Τη φράση «ξίνισε τα μούτρα του» που λέμε συχνά για κάποιον που δυσαρεστήθηκε, ο Τάκης Νατσούλης τη συνδέει με μια άλλη -λιγότερο γνωστή σήμερα- έκφραση, το «έφαγε τα μούσμουλα».
Ο Νατσούλης αναφέρει ότι τη φράση αυτή τη λέγαν στη Θεσσαλονίκη και την Κρήτη για κάποιον που τον εγκατέλειψε η μνηστή του.
Για να καταλάβει κάποιος την έκφραση, πρέπει να λάβει υπόψη του το συναίσθημα που δοκιμάζει όταν τρώει ξινά μούσμουλα. Από δω έχουμε και τις φράσεις: «του ξινοφάνηκε» και «σαν τ’ άκουσε, ξίνισε τα μούτρα του».
Στην Απείρανθο της Νάξου λένε ένα δίστιχο για εκείνη, που ο εραστής της παντρεύτηκε άλλη:
«Μ’ έναν του φίλο του Μηνά,
αν είν’ τα μούσμουλα ξινά», αν δηλαδή δυσαρεστήθηκε.
Έφαγε, λοιπόν, μούσμουλα, σημαίνει πως τόσο δυσαρεστήθηκε, όσο δυσάρεστα νιώθει αυτός που τρώει μούσμουλα.
Σε άλλα μέρη λένε: «Ήπιε το λουπουνόζουμο», δηλαδή παραβάλλουν την πίκρα αυτού που απέτυχε, με το ζουμί των λούπινων, που είναι πολύ πικρό.
Δείτε από πού βγήκαν περισσότερες φράσεις εδώ.