Όλα τα παιδιά και ειδικά τα μικρότερα σε ηλικία παιδιά αναπτύσσουν κάποιους φόβους. Οι φόβοι αυτοί χαρακτηρίζονται από μικρή ή από μεγάλη ένταση.
Τα πράγματα ή οι καταστάσεις που συνήθως φοβούνται τα παιδιά είναι κάποιοι θόρυβοι, όταν φεύγουν οι γονείς, το σκοτάδι, κάποια ζώα, το γιατρό και αργότερα κατά τη σχολική ηλικία εκδηλώνουν φόβους για το σχολείο, τις φυσικές καταστροφές και τους τραυματισμούς.
Τι πρέπει να κάνουν λοιπόν οι γονείς;
Αρχικά, ως γονείς λειτουργούμε ως πρότυπα, άρα να αρχίσουμε να εξωτερικεύουμε τους δικούς μας φόβους, ώστε να πείσουμε το παιδί με τη στάση μας ότι ο φόβος είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα. Να επεξεργαστούμε οι ίδιοι τους φόβους μας, ώστε να μην τους προβάλλουμε στο παιδί. Ένας γονιός που φοβάται το σκοτάδι δύσκολα πείθει το παιδί του να μη το φοβάται.
Έπειτα, να το διαβεβαιώνουμε ότι αυτό που φοβάται δεν είναι στην πραγματικότητα επικίνδυνο για τον εαυτό του ή την οικογένεια του και παράλληλα μπορούμε να εντάξουμε κάποιο ανάλογο παραμύθι ή κοινωνική ιστορία. Το παιδί μπορεί να ταυτιστεί με τον ήρωα του βιβλίου και να ξεπεράσει ευκολότερα το φόβο του.
Να εκθέτουν το παιδί σταδιακά στην κατάσταση που το φοβίζει και όχι να προσφέρουν απλό καθησυχασμό και διαβεβαίωση. Ακόμη κι όταν οι φόβοι των παιδιών μας είναι αβάσιμοι ή φανταστικοί, εμείς οφείλουμε να ακούσουμε τα παιδιά μας και να δείξουμε την απαραίτητη προσοχή. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν πρέπει καθόλου να γελοιοποιήσουμε τους φόβους τους διότι έτσι τους μεγεθύνουμε στο μυαλό τους, αλλά ούτε να τους εξετάζουμε υπερβολικά διότι πάλι θα εντείνουμε το συγκεκριμένο φόβο.
Είναι πολύ σημαντικό, οι γονείς να μη χρησιμοποιούν εκφράσεις τύπου: «Αν δεν είσαι καλό παιδί θα φωνάξω τη μάγισσα ή το μπαμπούλα» όταν θέλουν να πετύχουν κάτι. Μια απλή προειδοποίηση σε μια συγκεκριμένη συμπεριφορά αρκεί ώστε το παιδί να συνετιστεί.
Πρακτικές συμβουλές είναι:
• Όταν το παιδί εκδηλώνει φόβους εγκατάλειψης κατά την απουσία των γονέων, έχει ανάγκη από καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις, χάδια και αγκαλιές ώστε να αισθανθεί την παρουσία και τη στοργή των γονιών.
• Επίσης, για άλλους φόβους οι γονείς να μην υιοθετούν υπερβολικές συμπεριφορές σε θέματα τάξης και καθαριότητας και να ενθαρρύνουν το παιδί να διασκεδάζει ανέμελα. Για παράδειγμα, κάποιες φορές, υπό ορισμένες συνθήκες, ας αφήσουμε το παιδί να φάει με τα χέρια κι ας λερωθεί, είναι μια συμπεριφορά που σίγουρα δε θα την κάνει όταν μεγαλώσει.
• Όταν το παιδί φοβάται το γιατρό μπορείτε να το πάτε μία πρώτη επίσκεψη στο χώρο του γιατρού να τον γνωρίσει κι έπειτα να τον εξετάσει και συνέχεια να το καθησυχάζετε.
• Μπορείτε να αφήνετε την πόρτα του δωματίου του ανοιχτή ή και ένα φωτάκι αναμμένο.
• Ακόμη, αν το παιδί φοβάται τα ζώα είναι καλό να σας βλέπει να φροντίζετε ένα ζώο. Έτσι, το παιδί πρακτικά παρατηρώντας τη δική σας συμπεριφορά, κατανοεί ότι το ζώο δεν είναι τόσο επικίνδυνο όσο νόμιζε.
• Ακόμη, ως γονείς να μην είστε απαιτητικοί με τις επιδόσεις του παιδιού διότι έτσι αναπτύσσεται στο παιδί η τελειομανία και η φοβία μήπως κάνει λάθη.
• Επίσης, για άλλους φόβους οι γονείς να μην υιοθετούν υπερβολικές συμπεριφορές σε θέματα τάξης και καθαριότητας και να ενθαρρύνουν το παιδί να διασκεδάζει ανέμελα. Για παράδειγμα, κάποιες φορές, υπό ορισμένες συνθήκες, ας αφήσουμε το παιδί να φάει με τα χέρια κι ας λερωθεί, είναι μια συμπεριφορά που σίγουρα δε θα την κάνει όταν μεγαλώσει.
• Όταν το παιδί φοβάται το γιατρό μπορείτε να το πάτε μία πρώτη επίσκεψη στο χώρο του γιατρού να τον γνωρίσει κι έπειτα να τον εξετάσει και συνέχεια να το καθησυχάζετε.
• Μπορείτε να αφήνετε την πόρτα του δωματίου του ανοιχτή ή και ένα φωτάκι αναμμένο.
• Ακόμη, αν το παιδί φοβάται τα ζώα είναι καλό να σας βλέπει να φροντίζετε ένα ζώο. Έτσι, το παιδί πρακτικά παρατηρώντας τη δική σας συμπεριφορά, κατανοεί ότι το ζώο δεν είναι τόσο επικίνδυνο όσο νόμιζε.
• Ακόμη, ως γονείς να μην είστε απαιτητικοί με τις επιδόσεις του παιδιού διότι έτσι αναπτύσσεται στο παιδί η τελειομανία και η φοβία μήπως κάνει λάθη.
Όμως, είναι δυνατόν ορισμένοι φόβοι να εξελιχθούν σε φοβίες, οι οποίες εκδηλώνονται με έντονο άγχος και στεναχώρια ακόμα και στην ιδέα του αντικειμένου ή της κατάστασης που φοβάται το παιδί και τα οποία προσπαθεί επίμονα να αποφύγει, εμμονές. Έτσι, οι γονείς πρέπει να απευθυνθούν σε κάποιο παιδοψυχολόγο αν υπάρχουν υποψίες ότι οι αντιδράσεις του παιδιού αποτελούν ενδείξεις φοβίας.
Περισσότερα θέματα για γονείς εδώ.