Μερικές φορές, όταν δεν είναι γνωστή η πραγματική ετυμολογία μιας λέξης, «αναδύονται» διάφορες θεωρίες και απίθανες ιστορίες, που προσπαθούν να καλύψουν το κενό.
Αυτές οι λεγόμενες λαϊκές ετυμολογίες, πολλές φορές παρέχουν πιο κατατοπιστικές και έξυπνες εξηγήσεις από οποιαδήποτε πραγματική ετυμολογία, με αποτέλεσμα να καθίστανται ολοένα και πιο δημοφιλείς… παρά την απόσταση που τις χωρίζει με την πραγματικότητα.
Δείτε παρακάτω μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων λέξεων, όπως παρουσιάστηκαν στο MentalFloss:
1. Bug (έντομο/κοριός)
Σύμφωνα με την ιστορία, πίσω στις ημέρες που οι υπολογιστές ήταν κάτι τεράστιες μηχανές που γέμιζαν ολόκληρα δωμάτια και αποτελούνταν από εκατοντάδες κινούμενα μέρη, μία από τις πρώτες δυσλειτουργίες που καταγράφηκαν είχαν προκληθεί από ένα έντομο, το οποίο είχε δημιουργήσει το «σπιτικό» του ανάμεσα σε ευαίσθητους μηχανισμούς.
Έτσι προέκυψε η ονομασία «bug», που αναφέρεται σε δυσλειτουργίες ή σφάλματα στους υπολογιστές.
Η ιστορία αυτή έχει τις ρίζες της σε ένα περιστατικό που είχε καταγραφεί στην απογευματινή εφημερίδα Pall Mall Gazette του Λονδίνου το 1889, σύμφωνα με το οποίο ο Thomas Edison είχε περάσει δυο συνεχόμενα βράδια, προσπαθώντας να εντοπίσει ένα «bug» στο φωνογράφο του. «Η έκφραση αυτή», όπως εξηγούσε η εφημερίδα, «χρησιμοποιούνταν για να περιγράψει την επίλυση μιας δυσκολίας, υπονοώντας ότι κάποιο φανταστικό έντομο είχε εισβάλλει μέσα στη συσκευή και προκαλούσε προβλήματα».
Η αρχική ιστορία με τους υπολογιστές, όπως αναφέρει το δημοσίευμα, ήταν μεταφορική.
2. Golf (γκολφ)
Η λέξη «golf» πιστεύεται ότι είναι μια παράγωγη λέξη μιας παλαιότερης σκωτσέζικης λέξης (gouf ) για το ρόπαλο ή χτύπημα στο κεφάλι, η οποία με τη σειρά της προέρχεται μάλλον από την ολλανδική γλώσσα.
Η παλαιότερη γνωστή αναφορά στο γκολφ στα αγγλικά υπάρχει σε ένα νόμο του Κοινοβουλίου της Σκωτίας, ο οποίος πέρασε στις 6 Μαρτίου του 1457 και ο οποίος υποστήριζε ότι «το ποδόσφαιρο και το γκολφ θα πρέπει σαφώς να καταδικαστούν και να σταματήσουν» επειδή παρενέβαιναν στην εκπαίδευση της τοξοβολίας στο στρατό.
3. Kangaroo (καγκουρό)
Σύμφωνα με μια πολύ δημοφιλή ιστορία, όταν ο άγγλος εξερευνητής Captain Cook έφτασε πρώτη φορά στην Αυστραλία στα τέλη του 18ου αιώνα, παρατήρησε ένα περίεργο ζώο και ζήτησε από έναν ιθαγενή Αβορίγινα να του πει τι είναι.
Ο Αβορίγινας δεν καταλάβαινε τι του έλεγε ο Cook και λέγεται ότι απάντησε στη γλώσσα του «δεν καταλαβαίνω», που ακούστηκε κάπως σαν τη λέξη «kangaroo».
Ο Cook επέστρεψε στο πλοίο του και έγραψε στο ημερολόγιό του, στις 4 Αυγούστου του 1770: «οι ιθαγενείς ονομάζουν τα ζώα στα οποία αναφέρθηκα πριν kangooroo».
Το γεγονός ότι η πρώτη καταγεγραμμένη αναφορά στη λέξη «kangaroo» αποδίδεται στον Cook είναι αληθές, ωστόσο η ιστορία με τον Αβορίγινα όχι.
4. Marmalade (μαρμελάδα)
Όταν η Mary I της Σκωτίας αρρώστησε κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού της στη Γαλλία στα μέσα του 1550, της πρόσφεραν ένα γλυκό, σαν ζελέ, από κομπόστα φρούτων.
Η ίδια άκουσε τις γαλλίδες υπηρέτριες και νοσοκόμες να σιγοψιθυρίζουν τη φράση «Madame est malade» (μετάφραση: η κυρία δεν είναι καλά), και μέσα στην παραζάλη της μπέρδεψε τα λόγια της και κάπως έτσι προέκυψε η λέξη «marmalade».
Όσο συμπαθητική όμως κι αν ακούγεται αυτή η ιστορία, δεν είναι καθόλου πραγματική, καθώς η παλαιότερη αναφορά στη λέξη «μαρμελάδα» στα αγγλικά χρονολογείται 60 χρόνια πριν από τη γέννησή της.
5. Snob (σνομπ/υπερόπτης)
Διαφορετικές θεωρίες υποστηρίζουν, ότι στις λίστες των επιβατών οχηματαγωγών, τους καταλόγους των φοιτητών, ακόμη και σε καταλόγους καλεσμένων σε βασιλικούς γάμους, συχνά δίπλα από τα ονόματα εκείνων που είχαν γεννηθεί sine nobilitate, (χωρίς αρχοντιά) τοποθετούνταν η λέξη «snob».
Το αγγλικό λεξικό της Οξφόρδης χαρακτηρίζει τη θεωρία αυτή ως «πολυμήχανη, αλλά εξαιρετικά απίθανη», και αντ’ αυτής προτείνει ότι η λέξη «σνομπ» χρησιμοποιούνταν κατά πάσα πιθανότητα αρχικά στην αργκό ως ψευδώνυμο για τους μαθητευόμενους τσαγκάρηδες, στη συνέχεια ως γενικός όρος για κάποιο άτομο φτωχού υπόβαθρου και τέλος, ως ψευδώνυμο για τους ξιπασμένους υπερόπτες.
Περισσότερα φιλολογικά θέματα εδώ.