Είναι το παιδί μου διαφορετικό από τα άλλα;
Ποια σημάδια θα έπρεπε να προσέξουμε στο μικρό μας παιδί που μπορεί να αποτελούν ενδείξεις για μετέπειτα δυσκολίες στη μάθηση;
Όταν ένας γονιός φτάσει στο γραφείο ενός ειδικού επειδή ανησυχεί για το παιδί του αυτό είναι κάτι που πρέπει να λάβουμε πολύ σοβαρά υπόψη. Εξαιτίας της ιδιαίτερης δυσκολίας που έχουν οι γονείς να αναγνωρίσουν και να αποδεχτούν ότι κάτι διαφορετικό συμβαίνει στο παιδί τους συνήθως αναζητούν τη γνώμη του ειδικού καθυστερημένα.
Οι γονείς όσο το παιδί τους είναι στη προσχολική ηλικία παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαδικασία της μάθησης. Είναι οι “δάσκαλοι” του και αυτοί που μπορούν να παρατηρήσουν το τρόπο που αυτό μαθαίνει. Υπάρχουν λοιπόν κάποιες ενδείξεις που μπορεί να τους υποψιάσουν ότι το παιδί τους είναι πιθανό να αντιμετωπίσει μαθησιακές δυσκολίες με την ένταξη του στο σχολείο.
- Να μην έχει αποφασίσει ποια πλευρά του σώματος του θα είναι η πρωταγωνιστική, η “καλή” του πλευρά. Τα παιδιά στη διάρκεια της προσχολικής τους ηλικίας διαλέγουν με ποιο χεράκι θα γράφουν, θα πιάνουν το κουτάλι/πιρούνι, την οδοντόβουρτσα τους κτλ. Αν ακόμα παιδεύεται να αποφασίσει ή αλλάζει χέρι κάθε φορά που είναι να κάνει κάτι τότε ίσως αυτό μας δείχνει ότι ο εγκέφαλος του μικρού μας δεν έχει “αποφασίσει” σε ποιο ημισφαίριο θα είναι το κέντρο του λόγου και της κίνησης. Αυτό σημαίνει ότι και τα δύο του χέρια είναι το ίδιο χρήσιμα προς το παρόν οπότε και δε θα πρέπει να το πιέσουμε προς μια κατεύθυνση. Είναι πολύ σημαντικό η επιλογή του χεριού να γίνει αβίαστα από το παιδί.
- Μια καλή πηγή που μας δίνει κάποιες πρώτες πληροφορίες για τη γραφή του παιδιού είναι οι ζωγραφιές του. Έτσι παιδιά που όταν ενταχθήκανε στην εγγράματη παιδεία αντιμετωπίσανε δυσκολίες στη κατεύθυνση της γραφής πχ. καθρεφτική γραφή (ε ή 3) στις ζωγραφιές των προγούμενων χρόνων είχαν παρατηρηθεί στοιχεία που παρέπεμπαν σε δυσκολία προσανατολισμού. Ένα τέτοιο παράδειγμα μπορεί να είναι μια σημαία που βρίσκεται να ανεμίζει στην αριστερή πλευρά του στύλου ή ακόμα και να εμφανίζονται αντικείμενα που είναι ανάποδα ή σαν να τα βλέπουμε μέσα από καθρέφτη.
- Να δυσκολεύεται να ξεχωρίσει το δεξί με το αριστερό.
- Ο προφορικός του λόγος να μην έχει “καθαρίσει”. Να δυσκολεύεται να προφέρει κάποιες λέξεις ή να αποφεύγει να χρησιμοποιεί πολύπλοκο λεξιλόγιο. Ο προφορικός λόγος είναι η βάση για τον γραπτό και για αυτό είναι σημαντικό το παιδί μας να ξεκινήσει το δημοτικό σχολείο χωρίς να έχει σημαντικά προβλήματα στη χρήση του προφορικού λόγου. Με αυτό το τρόπο θα αποφύγουμε να αποτυπωθούν όλες αυτές οι δυσκολίες του προφορικού στον γραπτό του λόγο.
- Κινητική ανωριμότητα. Αυτό μεταφράζεται ως δυσκολία κυρίως στη χρήση του μολυβιού και ψαλιδιού. Έτσι αν το παιδί μας είναι 4 χρονών και ακόμα δεν μπορεί να πιάσει το μολύβι με ένα λειτουργικό τρόπο, δηλαδή με ένα τρόπο που να πλησιάζει το τρόπο των ενηλίκων και να του δίνει τη δυνατότητα να “μουτζουρώνει” ένα χαρτί ή αν το ψαλίδι που είναι στο σωστό μέγεθος για τα χεράκια του, δυσκολεύεται πολύ να το χρησιμοποιήσει τότε αυτά είναι σημαντικά στοιχεία που θα έπρεπε να προσέξουμε.
- Δυσκολία στη συγκέντρωση. Αν παρατηρούμε ότι το παιδί μας δεν μπορεί να συμμετέχει ή να παρακολουθήσει για ένα ικανό διάστημα μια δραστηριότητα πχ. να παίξει σε ένα ομαδικό παιχνίδι, να παρακολουθήσει ένα παιδικό πρόγραμμα μικρής διάρκειας στη τηλεόραση, αν αφήνει συνεχώς το ένα παιχνίδι για να παίξει με ένα άλλο ή ακόμα αν δεν μπορεί να πάρει ευχαρίστηση από καμία δραστηριότητα γιατί απλά δεν συγκεντρώνεται σε καμία.
- Δυσκολία να μάθει απ' έξω μικρά παιδικά ποιηματάκια ή τραγουδάκια.
- Δυσκολία να διηγηθεί μια ιστορία που άκουσε ή ένα γεγονός που του συνέβει . Τα παιδιά με τη κατάκτηση της ομιλίας αποκτούν και την ικανότητα να διηγούνται ιστοριούλες. Ο αφηγηματικός λόγος είναι από τις πιο σημαντικές κατακτήσεις του ανθρώπου.
Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε κάτι πολύ σημαντικό. Όλα τα παραπάνω στοιχεία αποτελούν πιθανές ενδείξεις για εμφάνιση μαθησιακών δυσκολιών στο μέλλον. Δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι όσα παιδιά εμφανίζουν κατά τη νηπιακή τους ηλικία ένα ή περισσότερα από τα παραπάνω στοιχεία θα αντιμετωπίσουν οπωσδήποτε δυσλειτουργία στη σχολική τους ζωή που να σχετίζεται με τη μάθηση.
Αποτελεί όμως πραγματικότητα ότι τα παιδιά που παίρνουν τη διάγνωση κάποιας μαθησιακής δυσκολίας, στο παρελθόν είχαν εμφανίσει κάποια από τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Επομένως είναι καλό αν συστηματικά κάτι μας προβληματίζει για το παιδί μας, να κάνουμε μια πρώτη επίσκεψη σε έναν ειδικό που εμπιστευόμαστε, ώστε να ενημερωθούμε για το αν πρέπει να ανησυχούμε ή όχι.
Περισσότερα θέματα για τις μαθησιακές δυσκολίες εδώ.