιο.
Πεκίνο 2008
Η τελετή έναρξης άρχισε στις 8:08:08 το βράδυ ώρα Πεκίνου της 8/8/2008. Το 8 είναι ο αριθμός της ευημερίας για τους Κινέζους. Το γενικό πρόσταγμα είχε ο διεθνούς φήμης σκηνοθέτης Ζαν Γιμού. Αρχιτεκτονικό αριστούργημα θεωρήθηκε το Ολυμπιακό Στάδιο του Πεκίνου, που εξωτερικά μοιάζει με φωλιά πουλιού.
Πεκίνο 2008
Η τελετή έναρξης άρχισε στις 8:08:08 το βράδυ ώρα Πεκίνου της 8/8/2008. Το 8 είναι ο αριθμός της ευημερίας για τους Κινέζους. Το γενικό πρόσταγμα είχε ο διεθνούς φήμης σκηνοθέτης Ζαν Γιμού. Αρχιτεκτονικό αριστούργημα θεωρήθηκε το Ολυμπιακό Στάδιο του Πεκίνου, που εξωτερικά μοιάζει με φωλιά πουλιού.
Στους αγώνες (8 - 24 Αυγούστου 2008) έλαβαν μέρος 11.028 αθλητές και αθλήτριες από 204 χώρες. Στον πίνακα των μεταλλίων, οι ΗΠΑ πρώτευσαν με 110 έναντι 100 της Κίνας.
Η Ελλάδα κατέκτησε 4 μετάλλια, 2 αργυρά (Δημήτριος Μούγιος και Βασίλειος Πολύμερος στην κωπηλασία, Αλέξανδρος Νικολαΐδης στο τάε κβο ντο) και 2 χάλκινα (Σοφία Μπεκατώρου, Σοφία Παπαδοπούλου και Βιργινία Κραβαριώτη στην ιστιοπλοΐα, Χρυσοπηγή Δεβετζή στο τριπλούν).
Μορφή των Αγώνων αναδείχθηκε ο Αμερικανός κολυμβητής Μάικ Φελπς με 8 χρυσά μετάλλια, τα 7 από τα οποία με παγκόσμιο ρεκόρ. Στο στίβο ξεχώρισε ο Τζαμαϊκανός σπρίντερ Γιουσέιν Μπολτ, που κέρδισε τα 100 μέτρα με παγκόσμιο ρεκόρ (9''69).
Λονδίνο 2012
Το Λονδίνο έγινε η πρώτη πόλη που φιλοξένησε Ολυμπιακούς Αγώνες για τρίτη φορά (1908 και 1948 οι δύο προηγούμενες). Διεξήχθησαν από τις 27 Ιουλίου έως τις 12 Αυγούστου, με τη συμμετοχή 10.820 αθλητών (5.930 άνδρες και 4.890 γυναίκες) από 204 χώρες.
Μορφές των αγώνων, ο Αμερικανός κολυμβητής Μάικ Φελπς με 4 χρυσά και 2 αργυρά μετάλλια και ο Τζαμαϊκανός σπρίντερ Γιουσέιν Μπολτ με χρυσά μετάλλια στα 100 μ. και 200 μ., όπως και στο Πεκίνο. Στον πίνακα των μεταλλίων, η ΗΠΑ κυριάρχησαν με 104 (46-29-29) και ακολούθησαν Κίνα με 88 (38-27-23) και Ρωσία με 65 (24-26-32).
Η χώρα μας συμμετείχε με 103 αθλητές (65 άνδρες και 38 γυναίκες) σε 19 αθλήματα και κατέκτησε δύο χάλκινα μετάλλια, στο τζούντο με τον Ελληνογεωργιανό Ηλία Ηλιάδη (Τζαρτζί Ζβιανταουρί, το πραγματικό του όνομα) και με το πλήρωμα του διπλού σκιφ ελαφρών βαρών στην κωπηλασία, που το αποτελούσαν η Χριστίνα Γιαζιτζίδου και η Αλεξάνδρα Τσιάβου.
Η μεγάλη ελπίδα του στίβου για ένα μετάλλιο ήταν ο αθλητής του ύψους Δημήτρης Χονδροκούκης, ο οποίος βρέθηκε ντοπαρισμένος (27 Ιουλίου) και πήρε μέρος στους αγώνες, όπως και η αθλήτρια του μήκους Βούλα Παπαχρήστου, η οποία αποκλείστηκε από την Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή (25 Ιουλίου), επειδή «δημοσίευσε σε λογαριασμό κοινωνικής δικτύωσης μήνυμα, που προσέβαλε τις ολυμπιακές αξίες και τα ολυμπιακά ιδεώδη».
Η Κύπρος πανηγύρισε το πρώτο της μετάλλιο (αργυρό) σε Ολυμπιακούς Αγώνες, με τον 22χρονο ιστιοπλόο Παύλο Κοντίδη.
Ρίο Ντε Τζανέιρο 2016
Το Ρίο Ντε Τζανέιρο επέλεξαν οι “Αθάνατοι” για να φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016. Στον τελικό αναμετρήθηκε με τη Μαδρίτη. Σικάγο και Τόκιο αποκλείστηκαν από τον πρώτο γύρο. Σε όλη τη Βραζιλία χιλιάδες πολίτες πανηγυρίζουν ξέφρενα για την εκλογή. Η Βραζιλία θα είναι η πρώτη χώρα στη Νότιο Αμερική που θα διοργανώσει Ολυμπιακούς.
Ρίο Ντε Τζανέιρο 2016
Το Ρίο Ντε Τζανέιρο επέλεξαν οι “Αθάνατοι” για να φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016. Στον τελικό αναμετρήθηκε με τη Μαδρίτη. Σικάγο και Τόκιο αποκλείστηκαν από τον πρώτο γύρο. Σε όλη τη Βραζιλία χιλιάδες πολίτες πανηγυρίζουν ξέφρενα για την εκλογή. Η Βραζιλία θα είναι η πρώτη χώρα στη Νότιο Αμερική που θα διοργανώσει Ολυμπιακούς.
Οι Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες 2016 θα είναι η διοργάνωση της 31ης Θερινής Ολυμπιάδας. Η διοργάνωση, όπως αποφασίστηκε μετά από μυστική ψηφοφορία των μελών της ΔΟΕ στην Κοπεγχάγη στις 2 Οκτωβρίου 2009, θα πραγματοποιηθεί στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας. Το Ρίο ντε Τζανέιρο υπερψηφίστηκε σε βάρος των Μαδρίτης, Τόκιο και Σικάγο.
Ο Ύμνος των Ολυμπιακών Αγώνων
Αρχαίον πνεύμα αθάνατον, αγνέ πατέρα
Του ωραίου, του μεγάλου και τ' αληθινού,
Κατέβα, φανερώσου, κι άστραψ' εδώ πέρα
Στη δόξα της δικής σου γής και τ'ουρανού.
Στο δρόμο και σρο πάλαιμα και στο λιθάρι,
Στων ευγενών αγώνων λάμψε την ορμή
Και μετ' αμάραντο στεφάνωσε κλωνάρι
Και σιδερένιο πλάσε και άξιο το κορμί.
Κάμποι βουνά και πέλαγα φέγγουν μαζί σου
Σαν ένας λευκοπόρφυρος μέγας ναός
Και τρέχει στον ναό εδώ προσκυνητής σου,
Αρχαίον πνεύμ' αθάνατον, κάθε λαός.
Περισσότερα θέματα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες εδώ.