Η μεγάλη αλλαγή: από τις καλοκαιρινές διακοπές πίσω στα θρανία!
Γράφει , η Δρ Λίζα Βάρβογλη, Ph.D. Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
ΝΤΡΙΙΙΙΙΝ!!! Το κουδούνι του σχολείου ξαναχτυπά!
Όλοι στις θέσεις σας, μικροί και μεγάλοι!
Ναι, σωστά διαβάσατε!! Μικροί και μεγάλοι επιστρέφουμε στη ΜΔΡ, δηλαδή στη Μετά τις Διακοπές Ρουτίνα!
Σεπτέμβριος λοιπόν, που είναι είναι μήνας αλλαγών, επειδή σηματοδοτεί τη μετάβαση από τις καλοκαιρινές διακοπές στο σχολείο. Πρώτη μέρα στο νηπιαγωγείο ή την πρώτη τάξη, καινούργια προνήπια ή αλλαγή στη φύλαξη του παιδιού στη διάρκεια της ημέρας ή νέα τάξη και καινούργια δασκάλα: οι αλλαγές αυτές δεν επηρεάζουν μόνο το παιδί, αλλά και ολόκληρη την οικογένεια.
Ομαλή μετάβαση
Για να γίνει η μετάβαση από το σπίτι στο σχολείο ομαλά θα πρέπει γονείς και δάσκαλοι, σε συνεργασία, να βοηθήσουν το παιδί να νιώσει καλά με τον εαυτό του και να του διδάξουν να εμπιστεύεται τα άλλα παιδιά και τους δασκάλους του. Οι μεταβατικές περίοδοι, εκτός από το άγχος με το οποίο συνήθως συνοδεύονται, αποτελούν πολύ καλές ευκαιρίες για το παιδί να εξελιχθεί, να ωριμάσει και να μάθει νέα πράγματα.
Τι είναι το βασικότερο που μπορεί να κάνει ο γονιός και η δασκάλα;
Το βασικότερο πράγμα που μπορεί να κάνει ένας γονιός –αλλά και ένας δάσκαλος- για το παιδί είναι να το βοηθήσει να νιώσει σιγουριά και ασφάλεια κατά τη μετάβαση από το σπίτι στο σχολείο και την προσαρμογή του σε αυτό. Βέβαια, μια τέτοια μεγάλη αλλαγή συνήθως προκαλεί ένταση και άγχος στο παιδί και γι’ αυτό θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με σοβαρότητα και συνέπεια.
Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Ενθουσιασμός και σιγουριά. Καταρχήν, αυτό που μπορούν και πρέπει να κάνουν οι γονείς είναι να δείξουν τον ενθουσιασμό τους για το καινούργιο ξεκίνημα του παιδιού τους και για τη νέα σχολική χρονιά καθώς και μια βεβαιότητα ότι όλα θα πάνε καλά. Σε πρωτόγνωρες καταστάσεις ή σε νέες εμεπιρίες, τα μικρά παιδιά έχουν την τάση να παρατηρούν προσεχτικά τους ενήλικες του περιβάλλοντός τους για να ελέγξουν πως νιώθουν αυτοί κι έτσι να πάρουν τις κατευθυντήριες γραμμές για το πως πρέπει να νιώσουν τα ίδια.
Τόνωση της αυτοπεποίθησης του παιδιού. Είναι πολύ φυσιολογικό ένα μικρό παιδί που πηγαίνει για πρώτη φορά σχολείο να αντιδρά με φόβο, άγχος, στρες, άρνηση, δισταγμό μπροστά σε μία αλλαγή, όπως είναι η έναρξη της σχολικής χρονιάς. Μαμάδες και μπαμπάδες, τονώστε την αυτοπεποίθηση του παιδιού σας! Υπενθυμίστε στο παιδί σας τα δυνατά του σημεία, τι κάνει καλά (άσχετα αν αυτό το ‘κάτι’ είναι σχολικό ή σχετίζεται με μαθήματα, μπορεί να είναι οτιδήποτε), θυμίστε του πώς ανταποκρίθηκε στο παρελθόν σε κάποια δυσκολία ή πώς τα κατάφερε. Επικυρώστε τα συναισθήματά του («ναι, καταλαβαίνω ότι φοβάσαι λιγάκι» ή «τα περισσότερα παιδιά νιώθουν όπως κι εσύ την πρώτη μέρα του σχολείου) και τονώστε την αυτοπεποίθησή του («αλλά όταν πας στο σχολείο θα γνωρίσεις νέους φίλους», «θα γνωρίσεις τη δασκάλα και θα δεις πώς είναι η τάξη σου».
Προετοιμασία. Καλό είναι να γνωρίζετε το πώς αντιδρά το παιδί σας στον αποχωρισμό και τις αλλαγές. Μια βόλτα από τη γειτονιά του σχολείου πριν την έναρξη των μαθημάτων, μερικά θετικά σχόλια του στυλ «θα είναι ωραία να παίζεις σε αυτή τη μεγάλη αυλή» και ίσως μια επίσκεψη στο προαύλιο βοηθούν στην ψυχολογική προετοιμασία και την εξοικείωση του παιδιού με το καινούργιο μέρος στο οποίο πρόκειται να περνάει ένα μεγάλο μέρος της ημέρας του.
Ψώνια. Εμπλέξτε το παιδί στη διαδικασία των σχολικών αγορών. Δώστε του την ευκαιρία να διαλέξει την τσάντα του, διάφορα σχολικά είδη ή ρούχα που χρειάζεται για την αρχή της σχολικής χρονιάς. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και προετοιμασία ώστε η εξόρμηση στα μαγαζιά να μην καταλήξει σε καυγά, επειδή το παιδί έχει υπερβολικές απαιτήσεις. Θα πρέπει να έχει προηγηθεί μια συζήτηση και να έχουν τεθεί κάποια όρια προς αποφυγή παρεξηγήσεων.
Φιλικοί δεσμοί. Αν το παιδί πρόκειται να πάει στο νηπιαγωγείο ή το σχολείο μαζί με κάποιον συμμαθητή του από τα προνήπια ή τον παιδικό σταθμό, μια καλή ιδέα είναι να γίνει η αρχική επίσκεψη στο σχολικό χώρο μαζί με το άλλο παιδάκι, ώστε να ενταθεί ο φιλικός δεσμός και στο μυαλό του παιδιού να σχηματιστεί η ιδέα ότι δεν θα είναι μόνο του αλλά θα έχει παρέα και στήριξη.
Ρουτίνα. Τα παιδιά αντιδρούν θετικά στη ρουτίνα και το προσδοκώμενο, ενώ συνήθως έχουν κάποια δυσκολία να δεχτούν αλλαγές στο πρόγραμμά τους. Έτσι, καλό είναι να αρχίσει μια «σχολική» ρουτίνα ακόμα και πριν ξεκινήσει κανονικά το σχολείο. Για παράδειγμα, μερικές εβδομάδες πριν μπορεί να αλλάξει η ώρα του ύπνου για νωρίτερα, με την υπενθύμιση ότι σιγά-σιγά θα πρέπει το παιδί να προσαρμοστεί στο πρωινό ξύπνημα για το σχολείο. Ακόμα, οι γονείς μπορούν να του δώσουν την ευκαιρία να επιλέγει τα ρούχα του «όπως θα κάνεις κάθε μέρα από εδώ και στο εξής που θα πηγαίνεις στο σχολείο».
Χρόνος. Ειδικά την πρώτη μέρα του σχολείου, καλό είναι να υπάρχει περισσότερος χρόνος για την προετοιμασία του παιδιού, ώστε να μην αισθανθεί πιεσμένο και να μη χρειαστεί να βιαστεί. Η κουβεντούλα με τους γονείς και η συνοδεία του παιδιού στο σχολείο βοηθάει στο να μειωθεί το άγχος του. Αν όμως, φτάνοντας στο σχολείο, το παιδί αρχίσει να γκρινιάζει και θέλει να παρατείνει το χρόνο του «αντίο», μια τέτοια παράταση θα φέρει μόνο αρνητικά αποτελέσματα και δε θα λύσει το πρόβλημα. Είναι προτιμότερο για το γονιό και το παιδί να φύγετε, ήρεμα, δείχνοντας αγάπη και τρυφερότητα από τη μια αλλά και σταθερότητα στην απόφασή σας από την άλλη, και, βέβαια, με τη σαφή υπόσχεση ότι θα επιστρέψετε στο σχόλασμα για να πάρετε το παιδί!
Ποτέ κοροϊδία. Δεν πρέπει να κοροϊδέψετε το παιδί αν κλαίει ή έχει δυσκολία στον αποχωρισμό. Είναι προτιμότερες δηλώσεις του στυλ «είναι δύσκολο να λες αντίο» ή «η πρώτη μέρα στο σχολείο σου φαίνεται λίγο δύσκολη στην αρχή». Καλό θα είναι να αποφύγετε να ξεγελάσετε το παιδί είτε με ψεύτικες υποσχέσεις είτε με το να εξαφανιστείτε ξαφνικά.
Ενθάρρυνση. Αυτό που βοηθάει στη γενικότερη ανάπτυξη και ψυχική υγεία ενός παιδιού είναι η ενθάρρυνση που του δίνουν οι γονείς του –λεκτικά και μη- να έχει περιέργεια και δίψα για μάθηση και να δοκιμάζει νέα πράγματα. Ο έπαινος θα πρέπει να είναι για τη συγκεκριμένη πράξη ή ικανότητα (ακόμα και αν είναι ημιτελής ή στην αρχική της μορφή ακόμα).
Περισσότερα θέματα για τα σχολεία εδώ.