Ένα από τα πιο κοινά στερεότυπα που περιμένει να συναντήσει κανείς στην εφηβεία, είναι η επαναστατική διάθεση του εφήβου η οποία βρίσκεται συνεχώς σε αντίθεση με τους γονείς. Ο πρωταρχικός στόχος των εφήβων είναι η επίτευξη της ανεξαρτησίας τους. Για να συμβεί αυτό, οι έφηβοι θα αρχίσουν να αποτραβιούνται σιγά σιγά μακριά από τους γονείς τους – ιδιαίτερα από τον γονιό που βρισκόντουσαν μέχρι πρότινος πιο κοντά. Αυτό που περιγράφουν πολλοί γονείς είναι ότι οι έφηβοι φαίνονται να έχουν πάντα διαφορετικές απόψεις από τους ίδιους ή ότι δεν θέλουν να είναι πλέον μαζί τους και να περνούν χρόνο με τον ίδιο τρόπο που συνήθιζαν παλιότερα.
Οι έφηβοι, αρχίζουν να ωριμάζουν, να σκέφτονται πιο αφηρημένα και ορθολογικά, και να σχηματίζουν τους ηθικούς τους κώδικες. Οι γονείς των εφήβων μπορεί να διαπιστώσουν ότι τα παιδιά που προηγουμένως ήταν πρόθυμα στη συμμόρφωση, ξαφνικά θα αρχίσουν να αντιπαρατίθενται έντονα και να επαναστατούν ενάντια στο γονικό έλεγχο.
Τι μπορούμε όμως να κάνουμε ως γονείς προκειμένου να έχουμε μια καλή σχέση με τον έφηβο;
Ενημερωθείτε. Διαβάστε βιβλία για εφήβους. Θυμηθείτε πως ήσασταν εσείς ως έφηβοι, τις αγωνίες σας και τους προβληματισμούς σας. Να αναμένετε κάποιες εναλλαγές στη διάθεση του παιδιού και να είστε προετοιμασμένοι για περισσότερες συγκρούσεις όσο το παιδί θα ωριμάζει ως άτομο. Οι γονείς που γνωρίζουν για την εφηβεία, μπορούν να είναι καλύτερα προετοιμασμένοι για να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της.
Συζητήστε με το παιδί σας από νωρίς για τις αλλαγές που αναμένονται. Συζητήστε και απαντήστε στις ερωτήσεις των παιδιών για το σώμα, για τις διαφορές ανάμεσα στα αγόρια και στα κορίτσια αλλά μην τους υπερφορτώνετε με πληροφορίες – απαντήστε απλά στις ερωτήσεις τους.
Διατηρήστε με το παιδί ανοιχτή επικοινωνία για να μπορέσετε να του κάνετε και εσείς ερωτήσεις για τα συναισθήματά του, για τυχόν αλλαγές στη διάθεσή του.
Ελάτε στη θέση του. Δείξτε του ότι το κατανοείτε, βοηθώντας το παιδί σας να καταλάβει ότι είναι φυσιολογικό να επικεντρώνεται πολύ στον εαυτό του, και ότι είναι φυσιολογικό που αντιδρά και νιώθει το ένα λεπτό σαν παιδί και το άλλο σαν ενήλικος.
Διαλέξτε που θα δείξετε ανοχή και που όχι. Αν οι έφηβοι θέλουν να βάφουν τα μαλλιά τους, να κάνουν τα νύχια τους μαύρα, να φορούν περίεργα ρούχα, σκεφτείτε το δύο φορές προτού εκφράσετε τις αντιρρήσεις σας. Οι έφηβοι θέλουν να σοκάρουν τους γονείς τους, και είναι προτιμότερο να τους αφήσουμε να κάνουν κάτι παροδικό και ακίνδυνο, έτσι ώστε να αφήσουμε τις ενστάσεις μας για πράγματα που πραγματικά έχουν σημασία, όπως το κάπνισμα, τα ναρκωτικά, το αλκοόλ, ή μόνιμες αλλαγές στην εμφάνισή τους.
Είναι πιο σημαντικό να ρωτήσετε το παιδί σας γιατί θέλει να ντύνεται έτσι ή γιατί θέλει να δείχνει κάπως και να κατανοήστε πως νιώθει, από να αναλώνεστε σε συγκρούσεις και καυγάδες. Να συζητήσετε για το πώς νομίζει ότι τον αντιλαμβάνονται οι άλλοι όταν φαίνεται διαφορετικός, και βοηθήστε τον να κατανοήσει πως αυτός ή αυτή θα μπορούσε να θεωρηθεί από τους άλλους.
Θέστε τις προσδοκίες σας. Οι έφηβοι είναι πιθανό να δυσαρεστούνται με τις προσδοκίες των γονιών τους. Ωστόσο, συνήθως καταλαβαίνουν και πρέπει να γνωρίζουν ότι οι γονείς τους νοιάζονται αρκετά για να περιμένουνε κάποια πράγματα, όπως καλούς βαθμούς και κυρίως καλή προσπάθεια για το σχολείο, αποδεκτή συμπεριφορά, και την τήρηση των κανόνων του σπιτιού. Εάν οι γονείς διαθέτουν τις κατάλληλες προσδοκίες, οι έφηβοι κατά πάσα πιθανότητα θα προσπαθήσουν να τις ακολουθήσουν. Χωρίς λογικές προσδοκίες, ο έφηβος μπορεί να αισθάνεται ότι δεν ενδιαφέρονται για το άτομό του.
Ενημερώστε το παιδί για πιθανούς κινδύνους. Η εφηβεία είναι συχνά μια χρονική περίοδος πειραματισμού και καμιά φορά αυτός ο πειραματισμός περιλαμβάνει επικίνδυνες συμπεριφορές. Συζητήστε ανοιχτά με το παιδί τα θέματα του σεξ, τα ναρκωτικά, το αλκοόλ, και το τσιγάρο έτσι ώστε αν εκτεθεί σε αυτά, να είναι πιθανότερο να ενεργήσει υπεύθυνα. Μοιραστείτε τις αξίες της οικογένειας σας και πείτε του τι πιστεύετε ότι είναι σωστό και τι λάθος.
Γνωρίστε τους φίλους του παιδιού σας – και τους γονείς τους. Η τακτική επικοινωνία μεταξύ των γονέων μπορεί να βοηθήσει σε μεγάλο βαθμό τη δημιουργία ενός ασφαλούς περιβάλλοντος. Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν ο ένας τον άλλο, να παρακολουθούν τις δραστηριότητες των παιδιών, χωρίς να κάνει τα παιδιά να νιώθουν ότι τα παρακολουθείτε.
Σεβαστείτε την ιδιωτική του ζωή. Μερικοί γονείς, όπως είναι αυτονόητο, δυσκολεύονται πάρα πολύ με αυτό. Μπορεί να αισθάνονται πως ό,τι κάνει το παιδί τους είναι δική τους δουλειά. Αλλά για να βοηθήσουν τον έφηβο να ενηλικιωθεί, θα πρέπει να παρέχουν κάποια προστασία της ιδιωτικής του ζωής. Αν παρατηρήσετε ανησυχητικά σημάδια, όπως απότομη πτώση βαθμών ή μεγάλη απώλεια βάρους, τότε μπορείτε να εισβάλετε στην ιδιωτική ζωή του παιδιού μέχρι να εντοπίσετε την καρδιά του προβλήματος. Αλλά κατά τα άλλα, προσπαθήστε να σέβεστε το χώρο του.
Με άλλα λόγια, το δωμάτιο, τα e-mails, τα μηνύματα, τα τηλεφωνήματα, θα πρέπει να είναι ιδιωτικά. Μην περιμένετε ότι ο έφηβος θα μοιραστεί όλες τις σκέψεις και τις δραστηριότητές του μαζί σας ανά πάσα στιγμή. Φυσικά, για λόγους ασφαλείας, θα πρέπει πάντα να γνωρίζετε πού πηγαίνει, πότε θα πρέπει να επιστρέψει, τι κάνει και με ποιους, αλλά δεν χρειάζεται να γνωρίζετε κάθε λεπτομέρεια.
Ξεκινήστε με εμπιστοσύνη και δείξτε την έμπρακτα στο παιδί. Αλλά, αν η εμπιστοσύνη που δείχνετε κλονιστεί, μπορείτε να στερήσετε κάποιες ελευθερίες μέχρι η εμπιστοσύνη σας να ανακτηθεί και πάλι.
Παρακολουθήστε τι βλέπει το παιδί και τι διαβάζει. Τα σημερινά παιδιά έχουν πρόσβαση σε χιλιάδες πληροφορίες, τηλεόραση, διαδίκτυο, περιοδικά κλπ. Να είστε ενήμεροι για ό, τι παρακολουθεί και διαβάζει. Μην φοβάστε να θέσετε χρονικά όρια για το διάστημα που ξοδεύει μπροστά από τον υπολογιστή ή την τηλεόραση.
Οι έφηβοι δεν θα πρέπει να έχουν απεριόριστη πρόσβαση στην τηλεόραση ή το διαδίκτυο σε ιδιωτικό χώρο – αυτά θα μπορούσαν να γίνουν δημόσιες δραστηριότητες. Η πρόσβαση στην τεχνολογία θα πρέπει επίσης να περιοριστεί μετά από κάποιες ώρες για να στηρίζετε τον επαρκή ύπνο. Δεν θα ήταν παράλογο για παράδειγμα να έχουν τα κινητά τους τηλέφωνα και τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές απενεργοποιημένους μετά από ένα ορισμένο χρονικό διάστημα.
Θέστε κανόνες. Η ώρα ύπνου για παράδειγμα θα πρέπει να προσαρμοστεί στην ηλικία του παιδιού. Οι έφηβοι χρειάζονται ακόμα 8-9 ώρες ύπνου περίπου. Επιβραβεύστε τον έφηβο όταν είναι άξιος εμπιστοσύνης. Αν το παιδί τα Σάββατα τηρεί την ώρα επιστροφής στις 10.00, κάντε το 10.30. Ενθαρρύνετε ένα εύλογο χρονικό διάστημα που θα περνάτε όλοι μαζί σαν οικογένεια. Δεν πρέπει να προσβάλλεστε όταν το παιδί δεν θέλει να είναι πάντα μαζί σας. Σκεφτείτε πως νιώθατε εσείς με την μαμά και τον μπαμπά σας.
Καθώς τα παιδιά θα μεγαλώνουν διανύοντας την εφηβεία, θα παρατηρήσετε μια μείωση στα σκαμπανεβάσματα τους, μέχρι που τελικά θα μεταμορφωθούν σε ανεξάρτητους, υπεύθυνους και νεαρούς ενήλικες. Έως τότε, προσπαθήστε να περάσετε αυτή την χρονική περίοδο δίπλα τους, να την ζήσετε μαζί, και να βγείτε από αυτήν μαζί!
Περισσότερα θέματα για την εφηβεία εδώ.