Κάθε παιδί είναι μοναδικό ! Υπάρχουν παιδιά που είναι πιο κοινωνικά, εξωστρεφή, που από τη φύση τους έχουν μια μεγαλύτερη διαπροσωπική άνεση και κοινωνικές δεξιότητες. Σε αυτό βέβαια βοηθά και το οικογενειακό περιβάλλον, συχνά τα παιδιά που έχουν κοινωνικούς γονείς γίνονται και αυτά κοινωνικά, γιατί μιμούνται τα γονεϊκά πρότυπα, αφού οι γονείς λειτουργούν σαν «καθρέπτες» των παιδιών τους.
Από την άλλη μερικά παιδιά είναι από τη φύση τους πιο εσωστρεφή, δεν είναι πολύ κοινωνικά, κλείνονται συχνά να στον εαυτό τους, γεγονός που ανησυχεί συχνά τους γονείς. Πολλές φορές oι γονείς αναρωτιούνται: “Πώς μπορώ να βοηθήσω το παιδί να γίνει πιο κοινωνικό και εξωστρεφές; Ή συγκρίνουν το ένα παιδί με το άλλο, λέγοντας: “Γιατί δεν είσαι όσο «ανοιχτός & κοινωνικός» όπως ο αδελφός/ή, ή φίλος/η σου;» Βάζοντας το «μικρόβιο» της σύγκρισης στη ζωή και σχέση των παιδιών & αδελφών.
Το ζητούμενο βέβαια δεν είναι ένα παιδί να είναι κοινωνικό & εξωστρεφές, αλλά πάνω από όλα να είναι «ο εαυτός» του, να είναι και να γίνει ευτυχισμένο & ισορροπημένο, ώστε να «λάμψει» με το δικό του μοναδικό τρόπο.
Δεν είναι όλα τα παιδιά ίδια, αυτό το ξέρουν καλύτερα οι γονείς που έχουν δύο, τρία ή τέσσερα παιδιά. Κάποια είναι πολύ κοινωνικά και «φασαριόζικα», ενώ άλλα είναι πιο ήρεμα, πιο «κλειστά» και εσωστρεφή, τόσο που πολλοί γονείς ανησυχούν για το κατά πόσο είναι τα παιδιά αυτά ευτυχισμένα. Αυτό δεν είναι άλλωστε, το ζητούμενο;
Το ζητούμενο βέβαια δεν είναι ένα παιδί να είναι κοινωνικό & εξωστρεφές, αλλά πάνω από όλα να είναι «ο εαυτός» του, να είναι και να γίνει ευτυχισμένο & ισορροπημένο, ώστε να «λάμψει» με το δικό του μοναδικό τρόπο.
Δεν είναι όλα τα παιδιά ίδια, αυτό το ξέρουν καλύτερα οι γονείς που έχουν δύο, τρία ή τέσσερα παιδιά. Κάποια είναι πολύ κοινωνικά και «φασαριόζικα», ενώ άλλα είναι πιο ήρεμα, πιο «κλειστά» και εσωστρεφή, τόσο που πολλοί γονείς ανησυχούν για το κατά πόσο είναι τα παιδιά αυτά ευτυχισμένα. Αυτό δεν είναι άλλωστε, το ζητούμενο;
Από έρευνα που έγινε στο Πανεπιστήμιο του Harvard με εσωστρεφή και εξωστρεφή παιδιά, οι Ψυχο-εκπαιδευτικοί Σύμβουλοι, Παιδο-ψυχολόγοι του Harvard school of Education κατέληξαν να συμβουλεύουν τους γονείς με εσωστρεφή, «κλειστά» παιδιά να τα αναθρέψουν με αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία, χωρίς να τα συγκρίνουν με τα αδέλφια τους ή με άλλα πιο κοινωνικά παιδιά.
Να μερικές συμβουλές για γονείς:
1)Αποδεχτείτε & αγαπήστε το κάθε παιδί γι’ αυτό που είναι (& όχι για αυτό που θα θέλατε εσείς να είναι) !
Όπως αποδέχεστε και χαίρεστε με το κοινωνικό σας παιδί, αποδεχτείτε και το όχι τόσο κοινωνικό & κλειστό παιδί. Μη φοβάστε αυτό δεν θα το κάνει πιο αντικοινωνικό και κλεισμένο στον εαυτό του, αντίθετα θα του δώσετε το μήνυμα ότι σε αγαπώ και δέχομαι για αυτό που είσαι, και αυτό θα του δώσει αυτοπεποίθηση και πίστη στον εαυτό του και προσωπικότητα του. Τα εσωστρεφή παιδιά είναι κατά κανόνα καλόψυχα, προσεκτικά, συγκεντρωμένα και αποτελούν πολύ ενδιαφέρουσα συντροφιά, αρκεί να βρίσκονται στα «νερά τους». Είναι «δώρο» να προσφέρετε στα παιδιά σας «αποδοχή» για τον υπέροχο, μοναδικό εαυτό τους. Μόνο τότε αυτά μπορεί να τολμήσουν να βγουν από το καβούκι» τους και να θελήσουν να καλλιεργήσουν τη κοινωνικότητα τους.
Όπως αποδέχεστε και χαίρεστε με το κοινωνικό σας παιδί, αποδεχτείτε και το όχι τόσο κοινωνικό & κλειστό παιδί. Μη φοβάστε αυτό δεν θα το κάνει πιο αντικοινωνικό και κλεισμένο στον εαυτό του, αντίθετα θα του δώσετε το μήνυμα ότι σε αγαπώ και δέχομαι για αυτό που είσαι, και αυτό θα του δώσει αυτοπεποίθηση και πίστη στον εαυτό του και προσωπικότητα του. Τα εσωστρεφή παιδιά είναι κατά κανόνα καλόψυχα, προσεκτικά, συγκεντρωμένα και αποτελούν πολύ ενδιαφέρουσα συντροφιά, αρκεί να βρίσκονται στα «νερά τους». Είναι «δώρο» να προσφέρετε στα παιδιά σας «αποδοχή» για τον υπέροχο, μοναδικό εαυτό τους. Μόνο τότε αυτά μπορεί να τολμήσουν να βγουν από το καβούκι» τους και να θελήσουν να καλλιεργήσουν τη κοινωνικότητα τους.
2) Τα πιο κλειστά, εσωστρεφή παιδιά συνήθως έχουν την τάση να αναπτύσσουν μεγάλα «ταλέντα».
Φροντίστε να καλλιεργήσετε αυτούς τους ενθουσιασμούς τους. Η ισχυρή δέσμευση με μία δραστηριότητα που αγαπούν και έχουν για αυτήν ένα ενθουσιασμό, αποτελεί σίγουρο δρόμο προς την ευτυχία και ισορροπία τους. Ένα ταλέντο, μια κλίση που έχει αναπτυχθεί σωστά δημιουργεί στο παιδί αυτοπεποίθηση και πίστη στις ικανότητες του. Οι παραδοσιακές δραστηριότητες των παιδιών, όπως το ποδόσφαιρο και το πιάνο, αρκούν για κάποια παιδιά, όμως κάποια άλλα έχουν ανάγκη από πιο ιδιαίτερες ενασχολήσεις, π.χ. τα πιο εγκεφαλικά παιδιά πιθανώς να προτιμήσουν κάποιο σεμινάριο δημιουργικής γραφής, ή και συμμετοχή σε σεμινάριο θεάτρου ή κουκλοθέατρου ή club προχωρημένων μαθηματικών κτλ. Ψάξτε τα ιδιαίτερα τα ενδιαφέροντα και ταλέντα των παιδιών, αφήστε τα να εκφράσουν και ενθαρρύνετε τα προς αυτή τη κατεύθυνση.
Φροντίστε να καλλιεργήσετε αυτούς τους ενθουσιασμούς τους. Η ισχυρή δέσμευση με μία δραστηριότητα που αγαπούν και έχουν για αυτήν ένα ενθουσιασμό, αποτελεί σίγουρο δρόμο προς την ευτυχία και ισορροπία τους. Ένα ταλέντο, μια κλίση που έχει αναπτυχθεί σωστά δημιουργεί στο παιδί αυτοπεποίθηση και πίστη στις ικανότητες του. Οι παραδοσιακές δραστηριότητες των παιδιών, όπως το ποδόσφαιρο και το πιάνο, αρκούν για κάποια παιδιά, όμως κάποια άλλα έχουν ανάγκη από πιο ιδιαίτερες ενασχολήσεις, π.χ. τα πιο εγκεφαλικά παιδιά πιθανώς να προτιμήσουν κάποιο σεμινάριο δημιουργικής γραφής, ή και συμμετοχή σε σεμινάριο θεάτρου ή κουκλοθέατρου ή club προχωρημένων μαθηματικών κτλ. Ψάξτε τα ιδιαίτερα τα ενδιαφέροντα και ταλέντα των παιδιών, αφήστε τα να εκφράσουν και ενθαρρύνετε τα προς αυτή τη κατεύθυνση.
• Αν είστε οι ίδιοι εσωστρεφείς και αισθάνεστε άσχημα γι’ αυτό. ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙΤΕ ΣΑΝ «ΚΑΘΡΕΦΤΕΣ» ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΑΣ ! Σταματήστε και πιστέψτε στον εαυτό σας !
Αν δεν θέλετε να το κάνετε για εσάς, ( αν και θα έπρεπε γιατί όλα ξεκινούν από δική μας αυτοπεποίθηση και αυτοσεβασμό, αυτό περνάμε και στα παιδιά μας), κάντε το για τα παιδία σας. Όταν το παιδί παρατηρήσει την αλλαγή στη συμπεριφορά σας και πώς νοιώθετε για τον εαυτό σας και το κέφι σας για ζωή βελτιωθεί, θα αντιληφθεί αμέσως την αλλαγή στη συμπεριφορά σας και θα αποτελέσετε ένα καλό πρότυπο γονιού με αυτοπεποίθηση και δυναμισμό. Ένας Σύμβουλος-Ψυχολόγος θα σας βοηθήσει να συνειδητοποιήσετε ότι τα στοιχεία που δεν σας αρέσουν ή δεν τα αποδέχεστε στο χαρακτήρα σας (π.χ. το γεγονός ότι είστε αναποφάσιστοι, φοβισμένοι, «κλειστοί» κ.λπ.), μπορεί να πάνε πακέτο με τα θετικά σας στοιχεία( π.χ. το ότι είστε ένας ευαίσθητος και σκεπτόμενος άνθρωπος). Ότι, δηλαδή, αυτός είναι ο χαρακτήρας σας και τον αποδέχεστε. Προσπαθείτε βέβαια να βελτιώσετε ορισμένα χαρακτηριστικά, για να βιώσετε ισορροπία, χαρά και εξέλιξη, αλλά πάντα αποδεχόμενος τον εαυτό όπως είναι. Αν λειτουργήσετε έτσι, θα δώσετε παράδειγμα στα παιδιά σας, αποδοχής, αγάπης και ικανοποίησης του εαυτού για αυτό που είναι. Άρα παράδειγμα αυτοπεποίθησης & αυτοσεβασμού για τον αληθινό τους εαυτό !
• Αν έχετε βιώσει τραυματικές παιδικές εμπειρίες, εξαιτίας εσωστρέφειας, προσπαθήστε να ΜΗ τις «κληρονομήσετε» στα παιδιά σας με τις ιστορίες & αρνητικές εμπειρίες που μοιράζεστε μαζί τους.
Μπορεί η εσωστρέφειά σας να σας προκάλεσε δυσάρεστα συναισθήματα στα παιδικά σας χρόνια. Μην υποθέτετε ότι το ίδιο θα συμβεί και στο παιδί σας ή ότι δε θα μπορέσει να διαχειριστεί τα προβλήματα που θα προκύψουν κατά καιρούς. Θα τα καταφέρει μια χαρά! Έχετε ΠΙΣΤΗ στο παιδί σας και στο τρόπο που το μεγαλώνετε. Το καλύτερο που εσείς μπορείτε να κάνετε είναι να τονίζετε τις αρετές του και να πιστεύετε ότι αυτές οι αρετές θα το οδηγήσουν στη ζωή και θα το διδάξουν όλα αυτά που χρειάζεται για να χειριστεί τις προκλήσεις της φύσης του.
• Αν το παιδί σας διστάζει να δοκιμάσει νέα πράγματα ή να γνωρίσει νέους ανθρώπους, το « κλειδί» είναι η σταδιακή έκθεση.
Μην το αφήσετε να αποχωρήσει από τέτοιες καταστάσεις, αλλά σεβαστείτε τα όριά του, ακόμα κι αν σας φαίνονται υπερβολικά. Σταθείτε στο πλευρό του, όταν νιώθει επιφυλακτικό για κάτι, π.χ. αν φοβάται να μπει στη θάλασσα γιατί έχει κύματα, προχωρήστε μαζί του, στο δικό του ρυθμό. Κάντε το να πιστέψει ότι τα συναισθήματά του είναι φυσιολογικά, αλλά και ταυτόχρονα ότι δεν έχει κάτι να φοβάται. Όταν αναλαμβάνει κάποιο «κοινωνικό ρίσκο», δείξτε του ότι θαυμάζετε τις προσπάθειές του, π.χ. πείτε του «είδα ότι μίλησες σε αυτά τα παιδιά χθες. Ξέρω ότι μπορεί να σου ήταν δύσκολο και είμαι περήφανη για σένα». Επισημάνετέ του κάθε φορά που καταλήγει να απολαμβάνει πράγματα, τα οποία πίστευε ότι δε θα του αρέσουν ή ότι θα φοβόταν. Σταδιακά θα μάθει να ρυθμίζει μόνο του τα ανήσυχα συναισθήματά του.
Μην το αφήσετε να αποχωρήσει από τέτοιες καταστάσεις, αλλά σεβαστείτε τα όριά του, ακόμα κι αν σας φαίνονται υπερβολικά. Σταθείτε στο πλευρό του, όταν νιώθει επιφυλακτικό για κάτι, π.χ. αν φοβάται να μπει στη θάλασσα γιατί έχει κύματα, προχωρήστε μαζί του, στο δικό του ρυθμό. Κάντε το να πιστέψει ότι τα συναισθήματά του είναι φυσιολογικά, αλλά και ταυτόχρονα ότι δεν έχει κάτι να φοβάται. Όταν αναλαμβάνει κάποιο «κοινωνικό ρίσκο», δείξτε του ότι θαυμάζετε τις προσπάθειές του, π.χ. πείτε του «είδα ότι μίλησες σε αυτά τα παιδιά χθες. Ξέρω ότι μπορεί να σου ήταν δύσκολο και είμαι περήφανη για σένα». Επισημάνετέ του κάθε φορά που καταλήγει να απολαμβάνει πράγματα, τα οποία πίστευε ότι δε θα του αρέσουν ή ότι θα φοβόταν. Σταδιακά θα μάθει να ρυθμίζει μόνο του τα ανήσυχα συναισθήματά του.
• Αν το παιδί σας είναι ντροπαλό (Ή & δειλό), μη σας ακούει να το αποκαλείτε έτσι.
Θα αρχίσει να βιώνει την αμηχανία του ως κάτι δεδομένο για το χαρακτήρα του, και όχι ως ένα συναίσθημα που μπορεί να μάθει να ελέγχει. Σταδιακά θα μάθει ότι η λέξη «ντροπαλός» έχει αρνητικούς συνειρμούς. Όταν άλλοι αποκαλούν το παιδί σας ντροπαλό, προσπαθήστε να τους διορθώνετε λέγοντας «έχει την ικανότητα να διερευνά νέες καταστάσεις».
• Πηγαίνετε στις κοινωνικές εκδηλώσεις, π.χ. σε πάρτι γενεθλίων νωρίς.
Με αυτόν τον τρόπο θα βοηθήσετε το παιδί να εξοικειωθεί με το χώρο, και όχι να εισέλθει σε έναν χώρο με παιδιά που ήδη έχουν δημιουργήσει μία «ομάδα». Αντίστοιχα, αν νιώθει άγχος ενόψει της νέας σχολικής χρονιάς, πηγαίνετέ το στο σχολείο μερικές μέρες πριν, για να δει την τάξη του, να γνωρίσει τη δασκάλα και τους χώρους που θα κινείται κ.ο.κ
• Μάθετε το παιδί σας να υπερασπίζεται τον εαυτό του με θάρρος, τόλμη & πίστη στον εαυτό του.
Και μάλιστα όσο πιο νωρίς γίνεται. Αν δείχνει απελπισμένο που κάποιο άλλο παιδί του πήρε το παιχνίδι, μάθετέ του να λέει «όχι» με δυνατή φωνή. Δοκιμάστε να το κάνετε μαζί, σαν παιχνίδι.
• Είστε πολύ τυχεροί αν έχετε ένα υπερευαίσθητο παιδί.
Οι Αμερικανοί τα ονομάζουν «παιδιά- ορχιδέες». Ο λόγος για παιδιά που είναι ευαίσθητα στα φώτα, τους ήχους, σε συναισθηματικές εμπειρίες και σε νέες καταστάσεις. Όμως μπορούν να ευδοκιμήσουν σε οποιοδήποτε περιβάλλον. Έτσι και τα υπερευαίσθητα παιδιά μπορεί να είναι πιο ευαίσθητα στα εξωτερικά μηνύματα, αλλά έχουν πολλά χαρίσματα, ιδιαίτερα ταλέντα, αρκεί να πιστέψει κάποιος σε αυτά & τα ίδια στον εαυτό τους.
Οι Αμερικανοί τα ονομάζουν «παιδιά- ορχιδέες». Ο λόγος για παιδιά που είναι ευαίσθητα στα φώτα, τους ήχους, σε συναισθηματικές εμπειρίες και σε νέες καταστάσεις. Όμως μπορούν να ευδοκιμήσουν σε οποιοδήποτε περιβάλλον. Έτσι και τα υπερευαίσθητα παιδιά μπορεί να είναι πιο ευαίσθητα στα εξωτερικά μηνύματα, αλλά έχουν πολλά χαρίσματα, ιδιαίτερα ταλέντα, αρκεί να πιστέψει κάποιος σε αυτά & τα ίδια στον εαυτό τους.
• Τέλος, σεβαστείτε την επιθυμία του εσωστρεφές παιδιού σας για χρόνο και χώρο να παίξει μόνο του.
Μερικά παιδιά έχουν την ανάγκη να μένουν μόνα και να παίζουν ή να ζωγραφίζουν, διαβάζουν, ή να κάνουν άλλες δραστηριότητες μόνα τους. Μην τρομάζετε και ανησυχείτε για αυτό. Αν δεν είναι κάτι υπερβολικό και δεν απομονώνονται συνέχεια, επιτρέψτε τον προσωπικό χώρο και χρόνο που έχει ανάγκη κάθε παιδί, κάθε άνθρωπος. Σεβαστείτε τα παιδιά σας, το κάθε ένα για αυτό που είναι ΜΟΝΑΔΙΚΑ! Μη γίνεστε παρεμβατικοί στο κτίσιμο της προσωπικότητας του όπως το επιθυμεί και το έχει ανάγκη! Είναι ένας μικρός άνθρωπος που προσπαθεί να μεγαλώσει με ανεξάρτητη υπόσταση του ! Βοηθήστε το και εμπνεύστε το!
Από την Τζίνα Γ. Θανοπούλου, Ed.M., M.A., HARVARD University
Ψυχο-Εκπαιδευτική Σύμβουλος – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας Παιδιών, Εφήβων Οικογένειας, Ζευγαριών, Ψυχολογία Υγείας, Επαγγελματικός Προσανατολισμός,
Περισσότερα θέματα για γονείς εδώ.