41 οδηγίες για το παιδί με δυσκολίες συγκέντρωσης

"Το πρόβλημα είναι ότι δεν ξέρω πως να το κάνω να διαβάσει.", μητέρα.

"Διαβάζει για λίγο και μετά χρειάζεται να του λέω συνέχεια να συνεχίσει.", μητέρα.

"Τσακωνόμαστε στο σπίτι κυρίως για το διάβασμα. Κάνει πάρα πολύ ώρα.", μητέρα.

"Αν το ρωτήσω που βρισκόμαστε συνήθως δεν ξέρει να μου πει", δασκάλα.
"Την ώρα της προπόνησης χαζεύει και πολλές φορές κοιτάει τον ουρανό", προπονητής.

Αυτές είναι πολύ συνηθισμένες παρατηρήσεις που μεταφέρονται στον ειδικό παιδαγωγό όταν αναλαμβάνει ένα παιδί με δυσκολίες στη συγκέντρωση του. Ζητείται απο αυτόν να αντιμετωπίσει τις μαθησιακές δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί, να οργανώσει το διάβασμα του για να το προτρέψει σε αυτενέργεια και να καθοδηγήσει το στενό περιβάλλον του στο τρόπο που πρέπει να το προσεγγίζει και εκπαιδεύει.

Εδώ παρουσιάζονται κάποιες βασικές στρατηγικές που μπορούμε να ακολουθήσουμε ως εκπαιδευτικοί, ειδικοί και γονείς για να βοηθήσουμε το παιδί που δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί. Είναι τρόποι που σκοπό έχουν να δομήσουν ένα σταθερό περιβάλλον μάθησης, να μειώσουν τους περισπασμούς και τις αποτυχημένες απόπειρες μάθησης του παιδιού. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι οι οδηγίες αυτές προέρχονται μέσα απο βιβλιογραφία και ειδικές εργασίες που σχετίζονται με το θέμα της διάσπασης προσοχής .

Για αποτελεσματική αντιμετώπιση του παιδιού στο σχολείο, στο σπίτι και άλλα πλαίσια:

• Εξασφαλίστε ότι οι ενήλικοι που βρίσκονται στο σχολείο είναι ενήμεροι και κατανοούν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει το παιδί. 
• Κατά τη διάρκεια του μαθήματος επιμένετε στη βλεμματική επαφή όταν μιλάτε στο παιδί και πείτε του να επαναλάβει τις οδηγίες.
• Δώστε απλές ξεκάθαρες οδηγίες, ενώ εάν είναι απαραίτητο, χωρίστε τις μεγαλύτερες οδηγίες σε αντιμετωπίσιμες ενότητες.
• Διασφαλίστε ότι οι ανταμοιβές είναι σημαντικές για το παιδί και παρέχονται τόσο συχνά, ώστε να έχουν πρακτική χρησιμότητα.
• Να υπενθυμίζετε στο παιδί ότι ανεπιθύμητη είναι η συμπεριφορά και όχι το ίδιο το παιδί.
• Παρέχετε υπενθυμίσεις για το τι πρέπει να κάνει και, όταν είναι απαραίτητο, κάντε τις επιπλήξεις σας μόνο ιδιαιτέρως.
• Τα μπροστινά καθίσματα προσφέρονται για άμεση επέμβαση εκ μέρους του εκπαιδευτικού, αλλά και επειδή η παρουσία του και μόνο κατευνάζει την ανησυχία του παιδιού. 
• Σε περίπτωση επέμβασης είναι καλύτερο να ακουμπάμε το χέρι μας στην πλάτη του μαθητή και να λέμε όσο γίνεται λιγότερα λόγια. Με τις παρατηρήσεις δημιουργούμε ένα αρνητικό γλωσσικό πρότυπο, δεδομένου ότι αναγκαζόμαστε να εκφραζόμαστε αρνητικά (σταμάτα, μη μιλάς). 
• Προσπαθείτε να εγκαταστήσετε ένα κώδικα κανόνων για όλα τα παιδιά της τάξης όπως:

1. Σηκώνω πάντα το χέρι μου πριν μιλήσω.
2. Περιμένω μέχρι να έρθει η σειρά μου.
3. Περιμένω να τελειώσει αυτός ή αυτή που μιλάει.
4. Ακούω και προσέχω αυτόν ή αυτή που μιλάει.
5. Δεν κοροϊδεύω κανέναν για αυτά που λέει.

• Είναι προτιμότερο να τονίζει κανείς τα θετικά στοιχεία του παιδιού.
• Δημιουργήστε ευκαιρίες για θετική προσοχή (αξιοποιείστε τα ενδιαφέροντα του παιδιού)
• Εντοπίστε τις περιπτώσεις στις οποίες το παιδί αποδίδει καλύτερα.
• Να είστε σαφείς-συγκεκριμένοι σ’ αυτό που ζητάτε. Το βοηθάτε έτσι να εστιάσει την προσοχή του.
• Οργανώστε και δομήστε τις δραστηριότητες, τους κανόνες, τη ρουτίνα της τάξης .
• Ελαττώστε τις διασπάσεις αυξάνοντας τα επιθυμητά ερεθίσματα, ελαττώνοντας τα ανεπιθύμητα, λάβετε υπόψη τον τρόπο με τον οποίο μαθαίνει το συγκεκριμένο παιδί.
• Προστατέψετε και ενισχύστε την αυτοεκτίμηση του παιδιού δημιουργώντας ευκαιρίες για επιτυχία, επικοινωνώντας με ζεστασιά και αποδοχή. Χρησιμοποιείστε επιβραβεύσεις.
• Αποφύγετε την επανάληψη δραστηριοτήτων. 
• Σπάστε τις δραστηριότητες σε στάδια (σύντομες δραστηριότητες) γιατί χρειάζεται συχνή και πιο άμεση επανατροφοδότηση.
• Μικρές και άμεσες επιβραβεύσεις είναι πιο αποτελεσματικές απο αυτές που πρόκειται να συμβούν αργότερα.
• Για την επιβράβευση λάβετε υπόψη τι προτιμά το παιδί.
• Ενημέρωση και ανασκόπηση των δραστηριοτήτων βοηθά το παιδί να κατανοήσει τι αναμένεται από το ίδιο και να καταλάβει τι κάνει. 
• Μην επαναλαμβάνετε με απόγνωση, ξανά και ξανά το ίδιο πράγμα στο παιδί. Πρέπει να βρεθεί ένας άλλος τρόπος για να κατακτήσει αυτό που δυσκολεύεται να μάθει.
• Δοκιμάστε να συμμετέχει σε εργασίες σε ομάδες των δύο, όχι μεγαλύτερες.
• Καλό είναι να ενημερώνετε το παιδί για τυχόν αλλαγές στο καθημερινό πρόγραμμα.
• Χρησιμοποιείτε όπου μπορείτε οπτικοακουστικό υλικό στη παράδοση του μαθήματος.
• Κάνετε τη μάθηση όσο το δυνατόν πιο πολυαισθητηριακή. Η συμμετοχή των αισθήσεων βοηθά το παιδί να προσλαμβάνει τις πληροφορίες μέσω όλων των αισθήσεων και όχι μόνο μέσα απο τις γλωσσικές πληροφορίες οι οποίες τον δυσκολεύουν να τις απομνημονεύσει και ανακαλέσει.
• Επίσης καλό είναι να σηματοδοτήσετε την έναρξη ή το τέλος των εργασιών με έναηχητικό ή φωτεινό σήμα. Έτσι αποφεύγετε τη γλωσσική πληροφορία η οποία πολλές φορές επειδή το παιδί δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί ενδέχεται να τη “ξεχάσει”.
• Πριν την έναρξη της παράδοσης δώστε κάποιες βασικές λέξεις κλειδιά για το θέμα του μαθήματος.
• Σηκώστε το παιδί στον πίνακα για να σας βοηθήσει και να συμμετέχει στην όλη διαδικασία πχ. να γράψει τις λέξεις κλειδιά. Έτσι εστιάζει τη προσοχή του, οργανώνει τη σκέψη του και αναπτερώνεται η αυτοπεποίθηση του.
• Κατά τη παράδοση των οδηγιών καθίστε κοντά στο μαθητή και παρατηρήστε αν “πρόσεξε” αυτά που είπατε. Αν όχι καθοδηγήστε τον διακριτικά.
• Επικοινωνείτε συχνά με το παιδί κατά τη διάρκεια του μαθήματος.
• Αν είναι δυνατόν δώστε κάποιες προσωπικές σημειώσεις στο παιδί.
• Όταν γράφετε στο πίνακα χρησιμοποιήστε έντονα χρώματα για αυτά που θέλετε να τονίσετε. 
• Προτιμήστε τα μεγαλύτερα γράμματα στο πίνακα, σε φυλλάδια κτλ.
• Ενθαρρύνετε το παιδί να ρωτήσει αν δεν καταλαβαίνει ή αν ξέχασε κάτι.
• Επαναλάβετε τις οδηγίες με ήρεμο τρόπο.
• Να θυμάστε ότι το παιδί χρειάζεται ένα δομημένο περιβάλλον για να αποδώσει.
• Δώστε κάθε μέρα 5 λεπτά καιρό στα παιδιά να οργανώσουν το θρανίο τους. Θα ωφεληθεί πολύ το παιδί.
• Είναι αρκετά αποτελεσματικό να κάνετε ένα τύπο “συμβολαίου” με το παιδί στο οποίο πρέπει να τηρεί την οργάνωση και προσοχή του.
• Προσπαθείτε να προτιμάτε να επαινείτε πιο περιγραφικά τη καλή προσπάθεια πχ.συγχαρητήρια τελείωσες όλη την εργασία ή μπράβο που κατάφερες να μιλήσεις λιγότερο σήμερα με το διπλανό σου απο το σκέτο “μπράβο”.
  
  Tip: Η βασική οδηγία έχει να κάνει με το γεγονός ότι πάντα πρέπει να θυμόμαστε ότι δεν έχουμε ένα "δύσκολο" παιδί αλλά ένα παιδί με δυσκολίες προσοχής. Είναι απαραίτητο να εξασφαλίσουμε και σε αυτόν τον μαθητή την ευκαιρία να μάθει.
  
  Απευθύνονται: Σε όλους όσους είναι υπεύθυνοι για το παιδί με δυσκολίες συγκέντρωσης είτε είναι εκπαιδευτικοί, ειδικοί θεραπευτές, γονείς.
  
  *Βάγια A. Παπαγεωργίου - Παιδοψυχίατρος 
  *Ιωάννα Ηλ. Κωσταρά, Νηπιαγωγός- Βρεφονηπιοκόμος 

Περισσότερες συμβουλές εδώ.