Κάθε μέρα, ο 10χρονος Νίκος ζητούσε από τη μαμά του όλο και περισσότερα χρήματα για το σχολικό του γεύμα. Ωστόσο, φαινόταν πιο αδύνατος από ποτέ και ερχόταν συνεχώς πεινασμένος από το σχολείο. Τελικά, αποδείχθηκε ότι ο Νίκος έδινε τα χρήματα του γεύματος σε έναν μαθητή της Έκτης δημοτικού, ο οποίος τον απειλούσε καθημερινά ότι θα τον χτυπήσει αν δεν του φέρει τα χρήματα.
Η Μαρία 9 χρονών αλλάζει σχολείο και βρίσκεται σε νέο σχολικό περιβάλλον με νέους συμμαθητές. Μετά το πρώτο τρίμηνο αρχίζει να παραπονιέται συνεχώς ότι έχει στομαχόπονο και ότι δεν θέλει να πάει στο σχολείο. Στην πορεία αποκαλύπτεται ότι τα κορίτσια της τάξης της την κορόιδευαν για το επιπλέον βάρος της και για τις χαμηλές της επιδόσεις στις αθλητικές δραστηριότητες.
Δυστυχώς, τα παραπάνω παραδείγματα εκφοβισμού που βίωσαν ο Νίκος και η Μαρία είναι ευρέως διαδεδομένα και συναντώνται συχνά στο σχολικό περιβάλλον. Ο εκφοβισμός σε αυτές τις ηλικίες μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στο μέλλον. Εάν το παιδί σας είναι καθημερινός στόχος, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά θέματα όπως αγχώδεις διαταραχές, διατροφικές διαταραχές, χαμηλή αυτόεκτίμηση, κατάθλιψη, αυτοκτονικές τάσεις και εθισμό στο αλκοόλ και στα ναρκωτικά. Τα παιδιά που εκφοβίζουν άλλα παιδιά από μικρή ηλικία πιθανότατα να εμπλακούν σε πιο σοβαρές επιθετικέςσυμπεριφορές καθώς ενηλικιώνονται. Αντιμετωπίζοντας τώρα το θέμα- ανεξάρτητα σε ποια πλευρά το νομίσματος βρίσκεται το παιδί σας- θα αποτελέσει τη βάση για την καλύτερη και υγιέστερη εξέλιξη της ψυχοσύνθεσης του.
Σημάδια που δείχνουν ότι το παιδί σας δέχεται εκφοβισμό:
Όταν τα παιδιά εκφοβίζονται, μπορεί να μην λένε τίποτα. Ωστόσο, σχεδόν πάντα υπάρχουν σημάδια ότι κάτι δεν πάει καλά. Παρακάτω είναι κάποια από τα πιθανά σημάδια:
- Μώλωπες, γρατζουνιές, σημάδια ή άλλοι ανεξήγητοι τραυματισμοί
- Άρνηση ή απροθυμία να πάει στο σχολείο
- Παράπονα για πόνους στο στομάχι, πονοκεφάλους ή λένε ότι είναι άρρωστα
- Δυσκολίες με το φαγητό ή τον ύπνο
- Ρούχα ή / και άλλα αντικείμενα που συχνά λείπουν, είναι σκισμένα ή σπασμένα
- Δηλώσεις ότι “μισούν” το σχολείο
- Όταν δεν έχουν φίλους ή όταν δεν τους αρέσεις κανείς ως φίλος
- Ξαφνικές αλλαγές στη συμπεριφορά ή στη διάθεση
- Παλινδρομική συμπεριφορά (π.χ. βρέχονται στον ύπνο τους)
Τι μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε
Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να μειώσετε ή και να εξαλείψετε τον εκφοβισμό. Μερικά από αυτά είναι:
- Συζητήστε με το παιδί σας για αυτό το θέμα. Ρωτήστε εάν κάποιος στο σχολείο το χτυπά, το ενοχλεί ή το πληγώνει με οποιονδήποτε τρόπο.
- Καθησυχάστε το παιδί σας ότι είστε πάντα κοντά του, ότι θα το βοηθήσετε με αυτό το ζήτημα και το αγαπάτε πάρα πολύ.
- Επικοινωνήστε με κάποιον που είναι υπεύθυνος στο σχολείο σχετικά με τον εκφοβισμό. Είναι σημαντικό να σας ενημερώνει για την εξέλιξη του θέματος για να διασφαλίσετε ότι η κατάσταση δεν συνεχίζεται.
- Διατηρείστε την ψυχραιμία σας. Ανεξάρτητα από το πόσο θυμωμένοι ή αναστατωμένοι είστε, παραμείνετε ήρεμοι μπροστά στο παιδί σας και μην κάνετε απειλές ή άλλες θυμωμένες δηλώσεις σχετικά με το παιδί που εκφοβίζει το παιδί σας ή για τους γονείς του.
Συμβουλεύσετε το παιδί σας τι να κάνει:
- Να το αγνοήσει και να προχωρήσει πιο μακριά. Εάν ο εκφοβισμός είναι σε σωματικό επίπεδο, δώστε την οδηγία στο παιδί σας να το αναφέρει άμεσα σε έναν δάσκαλο ή ενήλικα.
- Να σταθεί στο ύψος του και να πει δυνατά, αλλά σταθερά “σταμάτα τώρα” ή “δεν έχεις το δικαίωμα να το κάνεις αυτό”.
- Ενθαρρύνετε το παιδί σας να κάνει παρέα με άλλα παιδιά όσο το δυνατόν περισσότερο όταν βρίσκεται στα μέρη όπου εμφανίζεται ο εκφοβισμός (π.χ. η πίσω αυλή του σχολείου). Όσοι εκφοβίζουν τείνουν να επιλέγουν τα παιδιά που είναι συνήθως μόνα τους.
- Να ζητήσει τη βοήθεια των εκπαιδευτικών ή άλλων ενηλίκων.
Σημάδια που το παιδί σας εκφοβίζει άλλα παιδιά
Μερικά από αυτά είναι:
- Θέλει να είναι ο αρχηγός ή να έχει τον έλεγχο όταν αλληλεπιδρά με άλλα παιδιά της ηλικίας του ή νεότερης ηλικίας
- Αναστατώνεται ή θυμώνει εύκολα αν δεν γίνει το δικό του
- Προτιμά να παίζει με παιδιά της ηλικίας του ή μικρότερα
- Εμφανίζει συχνή επιθετική συμπεριφορά έναντι άλλων μικρών παιδιών ή ζώων
- Δεν ενδιαφέρεται για τα συναισθήματα των άλλων
- Χρησιμοποιεί συχνά άσχημες-προσβλητικές λέξεις
- Κατηγορεί άλλα παιδιά για την κακή συμπεριφορά του (π.χ. “εκείνος το έκανε”)
- Συχνή προκλητική συμπεριφορά και θυμός
Τι μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε:
- Συζητήστε με το παιδί σας. Ρωτήστε το γιατί έχει την ανάγκη να ενοχλεί άλλα παιδιά. Η κατανόηση των πραγμάτων από την δική του οπτική μπορεί να σας βοηθήσει να βρείτε την υποκείμενη πηγή του θέματος.
- Μην αγνοείτε το πρόβλημα – αυτό μπορεί να δώσει το ακούσιο μήνυμα ότι η συμπεριφορά του εκφοβισμού είναι αποδεκτή. Επίσης, μην υποθέτετε ότι “μεγαλώνοντας θα το ξεπεράσει”.
- Παρακολουθήστε τα παιχνίδια υπολογιστών, τα βιντεοπαιχνίδια και τις τηλεοπτικές εκπομπές (συμπεριλαμβανομένων κινούμενων σχεδίων!) που παρακολουθεί το παιδί σας. Μελέτες έχουν δείξει σύνδεση μεταξύ της προβολής βίαιων παραστάσεων και της ανάπτυξης αντικοινωνικής συμπεριφοράς.
- ‘Έχετε επίγνωση τη δική σας συμπεριφορά. Τα παιδιά μιμούνται τους γονείς τους, οπότε προσέξτε τον τρόπο που επικοινωνείτε και τις αντιδράσεις σας. Μέσα από το δικό σας παράδειγμα διδάξτε στο παιδί σας την ενσυναίσθηση και πώς η συμπεριφορά του επηρεάζει τους άλλους.
- Δώστε προσοχή αμέσως σε κάθε συμπεριφορά που είναι έντονη ή υπερβολικά επιθετική. Όσο πιο γρήγορα διδάξετε το παιδί σας τι είναι αποδεκτό και τι δεν είναι αποδεκτό, τόσο το καλύτερο.
- Δώστε στο παιδί σας πολύ θετική προσοχή και αγάπη
Ο εκφοβισμός μπορεί να ξεκινήσει πολύ νωρίς στη ζωή. Ως γονέας, είστε ο καλύτερος άνθρωπος για να βοηθήσετε και να διδάξετε το παιδί σας, είτε αυτός είναι το “θύμα” είτε είναι ο “θύτης”. Μην υποθέτετε ποτέ ότι είναι ένα θέμα που θα ξεπεράσει ή ότι απλά θα φύγει με τον καιρό.
Παρέχετε πάντα ένα ‘καλό αυτί’ για τις δύσκολες καταστάσεις, αλλά συγχρόνως να ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να σας μεταφέρουν και τις καλές στιγμές της ημέρας τους. Εσείς θα είστε πάντα εκεί να ακούτε με αγάπη και στοργή. Βεβαιώστε τα ότι πιστεύετε σε αυτά και ότι θα κάνετε ότι καλύτερο μπορείτε στην περίπτωση που εμπλέκονται στο θέμα του εκφοβισμού.