Πολύ πριν οι Ιάπωνες ερωτευθούν οτιδήποτε σχετίζεται με τον Disney, ο Μίκυ Μάους αντιπροσώπευε κάτι εντελώς διαφορετικό: Το αγνό αμερικανικό ιμπεριαλιστικό κακό. Aπό τη Νικολέτα Μακρή.
Τουλάχιστον αυτό κάνει στο προπαγανδιστικό καρτούν του 1934 της σειράς Omochabako, που έχει τίτλο Dai san wa: Ehon senkya-hyakusanja-rokunen (Toybox Series 3: Picture Book 1936 - Momotaro vs Mickey Mouse) και σκηνοθέτησε ο Komatsuzawa Hajime. Είναι ένας μπερδεμένος τίτλος, αλλά αρκετά απλός σε υπόθεση. Ένα νησί που κατοικείται από χαριτωμένα πλάσματα (συμπεριλαμβανομένου ενός κλώνου του Felix the Cat) δέχεται επίθεση από τον αέρα από έναν στρατό από Μίκυ Μάους που καβαλάνε νυχτερίδες και έχουν βοηθούς κροκόδειλους και φίδια που δρουν σαν πολυβόλα.
Τα φοβισμένα πλάσματα καλούν τους ήρωες των Ιαπωνικών μυθιστορημάτων και λαϊκών θρύλων, για να τους βοηθήσουν, από τον Momotaro («Το Απίθανο Αγόρι») και τον Kintaro («Το Χρυσό Αγόρι») μέχρι τον Issun-boshi («Το Κοντό Αγόρι») και τον Benkei, έναν πολεμιστή μοναχό.
Το μήνυμα είναι σαφές: «Ο Μίκυ Μάους μπορεί να είναι ήρωας σας, στην Αμερική, αλλά οι χαρακτήρες μας είναι πιο παλιοί, πιο πολλοί και πολύ πιο αγαπημένοι. Η ποπ κουλτούρα μας είναι μεγαλύτερης ηλικίας από τη δική σας!».
Κατά ειρωνικό τρόπο, η ταινία κινουμένων σχεδίων είναι γυρισμένη στο στυλ των Αμερικανών τότε πρωτοπόρων του είδους, Walt Disney, Ub Iwerks, και Max Fleischer.
Αν και γυρίστηκε το 1934, το μικρού μήκους φιλμ προβλήθηκε το 1936, κάτι το οποίο θα μπορούσε να ταιριάζει χρονικά με την εκπνοή της ναυτικής συνθήκης μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ιαπωνίας κατά την ημερομηνία αυτή. Η ιαπωνική επίθεση στο Περλ Χάρμπορ ήταν επτά χρόνια μακριά, αλλά είναι σαφές ότι οι εντάσεις ήταν υψηλές ακόμα και τότε, όπως τόσο η Δύση όσο και η Ιαπωνία είχαν τα μάτια τους στην Ασία και το Νότιο Ειρηνικό.
Είναι μια τρελή λογική, χτισμένη στην παράνοια, αλλά εκπροσωπούσε απόλυτα, αρκετό κόσμο στη δεκαετία του 1930 (και όχι μόνο στην Ιαπωνία). Πιθανώς, οι animators ήθελαν το κοινό να λάβει πλήρως το μήνυμα ότι αυτό δεν αφορούσε μόνο τα ιστορικά στοιχεία, αλλά περισσότερο τους εχθρούς του παρόντος όσο και του άμεσου μέλλοντος.
Εννοείται ότι αυτό ήταν προπαγάνδα σε όλο της το μεγαλείο. Κατά τη διάρκεια της μιλιταριστικής της περιόδου στη δεκαετία του 1930, η Ιαπωνία υποστήριζε ότι ήταν η χώρα που θα απελευθέρωνε την ήπειρο από τη λαβή της Δυτικής αποικιοκρατίας.
Φυσικά, για να πετάξει έξω η Ιαπωνία τους Δυτικούς από μέρη όπως η Κίνα, η Κορέα, οι Φιλιππίνες και η Ινδονησία και, επίσης, άλλα πολλά μέρη, έπρεπε πρώτα να εισβάλλει σε όλες αυτές τις χώρες. Σε τεκμηριωμένες περιπτώσεις, πήγαν να σφάξουν τους ντόπιους, να βιάσουν τις γυναίκες τους και να λεηλατήσουν όσα δεν ήταν καρφωμένα κάτω στο έδαφος, με έναν τρόπο που, υποτίθεται, ήθελε να κάνει ο κακός Μίκυ Μάους.
Το καρτούν δεν είναι υποτιτλισμένο και παίρνει τη συνηθισμένη διαδρομή των προπαγανδιστών, του καταλογισμού στους άλλους αυτού που οι ίδιοι κάνουν. (Να επιτίθενται στην Κίνα, για παράδειγμα, κάτι το οποίο, στην πραγματικότητα, συνέβη ένα χρόνο μετά από την εποχή που προβλήθηκε αυτό το καρτούν).
Αξίζει να σημειωθεί η αλληγορία των χαρακτήρων που αναβιώνουν από ένα παραμύθι, κάτι το οποίο έγινε αγαπημένο θέμα σε διάφορα κινούμενα σχέδια της Warner Bros, που κυκλοφόρησαν λίγα χρόνια αργότερα.
Και, τέλος, να διευκρινιστεί η τύχη του Μίκυ στο τέλος της ταινίας: ο γέρος με το κιβώτιο στην ιαπωνική λαογραφία, γίνεται όλο και γηραιότερος από το περιεχόμενο ενός κουτιού που του έχουν πει να μην ανοίξει. Η βία δεν κατατροπώνεται με τη βία στο τέλος αυτού του καρτούν, αλλά με τη μαγεία και το κοροϊδευτικό γέλιο που ακολουθείται από ένα τραγούδι. Ωστόσο στον πραγματικό κόσμο, τα πράγματα δεν θα τελείωναν τόσο εύκολα.
Περισσότερα αφιερώματα εδώ.