Υπάρχουν πολλοί τρόποι διδασκαλίας της ιστορίας. Τις περισσότερες φορές οι μαθητές είναι αποδέκτες των ιστορικών γνώσεων. Με δυσκολία κατακτούν τη γνώση και την κριτική σκέψη.Όμως, οι μαθητές μπορούν να είναι παραγωγοί της ιστορίας. Οι ομαδοσυνεργατικές εργασίες, οι εννοιολογικοί χάρτες, τα εποπτικά μέσα και τα παιχνίδια βοηθούν σ’αυτό το σκοπό.
Θέλοντας να ξεφύγω από τη δασκαλοκεντρική μέθοδο και το μονόλογο, εφάρμοσα τους παρακάτω τρόπους διδασκαλίας με στόχο τη βιωματική μάθηση. Οι συγκεκριμένοι είναι βασισμένοι στην ιστορία της Στ’ τάξης, αλλά πιστεύω πως έχουν εφαρμογή και σε άλλες τάξεις και ηλικίες.
3 Τρόποι διδασκαλίας της ιστορίας
Ομαδικές εργασίες
Αφού είχαμε μιλήσει για τους Δάσκαλους του γένους και το Νεοελληνικό Διαφωτισμό, είχε έρθει η ώρα να μάθουμε για το Ρήγα Φεραίο και τον Αδαμάντιο Κοραή.
Ζήτησα από τα παιδιά να χωριστούν σε δύο ομάδες. Η μία ομάδα θα αναλάμβανε να ασχοληθεί με το Ρήγα Φεραίο και η άλλη με τον Αδαμάντιο Κοραή. Τους έδωσα ένα φύλλο Α3 στο οποίο είχα κολλήσει τη φωτογραφία της κάθε προσωπικότητας και έναν χάρτη της Ευρώπης. Οι μαθητές έπρεπε να βρουν πληροφορίες μέσα από το βιβλίο ή το διαδίκτυο. Γύρω από τη φωτογραφία θα έγραφαν σημαντικές έννοιες ή χαρακτηριστικά και στο χάρτη θα σημείωναν τη διαδρομή που είχε κάνει ο καθένας.
Στη συνέχεια, έφτιαξαν τρεις διαφορετικές ασκήσεις, πολλαπλής επιλογής, αντιστοίχισης, σωστού λάθους ή ερωτήσεις με ολοκληρωμένη απάντηση. Ολοκληρώνοντας τη διαδικασία, έδωσαν τις ασκήσεις και τις πληροφορίες τους στην άλλη ομάδα, η οποία καλούνταν να απαντήσει.
2. Λέξεις – κλειδιά
Από την αρχή του μαθήματος υπάρχουν κολλημένες στον πίνακα κάρτες με λέξεις – κλειδιά του κειμένου. Οι μαθητές από την στιγμή που δεν γνωρίζουν το επόμενο κεφάλαιο, καλούνται να συνθέσουν τη δική τους ιστορία παρατηρώντας τις λέξεις. Είναι απαραίτητο να θυμόμαστε την χρονική περίοδο που ασχολούμαστε. Οι μαθητές δε χρειάζεται να χρησιμοποιήσουν όλες τις κάρτες, αλλά αυτές που μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα. Ένας τρόπος να τους διευκολύνουμε είναι να κάνουμε ορισμένες καθοδηγητικές ερωτήσεις. Καμία ιστορία των παιδιών δεν πρέπει να θεωρηθεί λανθασμένη.
Στη συνέχεια, μπορούν να κάνουν την ανάγνωση του μαθήματος και των πηγών και να βάζουν στη σειρά τις κάρτες. Μ’αυτό τον τρόπο, μπορούν να δημιουργήσουν έναν εννοιολογικό χάρτη. Τέλος, με τη βοήθεια του εννοιολογικού χάρτη γράφουν την περίληψη του μαθήματος.
Ένας δεύτερος τρόπος, είναι η χρήση μίας κάρτας στον πίνακα. Αφού ακολουθήσουμε παρόμοια διαδικασία, γράφουμε γύρω της χαρακτηριστικά της.
3. Θεατρικά παιχνίδια
Τα παιδιά λατρεύουν να παίζουν θέατρο, να ζωντανεύουν εικόνες και να υποδύονται ήρωες. Γιατί λοιπόν να μη το συνδυάσουμε με τα καθημερινά τους μαθήματα; Το μόνο που χρειάζεται είναι να τους δημιουργήσουμε μια συνθήκη.
Παραδείγματα:
α) Γαλλική Επανάσταση. Χωρίζεστε σε δύο ομάδες. Η μία ομάδα είναι οι ευγενείς και ο κλήρος και οι άλλοι είναι οι αστοί. Ο βασιλιάς ο Λουδοβίκος ο ΙΣΤ σας έχει καλέσει στην Γενική Εθνοσυνέλευση για να συζητήσετε τα θέματα που σας απασχολούν. Η κάθε ομάδα έχει 3 λεπτά χρόνο να σκεφτεί και να συζητήσει τα επιχειρήματά της. Ύστερα, έχετε 3 λεπτά για να τη δραματοποίηση.
β) Κλέφτες και Αρματολοί. Αφού έχετε μελετήσει το γλωσσάρι των κλεφταρματολών, χωρίζεστε σε δύο ομάδες, σε κλέφτες και αρματολούς. Οι αρματολοί θέλουν να συναντήσουν τους κλέφτες στο λημέρι τους και να τους ζητήσουν, μετανιωμένοι, να συνεργαστούν εναντίον των Οθωμανών Τούρκων. Η κάθε ομάδα έχει 3 λεπτά χρόνο να σκεφτεί και να συζητήσει τα επιχειρήματά της. Ύστερα, έχετε 3 λεπτά για να τη δραματοποίηση.
Γνωρίζω πως η ύλη της ιστορίας είναι μεγάλη και ο χρόνος λίγος, αλλά είναι προτιμότερο οι μαθητές να χαίρονται, να δημιουργούν και να αντιλαμβάνονται το μάθημα, παρά να περνάμε άσκοπα τα κεφάλαια.
Περισσότερες συμβουλές εδώ.