Πώς το παιχνίδι συμβάλλει στην ανάπτυξη του λόγου

Το παιχνίδι δεν είναι ένα ‘ανώριμο’ στάδιο πριν τη σοβαρότητα, όπως κάποιοι γονείς πιστεύουν, αλλά ο τρόπος που τα μικρά παιδιά μαθαίνουν τον κόσμο, αναπτύσσουν δεξιότητες και προετοιμάζονται για τη δημιουργική ζωή ως ενήλικες.

Μέσα από το παιχνίδι τα παιδιά αναπτύσσουν όλες τις λειτουργίες που συμβάλλουν στην ψυχοκινητική τους εξέλιξη (δηλαδή την ανάπτυξη της κίνησης, του λόγου, της ακοής, της όρασης, της κοινωνικής συμπεριφοράς κ.τ.λ.). Η ανάπτυξη ενός παιδιού δεν είναι η εξελικτική διαδικασία μιας μόνο λειτουργίας, αλλά το τελικό αποτέλεσμα πολλών επιμέρους λειτουργιών που βρίσκονται σε άμεση αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτηση. Άρα το παιχνίδι θα λέγαμε πως παίζει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του παιδιού καθώς αποτελεί το κύριο μέσω για την ενίσχυση της επικοινωνίας, της αλληλεπίδρασης και της γλωσσικής καλλιέργειας.

Ποια είναι όμως τα κατάλληλα παιχνίδια και με ποιον τρόπο πρέπει να τα χρησιμοποιούμε προκειμένου να αναπτύξουμε τον προφορικό λόγο του παιδιού μας;

Είναι γνωστό πως για να μιλήσει ένα παιδί θα πρέπει πρώτα να αναπτυχθεί ο εσωτερικός του λόγος (η κατανόηση και η αντίληψη προηγούνται της έκφρασης) και για να επιτευχθεί αυτό θα πρέπει να αναπτυχθούν οι προγλωσσικές του δεξιότητες:

• Η βλεμματική επαφή
• Η συγκέντρωση και η προσοχή
• Η μίμηση 
• Η εναλλαγή σειράς


Κατάλληλα παιχνίδια για παιδιά μέχρι 2 ετών:

Παιδικός Καθρέφτης

Το παιχνίδι μπροστά στον καθρέφτη δημιουργεί μεγάλη ευχαρίστηση στα πολύ μικρά παιδιά. Φέρνοντας το παιδί σας μπροστά στον καθρέφτη και στη συνέχεια απομακρύνοντας το, παίζοντας ‘κούκου – τα’, ενισχύεται την βλεμματική του επαφή.

Κύβοι που μπαίνουν ο ένας πάνω στον άλλο



Για την δημιουργία αυτού του ‘πύργου’ από κύβους απαιτείται καλή βλεμματική επαφή, οπτικοκινητικός συντονισμός, συγκέντρωση και προσοχή. Βοηθώντας το παιδί σας να φτιάξει έναν τέτοιο ‘πύργο’ ενισχύετε τις προγλωσσικές του δεξιότητες.
Επίσης θα μπορούσατε να παίξετε αυτό το παιχνίδι με διαφορετικό τρόπο. Να κρύβετε κάτω από τους κύβους αντικείμενα (π.χ. γάτα, αμάξι) και να ρωτάτε το παιδί «πού έκρυψα τη γάτα;». Με αυτό τον τρόπο ενισχύετε την προσοχή, την συγκέντρωση και τη μνήμη του παιδιού.

Μπάλα ή κύβος που βάζουμε μέσα σχήματα


Παίζοντας αυτό το παιχνίδι με το παιδί μας το βοηθάμε να αναπτύξει την προσοχή , την συγκέντρωση και την εναλλαγή σειράς. Βάζει πρώτα ένα ο γονέας και στη συνέχεια βάζει το παιδί.


Παιδικά τραγούδια – παιχνίδια που παράγουν ήχους



Όλα τα παιχνίδια που παράγουν ήχους καθώς και τα παιδικά τραγούδια τραβάνε την προσοχή των μικρών παιδιών βοηθώντας να αναπτυχθούν οι προγλωσσικές τους δεξιότητες.


Παιχνίδι με την κούκλα ή τον αρκούδο


Η κούκλα μπορεί να βοηθήσει στη μάθηση των παρακάτω:

• Μέρη του σώματος
• Ρούχα
• Χρώματα
• Χωρικές έννοιες (κάτω από την κουβέρτα, πάνω στο κρεβάτι)
• Ρήματα (τρώω, πίνω, κοιμάμαι, κλαίω κ.τ.λ.)
• Συναισθήματα (χαρούμενος, λυπημένος, θυμωμένος κ.τ.λ.)
• Ερωτήσεις / Απαντήσεις ( πού είναι η κούκλα; Που είναι η μύτη της; Γιατί κλαίει;)



Κατάλληλα παιχνίδια για παιδιά 2 – 5 ετών

Παιχνίδια ρόλων (κουζινικά, κουκλόσπιτο, εργαλεία, παιδικό μαγαζί, γκαράζ κ.τ.λ.)




Μπορείτε να στοχεύσετε στην ενίσχυση των παρακάτω:

• Εμπλουτισμός λεξιλογίου (δωμάτια και αντικείμενα του σπιτιού, μέλη της οικογένειας, κατοικίδια)
• Έννοιες μεγέθους (μικρό-μεγάλο)
• Έννοιες σειράς (πρώτα, μετά, στο τέλος)
• Ποσοτικές έννοιες (πολλά-λίγα, γεμάτο-άδειο)
• Χωρικές έννοιες (πάνω-κάτω, μέσα-έξω, ανάμεσα, δίπλα)
• Επίθετα
• Συνώνυμα/ Αντίθετα
• Χρώματα
• Σχήματα (παραθύρου, πόρτας, τραπεζιού)
• Ρήματα (στο παιχνίδι με τις κούκλες μπορεί να ενταχθεί ένα πλήθος ρημάτων όπως, τρώω, πίνω, ανεβαίνω, ποτίζω, ντύνομαι κ.τ.λ.)
• Σχέση μέρους-όλου (χρησιμοποιούμε όλο το κουκλόσπιτο ή ένα δωμάτιο του σπιτιού ή ένα έπιπλο και μιλήστε για τα μέρη που έχει)
• Κατανόηση και εκτέλεση εντολών (βάλε την κούκλα στο κρεβάτι)
• Ερωτήσεις/ Απαντήσεις (γιατί η κούκλα ποτίζει τα λουλούδια;)
• Κοινωνικές δεξιότητες (διατήρηση θέματος συζήτησης, ανταλλαγή πληροφοριών)

 

Μέσα από το αναπαραστατικό παιχνίδι τα παιδιά αναπτύσσουν την σωστή σύνταξη και γραμματική καθώς μιλούν (μαθαίνουν να τοποθετούν σωστά τις λέξεις μέσα στην πρόταση, να τοποθετούν σωστά τα άρθρα και τις καταλήξεις των λέξεων)

Το παιχνίδι βέβαια δεν σταματάει εδώ. Όλα τα παιχνίδια ρόλων (π.χ. κουζινικά, παιδικό μαγαζί, γκαράζ, φάρμα κ.τ.λ.), τα παιχνίδια κατασκευής (π.χ. σετ τρένου, τουβλάκια), οι πλαστελίνες, η ζωγραφική, τα παιδικά βιβλία και πολλά άλλα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού.

Αρκεί βέβαια τον περιορισμένο χρόνο που διαθέτουν οι γονείς με τα παιδιά τους να τον αξιοποιούν σωστά και στο μέγιστο βαθμό. Όσο ακριβό και αν είναι ένα παιχνίδι αν οι γονείς δεν ασχοληθούν κατάλληλα δεν θα έχει καμία αξία για το παιδί.

 

Κωσταγιάννη Κωνσταντίνα
Λογοθεραπεύτρια

Περισσότερα θέματα για τα παιδιά εδώ.