Πανελλήνιες εξετάσεις (επίσημα αναφερόμενες και Πανελλαδικές εξετάσεις) είναι θεσμός του ελληνικού κράτους για την εισαγωγή των μαθητών του Λυκείου στις σχολές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που ισχύει από το 2000 μέχρι σήμερα. Λαμβάνουν χώρα στο τέλος της σχολικής χρονιάς, μεταξύ Μαΐου και Ιουνίου, κάθε χρόνο για τους μαθητές της τρίτης Λυκείου και οργανώνονται από το υπουργείο Παιδείας. Τα θέματα είναι κοινά για όλους τους μαθητές που λαμβάνουν μέρος στις εξετάσεις αυτές και τα θέματα των εξετάσεων μεταδίδονται κεντρικά από το υπουργείο Παιδείας προς όλα τα σχολεία. Τα αποτελέσματα των εξετάσεων ανακοινώνονται την ίδια ημερομηνία για όλους τους μαθητές, μέσω Διαδικτύου, αλλά και μέσω των Λυκείων τους. Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων οι μαθητές που πέρασαν συμπληρώνουν μηχανογραφικό δελτίο στο οποίο δηλώνουν την προτίμησή τους για τις ανώτερες και ανώτατες σχολές στις οποίες επιθυμούν να φοιτήσουν. Τα αποτελέσματα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ανακοινώνονται συνήθως τον Αύγουστο.
Ιστορία
Προηγούμενα συστήματα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, με σύστημα συγκεντρωτικό, ήταν:
οι Εισιτήριες εξετάσεις του 1964, οι πρώτες εξετάσεις που οργάνωσε κεντρικά και ενιαία το Υπουργείο Παιδείας για όλα τα ΑΕΙ με το Β.Δ. 378/1964 (ΦΕΚ 111)
το Ακαδημαϊκό απολυτήριο (Α και Β τύπος) που ίσχυσε από το 1965 έως το 1966 με το Ν.Δ 4379/1964, Ν.Δ. 277/1965, 377/1965, 546/1965, 424/1966
οι Γενικές εισιτήριες εξετάσεις (κύκλοι σχολών ΑΕΙ και ΚΑΤΕΕ) που ίσχυσαν από το 1967 έως το 1979 με το Α.Ν. 40/1967 (ΦΕΚ 104), Ν.Δ. 237/1969, Ν.Δ. 1137/1972, Ν.Δ. 1161/1972, αριθμ. 252/1974 γνωμοδότηση ΣτΕ και Π.Δ. 327/1974 (ΦΕΚ 123)
οι Πανελλήνιες εξετάσεις που ίσχυσαν από το 1980 έως το 1982 και αφορούσαν εξετάσεις στις δυο τελευταίες τάξεις του λυκείου με το Ν. 1035/1980 (ΦΕΚ 60)
οι Γενικές εξετάσεις (το σύστημα με τις «δέσμες») που ίσχυσαν από το 1983 έως το 1999 με το Ν. 1351/83 ΦΕΚ 56, με το Νόμο 1771/88 ΦΕΚ 71, εγκύκλιος Β3/159/8.1.91
οι Πανελλαδικές εξετάσεις (προαγωγικές και απολυτήριες) που ίσχυσαν από το 2000 έως το 2015 με το Ν. 2525/1997 (ΦΕΚ 188 Α ́), Ν. 2909/2001 (ΦΕΚ 90 Α ́)
το Νέο Λύκειο που ίσχυσε από το 2013 και εξής με το Ν. 4186/2014
το Νέο Σύστημα 2016 με το Ν. 4327/2015
Το σύστημα πρόσβασης
Το υφιστάμενο σύστημα πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση αποτελεί τύποις τροποποίηση του Νέου Λυκείου του Ν.4186/2013, αλλά στην ουσία ένα εντελώς διαφορετικό σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, που προσιδιάζει αρκετά με το σύστημα των Δεσμών.
Το σύστημα στηρίζεται σε υπολογισμό βαθμού πρόσβασης με βάση τις πανελλαδικές εξετάσεις και ανάλογα με την ομάδα προσανατολισμού που επιλέγει ο κάθε μαθητής. Ειδικότερα στην Β' Λυκείου οι μαθητές επιλέγουν μια από τις δυο ομάδες προσανατολισμού (Ανθρωπιστικές ή Θετικές Επιστήμες) και στην Γ' Λυκείου με την έναρξη του σχολικού έτους επιλέγουν υποχρεωτικά μια ομάδα μαθημάτων προσανατολισμού από τις 3 προσφερόμενες :
Ομάδα Ανθρωπιστικών Σπουδών
Ομάδα Θετικών Σπουδών
Ομάδα Οικονομίας και Πληροφορικής
Οι Ομάδες Προσανατολισμού επιτρέπουν την πρόσβαση σε συγκεκριμένα Επιστημονικά Πεδία. Ως Επιστημονικό Πεδίο νοείται ένα σύνολο ομοειδών ή συγγενών γνωστικών αντικειμένων, που θεραπεύονται από αντίστοιχα τμήματα των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Οι σχολές και τα τμήματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης κατατάσσονται σε πέντε (5) Επιστημονικά Πεδία, που ορίζονται ως εξής :
1ο επιστημονικό πεδίο : Ανθρωπιστικές, Νοµικές και Κοινωνικές Επιστήμες
2ο επιστημονικό πεδίο : Θετικές και Τεχνολογικές Επιστήμες
3ο επιστημονικό πεδίο : Επιστήμες Υγείας και Ζωής
4ο επιστημονικό πεδίο : Επιστήμες της Εκπαίδευσης
5ο επιστημονικό πεδίο : Επιστημών Οικονοµίας και Πληροφορική
Ο μαθητής εξετάζεται σε 4 μαθήματα τα οποία είναι :
1ο επιστημονικό πεδίο : 1) Νεοελληνική Γλώσσα 2) Αρχαία Ελληνικά 3) Ιστορία 4) Λατινικά
2ο επιστημονικό πεδίο : 1) Νεοελληνική Γλώσσα 2) Μαθηματικά 3) Φυσική 4) Χημεία
3ο επιστημονικό πεδίο : 1) Νεοελληνική Γλώσσα 2) Φυσική 3) Χημεία 4) Βιολογία
4ο επιστημονικό πεδίο : 1) Νεοελληνική Γλώσσα 2) Μαθηματικά ή Φυσική ή Χημεία 3) Ιστορία 4) Αρχαία Ελληνικά ή Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον
5ο επιστημονικό πεδίο : 1) Νεοελληνική Γλώσσα 2) Μαθηματικά 3) Αρχές Οικονομικής Θεωρίας 4) Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον
Ο μαθητής εξετάζεται σε επιπλέον μαθήματα εφόσον :
επιθυμεί να ξεκλειδώσει και άλλο επιστημονικό πεδίο
επιθυμεί εισαγωγή σε σχολή που απαιτεί ειδικό μάθημα
Τα ειδικά μαθήματα είναι τα εξής :
Ξένες Γλώσσες : Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ιταλικά, Ισπανικά
Ελεύθερο Σχέδιο
Γραμμικό Σχέδιο
Αρμονία
Έλεγχος Μουσικών Ακουστικών Ικανοτήτων
Αγωνίσματα
Όλα τα ειδικά μαθήματα εξετάζονται σε καθορισμένα από το Υπουργείο Παιδείας εξεταστικά κέντρα είτε στις 8.30 π.μ. είτε στις 10.00 π.μ.
Η διάρκεια εξέτασης για τα μαθήματα:
- των ξένων γλωσσών και της Αρμονίας είναι τρεις (3) ώρες,
- των Σχεδίων ( Ελεύθερο και Γραμμικό) είναι έξι (6) ώρες,
- του ειδικού μαθήματος «ΕΛΕΓΧΟΣ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΑΚΟΥΣΤΙΚΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ» είναι περίπου είκοσι (20) λεπτά.
Οι Πανελλαδικές από το Γενικό Λύκειο ή την Ομάδα Β του ΕΠΑΛ οδηγούν σε οποιαδήποτε Τριτοβάθμια σχολή. Οι Πανελλαδικές από την Ομάδα Α οδηγούν μόνο στις Σχολές Υπαξιωματικών και σε συγκεκριμένα ΤΕΙ ανάλογα με τη ειδικότητα του μαθητή του ΕΠΑΛ.
Οι υποψήφιοι για εισαγωγή, μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων απόλυσης από το Γενικό Λύκειο και των αποτελεσμάτων των Εξετάσεων Εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, καταθέτουν δήλωση προτίμησης (μηχανογραφικό δελτίο) για δύο (2) κατ’ ανώτατο όριο Επιστημονικά Πεδία και για συγκεκριμένα τμήματα ή σχολές των πεδίων αυτών.
Υπάρχει ευελιξία στην επιλογή των επιστημονικών πεδίων, ώστε μαθητές από συγκεκριμένη ομάδα προσανατολισμού να μπορούν να κατευθυνθούν σε ομοειδή ή συναφή επιστημονικά πεδία. Σε περίπτωση που επιλέξουν ομοειδή πεδία, οι υποψήφιοι δεν χάνουν μόρια, ενώ σε περίπτωση που κινηθούν προς συναφή πεδία, συχνά οι υποψήφιοι χάνουν κάποια μόρια. Στον ακόλουθο πίνακα απεικονίζονται οι δυνατότητες για επιλογή πεδίων και οι αντίστοιχοι συντελεστές βαρύτητας για δύο μαθήματα ανά πεδίο.
| ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΕΔΙΑ | ΟΜΑΔΕΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ | |||
| ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ | ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ | ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ | ||
| 1 ο | ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΝΟΜΙΚΕΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ | 1. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΟΠ) (1,3)
2. ΙΣΤΟΡΙΑ (ΟΠ) (0,7)
3. ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 4. ΛΑΤΙΝΙΚΑ (ΟΠ)
| ||
| 2 ο | ΘΕΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ | 1. ΦΥΣΙΚΗ (ΟΠ) (0,7)
2. ΧΗΜΕΙΑ (ΟΠ)
3. ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 4. ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ (ΟΠ) (1,3)
| ||
| 3 ο | ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΖΩΗΣ | 1. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΟΠ) 2. ΙΣΤΟΡΙΑ (ΟΠ)
3. ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (0,4)
4. ΒΙΟΛΟΓΙΑ (ΓΠ) (0,9)
| 1. ΦΥΣΙΚΗ (ΟΠ)
2. ΧΗΜΕΙΑ (ΟΠ) (0,7)
3. ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 4. ΒΙΟΛΟΓΙΑ (ΟΠ) (1,3)
| 1. ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ (ΟΠ)
2. Α.Ε.Π.Π. (ΟΠ)
3. ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (0,4) 4. ΒΙΟΛΟΓΙΑ (ΓΠ) (0,9)
|
| 4 ο | ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ | 1. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΟΠ) 2. ΙΣΤΟΡΙΑ (ΟΠ)
3. ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (1,3)
4. ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ (ΓΠ) (0,7)
| 1. ΦΥΣΙΚΗ (ΟΠ)
2. ΧΗΜΕΙΑ (ΟΠ)
3. ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (1,3)
4. ΙΣΤΟΡΙΑ (ΓΠ) (0,7)
| 1. ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ (ΟΠ)
2. Α.Ε.Π.Π. (ΟΠ)
3. ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (1,3) 4. ΙΣΤΟΡΙΑ (ΓΠ) (0,7)
|
| 5 ο | ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ | 1. ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ (ΟΠ) (1,3) 2. Α.Ε.Π.Π. (ΟΠ)
3. ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 4. Α.Ο.Θ. (ΟΠ) (0,7)
| ||
Για την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ο υπολογισμός των μορίων γίνεται με τον παρακάτω τύπο: [ (Α+Β+Γ+Δ) x 2 + (Α x 1,3) + (Β x 0,7) ] x 100 = ΣΥΝΟΛΟ ΜΟΡΙΩΝ για συγκεκριμένο πεδίο, όπου Α, Β, Γ, Δ είναι οι γραπτοί βαθμοί των 4 πανελλαδικών μαθημάτων του συγκεκριμένου πεδίου και Α,Β είναι οι γραπτοί βαθμοί των 2 μαθημάτων με συντελεστές βαρύτητας του συγκεκριμένου πεδίου.
Όπως προκύπτει από τα ανωτέρω, για την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν προσμετράται ούτε ο βαθμός του απολυτηρίου, ούτε οι βαθμοί των τάξεων του Λυκείου, ούτε οι προφορικοί βαθμοί των 4 ή 5 πανελλαδικών μαθημάτων, αλλά μόνο οι γραπτοί βαθμοί των 4 ή 5 πανελλαδικών μαθημάτων.
Περισσότερα αφιερώματα εδώ.