Η ορθογραφία είναι από τις πρώτες κιόλας τάξεις του Δημοτικού μια βασανιστική αλλά και απαραίτητη διαδικασία για να μάθει ο κάθε μαθητής να γράφει με σωστό τρόπο τις λέξεις που μαθαίνει.
Ωστόσο το παιδί που έχει μόλις μπει στον κόσμο των λέξεων και των γραμμάτων ίσως αντιμετωπίσει με άγχος και αρνητισμό την ορθογραφία και δυστυχώς αυτό ενισχύεται από την εμμονή πολλών γονέων να παίρνει «Α» στην ορθογραφία του κάθε μέρα...
Το παιδί θέλει χρόνο και υπομονή μέχρι να βρει τον ρυθμό του και να καταλάβουμε κι εμείς τον τρόπο που τον διευκολύνει να μαθαίνει, για παράδειγμα κάποια παιδιά έχουν οπτική μνήμη και μαθαίνουν κάτι κοιτάζοντάς το και κάποια άλλα παιδιά έχουν ακουστική μνήμη και μπορεί να μάθουν κάτι ακούγοντας τον κανόνα ή το πώς «γράφεται» κομμάτι-κομμάτι. Όπως και να ‘χει εμείς ως γονείς οφείλουμε να είμαστε δίπλα στο παιδί μας και να μην προβάλλουμε τις δικές μας επιθυμίες και τα δικά μας απωθημένα πάνω του όσον αφορά το σχολείο. Αυτή είναι η δική του πορεία και θα τη χαράξει όπως αυτό θέλει και δύναται.
Μπορώ ωστόσο να βοηθήσω το παιδί μου να μάθει ορθογραφία; Φυσικά και μπορούμε! Υπάρχουν κάποια τρικ που μπορούμε να εφαρμόσουμε στο σπίτι και που μπορεί να διευκολύνουν και να ταιριάξουν στο παιδί. Ας τα δούμε λοιπόν:
#1. Έξυπνα τραγουδάκια: εδώ θέλει πολλή φαντασία και δημιουργικότητα αλλά σας υπόσχομαι θα διασκεδάσετε κι εσείς με αυτό το κόλπο! Μαθαίνοντας ένα κανόνα ορθογραφίας μπορείτε να σκεφτείτε ένα τραγουδάκι που θα βοηθήσει το παιδί να τον θυμάται. Το βιβλίο της κυρίας Καριωτάκη «Η κυρία Σιντορέ και η μουσική ορθογραφία» μας λέει ότι φτιάχνοντας συνειρμούς βοηθάμε πολύ περισσότερο το παιδί μας να μάθει έναν κανόνα ορθογραφίας από το να τον παπαγαλίσει. Για παράδειγμα ένας συνειρμός για τις λέξεις που τελειώνουν σε –είο είναι: «είο είο είο σχολείο και μουσείο, όταν περνάς μια πόρτα βάζε έψιλον γιώτα», δηλαδή όταν αυτή η λέξη που τελειώνει σε –ι-ο έχει πόρτα (ζαχαροπλαστείο, ιατρείο, μουσείο) θα μπαίνει το –ει- αν όμως δεν έχει πόρτα, πχ βιβλίο θα μπαίνει άλλο –ι-.
#2. Φτιάξτε ευρετήριο λέξεων: μπορείτε να χρησιμοποιήσετε χρωματιστά φύλλα και να φτιάξετε ένα ευρετήριο λέξεων κι έτσι όταν το παιδί συναντά μια λέξη που αρχίζει για παράδειγμα από –η- να την γράφει στο αντίστοιχο γράμμα. Και μόνο η διαδικασία της αντιγραφής από το βιβλίο στο ευρετήριο θα βοηθήσει το παιδί να εξοικειωθεί με την λεξούλα.
#3. Όταν τα παιδιά μαθαίνουν κάτι πιο δύσκολο, όπως για παράδειγμα τα δίφθογγα είναι σημαντικό να έχετε υπομονή και να μην απογοητεύεστε. Το πώς θα ξεχωρίζει το –γκ από το –γγ είναι μια πρόκληση, παρόλο που σε εμάς πλέον φαίνεται κάτι δεδομένο. Για να το βοηθήσετε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε εικόνες για να τις συσχετίσει. Για παράδειγμα μπορείτε να ζωγραφίσετε σε μια κόλλα Α4 έναν άγγελο να τονίσετε το –γγ- της λέξης άγγελος και να κάνετε ένα μεγάλο σύννεφο από κάτω και να σκεφτείτε «μαζί με το παιδί» (το παιδί δεν ξέρει ακόμη θα λέει στην τύχη λέξεις μην το μαλώνετε!) άλλες αντίστοιχες λέξεις, όπως για παράδειγμα φεγγάρι, αγγούρι κ.ά. και αφού τελειώσουμε να κολλήσουμε αυτό το χαρτί κάπου στο χώρο που μελετά το παιδί για λίγο καιρό μέχρι να αποθηκευτεί στην μνήμη του και κατόπιν μετά από 15-20 ημέρες το μαζεύουμε.
#4. Η μέθοδος Μαυρομμάτη είναι μια μέθοδος για μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες. Μπορούμε να δανειστούμε ένα τρικ από την κυρία Μαυρομμάτη σύμφωνα με το οποίο μπορούμε να ζωγραφίσουμε κάτι χαρακτηριστικό για να μείνει στη μνήμη του παιδιού η λέξη. Για παράδειγμα στη λέξη άρρωστος στο διπλό –ρ- ζωγραφίζουμε δύο κεφαλάκια ανθρώπων και λέμε ότι είναι δίδυμοι, μπορούμε να σκαρφιστούμε και ονόματα και να φτιάξουμε μια μικρή ιστορία, για παράδειγμα γράψτε τη λέξη και τη στιγμή που τη γράφετε πείτε «Α! ήρθαν και οι δίδυμες η Έλλη και η Νέλλη» και ζωγραφίστε δύο κοριτσάκια στα κεφαλάκια και από κάτω φτιάξτε φουστανάκι κτλ.
#5. Ομαδοποιώντας τις λέξεις το παιδί μαθαίνει πιο εύκολα και ενισχύεται η οπτική του μνήμη. Μπορείτε, λοιπόν, να φτιάξετε ομάδες λέξεων και να τις γράψετε σε χαρτόνια. Πχ λέξεις που έχουν μέσα τους το γράμμα –υ-, λέξεις που τελειώνουν σε –ι κ.ο.κ.
#2. Φτιάξτε ευρετήριο λέξεων: μπορείτε να χρησιμοποιήσετε χρωματιστά φύλλα και να φτιάξετε ένα ευρετήριο λέξεων κι έτσι όταν το παιδί συναντά μια λέξη που αρχίζει για παράδειγμα από –η- να την γράφει στο αντίστοιχο γράμμα. Και μόνο η διαδικασία της αντιγραφής από το βιβλίο στο ευρετήριο θα βοηθήσει το παιδί να εξοικειωθεί με την λεξούλα.
#3. Όταν τα παιδιά μαθαίνουν κάτι πιο δύσκολο, όπως για παράδειγμα τα δίφθογγα είναι σημαντικό να έχετε υπομονή και να μην απογοητεύεστε. Το πώς θα ξεχωρίζει το –γκ από το –γγ είναι μια πρόκληση, παρόλο που σε εμάς πλέον φαίνεται κάτι δεδομένο. Για να το βοηθήσετε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε εικόνες για να τις συσχετίσει. Για παράδειγμα μπορείτε να ζωγραφίσετε σε μια κόλλα Α4 έναν άγγελο να τονίσετε το –γγ- της λέξης άγγελος και να κάνετε ένα μεγάλο σύννεφο από κάτω και να σκεφτείτε «μαζί με το παιδί» (το παιδί δεν ξέρει ακόμη θα λέει στην τύχη λέξεις μην το μαλώνετε!) άλλες αντίστοιχες λέξεις, όπως για παράδειγμα φεγγάρι, αγγούρι κ.ά. και αφού τελειώσουμε να κολλήσουμε αυτό το χαρτί κάπου στο χώρο που μελετά το παιδί για λίγο καιρό μέχρι να αποθηκευτεί στην μνήμη του και κατόπιν μετά από 15-20 ημέρες το μαζεύουμε.
#4. Η μέθοδος Μαυρομμάτη είναι μια μέθοδος για μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες. Μπορούμε να δανειστούμε ένα τρικ από την κυρία Μαυρομμάτη σύμφωνα με το οποίο μπορούμε να ζωγραφίσουμε κάτι χαρακτηριστικό για να μείνει στη μνήμη του παιδιού η λέξη. Για παράδειγμα στη λέξη άρρωστος στο διπλό –ρ- ζωγραφίζουμε δύο κεφαλάκια ανθρώπων και λέμε ότι είναι δίδυμοι, μπορούμε να σκαρφιστούμε και ονόματα και να φτιάξουμε μια μικρή ιστορία, για παράδειγμα γράψτε τη λέξη και τη στιγμή που τη γράφετε πείτε «Α! ήρθαν και οι δίδυμες η Έλλη και η Νέλλη» και ζωγραφίστε δύο κοριτσάκια στα κεφαλάκια και από κάτω φτιάξτε φουστανάκι κτλ.
#5. Ομαδοποιώντας τις λέξεις το παιδί μαθαίνει πιο εύκολα και ενισχύεται η οπτική του μνήμη. Μπορείτε, λοιπόν, να φτιάξετε ομάδες λέξεων και να τις γράψετε σε χαρτόνια. Πχ λέξεις που έχουν μέσα τους το γράμμα –υ-, λέξεις που τελειώνουν σε –ι κ.ο.κ.
Μην φοβάστε να παίξετε και να δημιουργήσετε! Η μελέτη με ένα παιδί είναι μια συνεχής διαδικασία που απαιτεί φαντασία και κέφι, αλλά και υπομονή και επιμονή. Μην θυμώνετε, μην φωνάζετε και μην πιέζετε το παιδί σας ειδικά στις πρώτες δύο τάξεις του Δημοτικού. Εάν θεωρείτε ότι δυσκολεύεται πολύ και βλέπετε ότι δεν θυμάται γράμματα, μπερδεύει γραμματάκια και νουμεράκια και ξεκινάει από τη μέση της γραμμής αναζητήστε μια συμβουλή από κάποιον ειδικό για να ελεγχθεί εάν υπάρχει κάποια μαθησιακή δυσκολία.
Παπακυργιάκη Χρύσα
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
Περισσότερες συμβουλές εδώ.